Με μια τελετή που έμοιαζε να ισορροπεί ανάμεσα στη θλίψη και τη γιορτή, η Ελλάδα αποχαιρέτησε το Σάββατο τον Διονύση Σαββόπουλο - τον άνθρωπο που για περισσότερα από εξήντα χρόνια έντυσε με μουσική, ποίηση και στοχασμό τις στιγμές ενός ολόκληρου λαού.
Από νωρίς το πρωί, το παρεκκλήσι της Μητρόπολης Αθηνών πλημμύρισε από όσους μυήθηκαν στο «περιβόλι του τρελού». Καλλιτέχνες, πολιτικοί, αλλά και πολίτες στάθηκαν σιωπηλοί μπροστά στη σορό του, αποτίοντας φόρο τιμής σε έναν δημιουργό που, με το έργο του, κατόρθωσε να ενώσει γενιές και διαφορετικές Ελλάδες.
Από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, τη Λίνα Μενδώνη και άλλα πολιτικά πρόσωπα, σε καλλιτέχνες όπως η Δήμητρα Γαλάνη, η Ελευθερία Αρβανιτάκη και ο Γιώργος Νταλάρας, το αντίο στον «Νιόνιο» της ελληνικής μουσικής σκηνής, συντέλεσε μια σπάνια συνάθροιση.
Η εξόδιος ακολουθία τελέσθηκε σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, πριν ακολουθήσει η ταφή στο Α’ Νεκροταφείο είχε τη μορφή μουσικής αποθέωσης. Υπό τους ήχους της Φιλαρμονικής του Δήμου Αθηναίων και όχι μόνο, η σορός του Σαββόπουλου οδηγήθηκε στον τόπο της ταφής, συνοδεία των «Ας κρατήσουν οι χοροί», «Συννεφούλα», «Τι έπαιξα στο Λαύριο» και «Μην μιλάς άλλο γι’ αγάπη» -τραγούδια που χαράχθηκαν στη μνήμη και θα συνεχίζουν να εμπνέουν.
Διονύσης Σαββόπουλος: Αποχαιρετήθηκε όπως έζησε
Η σύζυγός του, Άσπα, δέχτηκε τη συμπαράσταση πλήθους φίλων και συναδέλφων του δημιουργού, ανάμεσά τους και η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, η οποία μίλησε για τη φιλία και την πνευματική προσφορά του. Τα παιδιά και τα εγγόνια του, βαθιά συγκινημένα, στάθηκαν δίπλα του μέχρι το τέλος.
Ο Διονύσης Σαββόπουλος αποχαιρετήθηκε όπως έζησε: με τραγούδια, με λόγια και με ανθρώπους γύρω του.
Κι όπως οι ήχοι του «Ας κρατήσουν οι χοροί» ενώθηκαν με τον ήλιο του φθινοπώρου, το αντίο στον Σαββόπουλο δεν έμοιαζε με τέλος, αλλά με μια τελευταία υπόσχεση: πως θα κρατήσουν πράγματι οι χοροί.
Οι επικήδειοι στον «παιδικό ήρωα» και «χρονογράφο του νεοελληνικού ταξιδιού»
Από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την Κατερίνα Σακελλαροπούλου στη Δήμητρα Γαλάνη, τη γιατρό του Διονύση Σαββόπουλου, τον Αλκίνοο Ιωαννίδη και την οικογένειά του, οι επικήδειοι προς τον μεγάλο καλλιτέχνη συγκίνησαν.
Με αναφορές και στη σύζυγό του Άσπα με την πρώην πρόεδρο της Δημοκρατίας να υπόσχεται στον φίλο της ότι θα την προσέχει, αλλά και αναδρομές στις μεγάλες στιγμές που έζησαν μαζί του και όσα τους έμαθε, κάθε ένας αποχαιρέτησαν με συγκίνηση τον «Νιόνιο» που καλωσόρισε όσους ήθελαν να ακούσουν τη μουσική του αλλά και τη φωνή του, σε έναν κόσμο γιορτινό, αλλά και προβληματισμένο.
Mητσοτάκης για Διονύση Σαββόπουλο: «Θα σε αποχαιρετίσω με ένα μεγάλο ευχαριστώ»
«Για τον άνθρωπο και τον τραγουδοποιό που αποχαιρετάμε σήμερα θα μείνουν πάντα τα συναισθήματα όλων όσοι ταξίδεψαν με τις νότες και τους στίχους του. Κάτι φυσικό αφού, κατά καιρούς, τραγούδησε για τον καθένα από εμάς. Προσωπικά δεν είμαι εδώ μόνο σαν φίλος και σαν θαυμαστής του, αλλά από χρέος προς έναν μεγάλο Έλληνα που έζησε και περιέγραψε μοναδικά τις περιπέτειες του τόπου, αλλά και τις μικρές και τις εικόνες που γέννησε αλλά και τη γεύση που άφησε η εμπειρία τους».
Κ. Σακελλαροπούλου
«Τραγούδησες για εμάς, το έθνος, τον λαό και την ιστορία, την παράδοση και το μοντέρνο, τη σύνδεση Ανατολής και Δύσης», είπε η τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που μίλησε για τη φιλία τους. «Το έργο σου δεν είναι μόνο μια μουσικά αποτυπωμένη ιστορία του τόπου μας», συνέχισε. «Ίσως οι αφηγήσεις των πρώτων και νεανικών μας χρόνων που προλάβαμε να μοιραστούμε και σε έκαναν να με αποκαλείς την "καινούργια μου παιδική φίλη"», πρόσθεσε.
