Πεντάστερος Χόκνεϊ στο Λονδίνο

ΕΠΕΞ Hokney Facebook Twitter
Ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ αυτοβιογραφείται μέσα από μια έκθεση ζωγραφικών πορτρέτων. Φωτ.: David Parry/ National Portrait Gallery
0

Ο Ντέιβιντ Χόκνεϊ, ο πιο σημαντικός εν ζωή καλλιτέχνης της Μεγάλης Βρετανίας και από τους πιο επιδραστικούς του 20ού αιώνα, αυτοβιογραφείται μέσα από μια έκθεση ζωγραφικών πορτρέτων, σε μια εκθαμβωτική παρουσίαση της τέχνης του.

Ο εκκεντρικός, αεικίνητος ζωγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης ακόμα και σήμερα, στα 86 του χρόνια, ζωγραφίζει τον Χάρι Στάιλς, παίζει με τα iPads, σχεδιάζει σαν μεγάλος δάσκαλος και όταν πιάνει το μολύβι ή το πενάκι του δεν έχει αντίπαλο.

Τι κι αν είναι ένας από τους πιο ακριβούς καλλιτέχνες στον κόσμο; Μπορεί το «Portrait of an Artist (Pool with Two Figures)» να πουλήθηκε για 90 εκατομμύρια δολάρια, αλλά ο ίδιος μοιάζει να μην επαναπαύεται, να μην έχει χάσει ίχνος από τον ενθουσιασμό που είχε όταν άρχισε να ανακαλύπτει τον κόσμο, από το Λος Άντζελες μέχρι το Γιορκσάιρ και τη Νορμανδία, όπου ζει σήμερα, από τα πειράματά του με την προοπτική, μέχρι τη φωτογραφία ως «ζωγραφική με φωτογραφική μηχανή», όταν αποτύπωνε το πέρασμα του χρόνου στα κολάζ του με Polaroid και τη χαρά της άνοιξης στο iPad του.

Hokney Facebook Twitter
David Hockney, (2022), Harry Styles, May 31st.

Ο Χόκνεϊ εξακολουθεί να καινοτομεί, δημιουργώντας ομορφιά και δέος, και μας δείχνει συχνά ότι η ζωγραφική μπορεί να αποδώσει υπέροχα και φωτεινά την ενέργεια μιας ασυμβίβαστης ματιάς. Τα έργα του αποπνέουν ακόμα και σήμερα φρεσκάδα και νεότητα, σοφία και επίγνωση για τις χαρές της φύσης, της ζωής και της απλότητας, που αποκτήθηκε μέσα στο μακρύ ταξίδι του στον χρόνο. Το μοναδικό του στυλ συμβαδίζει πάντα με την επιθυμία του για χρώμα που μπορεί επίσης να βρεθεί παντού στην τέχνη του αλλά και με τον προβληματισμό του για την αντίληψη του χώρου και τις πολλαπλές δυνατότητές του.

Ένθερμος αναγνώστης του Προυστ, ο Χόκνεϊ μένει όλο και περισσότερο στο στούντιό του τα τελευταία χρόνια, δημιουργώντας έναν πιο στενό δεσμό μεταξύ του καλλιτέχνη και του χώρου δημιουργίας.

Εκτός από τα διάσημα πορτρέτα της μητέρας του, της μούσας του, Celia Birtwell, του επιμελητή Gregory Evans, του τυπογράφου Maurice Payne και του ίδιου, στην έκθεση θα παρουσιαστεί μια επιλογή από τριάντα νέα πορτρέτα. Ζωγραφισμένα εκ του φυσικού, απεικονίζουν φίλους και επισκέπτες στο στούντιο της Νορμανδίας μεταξύ 2021 και 2022.

Η προσκόλληση του Χόκνεϊ στην αναπαράσταση της ανθρώπινης φιγούρας δείχνει πώς από τα χρόνια του στην Ακαδημία ξέφυγε από την επικρατούσα τάση της αφαίρεσης και της εννοιολογικής τέχνης και αυτή η υφολογική ευελιξία τον απελευθέρωσε από την κατηγοριοποίηση. Στα πορτρέτα του προσεγγίζει μέσα από έναν διαφορετικό μηχανισμό απεικόνισης και από διαφορετική οπτική το θέμα του.

«Νομίζω ότι πάντα ήθελα να κάνω πορτρέτα, αλλά αισθανόμουνα τόσο δεμένος με αυτές τις βαρετές παλιές ιδέες της Βασιλικής Ακαδημίας. Τα πορτρέτα, άλλωστε, του Πικάσο και του Ματίς δεν ήταν αυτά που σου επιβάλλονταν, ούτε καν τώρα. Τώρα έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα ζωγραφισμένα πορτρέτα είναι απείρως πιο ενδιαφέροντα από τα φωτογραφικά πορτρέτα. Η ζωγραφική ενός άλλου προσώπου είναι βαθιά μέσα μας, όλοι ενδιαφέρονται για τα πρόσωπα», λέει ο Χόκνεϊ.

