Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ» Facebook Twitter
Ακόμα κι αν ο Χέμινγουεϊ ήταν «ένα μικρόσωμο απολειφάδι, ασθματικό και φθισικό, που ζούσε τη φαντασίωση του δυνατού άντρα στη λογοτεχνία που παρήγαγε», θα εξακολουθούσε να είναι ένας από τους σπουδαιότερους Aμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Φωτ.: Lloyd Arnold/Hulton Archive/Getty Images/Ideal Image
0


ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΒΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ,
καρποί πολύχρονης κι ενδελεχούς έρευνας, που δεν αφήνουν στιγμή του βιογραφούμενου ανέγγιχτη και θυμίζουν πανεπιστημιακά διδακτορικά. Υπάρχουν όμως και άλλες που, χωρίς να στέκονται στις λεπτομέρειες, αποτυπώνουν στις σελίδες τους όλο το εύρος της προσωπικότητας με την οποία καταπιάνονται, κορφολογώντας από τον βίο και το έργο τους τα πιο ουσιώδη χαρακτηριστικά. Τέτοιου είδους βιογραφία είναι αυτή που υπέγραψε ο Άντονι Μπέρτζες (1917-1993) –ο Βρετανός στον οποίο χρωστάμε το περίφημο «Κουρδιστό πορτοκάλι» που μετέφερε ο Κιούμπρικ στο σινεμά– για τον κορυφαίο ομότεχνό του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.

Πλημμυρισμένο από φωτογραφικό υλικό, το βιβλίο «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία», αν και γραμμένο από το 1977, στην Ελλάδα κυκλοφόρησε το 2006 από τον Καστανιώτη, σε μετάφραση Κωστή Καλογρούλη, ταυτόχρονα με την επανέκδοση από τον ίδιο οίκο δυο μυθιστορημάτων του Αμερικανού νομπελίστα, του θρυλικού «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα» και του λιγότερο γνωστού «Μέσα απ’ το ποτάμι και στα δέντρα», για τα οποία ο Μπέρτζες φωτίζει με μαστοριά κάτω από ποιες συνθήκες γράφτηκαν.

Ωμό, αντικειμενικό, «αντι-λογοτεχνικό». Αυτό ήταν το τυπικό ύφος του Χέμινγουεϊ, ο οποίος, αν και δέχτηκε πυρά από την αμερικανική αριστερά ως «ουδέτερος ηδονιστής», παρέμεινε δεσμευμένος στο μοναδικό δικαίωμα του συγγραφέα «να παρουσιάζει τα πράγματα και τους ανθρώπους όπως είναι, χωρίς ιδεολογικό χρωματισμό».

Ακόμα κι αν ο Χέμινγουεϊ (1899-1961) ήταν «ένα μικρόσωμο απολειφάδι, ασθματικό και φθισικό, που ζούσε τη φαντασίωση του δυνατού άντρα στη λογοτεχνία που παρήγαγε», ακόμα και τότε, υπογραμμίζει ο Μπέρτζες, θα εξακολουθούσε να είναι ένας από τους σπουδαιότερους Αμερικανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Όμως, δεν ήταν απολειφάδι. Ήταν ψηλός, ευρύστερνος και φωνακλάς, πολεμιστής, κυνηγός, ψαράς και πότης. Και από την εποχή που, παλικαράκι ακόμα, αναλάμβανε τα πρώτα δημοσιογραφικά του καθήκοντα στην εφημερίδα «Kansas City Star», στόχος του ήταν ν’ αφαιρέσει «την αισθητική κλίση της γλώσσας από τις παραδοσιακές της θέσεις στο κεφάλι και την καρδιά και να τη συνάψει στα νεύρα και τους μυς»…

Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ» Facebook Twitter
Ο Άντονι Μπέρτζες (1917-1993) υπέγραψε τη βιογραφία του Έρνεστ Χέμινγουεϊ.

