Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια

Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια Facebook Twitter
Meules de Blé (Θημωνιές), ακουαρέλα, Ιούνιος 1888) © Christie’s Images Ltd 2021
0

Τα κίτρινα χρώματα λάμπουν μέσα στις θημωνιές. Μικρά κομμάτια άχυρου, ένας κόκορας και μια κότα, δυο φιγούρες σκυμμένες στη γη με μπλε μελανί χρώμα κάτω από ένα ουρανό γαλάζιο, νερένιο. Το ψηλό αγροτόσπιτο στην Προβηγκία υψώνεται στο βάθος, η φιγούρα ενός άντρα βγαίνει από το υποστατικό. Θα μπορούσε να είναι ένα ποίημα για το τέλος του θέρους, και είναι με ένα τρόπο, πρόκειται για μια ακουαρέλα του Βαν Γκογκ που βλέπουμε για πρώτη φορά με τα πλούσια χρώματά της και με ένα τοπίο που είναι όλα τόσο σαφή και τόσο ρευστά.

Η τελευταία φορά που εμφανίστηκε το έργου στα μάτια του κοινού ήταν το 1905 και μέχρι σήμερα δεν είχαμε δει τα χρώματά της.

Ξαναβλέπουμε το έργο που θα βγει σε δημοπρασία στον οίκο Κρίστις στη Νέα Υόρκη, μαζί με άλλα έργα της περίφημης συλλογής Κοξ και η τιμή του εκτιμάται ανάμεσα σε 20-30 εκατομμύρια δολάρια.

Η πώλησή του συνοδεύεται από ένα μεγάλο παρασκήνιο με τον οίκο δημοπρασιών να μεσολαβεί προκειμένου να συμφωνήσουν ο Αμερικανός συλλέκτης και οι απόγονοι δυο εβραϊκών οικογενειών που κατείχαν τον πίνακα από το 1933 έως το 1945 πριν φτάσει, μεταπολεμικά, στα χέρια του Τεξανού κατόχου πετρελαιοπηγών Έντουιν Κοξ και σήμερα οι απόγονοί του αποφασίσουν να τον βγάλουν σε δημοπρασία μαζί με άλλα δυο έργα του Βαν Γκογκ από τη συλλογή τους.

Θα μπορούσε να είναι ένα ποίημα για το τέλος του θέρους, και είναι με ένα τρόπο, πρόκειται για μια ακουαρέλα του Βαν Γκογκ που βλέπουμε για πρώτη φορά με τα πλούσια χρώματά της και με ένα τοπίο που είναι όλα τόσο σαφή και τόσο ρευστά.

Οι διαπραγματεύσεις για το έργο Meules de Blé (Θημωνιές) και τα δυο άλλα έργα που χρονολογούνται από το 1888-1890, που θεωρείται η πιο παραγωγική και περιζήτητη περίοδος του Βαν Γκογκ στη Γαλλία, ήταν εξαιρετικά πολύπλοκες. Η συγκεκριμένη ακουαρέλα με τις θημωνιές ζωγραφίστηκε στις αρχές Ιουνίου του 1888, όταν ο Βαν Γκογκ εργαζόταν στην Αρλ και βρισκόταν στο απόγειο των δυνάμεών του. Είναι μια μελέτη, λίγες μέρες αργότερα ο βαν Γκογκ έκανε  μια ελαιογραφία του ίδιου θέματος, που σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο Kröller-Müller στο Οτερλό.

Μια εβδομάδα περίπου αργότερα, ο Βαν Γκογκ έστειλε την ακουαρέλα στον αδελφό του Τεό. Το 1905 η χήρα του Τζό Μπόνγκερ το δάνεισε στη μεγάλη αναδρομική του Βαν Γκογκ που πραγματοποιήθηκε στο Άμστερνταμ. Δύο χρόνια αργότερα πούλησε το έργο στον Παριζιάνο καλλιτέχνη και συλλέκτη Γκιστάβ Φαγιέ.

Το 1913 οι Θημωνιές αγοράστηκαν από τον Μαξ Μεϊρόφσκι βιομήχανο με έδρα το Βερολίνο που είχε μια εξαιρετική συλλογή ιμπρεσιονιστών και μετα-ιμπρεσιονιστών. Ο Μεϊρόφσκι διώχτηκε ως Εβραίος από τους Ναζί και το 1938 κατέφυγε στο Άμστερνταμ. Στη συνέχεια, εμπιστεύτηκε το έργο στον Πάουλ Γκράουπε, έναν Γερμανοεβραίο έμπορο τέχνης που τότε εργαζόταν στο Παρίσι.