Hokney Facebook Twitter
David Hockney, (2019), Celia Birtwell, Nov. 21 2019.

Στα πέντε πορτρέτα προσώπων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της έκθεσης, με τους πιο κοντινούς του ανθρώπους καθισμένους απέναντί του, φανερώνεται η πορεία της τέχνης του μέσα σε έξι δεκαετίες. Το 2019, ο Χόκνεϊ επικαιροποίησε τα πορτρέτα τους για αυτή την έκθεση.

Τα πιο πρόσφατα πορτρέτα τους με μελάνι ή χρώμα παρουσιάζονται μαζί και το αποτέλεσμα στοιχειώνει, είναι σαν το τέλος μιας ταινίας όπου βλέπεις τους χαρακτήρες όπως είναι τώρα, πολύ μετά τις νεανικές τους περιπέτειες. Η κομψή, αέρινη φίλη του, Celia Birtwell, μας κοιτάζει γαλήνια, μια φιγούρα από τα '70s με κολ στα μάτια και την αίσθηση της μόδας της εποχής. Ποζάρει ξανά σε μια πολυθρόνα το 2019, μια 80χρονη γυναίκα με κόκκινο μπερεδάκι.

Ο Gregory Evans, με τη λεπτή, αγορίστικη ομορφιά του, μεταμορφώνεται μέσα στον χρόνο σε μια επιβλητική ηλικιωμένη φιγούρα, καθώς κοιτάζει λίγο κατσουφιασμένα μέσα από τα γυαλιά του, και ο αριστοτέχνης τυπογράφος Maurice Payne, που έχει συνεργαστεί με τον Χόκνεϊ σε πολλές από τις εκτυπώσεις του, διατηρεί τη στοχαστική του έκφραση όπως σε ένα χαρακτικό του 1998. Ο Χόκνεϊ κατέγραψε κάθε σημάδι του χρόνου, σε ειλικρινείς μελέτες των ανθρώπων που αγάπησε μέσα στις δεκαετίες που μεσολάβησαν.

Η έκθεση συμπληρώνεται από χρωματιστά σχέδια με μολύβι που δημιουργήθηκαν στο Παρίσι στις αρχές της δεκαετίας του 1970, σύνθετα πορτρέτα Polaroid από τη δεκαετία του 1980 και μια επιλογή από σχέδια από μια έντονη περίοδο αυτοεξέτασης κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, όταν ο καλλιτέχνης δημιουργούσε μια αυτοπροσωπογραφία κάθε μέρα σε διάστημα δύο μηνών.

Περίπου 150 έργα από ιδιωτικές και δημόσιες συλλογές απαρτίζουν το σώμα της έκθεσης που συμπληρώνεται από πρώιμα έργα που δεν είχαν παρουσιαστεί προηγουμένως, όπως σχέδια για την καθοριστική σειρά χαρακτικών «A Rake's Progress» (1961-63), εμπνευσμένα από την ομώνυμη σειρά χαρακτικών του William Hogarth (1697-64), σημειωματάρια από την εποχή που ο Χόκνεϊ φοιτούσε στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Μπράντφορντ τη δεκαετία του 1950 και ο πίνακας «My Parents and Myself», μια παλαιότερη εκδοχή του «My Parents», που ανακάλυψε εκ νέου ο καλλιτέχνης κατά την επιλογή έργων για την έκθεση του 2020.

Hokney Facebook Twitter
David Hockney, (1972), Portrait of an Artist (Pool with Two Figures).

«Η ανανεωμένη έκθεση υλοποιεί την υπόσχεση που έδωσα στον Ντέιβιντ τον Μάρτιο του 2020 ότι θα επιστρέφαμε στην υπέροχη έκθεσή του σε καλύτερες μέρες. Ο Χόκνεϊ είναι ένας από τους πιο σεβαστούς και αναγνωρισμένους διεθνώς καλλιτέχνες σήμερα και το να βλέπεις τα νέα πορτρέτα του, που έγιναν τα τελευταία δύο χρόνια και τα οποία αποδεικνύουν τη συνεχή εφευρετικότητα και δημιουργική του δύναμη, είναι κάτι που καταδεικνύει τη σταθερή και συνεχή εφευρετικότητά του με τα πορτρέτα, που παραπέμπουν τόσο στην παράδοση όσο και στην τεχνολογία – από τον Ingres μέχρι το iPad» λέει ο Nicholas Cullinan, διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης Πορτρέτων του Λονδίνου.

