Τα σαράντα χρόνια Ελλάδας - Ε.Ε. και η επόμενη μέρα

Τα σαράντα χρόνια Ελλάδας - Ε.Ε. και η επόμενη μέρα Facebook Twitter
Η στρατηγική επιλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που τις ρίζες της τις εντοπίζουμε ήδη στα τέλη της δεκαετίας του 1950, αποτελεί σταθμό και σφραγίζει τη μετάβαση της χώρας σε μια όχι πια καχεκτική δημοκρατία και στη θεσμική και γεωπολιτική ασφάλεια που προσφέρει η «Δύση».
0

— Συμπληρώνονται σαράντα χρόνια από τότε που η Ελλάδα έγινε επίσημα το δέκατο μέλος της Ε.Ε. Γιατί η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα αποδείχτηκε καταλυτικό γεγονός;

Πρέπει κάποιος να επιστρέψει σε εκείνη την εποχή, να σκεφτεί και να αξιολογήσει την ένταξη της χώρας στην τότε ΕΟΚ με όρους της συγκυρίας και των συνθηκών σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, αλλά και της εσωτερικής πολιτικής, οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης. Μια χώρα που λίγα χρόνια πριν είχε βγει από μια δικτατορία, βιώνει μια διαδικασία δημοκρατικής έκρηξης, συζητά για τον κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό προσανατολισμό της όχι πάντα με όρους ορθολογικούς.

Η στρατηγική επιλογή του Κωνσταντίνου Καραμανλή, που τις ρίζες της τις εντοπίζουμε ήδη στα τέλη της δεκαετίας του 1950, αποτελεί σταθμό και σφραγίζει τη μετάβαση της χώρας σε μια όχι πια καχεκτική δημοκρατία και στη θεσμική και γεωπολιτική ασφάλεια που προσφέρει η «Δύση».

— Πώς αποτιμάτε τη σχέση Ευρώπης - Ελλάδας σήμερα;

Όπως και να δει κανείς αυτά τα σαράντα χρόνια, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το ισοζύγιο είναι συντριπτικά θετικό σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό αλλά και πολιτισμικό επίπεδο. Η ελληνική πολιτεία είναι μια γνήσια φιλελεύθερη δημοκρατία και, παρά κάποιες θεσμικές αδυναμίες που επιμένουν, ποτέ δεν ήταν πιο ώριμη. Η ελληνική κοινωνία απόλαυσε τη μεγαλύτερη ευημερία και η κατανομή πλούτου ποτέ δεν ήταν περισσότερο δίκαιη.

Βεβαίως, ανισότητες υπάρχουν, η φτώχεια δεν έχει εξαλειφθεί, αλλά το ελληνικό κράτος πρόνοιας που οικοδομήσαμε –σε μεγάλο βαθμό ως αποτέλεσμα της συμμετοχής μας στην Ένωση–, αν και έχει πολλά να ζηλέψει από τα αντίστοιχα των εταίρων μας, πότε δεν ήταν πιο αποτελεσματικό. Την ίδια στιγμή, τα κοινοτικά κονδύλια που γενναιόδωρα εισέρευσαν στη χώρα, αντί να κατευθυνθούν σε παραγωγικές επενδύσεις που θα μπορούσαν να εκσυγχρονίσουν ριζικά το μη ανταγωνιστικό εθνικό παραγωγικό μοντέλο, σπαταλήθηκαν χωρίς σχέδιο και, αντί για εθνικούς πρωταθλητές, δημιούργησαν διαφθορά και κρατικοδίαιτες ομάδες συμφερόντων που υπέσκαψαν τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάταξη της οικονομίας στη μετά-Covid εποχή είναι κυρίως θέμα πολιτικής βούλησης. Τα κεφάλαια υπάρχουν και τα εργαλεία επίσης. Αν δεν μπορεί η Ευρώπη, με τους ανεξάντλητους ανθρώπινους πόρους που διαθέτει, να σχεδιάσει στρατηγικά την επόμενη μέρα, τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

