«Έρως»: Tο χρονικό μιας απίστευτης εμμονής

Χέλμουτ Κράουσερ «Έρως» Facebook Twitter
Ο Χέλμουτ Κράουσερ είναι ο συγγραφέας του «Έρως»: ενός μυθιστορήματος όπου, με κομμένη την ανάσα, παρακολουθεί κανείς το χρονικό μιας εμμονής, παράλληλα με την περιπέτεια της πατρίδας του Κράουσερ από το 1944 ως το γκρέμισμα του βερολινέζικου Τείχους.
0


ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
σε άθλια οικονομική κατάσταση, δέχεται την πρόσκληση ενός άντρα με τεράστια περιουσία, του γερμανού βιομηχάνου Αλεξάντερ φον Μπρίκεν, να μεταπλάσει σε μυθιστόρημα την ιστορία που εκείνος προτίθεται να του διηγηθεί ενώ θα τον φιλοξενεί στον πύργο του στη Βαυαρία.  Αποσυρμένος εδώ και δυο δεκαετίες από το προσκήνιο, ο εβδομηντάχρονος κροίσος με το παρατσούκλι «Μέγας Αλέξανδρος», επιθυμεί πριν πεθάνει να καταστήσει δημόσιο κάτι πολύ προσωπικό, κάτι που έχει καταχωρηθεί ως έγκλημα στη συνείδησή του. Θύμα του εγκλήματος, η Σόφι, μονοχοκόρη βιοπαλαιστών, ο παιδικός του έρωτας από την εποχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έρωτας που, μια ζωή, έμελλε να μείνει ανεκπλήρωτος. Και θύτης –ποιος άλλος;– ο ίδιος.

Aυτό είναι το πρόσχημα του Χέλμουτ Κράουσερ για να ξετυλίξει την πλοκή του «Έρως» (μτφρ. Ευαγγελία Τόμπορη, Ίνδικτος, 2008): ενός μυθιστορήματος όπου, με κομμένη την ανάσα, παρακολουθεί κανείς το χρονικό μιας απίστευτης εμμονής, παράλληλα με την περιπέτεια της πατρίδας του Κράουσερ από το 1944 ως το γκρέμισμα του βερολινέζικου Τείχους. Πρόκειται για το μοναδικό και δυσεύρετο πια μυθιστόρημα του εξηντάχρονου συγγραφέα που έχει δημοσιευτεί στα ελληνικά, «το πιο δυνατό, το πιο ευαίσθητο και το πιο ποιητικό» απ' όλα του, σύμφωνα με τον ομότεχνό του –και γνωστό στα μέρη μας– Ντάνιελ Κέλμαν.  

«Δεν υπήρξε ποτέ κάτι όμορφο στη ζωή μου, εκτός από τη Σόφι», παραδέχεται ευθύς εξαρχής ο φον Μπρίκεν στον –πάντα ανώνυμο– συνομιλητή του. «Ήταν κάτι περισσότερο από ένα οποιοδήποτε κορίτσι, ήταν η μοναδική πηγή υψηλής ομορφιάς. Κάτι που ήθελα να έχω, να απολαύσω, αλλά που ποτέ δεν ήθελα να βεβηλώσω κατέχοντάς το άχαρα…». 

Ο δρόμος προς την κόλαση είναι σπαρμένος με τις καλύτερες προθέσεις. Το αντικείμενο της λατρείας του μεγαλοβιομηχάνου δεν ήταν γραφτό να ευτυχήσει. Στο λυκόφως της ζωής του, ο αφοσιωμένος προστάτης-κυνηγός της Σόφι βλέπει πως το πάθος του μόνο δυστυχία έφερε και σ’ εκείνη και στον ίδιο.

Μεγαλωμένος μέσα σε χρυσό κλουβί ως γόνος οικογένειας εργοστασιαρχών με αμφίθυμες σχέσεις με το ναζιστικό καθεστώς, ο φον Μπρίκεν, λίγο πριν καταρρεύσει το μέτωπο, γίνεται μάρτυρας της αυτοκτονίας των γονιών του και μ' έναν μυστηριώδη τρόπο καταλήγει ως αγνοούμενος σε νοσοκομείο της Ιταλίας, δίχως μνήμη και φωνή. Ώσπου να τις επανακτήσει, ο πόλεμος έχει τελειώσει. Κι ο ίδιος, έχοντας διεκδικήσει μ’ επιτυχία από τους σφετεριστές την πατρική του κληρονομιά, βάζει σκοπό της ζωής του να εντοπίσει το κορίτσι που του είχε κλέψει την καρδιά όταν στριμώχνονταν πλάι πλάι στα αντιαεροπορικά καταφύγια, αυτό που για μία και μοναδική φορά είχε δεχτεί –με το αζημίωτο–να τον φιλήσει. Μισθώνει, λοιπόν, έναν ολόκληρο λόχο για να βρει τα χνάρια της Σόφι. 

