«Μαύρος Θάνατος»: Ο ιός της βουβωνικής πανώλης βρέθηκε μούμια σε 3.290 ετών

«Μαύρος Θάνατος»: Ο ιός της βουβωνικής πανώλης βρέθηκε μούμια σε 3.290 ετών Facebook Twitter
0

Ένα από τα παλαιότερα γνωστά κρούσματα της πανούκλας του «Μαύρου Θανάτου» αποκαλύφθηκε στο αρχαίο DNA μιας αιγυπτιακής μούμιας ηλικίας 3.290 ετών.

Ο ιός Yersinia pestis, ή αλλιώς η βουβωνική πανώλη, είναι γνωστός για τον όλεθρο που προκάλεσε στη μεσαιωνική Ευρώπη - όπου η θανατηφόρα ασθένεια αφάνισε σχεδόν 50 εκατομμύρια ανθρώπους από το 1346 έως το 1353 σε μια ιστορική θανατηφόρα πανδημία.

Ενώ ομάδες αρχαιολόγων και γενετιστών είχαν ήδη εντοπίσει ίχνη του Y. pestis στα λείψανα ανθρώπινων σκελετών ηλικίας 5.000 ετών που είχαν ανασκαφεί στη σημερινή Ρωσία, το νέο εύρημα σηματοδοτεί την πρώτη ανακάλυψη της νόσου εκτός Ευρασίας.

Η μολυσμένη μούμια δίνει νέες ενδείξεις για το πώς η θανατηφόρα πανούκλα εξαπλώθηκε για πρώτη φορά δυτικά και παρέχει «μοριακές αποδείξεις για την παρουσία της πανούκλας στην αρχαία Αίγυπτο».

Προηγούμενες μελέτες των τελευταίων δεκαετιών προσέφεραν ενδείξεις ότι η βουβωνική πανώλη εξαπλώθηκε μέσω εμπορικών δρόμων κατά μήκος αρχαίων αυτοκρατοριών στη βόρεια Αφρική προτού φτάσει στην Ευρώπη, αντικρούοντας προηγούμενες θεωρίες ότι απλώς μεταφέρθηκε από ανατολικά προς δυτικά.

Ένα αρχαίο αιγυπτιακό ιατρικό κείμενο, γνωστό ως Πάπυρος Ebers, που χρονολογείται το 1500 π.Χ., περιγράφει μια ασθένεια που έμοιαζε με τον «Μαύρο Θάνατο» και η οποία «παρήγαγε ένα μπουμπού» από προδοτικό «απολιθωμένο» πύον.

Στη συνέχεια, το 2004, Βρετανοί αρχαιολόγοι βρήκαν ενδείξεις της νόσου σε αρουραίους και ψύλλους του Νείλου χιλιετιών, υποδηλώνοντας την παρουσία της χωρίς να αποδεικνύεται οποιαδήποτε ανθρώπινη μόλυνση.

Ενώ τα δείγματα DNA που πήρε η ομάδα στην Ιταλία από τη μολυσμένη από πανούκλα μούμια έδειξαν «μια ήδη προχωρημένη κατάσταση εξέλιξης της νόσου», τα στοιχεία είναι μόνο η αρχή μιας διερεύνησης για το αν η αρχαία Αίγυπτος αντιμετώπισε τον δικό της «Μαύρο Θάνατο». Όμως, όσο μολυσματική κι αν ήταν αυτή η μούμια, η διεπιστημονική ομάδα αρχαιολόγων και ιολογικών παλαιοντολόγων πιστεύει ότι μουμιοποιήθηκε με το χέρι. Οι τεχνικές ραδιοχρονολόγησης τοποθετούν τη μούμια να έχει ζήσει κάπου γύρω στην εποχή του Νέου Βασιλείου της Αιγύπτου, μεταξύ 1686-1449 π.Χ., αν και παραδέχθηκαν ότι «η ακριβής προέλευσή της εντός της Αιγύπτου είναι άγνωστη».

Η τεχνική αυτή μετρά ίχνη ισοτόπων ατόμων άνθρακα σε ιστούς που είχαν βρεθεί κάποτε σε ζωντανό ιστό, συγκεκριμένα τη ραδιενεργό εκδοχή του άνθρακα, τον άνθρακα-14. Τα ζώα απορροφούν τον άνθρακα-14 όταν αναπνέουν, αλλά τον χάνουν σιγά σιγά όλο καθώς περνούν οι αιώνες μετά τον θάνατό τους.

Η αρχαία μούμια της ομάδας ήταν ένα ενήλικο αρσενικό, που προέρχεται από τη συλλογή του Museo Egizio στο Τορίνο της Ιταλίας, το οποίο φιλοξενεί ευρήματα από τους τάφους του Kha και Merit του Νέου Βασιλείου της αρχαίας Αιγύπτου, μεταξύ άλλων πολύτιμων δειγμάτων και αντικειμένων. Από τη μούμια ελήφθησαν δείγματα τόσο οστικού ιστού όσο και εντερικού περιεχομένου για ένα είδος δοκιμών DNA, γνωστό ως «shotgun metagenomics» - το οποίο εξετάζει άγνωστα δείγματα γενετικού υλικού για όλους τους γνωστούς βιολογικούς οργανισμούς που μπορεί να περιέχουν.