— Πού πιστεύετε ότι βαδίζει σήμερα η Ευρώπη;

Εδώ και σχεδόν μία εικοσαετία, το ευρωπαϊκό ενοποιητικό πρόγραμμα βιώνει συνθήκες αβεβαιότητας και απουσίας στόχων. Από την αποτυχία της Συνταγματικής Συνθήκης και τον γραφειοκρατικό συμβιβασμό της Λισαβώνας, η Ένωση είναι όμηρος μειωμένων προσδοκιών, λαϊκιστικών επιθέσεων, ανώριμων εθνικισμών και φοβικών συνδρόμων που βρίσκουν εκπροσώπηση στις πιο επαρχιώτικες, ξενοφοβικές, πολύ συχνά ρατσιστικές, ομοφοβικές και εν τέλει αυταρχικές πολιτικές δυνάμεις που νιώθουν να ασφυκτιούν στο ευρωπαϊκό δημοκρατικό πλαίσιο.

Η δημοσιονομική κρίση, η αύξηση των μεταναστευτικών και προσφυγικών πιέσεων, η πανδημία, δοκιμάζουν τις αντοχές όχι μόνο των ευρωπαϊκών κοινωνιών και των θεσμών τους αλλά και της ενοποιητικής διαδικασίας. Είναι αρκετές εκείνες οι πολιτικές δυνάμεις, ακροδεξιές και ακροαριστερές, που θα ήθελαν να δουν την Ευρώπη να επιστρέφει σε εποχές γεωπολιτικών ανταγωνισμών και πολιτικών συγκρούσεων.

Υφαντής
Κώστας Υφαντής

— Τα τελευταία χρόνια, λόγω του μεταναστευτικού ζητήματος και της οικονομικής κρίσης, έχουν αναπτυχθεί αντιευρωπαϊκά συναισθήματα. Πώς θεωρείτε ότι μπορούν να ξεπεραστούν;

Οι μεγάλες μεταναστευτικές ροές, σε συνδυασμό με τις πιέσεις που ασκούν τα προσφυγικά ρεύματα από εμπόλεμες ζώνες στην ευρωπαϊκή περιφέρεια και τη μακρόχρονη οικονομική κρίση που τραυμάτισε την ευρωπαϊκή μεσαία τάξη, προκάλεσαν ανασφάλεια και φοβικά αντανακλαστικά που έσπευσαν να εκμεταλλευτούν και να εκπροσωπήσουν όσες και όσους ξαφνικά βίωσαν την κατάρρευση των προσδοκιών τους και του βιοτικού τους επιπέδου.

Δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές για να υπερβούμε αυτή την κατάσταση. Η αποκατάσταση συνθηκών ευημερίας και πολιτικές δίκαιης αναδιανομής του παραγόμενου πλούτου, μαζί με πολιτικές ένταξης ανθρώπων που φτάνουν στην Ευρώπη απελπισμένοι, είναι ο μοναδικός δρόμος. Μπορεί όλα αυτά να φαντάζουν αφόρητα κλισέ και γενικότητες που δεν παράγουν ελπίδες για άμεση βελτίωση, αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Και σίγουρα, οι πολιτικές κλειστών κοινωνιών δεν είναι ρεαλιστικές. Όπου εφαρμόστηκαν γέννησαν δυστυχία, μιζέρια και οπισθοδρόμηση.

— Ποια είναι κατά τη γνώμη σας η μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρώπη σήμερα;

Δεν είναι μία, είναι πολλές και αλληλοσυνδεδεμένες. Υπάρχει η πολιτική πρόκληση για ένα σύγχρονο όραμα προόδου, δημοκρατίας, εξωστρέφειας και κοσμοπολιτισμού. Υπάρχει η υπαρξιακή πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. Η πρόκληση της ασφάλειας απέναντι στις νέες μορφές τρομοκρατίας, χωρίς να χρειάζεται να σχετικοποιήσουμε στο ελάχιστο την ελευθερία μας και την πίστη μας στην υπεροχή της διαφορετικότητας. Και κυρίως η πρόκληση να συνεχίσουμε να πιστεύουμε ότι η Ενωμένη Ευρώπη είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπίσουμε τις απαιτήσεις.