Ωμό, αντικειμενικό, «αντι-λογοτεχνικό». Αυτό ήταν το τυπικό ύφος του Χέμινγουεϊ, ο οποίος, αν και δέχτηκε πυρά από την αμερικανική αριστερά ως «ουδέτερος ηδονιστής», παρέμεινε δεσμευμένος στο μοναδικό δικαίωμα του συγγραφέα «να παρουσιάζει τα πράγματα και τους ανθρώπους όπως είναι, χωρίς ιδεολογικό χρωματισμό».

ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ:
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Άντονι Μπέρτζες, Έρνεστ Χέμινγουεϊ, Μια ζωή σαν μυθοπλασία, μτφρ.: Κωστής Καλογρούλης, εκδόσεις Καστανιώτης

Πράγματι, στα χρόνια της μεγάλης οικονομικής ύφεσης, ο Χέμινγουεϊ κυνηγούσε λιοντάρια και ξιφίες και πήγαινε σε ταυρομαχίες, αλλά δεν είχε γράψει τίποτε υπέρ των χιλιάδων θεωριών των επαναστατών. Ως το 1936 που ξέσπασε ο ισπανικός εμφύλιος, είχε υπάρξει εθελοντής στον Α' Παγκόσμιο, όπου και τραυματίστηκε, είχε καλύψει δημοσιογραφικά τη Μικρασιατική Καταστροφή, είχε ζήσει από κοντά τους λαμπρούς εκπροσώπους της «χαμένης γενιάς» στο Παρίσι του Μεσοπολέμου, είχε ήδη δυο γάμους πίσω του και βιβλία σαν τα «Κι ο ήλιος ανατέλλει» και «Αποχαιρετισμός στα όπλα», ενώ η δημόσια εικόνα του ήταν ενός φιλικού, μαυρισμένου και μυώδη νταή, έτοιμου να επιδεικνύει ασταμάτητα τον ανδρισμό του. Κάτι που «δεν αποτελεί βασικό γνώρισμα των αυθεντικά ανδροπρεπών», όπως παρατηρεί ο Μπέρτζες, πάντα επιφυλακτικός μπροστά στη «φιλοσοφία του ηρωισμού» που καλλιέργησε ο Χέμινγουεϊ για όλη του τη ζωή, ως την εθελούσια έξοδό του.

Τον Δεκέμβριο του 1936, ωστόσο, ο Χέμινγουεϊ γνωρίζει μια ευφυή, πολιτικοποιημένη και κατάξανθη δημοσιογράφο, τη Μάρθα Γκέλχορν και, παρασυρμένος από την έλξη που του ασκεί, ταξιδεύει μαζί της στη φλεγόμενη Ισπανία για να καλύψει δημοσιογραφικά τα γεγονότα. Στη Μάρθα, μια γυναίκα που ουδέποτε προθυμοποιήθηκε να τον κανακέψει και η οποία έγινε η τρίτη σύζυγός του, είναι αφιερωμένο το «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα» (1940), το δημοφιλέστερο από τα μυθιστορήματά του, που προέκυψε από την εμπειρία του εκεί. Κι ενώ ήταν αφοσιωμένος στο πλευρό των Δημοκρατικών, ο Χέμινγουεϊ παρέμεινε γι’ άλλη μια φορά «ο αντικειμενικός καλλιτέχνης που σκιαγραφεί τις ανθρώπινες αδυναμίες αυτού που οι αριστεροί προπαγανδιστές ήθελαν να βλέπουν να παρουσιάζεται ως αδιάφθορος και λαμπρός ιπποτισμός».

Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες:  «Έρνεστ Χέμινγουεϊ» Facebook Twitter
Ο Χέμινγουεϊ με την ευφυή, πολιτικοποιημένη και κατάξανθη δημοσιογράφο Μάρθα Γκέλχορν, η οποία έγινε η τρίτη σύζυγός του.