Αφού είχαν ενδείξεις για βουβωνική πανώλη από αυτή τη μέθοδο, τα δείγματα επεξεργάστηκαν περαιτέρω εστιάζοντας στην απόκτηση «δεδομένων χαμηλής κάλυψης γονιδιώματος τόσο για τον ανθρώπινο ξενιστή όσο και για το παθογόνο Y. pestis ».

Η ομάδα χρησιμοποιεί τώρα αυτόν τον χάρτη DNA του ιού για να διερευνήσει πώς εξελίχθηκε και διαφοροποιήθηκε το Y. pestis μεταξύ της εποχής του στην αρχαία Αίγυπτο, του Μεσαίωνα και της σύγχρονης εποχής. Η «Yersinia pestis», σημείωσε η ομάδα στην παρουσίασή της, «κατέστρεψε την ανθρωπότητα με τρεις ιστορικά τεκμηριωμένες πανδημίες». Και μία από αυτές τις επιδημίες συνέβη στο διάστημα μεταξύ της εποχής του Νέου Βασιλείου της Αιγύπτου και του Μαύρου Θανάτου που έπληξε την Ευρώπη του 14ου αιώνα. Οι ιστορικοί τη γνωρίζουν ως πανούκλα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Ιουστινιανού, η οποία εξαπλώθηκε στη Μεσόγειο, την Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή τον 6ο αιώνα μ.Χ. Η Κίνα και η Μογγολία είχαν τη δική τους επαφή με τη βουβωνική πανώλη πιο πρόσφατα, στα μέσα του 19ου αιώνα. Η νέα έρευνα, που παρουσιάστηκε φέτος τον Αύγουστο, μπορεί να ανατρέψει παλαιότερες έρευνες που έδειχναν ότι η πανούκλα εξαπλώθηκε στην Ευρώπη μέσω των εμπόρων του Δρόμου του Μεταξιού. 

Η βουβωνική πανώλη είναι η πιο κοινή μορφή πανώλης και συχνά εξαπλώνεται μέσω του τσιμπήματος μολυσμένου ψύλλου. Η μετάδοση της βουβωνικής πανώλης από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι σπάνια, ενώ ο φορέας είναι συνήθως τα ζώα που δαγκώνονται από ψύλλους, όπως οι αρουραίοι και οι σκύλοι. Η λοίμωξη επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τους ανοσοποιητικούς αδένες που ονομάζονται λεμφαδένες, προκαλώντας τους διόγκωση και πόνο, που εξελίσσεται σε ανοιχτές πληγές σε ασθενείς που δεν έχουν λάβει θεραπεία.

Οι άνθρωποι που μολύνονται από πανώλη συνήθως αναπτύσσουν οξεία εμπύρετη νόσο με άλλα μη ειδικά συστηματικά συμπτώματα - όπως αιφνίδια έναρξη πυρετού, ρίγη, πόνους στο κεφάλι και στο σώμα, αδυναμία, εμετό και ναυτία - μετά από μια περίοδο επώασης από μία έως επτά ημέρες.

Ευτυχώς, η βουβωνική πανώλη αντιμετωπίζεται εύκολα σήμερα με αντιβιοτικά, όταν δεν αποφεύγεται μέσω προληπτικών μέτρων.

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ξεχασμένη συνέντευξη του Τζον Λένον προβάλεται ξανά μετά από 50 χρόνια

Πολιτισμός / «Με παρακολουθούν»: Η ξεχασμένη συνέντευξη του Τζον Λένον που βρέθηκε 50 χρόνια μετά

Μια συνέντευξη του Τζον Λένον που χάθηκε για 50 χρόνια, όπου μιλά για την παρακολούθηση από την κυβέρνηση Νίξον και αποκαλύπτει σκέψεις για τη μουσική και τη ζωή του, προβάλλεται στο Boom Radio για τα 85α γενέθλιά του
LIFO NEWSROOM
To Χειμερινό Αυγό Φαμπερζέ αναμένεται να σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ σε δημοπρασία

Πολιτισμός / To Χειμερινό Αυγό Φαμπερζέ αναμένεται να σπάσει κάθε προηγούμενο ρεκόρ σε δημοπρασία

Ο οίκος Christie's το κατατάσσει στις πιο πολυτελείς αυτοκρατορικές δημιουργίες των Φαμπερζέ. Το σχεδίασε μια γυναίκα και δικαίως η προσθήκη του σε οποιαδήποτε συλλογή θεωρείται ανεκτίμητη.
LIFO NEWSROOM
Μια καλόψυχη Α.Ι. κι ένας αλαφροΐσκιωτος σκύλος από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Μια ταινία τρόμου με πρωταγωνιστή ένα σκύλο, Τζάρεντ Λέτο αλλά και Έμα Τόμσον από αύριο στα σινεμά