679
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

— Θα μπορέσει η Ευρώπη να χτίσει μια νέα οικονομία πάνω στα ερείπια που θα αφήσει ο κορωνοϊός;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάταξη της οικονομίας στη μετά-Covid εποχή είναι κυρίως θέμα πολιτικής βούλησης. Τα κεφάλαια υπάρχουν και τα εργαλεία επίσης. Αν δεν μπορεί η Ευρώπη, με τους ανεξάντλητους ανθρώπινους πόρους που διαθέτει, να σχεδιάσει στρατηγικά την επόμενη μέρα, τότε είμαστε άξιοι της μοίρας μας.

Τον δρόμο δείχνουν και οι ΗΠΑ του Προέδρου Μπάιντεν. Μέσα σε λιγότερο από δύο μήνες και εν μέσω μιας δραματικής πολιτικής συγκυρίας που σχεδόν αποσταθεροποίησε την αμερικανική δημοκρατία, αποφασίστηκε και ήδη εφαρμόζεται ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής παρέμβασης ύψους 1,9 τρισ. δολαρίων. Η πρόβλεψη είναι για τουλάχιστον 7% ανάπτυξη φέτος και τουλάχιστον άλλο τόσο το 2022.

— Ως καθηγητής, έχετε δει πολλούς φοιτητές σας να πηγαίνουν σε άλλες πόλεις, συμμετέχοντας στο πρόγραμμα Erasmus. Αποτελεί αυτό το πρόγραμμα ένα μεγάλο κεκτημένο για τον σύγχρονο τρόπο ζωής μας; Τι σας λένε συνήθως οι φοιτητές σας;

Νιώθω πραγματικά αδικημένος, όπως και οι περισσότερες και οι περισσότεροι της γενιάς μου που δεν απολαύσαμε μια τέτοια προνομιακή εμπειρία. Τα προγράμματα ανταλλαγών είναι τα πιο επιτυχημένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Όπως μου λένε όλοι ανεξαιρέτως οι φοιτήτριες και οι φοιτητές μου, πρόκειται για μια εμπειρία που διευρύνει ορίζοντες, ανοίγει μυαλά, αυξάνει την κριτική ικανότητα και διαμορφώνει προσωπικότητες.

— Εσείς, προσωπικά, τι είναι αυτό που αγαπάτε στην Ευρώπη;

Τη διαφορετικότητα, την ποικιλομορφία, τον τρόπο που κάνουμε πολιτική και την έντονη αίσθηση, τη βεβαιότητα του ανήκειν.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ιταλία: Άκυρα τα δημοψηφίσματα για εργασιακά και υπηκοότητα - Κάτα από 30% η συμμετοχή

Διεθνή / Ιταλία: Άκυρα τα δημοψηφίσματα για εργασιακά και υπηκοότητα - Κάτα από 30% η συμμετοχή

«Ο μόνος πραγματικός στόχος του δημοψηφίσματος αυτού ήταν να πέσει η κυβέρνηση. Στο τέλος, όμως, οι Ιταλοί εκφράστηκαν υπέρ της πτώσης της αντιπολίτευσης», σχολιάζει η ιταλική κυβέρνηση
LIFO NEWSROOM
Το Νορβηγικό Ταμείο Πετρελαίου ζητά μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών

Διεθνή / Το Νορβηγικό Ταμείο Πετρελαίου ζητά μεταρρυθμίσεις για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών

Το κρατικό πετρελαϊκό ταμείο της Νορβηγίας, με περιουσία 1,9 τρισ. δολαρίων, καλεί για ενοποίηση φορολογικών, εταιρικών και εποπτικών κανόνων στην Ευρώπη, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η πτώση της ανταγωνιστικότητας έναντι ΗΠΑ και Ασίας
LIFO NEWSROOM
Οι Ισραηλινοί κατέλαβαν το Madleen σε διεθνή ύδατα - «Μας έχουν απαγάγει», δήλωσε η Γκρέτα Τούνμπεργκ

Διεθνή / Οι Ισραηλινοί κατέλαβαν το Madleen σε διεθνή ύδατα - «Μας έχουν απαγάγει», δήλωσε η Γκρέτα Τούνμπεργκ

Ο στρατός του Ισραήλ έκανε ρεσάλτο στο πλοίο Madleen που επιχειρούσε να σπάσει τον αποκλεισμό της Γάζας μεταφέροντας ανθρωπιστική βοήθεια - Η Γκρέτα Τούνμπεργκ και το πλήρωμα κρατούνται σε ισραηλινό λιμάνι, ενώ ειδικοί προειδοποιούν για επικείμενη επισιτιστική κρίση στη Γάζα
LIFO NEWSROOM
Βασανιστήρια της CIA: Δικαστική έρευνα για εμπλοκή βρετανικών μυστικών υπηρεσιών

Διεθνή / Βασανιστήρια της CIA: Δικαστική έρευνα για εμπλοκή βρετανικών μυστικών υπηρεσιών

Δύο υποθέσεις κρατουμένων του Γκουαντάναμο φέρνουν στο φως τη φερόμενη εμπλοκή των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών σε βασανιστήρια της CIA μετά την 11η Σεπτεμβρίου, με μια σπάνια δίκη να ξεκινά σε μυστικό δικαστήριο
LIFO NEWSROOM
«Πόλεμος» εντός των Ρεπουμπλικανών για το νέο πολυνομοσχέδιο Τραμπ – Μάχη για περικοπές και ελλείμματα

Διεθνή / «Πόλεμος» εντός των Ρεπουμπλικανών για το νέο πολυνομοσχέδιο Τραμπ – Μάχη για περικοπές και ελλείμματα

Το νέο πολυνομοσχέδιο Τραμπ προκαλεί αναταράξεις στους Ρεπουμπλικανούς στη Γερουσία, καθώς οι διαφωνίες για τις περικοπές σε Υγεία, κοινωνικά προγράμματα και φορολογικές ελαφρύνσεις απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη νομοθετική πρωτοβουλία
LIFO NEWSROOM
Κατασκοπεία και τεχνολογία: Πώς Ουκρανία και Ισραήλ αλλάζουν τους κανόνες του σύγχρονου πολέμου

Ανάλυση / Κατασκοπεία και τεχνολογία: Πώς Ουκρανία και Ισραήλ αλλάζουν τους κανόνες του σύγχρονου πολέμου

Οι πρωτοποριακές επιχειρήσεις κατασκοπείας και η χρήση drones από Ουκρανία και Ισραήλ ανατρέπουν τα δεδομένα του πολέμου, δημιουργώντας νέες ισορροπίες με τη δύναμη της τεχνολογίας και της ευρηματικότητας
LIFO NEWSROOM
Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Μας αναχαίτισαν και μας απήγαγαν», λέει η ακτιβίστρια για την κατάληψη του Madleen από το Ισραήλ

Διεθνή / Γκρέτα Τούνμπεργκ: «Μας αναχαίτισαν και μας απήγαγαν», λέει η ακτιβίστρια για την κατάληψη του Madleen από το Ισραήλ

Η Γκρέτα Τούνμπεργκ λέει: Παρακαλώ όλους τους φίλους μου, την οικογένεια και τους συντρόφους μου, να πιέσουν τη σουηδική κυβέρνηση, ώστε να απελευθερωθώ εγώ και οι υπόλοιποι όσο το δυνατόν συντομότερο
LIFO NEWSROOM