Στο «Για ποιον χτυπάει η καμπάνα» (μτφρ. Άννα Παπασταύρου), παρακολουθούμε τέσσερις μέρες από τη ζωή ενός Αμερικανού εθελοντή που έχει σταλεί για ν’ ανατινάξει μια στρατηγικής σημασίας γέφυρα στα δάση γύρω από τη Σεγκόβια. Τέσσερις μέρες, την άνοιξη του 1937, στη διάρκεια των οποίων, στρατευμένος στον αγώνα ενάντια στον φασισμό και με τον θάνατο να ελλοχεύει γύρω του, θα γίνει ένα με την ομάδα των ανταρτών, μοιραζόμενος τη φιλία, τους φόβους και τις δεισιδαιμονίες τους, και βιώνοντας ταυτόχρονα έναν συγκλονιστικό έρωτα για μια πανέμορφη και βασανισμένη κοπέλα. Η απόπειρα του Χέμινγουεϊ να πει την αλήθεια για τον έρωτα, τον πόνο και το θάρρος σε μια παραδοσιακή, υψηλή, ρομαντική κλίμακα, βρήκε τεράστια απήχηση και στο κοινό και στην κριτική, ενώ αντίστοιχη ανταπόκριση γνώρισε και η κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου με πρωταγωνιστές τους Γκάρι Κούπερ, Ίνγκριντ Μπέργκμαν και Κατίνα Παξινού, η οποία, ερμηνεύοντας την εκρηκτική αντάρτισσα Πιλάρ, απέσπασε Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου. 

Το «Μέσα απ’ το ποτάμι και στα δέντρα» (μτφρ. Μιχάλης Μακρόπουλος) που ακολούθησε (1950), το αμέσως επόμενο μυθιστόρημα που δημοσίευσε ο Χέμινγουεϊ, ύστερα από μια δεκαετία συγγραφικής απραξίας, είναι κι αυτό αντλημένο από τα βιώματά του. Ευτυχισμένος στα πενήντα του με τον τέταρτο πια γάμο του, αλλά «ξοφλημένη λογοτεχνική δύναμη για τους θαυμαστές του», σύμφωνα με τον Μπέρτζες, επέστρεψε στην Ευρώπη, για την ακρίβεια στη Βενετία, από ανάγκη να ερεθίσει τη δημιουργική φαντασία του. Εκεί, στη σχέση του μ’ ένα δεκαεννιάχρονο αιθέριο κορίτσι, την Αντριάνα Ίβανσιτς, βρήκε την αναζωογονητική σπίθα μιας σχέσης με μια υποκατάστατη κόρη. Κι ενώ η στάση του απέναντί της έμοιαζε να είναι εντελώς πατρική, την έκανε ηρωίδα ενός μυθιστορήματος με έντονο το αιμομικτικό ερωτικό στοιχείο: ένα σπαρακτικό μυθιστόρημα για τον τελευταίο ερωτικό σπασμό ενός κουρασμένου μαχητή, ενός συνταγματάρχη που ερωτεύεται με πάθος μια νεαρή Ιταλίδα κόμισσα και γεύεται από τα νιάτα της στο τελευταίο Σαββατοκύριακο της ζωής του.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Όταν ο Χέμινγουεϊ έμεινε σε καραντίνα μαζί με την σύζυγο και την ερωμένη του

Βιβλίο / Όταν ο Χέμινγουεϊ έμεινε σε καραντίνα μαζί με την σύζυγο και την ερωμένη του

Το καλοκαίρι του 1926, ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ έμεινε σε καραντίνα αρκετές εβδομάδες μαζί με την σύζυγο του Χάντλεϊ, τον μικρό γιο τους που είχε προσβληθεί από μεταδοτική ασθένεια του αναπνευστικού, και την ερωμένη του Πολίν Φάιφερ, σε ένα μικρό εξοχικό στη Γαλλική Ριβιέρα.
hemingway cuba

Daily / Hemingway: Ο άνθρωπος και ο μύθος σ’ ένα επικό, αποκαλυπτικό, οριστικό ντοκιμαντέρ

Το νέο αριστουργηματικό πόνημα του Κεν Μπερνς, του κορυφαίου δημιουργού ιστορικών ντοκιμαντέρ μακράς πνοής, δεν διστάζει να φωτίσει και να καταδείξει τις σκοτεινές κι αμφιλεγόμενες πλευρές της προσωπικότητας του μεγάλου συγγραφέα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