ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

Ταπεινοί θησαυροί στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος

Ταπεινοί θησαυροί στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος Facebook Twitter
Ο Κοτζιούλας βιοποριζόταν ως τακτικός συνεργάτης του «Ρομάντσου» και μετέφραζε για τις σελίδες του ογκώδη συνήθως μυθιστορήματα, χωρίς περικοπές. Αυτές οι μεταφράσεις, όταν ολοκληρωνόταν η δημοσίευσή τους στα τεύχη του περιοδικού, εκδίδονταν και ως χωριστά βιβλία, σε πρόχειρες εκδόσεις.
0

Καλός φίλος με παρότρυνε να διαβάσω αυτές τις μέρες του εγκλεισμού τους «Άθλιους» του Ουγκό. Τους διαβάζει ο ίδιος και είναι ενθουσιασμένος. Παράγγειλα το μυθιστόρημα, το έλαβα, και άρχισα να το διαβάζω στα γαλλικά. Συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό του φίλου. Το διαβάζω για πρώτη φορά. Γνωρίζω αρκετά το ποιητικό έργο του Ουγκό και τον θεωρώ πραγματικά τεράστιο ποιητή («poète énorme»), όπως αποφαινόταν ο Ζιντ στον Πρόλογο στην Ανθολογία του της γαλλικής ποίησης («Anthologie de la poésie française», 1948).

Θυμίζω εδώ με την ευκαιρία και την περίφημη απάντησή του στο ερώτημα «ποιος είναι ο ποιητής σας;» του περιοδικού «LErmitage» (Φεβρουάριος 1902, σ. 109): «Ο Ουγκό, ‒ αλίμονο!» («Hugo, ‒ hélas!»), η οποία προκάλεσε τότε μεγάλη συζήτηση και γράφτηκαν δεκάδες άρθρα για εκείνο το αινιγματικό «αλίμονο». Πρέπει να ομολογήσω πως, όταν ήταν να διαβάσω τους «Άθλιους», υποτιμούσα μάλλον το μυθιστόρημα ως λαϊκό ανάγνωσμα. Στον Πρόλογο που προαναφέραμε ο Ζιντ γράφει πως στην Τύνιδα, όπου ζούσε κατά τη διάρκεια της γερμανικής Κατοχής της Γαλλίας, ο καθηγητής στο λύκειο ενθάρρυνε τους μαθητές να περιφρονούν τον Ουγκό και οι μαθητές, ακολουθώντας τον, περιγελούσαν μέσα στην τάξη τον ποιητή.

Θησαυρός των Βιβλιοθηκών είναι κάθε βιβλίο, περιοδικό ή εφημερίδα, τη στιγμή που το χρειάζεσαι. Οι εθνικές και οι ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες δεν είναι αρχαιολογικά μουσεία, δεν εκθέτουν κειμήλια. Είναι πρωτίστως χώροι μελέτης.

Παρόμοιο είναι και το δικό μου αμάρτημα, όχι για τον ποιητή αλλά για τον μυθιστοριογράφο. Ο φίλος μου διαβάζει τους «Άθλιους» για δεύτερη φορά, στο γαλλικό πρωτότυπο τώρα, την πρώτη φορά διάβασε, μικρό παιδί, το ογκώδες βιβλίο μεταφρασμένο σε μια λαϊκή έκδοση. Η μετάφραση ήταν του Γιώργου Κοτζιούλα και η έκδοση του φτηνού, λαϊκού περιοδικού «Ρομάντσο». Ο Κοτζιούλας βιοποριζόταν ως τακτικός συνεργάτης του «Ρομάντσου» και μετέφραζε για τις σελίδες του ογκώδη συνήθως μυθιστορήματα, χωρίς περικοπές. Αυτές οι μεταφράσεις, όταν ολοκληρωνόταν η δημοσίευσή τους στα τεύχη του περιοδικού, εκδίδονταν και ως χωριστά βιβλία, σε πρόχειρες εκδόσεις.