Ο επικήδειος λόγος της Α. Κοτανίδου
«Δυστυχώς για εμένα σε γνώρισα πολύ αργά και σε μια πολύ δύσκολη στιγμή. Όσοι όμως σε γνωρίσαμε νιώθουμε τυχεροί που περπατήσαμε μαζί σου έστω για λίγο στο δρόμο της ζωής».
Φασουλής για Σαββόπουλο: Δεν ξέρω αν χωρίς εσένα θα ήταν τόσο πλούσιο το ελληνικό τραγούδι
«Αν και εδώ ήρθα μιλώντας σου για τελευταία φορά, τουλάχιστον παρόντος σου, ήρθα για να λυθεί μια παρεξήγηση των τελευταίων ημερών. Ακούω παντού, ακούμε όλοι δηλαδή ότι το τραγούδι φεύγοντας ο Διονύσης έγινε πιο φτωχό. Λάθος. Ο Διονύσης αφήνει, μάλλον εσύ αφήνεις ένα ελληνικό τραγούδι, όχι πλούσιο, πάμπλουτο. Δεν ξέρω αν χωρίς εσένα θα ήταν τόσο πλούσιο. Εκεί θα ήταν λίγο πιο φτωχό, για να μην πω περισσότερο»
Σκαμπαρδώνης: Σου μεταφέρω την οδύνη και τον σεβασμό της Θεσσαλονίκης
«Αγαπητέ Διονύση, έρχομαι από τη Θεσσαλονίκη και σου μεταφέρω την οδύνη και τον σεβασμό της. Η μητέρα πόλη σε αποχαιρετά. Με τα ανεμισμένα της κάστρα που έψαλες, τα καΐκια, τα βεγγαλικά, τις χορωδίες, το πλήθος που βλέπει οπτασίες. Η γειτονιά σου η Ανάληψη σου γνέφει. Εκεί κοντά που είδες για πρώτη φορά τον Τσιτσάνη να κρατάει ένα μικρό βιολί και να πετάει δέκα πόντους πάνω από το έδαφος. Οι παλιοί σου φίλοι, ο Μπάμπης ο Καλλιπολίτης, ο Τάκης ο Σιμώτας, οι παιδικοί σου φίλοι σε πικροχαιρετούν»
Αλκ. Ιωαννίδης για Σαββόπουλο: Χωρίς εσένα άλλοι θα ήμασταν κι εμείς
«Η πρώτη μεγάλη συναυλία που παρακολούθησα ήταν δική σου όταν με πήγε ο πατέρας μου στο κεντρικό στάδιο της Λευκωσίας να σε δω την εποχή που η Κύπρος έκειτο μακράν και δεν πάταγε καλλιτέχνης στο νησί. Έτσι ήρθες κι έστησες γιορτή. Σου άρεσαν οι γιορτές, τα μπουλούκια, τα συμπόσια, τα πανηγύρια, οι φιέστες, οι επέτειοι… Προετοιμαζόμουν και τα περίμενες σαν παιδάκι που ανυπομονεί για τα Χριστούγεννα. Σε αποχαιρετούμε σήμερα σαν έναν άνθρωπο σημαντικό για το τραγούδι και τον πολιτισμό, σημαντικό για τη σκέψη, το αίσθημα και την αισθητική μας, δηλαδή για ολόκληρη τη ζωή μας.
Χωρίς εσένα άλλο θα ήταν το τραγούδι μας, άλλοι θα ήμασταν κι εμείς».
Γαλάνη για Σαββόπουλο: Ήξερες ακριβώς τι θα παίξεις για τα παιδιά που θα έρθουν
«Ήξερες ακριβώς τι θα παίξεις για τα παιδιά που θα έρθουν και που θα κατανοούν όλο και καλύτερα την κάθε πολύτιμη λέξη σου. Για να μαθαίνουν που πατούν και που πηγαίνουν, ποια είναι η ταυτότητά τους και για ποιο λόγο πρέπει να συνεχίσουν να αγαπούν και να είναι περήφανοι για αυτή τη γλώσσα, για ό, τι ελληνικό υπάρχει ακόμα μέσα μας και γύρω μας. Για αυτόν τον πολιτισμό που τόσο αγάπησες και τραγούδησες για αυτή την ταλαίπωρη πατρίδα τελικά».
Γιος Σαββόπουλου: Προσπαθούσε να μας πει ότι το άυλο και το υλικό έρχονται ταυτόχρονα
«Εμένα ξηλώθηκε να μου πληρώσει την εκπαίδευσή μου όταν σπούδασα στην Αμερική κι από την άλλη είχε μια πνευματικότητα και αναχωρούσε και πήγαινε στο Πήλιο για εννιά μήνες. Κατάλαβα το μήνυμα που πήγε να μας περάσει είναι ότι είμαστε αυτό που είμαστε με το σπίτι μας, το αυτοκίνητό μας, τα ρούχα μας, και ταυτόχρονα είμαστε κάτι έξω από αυτό το υλικό, παραδίπλα. Η πνευματική μεριά και η υλική μεριά τρέχουν ταυτόχρονα. Εμείς έχουμε την τάση να τα ξεχνάμε. Αλλά προσπαθούσε να μας πει ότι το άυλο και το υλικό ήταν ταυτόχρονα».
Εγγονός Σαββόπουλου: Ένιωθα κόμπο στον λαιμό μου από συγκίνηση κάθε φορά που ήμουν μαζί
«Μέσα από όλα, η μελαγχολία μας κάνει να αγαπάμε και να νιώθουμε ενωμένοι. Η ψυχή σου μένει μαζί μας. Σ’ αγαπώ πολύ».