Η τρίτη και χειρότερη κατάθεση στο σύμπαν του «Tron», η πολυσυζητημένη ταινία τρόμου «Good Boy», το δεύτερο μέρος της τριλογίας του Νταγκ Γιόχαν Χάουγκερουντ και η Έμα Τόμσον ως ένοπλη προστάτιδα στο κινηματογραφικό πρόγραμμα της εβδομάδας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Ντόλι Πάρτον: Η αδελφή της ζητά προσευχές για την υγεία της βασίλισσας της country

Πολιτισμός / Ντόλι Πάρτον: Η αδελφή της ζητά προσευχές για την υγεία της βασίλισσας της country

Η Ντόλι Πάρτον αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας και αναβάλει τη μεγάλη της περιοδεία στο Λας Βέγκας. Η αδελφή της ζητά προσευχές από τους θαυμαστές, ενώ η τραγουδίστρια παραμένει αισιόδοξη πως «ο Θεός απλώς της ζητά να επιβραδύνει»
LIFO NEWSROOM
Τέιλορ Σουίφτ: Eκτός υποψηφιοτήτων στα Grammy για πρώτη φορά μετά από 18 χρόνια

Πολιτισμός / Τέιλορ Σουίφτ: Η απάντησή της στα σχόλια για το νέο της άλμπουμ

«Ο καθένας έχει δικαίωμα να νιώθει ακριβώς όπως θέλει, ο στόχος μας ως καλλιτέχνες είναι να λειτουργούμε σαν καθρέφτης», αναφέρει για τα σχόλια που απέσπασε το νέο της άλμπουμ, «The Life of a Showgirl»
LIFO NEWSROOM
Yohji Yamamoto: «Η μόδα έχει γίνει αστείο, όλα περιστρέφονται γύρω από τα χρήματα»

Πολιτισμός / Yohji Yamamoto: «Η μόδα έχει γίνει αστείο, όλα περιστρέφονται γύρω από τα χρήματα»

Ο αντισυμβατικός Ιάπωνας που εξυμνεί την avant-garde αισθητική μέσα από υπερμεγέθεις, ασύμμετρες σιλουέτες και τη διαχρονική του αφοσίωση στο μαύρο, συνεχίζει στα 82 του χρόνια να παλεύει «θυμωμένος αλλά ακούραστος» για την ουσία και την αλήθεια της μόδας
LIFO NEWSROOM
Βασίλης Μπισμπίκης: Επιστρέφει η παράσταση «Άνθρωποι και Ποντίκια» μετά από 5 χρόνια

Πολιτισμός / Βασίλης Μπισμπίκης: Επιστρέφει η παράσταση «Άνθρωποι και Ποντίκια» μετά από 5 χρόνια

Ο Βασίλης Μπισμπίκης αναβιώνει το αριστούργημα του Τζον Στάινμπεκ στο νέο Cartel στο Αιγάλεω, υπογράφοντας μια ωμή, ρεαλιστική και συναισθηματικά φορτισμένη σκηνοθεσία που φέρνει ξανά στο προσκήνιο τον αγώνα των απλών ανθρώπων για αξιοπρέπεια και ελπίδα
LIFO NEWSROOM
«La Magie Noire»: Ο χαμένος θησαυρός του Ρενέ Μαγκρίτ βγαίνει στο φως μετά από 90 χρόνια

Πολιτισμός / «La Magie Noire»: Ο χαμένος θησαυρός του Ρενέ Μαγκρίτ βγαίνει στο φως μετά από 90 χρόνια

Ο πίνακας «La Magie Noire» του Ρενέ Μαγκρίτ, που παρέμεινε σε ιδιωτική συλλογή για 90 χρόνια, βγαίνει σε δημοπρασία στη Sotheby’s - Η συγκλονιστική ιστορία πίσω από το έργο και τη γυναίκα που έσωσε 163 παιδιά από τους ναζί
LIFO NEWSROOM
Αίγυπτος: Ανοικτός για το κοινό ένας από τους πιο εμβληματικούς τάφους Φαραώ στην Κοιλάδα των Βασιλέων

Πολιτισμός / Αίγυπτος: Ανοικτός για το κοινό ένας από τους πιο εμβληματικούς τάφους Φαραώ στην Κοιλάδα των Βασιλέων

Σκαλισμένος βαθιά μέσα στον βράχο, ο τάφος του Αμενχοτέπ Γ΄ δεσπόζει ξανά μετά από 20 χρόνια, στη δυτική όχθη του Νείλου - Τα πρώτα πλάνα από το εσωτερικό του
LIFO NEWSROOM