EROS
Κράουσερ Χέλμουτ, «Έρως», εκδ. Ίνδικτος. μτφρ. Ε. Τόμπορη.Το βιβλίο είναι εξαντλημένο στον εκδότη. 

Η έρευνα, αν και πολύχρονη, έχει αίσιο τέλος, αλλά όταν φτάνει η στιγμή που την ξανασυναντά, διαπιστώνει πως η κοπέλα αντιμετωπίζει τα αισθήματά του με αποστροφή, τρέχοντας έντρομη μακριά του. Την αφήνει. Επί χρόνια, ωστόσο, οι μισθοφόροι του θα την κατασκοπεύουν, θα επηρεάζουν τις κινήσεις της και θα την βοηθούν όχι για να βιοποριστεί απλώς, αλλά και για να ξεφεύγει από την αστυνομία και τη δικαιοσύνη. Γιατί, όσο διάστημα ο φον Μπρίκεν  έπαιζε μαζί της τον «Θεό», η Σόφι δραστηριοποιούνταν στη Γερμανική Σοσιαλιστική Φοιτητική Ένωση συμμετέχοντας ψυχή τε και σώματι στα κινήματα διαμαρτυρίας κι αμφισβήτησης του ΄60 και του ΄70.

Ήταν τέτοια η ριζοσπαστικοποίησή της –λες κι υπήρχε μια μαύρη τρύπα μέσα της που έπρεπε να γεμίσει–  ώστε καταλήγει να ληστεύει τράπεζες για «ιερό σκοπό», συστρατευμένη με ακροαριστερές τρομοκρατικές ομάδες. Μέχρι που οι σύντροφοί της, σε αγαστή συνεργασία με τη Στάζι, την ωθούν να περάσει τα σύνορα της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας, απ’ όπου θα τη γλιτώσει γι’ άλλη μια φορά ο φον Μπρίκεν, σκηνοθετώντας τον θάνατό της. «Γλιτώσει», τρόπος του λέγειν, καθώς μιλάμε πια για μια γυναίκα στερημένη από χυμούς, μόνη κι αποπροσανατολισμένη.

Ο δρόμος προς την κόλαση είναι σπαρμένος με τις καλύτερες προθέσεις. Το αντικείμενο της λατρείας του μεγαλοβιομηχάνου δεν ήταν γραφτό να ευτυχήσει. Στο λυκόφως της ζωής του, ο αφοσιωμένος προστάτης-κυνηγός της Σόφι βλέπει πως το πάθος του μόνο δυστυχία έφερε και σ’ εκείνη και στον ίδιο. Ή μήπως όλα όσα αφηγείται επί οχτώ μέρες στον φιλοξενούμενό του δεν είναι παρά αποκυήματα της φαντασίας του, η δική του, έστω, εκδοχή της αλήθειας;

Γυρνώντας με ανυπομονησία τις σελίδες του «Έρως», δύσκολα απαλλάσσεσαι από την αμφιβολία. Όπως κι αν έχει, όμως, μέσα από αυτό το κολάζ του Χέλμουτ Κράουσερ, όπου η αφήγηση του ανώνυμου συγγραφέα εναλλάσσεται με τον απομαγνητοφωνημένο λόγο του φον Μπρίκεν και με αποσπάσματα από κλεμμένα ημερολόγια της κοπέλας, επανέρχονται μοτίβα που σ’ αιχμαλωτίζουν: ο έρωτας ως ψευδαίσθηση και ως εμμονή, το χρήμα ως πηγή παντοδυναμίας αλλά και μοναξιάς και καχυποψίας, η πολιτική δράση ως καταφύγιο αλλά και καταστροφή, η Ιστορία η ίδια ως παγίδα.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Το πίσω ράφι  / «Τι ωραίο πλιάτσικο!»: Όταν η «αργόσχολη» τάξη εργάζεται σκληρά για το Κακό

Πιστή στην κλασική μορφή του μυθιστορήματος, αλλά ταυτόχρονα ανατρεπτική και μεταμοντέρνα, η καυστική σάτιρα του Τζόναθαν Κόου για τη βρετανική άρχουσα τάξη των αρχών της δεκαετίας του ’90 διαβάζεται μονορούφι.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