Ο Κοτζιούλας μετέφρασε για το «Ρομάντσο», εκτός από τους «Άθλιους», και την «Παναγία των Παρισίων», τις «Μεγάλες Προσδοκίες» του Ντίκενς, τη «Μαρία Στιούαρτ» του Τσβάιχ, τον «Μπεν Χουρ» του Λιου Ουάλας. Οι «Άθλιοι» κυκλοφόρησαν σε δύο τόμους το 1955(;). Έγιναν μάλλον δύο εκδόσεις, μία με σκληρό εξώφυλλο και άλλη με μαλακό. Όταν τελειώσω το μυθιστόρημα, θέλω να διαβάσω κάποια κομμάτια του και στη μετάφραση του Κοτζιούλα. Μπαίνοντας στον ηλεκτρονικό κατάλογο της ΕΒΕ, βλέπω ότι το βιβλίο υπάρχει εκεί. Όταν με το καλό ανοίξει η Βιβλιοθήκη, θα ικανοποιήσω την περιέργειά μου στη σιωπή των αναγνωστηρίων της.

Αυτήν τη φτηνή, λαϊκή έκδοση διάλεξα να παρουσιάσω ως θησαυρό της Εθνικής Βιβλιοθήκης, και όχι κάποιο πολύτιμο χειρόγραφο, σπάνιο αρχειακό τεκμήριο, εντυπωσιακό αρχέτυπο ή παλαίτυπο, από τις ειδικές συλλογές της. Επειδή αυτή μου ήρθε η όρεξη να πιάσω στα χέρια μου τώρα. Θησαυρός των Βιβλιοθηκών είναι κάθε βιβλίο, περιοδικό ή εφημερίδα, τη στιγμή που το χρειάζεσαι. Οι εθνικές και οι ακαδημαϊκές Βιβλιοθήκες δεν είναι αρχαιολογικά μουσεία, δεν εκθέτουν κειμήλια. Είναι πρωτίστως χώροι μελέτης. Πηγαίνουμε εκεί για να διαβάσουμε, να λύσουμε απορίες, να ελέγξουμε ένα παράθεμα ή μια παραπομπή, να μπορέσουμε, με έναν λόγο, να κάνουμε τη δουλειά μας, χωρίς περιττές ταλαιπωρίες και καθυστερήσεις. Ο καθένας μόνος του, σκυμμένος στα κιτάπια του, αλλά μαζί με άλλους στον ίδιο ιερό χώρο του αναγνωστηρίου, μέλη της παράξενης εκείνης αναγνωστικής και ερευνητικής κοινότητας.

Η σημερινή επιδημία θα επηρεάσει, μαζί με όλα τα άλλα, και τις Βιβλιοθήκες. Δεν ξέρουμε, ούτως ή άλλως, ποιο θα είναι το μέλλον τους στην ψηφιακή εποχή, γιατί κανείς δεν ξέρει ποια θα είναι η υλική μορφή που θα πάρει το βιβλίο. Η ψηφιοποίηση των τεκμηρίων των Βιβλιοθηκών όλου του κόσμου είναι προφανώς τεράστιας αξίας ευεργέτημα για τους αναγνώστες και τους ερευνητές. Αρκεί να μη μετατρέψει τις Βιβλιοθήκες σε πελώριες, καλοτακτοποιημένες αποθήκες. Η παγκόσμια επιδημική κρίση μπορεί να επιταχύνει διαδικασίες που έχουν ήδη ξεκινήσει. Βιβλιοθήκη, πάντως, με άδεια αναγνωστήρια είναι δυσάρεστη πραγματικότητα και ακόμη πιο δυσάρεστη προοπτική. 

https://www.nlg.gr/

Επιμέλεια: Γιάννης Πανταζόπουλος

Βιβλίο
0

ΑΝΤΙΟ ΔΙΟΝΥΣΗ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