Λίγο αργότερα, η ακουαρέλα αγοράστηκε από την Αλεξαντρίν ντε Ρότσιλντ, μέλος πλούσιας εβραϊκής οικογένειας τραπεζιτών που κατέφυγε στην Ελβετία με το ξέσπασμα του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Η ακουαρέλα έμεινε στο Παρίσι μετά τη γερμανική κατοχή της πόλης τον Ιούνιο του 1940. Το 1941 η ακουαρέλα κατασχέθηκε και ήταν ένα από τα έργα λεηλατημένης τέχνης που συγκεντρώθηκαν στο Jeu de Paume. Λίγες εβδομάδες αργότερα στάλθηκε στην Αυστρία, στο Schloss Kogl, στο St Georgen im Attergau.

Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια Facebook Twitter
"Θημωνιές στην Προβάνς", λάδι, Ιούνιος 1888, Courtesy of the Kröller-Müller Museum, Otterlo

Μετά τον πόλεμο η Ρότσιλντ προσπάθησε να ανακτήσει τις Θημωνιές, αλλά δεν τα κατάφερε. Η άμεση μεταπολεμική ιστορία της ακουαρέλας είναι ασαφής, αλλά το 1978 βρέθηκε στο υποκατάστημα της γκαλερί Wildenstein στη Νέα Υόρκη, που ήταν ιδιοκτησία μιας εβραϊκής οικογένειας με έδρα το Παρίσι. Ο Βιλντενστάιν πούλησε το έργο του Βαν Γκογκ στον Κοξ το επόμενο έτος. Ο Κοξ κρέμασε την ακουαρέλα στο σαλόνι της έπαυλής του στο Ντάλας. Η ιδιοκτησία του πίνακα ήταν ένα μυστικό γνωστό μόνο στην οικογένειά του και τους στενούς του φίλους.

Όταν πέθανε και οι κληρονόμοι αποφάσισαν να πουλήσουν τη συλλογή έργων τέχνης που είχε αποκτήσει, ο πίνακας βρέθηκε στο επίκεντρο μιας διαμάχης αφού είχε ήδη ταυτοποιηθεί σαν έργο της λεηλατημένης τέχνης, οπότε η πώληση έμοιαζε σχεδόν αδύνατη.

Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια Facebook Twitter
«Ξύλινες καμπίνες ανάμεσα σε ελαιόδεντρα και κυπαρίσσια, Οκτώβριος 1889, © Christie’s Images Ltd 2021

Ο κληρονόμος του Μεϊρόφσκι ισχυρίστηκε ότι ο Βαν Γκογκ είχε υποβληθεί σε «αναγκαστική πώληση» το 1938. Οι κληρονόμοι της Ρότσιλντ υποστήριξαν ότι η ακουαρέλα είχε λεηλατηθεί από τους ναζί κατακτητές τρία χρόνια αργότερα, όταν η Αλεξαντρίν ντε Ρότσιλντ κατείχε τον πίνακα.  

Στο βάθος κρύβεται μια λέξη: «εκατομμύρια». Οι τρεις πλευρές ήρθανε σε συμφωνία σχετικά με την ιδιοκτησία του έργου πριν περάσει στον επόμενο ιδιοκτήτη που θα είναι ο απόλυτος κύριος και νόμιμος ιδιοκτήτης του έργου και πιθανώς τα έσοδα από την πώληση θα χωριστούν σε συμφωνημένη αναλογία και/ή με σταθερά ποσά.

Μέχρι σήμερα η υψηλότερη τιμή για μια ακουαρέλα του Βαν Γκογκ ήταν τα 8,8 εκατομμύρια λίρες που πληρώθηκαν στον οίκο Σόθμπις το 1997 για το έργο «Ο Θερισμός» που ζωγράφισε επίσης τον Ιούνιο 1888,  μία ή δύο ημέρες μετά τις «Θημωνιές». Η τιμή της εκτίμησης είναι αστρονομική.

Η απίστευτη περιπέτεια ενός πίνακα του Βαν Γκογκ, δυο εβραϊκές οικογένειες και 30 εκ. δολάρια Facebook Twitter
«Νέος άνδρας με ανθό καλαμποκιού», Ιούνιος 1890. © Christie’s Images Ltd 2021

Το δεύτερο έργο που θα δημοπρατηθεί την ίδια βραδιά είναι «Οι Ξύλινες Καμπίνες ανάμεσα στις Ελιές και τα Κυπαρίσσια», ένα τοπίο της Προβηγκίας ζωγραφισμένο τον Οκτώβριο του 1889 έξω από το άσυλο όπου ζούσε τότε ο καλλιτέχνης. Παρόλο που δεν έχει ανακοινωθεί καμία εκτίμηση, πιστεύεται ότι θα αγγίξει τα 40 εκατομμύρια δολάρια.

Το τρίτο έργο, «Νεαρός άνδρας με ανθό καλαμποκιού» ζωγραφίστηκε στο Οβέρ σιρ Ουάζ, τον Ιούνιο του 1890, έναν μήνα πριν από το θάνατο του καλλιτέχνη. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις αρχές του αιώνα, πίστευαν ότι πρόκειται για ένα νεαρό κορίτσι. Πρόκειται για ένα όψιμο έργο του βαν Γκογκ αλλά όχι από τα χαρακτηριστικά του έργα και η εκτίμηση είναι σχετικά μέτρια, 5 έως 7 εκατομμύρια δολάρια.

