Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προστατεύει και ελέγχει τα δικαιώματα 800 εκατομμυρίων πολιτών.
Αποστολή των 47 δικαστών, οι οποίοι συνθέτουν το σώμα του, είναι ο έλεγχος εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 1950.
Μόνο το 2017, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κλήθηκε να εξετάσει 63.350 νέες προσφυγές, ενώ στο σύνολο του έτους έγινε η επεξεργασία 85.951 προσφυγών.
Κι όμως, παρά τους - αντικειμενικά και κατά τα στοιχεία - γοργούς ρυθμούς εκδίκασης των υποθέσεων, αυτή τη στιγμή εκκρεμεί η επεξεργασία άνω των 56.000 προσφυγών.
Η βελτιστοποίηση των διαδικασιών διαχείρισης του σταθερά αυξανόμενου φόρτου εργασίας του, είναι μία μόνο από τις προκλήσεις που το ΕΔΑΔ, με έδρα το Στρασβούργο, έχει να αντιμετωπίσει σήμερα.
Πώς θα δοθεί προτεραιότητα σε μη επαναλαμβανόμενες υποθέσεις; Πώς θα επικαιροποιηθεί ένα κείμενο σχεδόν 70 ετών; Πώς θα βρεθεί η ισορροπία με 47 εθνικούς νομοθέτες; Πώς θα εκσυγχρονιστούν οι διαδικασίες εκλογής των μελών του, εξασφαλίζοντας ότι μία επιλογή που προβλέπεται να είναι κυβερνητική, δεν θα είναι και «χρωματισμένη»; Πώς θα διαχωριστεί η αποστολή του από εκείνη του δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο Λουξεμβούργο; Και τι πρέπει να γίνει με τα κράτη- μέλη της Σύμβασης, που συστηματικά, όπως προκύπτει από τις καταδίκες, παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα;
Απαντήσεις στα σύνθετα αυτά ερωτήματα, που αφορούν στις ζωές εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, επιχείρησαν να δώσουν απόψε στη Θεσσαλονίκη o Γάλλος Πιερ-Ιβ Λε Μπορν (Pierre-Yves Le Borgn), διεθνής δικηγόρος, πρώην βουλευτής για τους απόδημους και μέλος της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης και πρόσφατα υποψήφιος για τη θέση του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπη, καθώς και ο καθηγητής Βασίλης Σκουρής, πρόεδρος του Κέντρου Διεθνούς, Οικονομικού και Ευρωπαϊκού Δικαίου και πρώην πρόεδρος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
«Οι προσφυγές αποκαλύπτουν δομικά προβλήματα στα κράτη-μέλη»
Σήμερα υπάρχουν 47 δικαστές - ένας ανά κράτος μέλος της σύμβασης.
Όμως, οι 56.000 εκκρεμείς υποθέσεις υπογραμμίζουν τον όγκο της δουλειάς, που βαρύνει τον θεσμό και την έλλειψη μέσων, που έχει το δικαστήριο. Είναι γι' αυτό ιδιαίτερα σημαντική η μεταρρύθμιση των μεθόδων, όπως ο δικαστικός σχηματισμός με έναν δικαστή.
Σε ό,τι αφορά τη φύση των υποθέσεων, που αποκαλύπτουν τα στατιστικά στοιχεία, ο κ. Λεμπόρν παρατήρησε πως αποκαλύπτουν δομικές δυσλειτουργίες, αναφέροντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την περίπτωση της Ρουμανίας, (πρώτης χώρας σε αριθμό εκκρεμών υποθέσεων -με ποσοστό 18% επί του συνόλου) όπου οι περισσότερες σχετίζονται με την κατάσταση των φυλακών.
Σε σχέση με τα νομολογιακά ζητήματα ο κ. Λε Μπόρν σημείωσε πως μία συλλογικότητα 47 κρατών-μελών δεν μπορεί να έχει ομοιόμορφη-ομοιογενή νομολογία και γι' αυτό ο εθνικός νομοθέτης είναι σε καλύτερη θέση, για να ξεκινήσει μία νομοθετική εξέλιξη, όπως για παράδειγμα σε μια απόφαση, που αφορά την υιοθέτηση παιδιών από ζευγάρια του ίδιου φύλου.
«Το δικαστήριο γίνεται καμιά φορά αντικείμενο κριτικής για τη νομολογία του, αλλά μην ξεχνάμε ότι ρόλος του είναι η ερμηνεία ενός κειμένου του 1950, είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που ερμηνεύει ένα κείμενο 70 ετών», επισήμανε.
Ο πρώτος δικαστής εφαρμογής της σύμβασης είναι ο εθνικός δικαστής. Μόνον όταν έχουν εξαντληθεί εσωτερικά δικαστικά μέσα παρεμβαίνει το ΕΔΑΔ. Δεν ακυρώνει τις εθνικές αποφάσεις, ούτε ακυρώνει νόμους, διαπιστώνει αν υπήρξε ή όχι παραβίαση της σύμβασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Σχετικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σήμερα, ο κ. Λε Μπορν πως η μάχη της τρομοκρατίας, δημιουργεί ζητήματα όπως στην Γαλλία, που για δύο χρόνια τελεί σε κατάσταση ανάγκης, ενώ θέματα υπάρχουν με τον επεκτατισμό της Ρωσίας στην Ουκρανία, την μη τήρηση στοιχειωδών αρχών της σύμβασης από την Τουρκία σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και αλλού, αλλά και τις γκρίζες ζώνες, όπου υπάρχουν παγιωμένες αντιθέσεις ή κράτη όπου ζουν εκατομμύρια Ευρωπαίοι και οι διαδικασίες δεν τηρούνται.
«Κάποια κράτη-μέλη επιδιώκουν να μην εφαρμόζουν τις αποφάσεις. Μήπως πρέπει να προβλέψουμε αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου από κράτη που δεν εφαρμόζουν τη σύμβαση;», διερωτήθηκε.
Αναφερόμενος, τέλος, στο θέμα της επιλογής των δικαστών, που τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου στέλνουν στο Δικαστήριο εξέφρασε φόβο για την πολιτικοποίηση των θέσεων.
«Υπάρχουν δικαστές των οποίων οι ικανότητες, η μόρφωση, η παιδεία δεν είναι επαρκείς και αυτό είναι επικίνδυνο. Στις περισσότερες υποθέσεις, πλέον, υπάρχει μόνον ένας δικαστής. Είναι σημαντικό να εξελιχθεί ο θεσμός της εκλογής των δικαστών. Η ακρόαση υποψηφίων από την επιτροπή επιλογής θα πρέπει να είναι πιο διαφανής», εξήγησε.
σχόλια