«Όπου κι αν βρίσκεται, το αληθινό σπίτι του Χόκνεϊ είναι το τετράδιο με τα σκίτσα του. Το σχέδιο τού επιτρέπει να κρατάει αυτό που αγαπάει. Αυτή η έκθεση αποκαλύπτει, με απόλυτη φρεσκάδα, έναν καλλιτέχνη γεμάτο περιέργεια για τον εαυτό του και τους άλλους ανθρώπους. Ο Χόκνεϊ χαίρεται με την εφεύρεση, αλλά δεν χάνει ποτέ από τα μάτια του το απλό θέμα του: να είσαι ζωντανός» γράφει στον «Guardian» ο Τζόναθαν Τζόουνς.

Ο Χόκνεϊ έχει την αυτοπεποίθηση να παίζει παιχνίδια όπως ο «δάσκαλός» του, ο Πικάσο, αλλάζοντας συνεχώς ύφος στην αναζήτηση μιας άπιαστης αλήθειας.

«Πήγα στη Σχολή Καλών Τεχνών στο Μπράντφορντ όταν ήμουν δεκαέξι ετών. Και για τέσσερα χρόνια κάναμε πραγματικά μόνο σχέδιο εκ του φυσικού, και αυτό σε μαθαίνει να κοιτάς. Αυτό είναι το σχέδιο. Σε μαθαίνει να κοιτάς και να αμφισβητείς τα πράγματα. Κάποιος καθόταν δίπλα στο δικό μου σχέδιο και μετά ζωγράφιζε έναν ώμο ή κάτι τέτοιο, και μπορούσα να δω ότι είχε δει περισσότερα από ό,τι εγώ. Έτσι, όταν επέστρεφα στο δικό μου σχέδιο, κοίταζα πιο προσεκτικά» λέει ο Χόκνεϊ στον «New Yorker».

«Αυτή η τάση του Χόκνεϊ αντανακλάται στο να έχει πάντα μαζί του ένα τετράδιο και να εργάζεται μόνο εκ του φυσικού, καταγράφοντας ό,τι βλέπει μπροστά του. Δηλώνει επίσης τον αυτοβιογραφικό χαρακτήρα του έργου του. Σχεδιάζει ανθρώπους που γνωρίζει και για τους οποίους νοιάζεται, καθώς και τα τοπία και τα σπίτια στα οποία κατοικεί» έγραφε η Ρομπέρτα Σμιθ στους ΝΥΤ, όταν μέρος της σημερινής έκθεσης μεταφέρθηκε στην Αμερική, τον Οκτώβριο του 2020, στη Morgan Library & Museum.

Hokney Facebook Twitter
Ο David Hockney με τους στενούς του φίλους και τα νέα του σχέδια στο «David Hockney: Drawing from Life». Φωτ.: David Parry/ National Portrait Gallery

Είναι σπουδαίο ότι μετά από τριάντα πέντε χρόνια στην ηλιόλουστη Καλιφόρνια, ο Χόκνεϊ βρήκε νέα έμπνευση στις δραματικές εποχιακές αλλαγές του νορμανδικού τοπίου. Το 2020, άρχισε να ζωγραφίζει καθημερινά στο iPad του, καταγράφοντας τις λεύκες και τα οπωροφόρα δέντρα του κτήματος καθώς εμφανίζονταν τα πρώτα τους άνθη. Έκανε ενθαρρυντικές και παρηγορητικές αναρτήσεις στα social media την περίοδο της πανδημίας, μιλώντας για την άνοιξη. 

Μια επιλογή από μεγεθυμένες εκτυπώσεις εκτέθηκε στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών του Λονδίνου το περασμένο καλοκαίρι, σε μια έκθεση με τίτλο «Η άφιξη της άνοιξης». Μια πιο πρόσφατη έκθεση με πίνακες iPad, στο Musée de L'Orangerie του Παρισιού, παρουσίασε ένα ετήσιο χρονικό των εποχών, από την άνοιξη μέχρι μια σπάνια χιονισμένη μέρα. Ήταν εμπνευσμένη από την ταπισερί Bayeux, ένα μεσαιωνικό κέντημα που απεικονίζει την κατάκτηση της Αγγλίας από τους Νορμανδούς, το οποίο στεγάζεται σε μουσείο κοντά στο σπίτι του.

Σε μια εποχή στην οποία βομβαρδιζόμαστε με εικόνες ανθρώπων, με ατελείωτες selfies, τα πορτρέτα του Χόκνεϊ είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, μας κάνουν να σταματήσουμε και να κοιτάξουμε με έναν άλλο τρόπο, αν αυτό έχει κάποια σημασία σήμερα.

Hokney Facebook Twitter
David Hockney, (2019), Gregory Evans I, 27th June 2019.
Hokney Facebook Twitter
David Hockney, (2019), Maurice Payne, 16th Dec 2019.