Στην ίδια κατηγορία, αλλά σαφώς με μεγαλύτερη αξία είναι το «Πορτραίτο του Γιατρού Γκασέ» έργο που έγινε τον ίδιο μήνα  με το «Αγόρι με τον ανθό του καλαμποκιού» που πουλήθηκε το 1990 για 82,5 εκατομμύρια δολάρια, που είναι μέχρι σήμερα η υψηλότερη τιμή για έναν Βαν Γκογκ. Έκτοτε εξαφανίστηκε σε μια άγνωστη ιδιωτική συλλογή.

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το πληθωρικό τοπίο του Βαν Γκογκ, με τις αγαπημένες του ελιές και κυπαρίσσια δημοπρατείται για 40 εκ. δολάρια

Πολιτισμός / Το πληθωρικό τοπίο του Βαν Γκογκ, με τις αγαπημένες του ελιές και κυπαρίσσια δημοπρατείται για 40 εκ. δολάρια

Ελαιόδεντρα και κυπαρίσσια στη μέση μιας μέρας γεμάτης φως πρωταγωνιστούν σε ένα γαλήνιο τοπίο που ζωγράφισε ο Βαν Γκογκ τον Οκτώβριο του 1889, όταν ζούσε στο άσυλο λίγο έξω από το Saint-Rémy-de-Provence.
THE LIFO TEAM
Το πιο ακριβό μπουκέτο γλαδιόλες στον κόσμο βγαίνει σε δημοπρασία για δέκα εκατομμύρια δολάρια

Πολιτισμός / Το πιο ακριβό μπουκέτο γλαδιόλες στον κόσμο βγαίνει σε δημοπρασία για δέκα εκατομμύρια δολάρια

Για πρώτη φορά θα δημοπρατηθεί έργο του Βαν Γκογκ στο Χονγκ Κονγκ και με γνωστή τη λατρεία που έχουν στην άπω ανατολή για τον Βαν Γκογκ ο πίνακας αυτός, πολύ διαφορετικός από τα συνηθισμένα μπουκέτα του αναμένεται να πωληθεί για πάνω από δέκα εκατομμύρια δολάρια.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοστούμια και αναμνηστικά του «Downton Abbey» βγαίνουν σε δημοπρασία για καλό σκοπό

Πολιτισμός / Κοστούμια και αναμνηστικά του «Downton Abbey» βγαίνουν σε δημοπρασία για καλό σκοπό

Από μια τραπεζαρία σε στυλ 18ου αιώνα και την εντυπωσιακή τουαλέτα της Μάγκι Σμιθ μέχρι το ασημένιο ρολόι του μπάτλερ, τα αναμνηστικά αντικείμενα θα προσφερθούν σε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα που υποστηρίζει παιδιά με απειλητικές για τη ζωή τους παθήσεις και τις οικογένειές τους
LIFO NEWSROOM
Τρόμος, Ιμπρεσιονισμός και 5 αριστουργήματα του παρελθόντος από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Έχει συμβεί ξανά τον Αύγουστο; Μάλλον όχι. 13 ταινίες από αύριο στα σινεμά της πόλης

Οι νέες ταινίες του Ζακ Κρέγκερ και των Ελληνοαυστραλών αδερφών Φιλίππου, η ωραιότατη έκπληξη που μας επιφύλασσε ο Σεντρίκ Κλαπίς και πέντε μεγάλες δόξες σε επανέκδοση κάνουν τον προγραμματισμό των θεατών σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πέθανε ο Τέρενς Σταμπ, ο θρυλικός «Στρατηγός Ζοντ» του Superman, σε ηλικία 87 ετών

Πολιτισμός / Πέθανε ο Τέρενς Σταμπ, ο θρυλικός «Στρατηγός Ζοντ» του Superman, σε ηλικία 87 ετών

Ο βρετανός ηθοποιός Τέρενς Σταμπ, γνωστός για τον ρόλο του ως General Zod στις ταινίες Superman, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών - Η καριέρα του περιλαμβάνει περισσότερες από 60 ταινίες και μία υποψηφιότητα για Όσκαρ
LIFO NEWSROOM
Tι να δείτε στα σινεμά το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου

Πολιτισμός / Tι να δείτε στα σινεμά το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου

Από την πρώτη κινηματογραφική εξόρμηση του πράκτορα 007 στη θριλερική διαδικασία εκλογής νέου Πάπα στο «Κονκλάβιο» κι από τη δοκιμασμένη χιτσκοκική συνταγή του «Man who knew too Much» στην συναρπαστική αγωνιστική δράση του «F1: The Movie», μερικές επιλογές για όσους αποφάσισαν να περάσουν την αργία στο Κλεινόν Άστυ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