Μας προκαλούν να κοιτάξουμε πίσω από τις χαρούμενες εικόνες του από την αρχή μέχρι σήμερα και να επιβεβαιώσουμε το γεγονός ότι κρύβουν μια πολύ σοβαρή αμφισβήτηση των προκλήσεων της μετάφρασης του κόσμου, του χρόνου και του χώρου σε δύο διαστάσεις. Να παρατηρήσουμε τα άλλα χρώματα στο φως που κυματίζει σε μια πισίνα, στα ποτιστικά που σφυρίζουν σε ένα καταπράσινο γκαζόν, στο αγόρι που κοιτάζει προς τα πίσω σε ένα κρεβάτι, στις επίπεδες προσόψεις των κτιρίων της Καλιφόρνια.

Η οπτική ευφυΐα του Χόκνεϊ είναι περισσότερο από εμφανής, αλλά δεν πρόκειται μόνο για αυτό. Με την παρουσία του επιβεβαιώνει την αντοχή της αγάπης στη ζωή μας και τον ρόλο της τέχνης στο να μας κάνει να παρατηρήσουμε, όπως εκείνος, λίγο αλλιώτικα ό,τι συμβαίνει γύρω μας.

Η εικαστική έκθεση «David Hockney: Drawing from Life» θα πραγματοποιηθεί μεταξύ 2 Νοεμβρίου 2023 και 21 Ιανουαρίου 2024 στην Εθνική Πινακοθήκη Πορτρέτων του Λονδίνου.

Με πληροφορίες από National Portrait Gallery, Morgan Library & Museum, Guardian, New York Times, New Yorker

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

UNESCO: Τα Μινωικά Ανάκτορα στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς

Πολιτισμός / UNESCO: Τα Μινωικά Ανάκτορα στον κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς

Η εξέλιξη συνιστά τη διεθνή αναγνώριση της εξέχουσας οικουμενικής αξίας των έξι εξαιρετικά σημαντικών αρχαιολογικών χώρων της Κρήτης: της Κνωσού, της Φαιστού, των Μαλίων, της Ζάκρου, της Ζωμίνθου και της Κυδωνίας
LIFO NEWSROOM
Γλυπτά του Παρθενώνα: «Μυστική και εντατική εκστρατεία» για την επιστροφή τους, αποκαλύπτει επιστολή ακτιβιστών

Πολιτισμός / Γλυπτά του Παρθενώνα: «Μυστική και εντατική εκστρατεία» για την επιστροφή τους, αποκαλύπτει επιστολή ακτιβιστών

Η δεξιά βρετανική ομάδα εκφράζει μάλιστα «ανησυχία» πως μπορεί πράγματι, η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα, να πραγματοποιηθεί στο προσεχές μέλλον και απειλεί με νομικές προσφυγές
LIFO NEWSROOM
Η Nan Goldin συγκλονίζει στην Aρλ: «Αυτό που συμβαίνει στη Γάζα είναι η πρώτη γενοκτονία σε live μετάδοση»

Πολιτισμός / Η Nan Goldin συγκλονίζει στην Aρλ: «Αυτό που συμβαίνει στη Γάζα είναι η πρώτη γενοκτονία σε live μετάδοση»

Την Τρίτη 8 Ιουλίου, στο Ρωμαϊκό Θέατρο της Αρλ, η Αμερικανίδα φωτογράφος Nan Goldin καταδίκασε τον πόλεμο στη Γάζα, προκαλώντας έντονη αντιπαράθεση με τους φιλοϊσραηλινούς θεατές.
LIFO NEWSROOM
Η Ρέινορ Γουιν απαντά στις κατηγορίες ότι επινόησε την ιστορία του best seller της

Πολιτισμός / Η Ρέινορ Γουιν απαντά στις κατηγορίες ότι επινόησε την ιστορία του best seller της

Η Ρέινορ Γουιν υπερασπίζεται τα απομνημονεύματά της, δημοσιεύει ιατρικά έγγραφα και καταγγέλλει «παραπλανητική και άδικη» δημοσίευση από την Observer – Η φιλανθρωπική οργάνωση PSPA τερμάτισε τη συνεργασία της
LIFO NEWSROOM
Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Superman, καρχαρίες και Νταλί από αύριο στους κινηματογράφους

Η πρώτη ταινία του αναγεννημένου διευρυμένου σύμπαντος της DC, ο υβριδικός μεταμεσονύκτιος χαβαλές του «Dangerous Animals» και το χιτσκοκικό «Spellbound», με την ονειρική σεκάνς ανθολογίας που σχεδίασε ο Σαλβαδόρ Νταλί, ξεχωρίζουν από το πρόγραμμα αυτής της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