«Το χάρτινο σπίτι» του Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες: Έρωτες και παλαιοβιβλιοπωλεία

Το πίσω ράφι / Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες «Το χάρτινο σπίτι» Facebook Twitter
Yπάρχουν βιβλία που σου ανατρέπουν τη θέαση του κόσμου, που σε τραντάζουν δείχνοντάς σου έναν καινούργιο προορισμό.
0

«ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΑΛΛΑΖΟΥΝ το πεπρωμένο των ανθρώπων». Πράγματι, υπάρχουν βιβλία που σου ανατρέπουν τη θέαση του κόσμου, που σε τραντάζουν δείχνοντάς σου έναν καινούργιο προορισμό.

Ωστόσο, όταν ο Αργεντινός συγγραφέας Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες έγραφε την παραπάνω φράση στην πρώτη κιόλας σελίδα του μυθιστορήματός του «Το χάρτινο σπίτι» είχε κι άλλα παραδείγματα στο νου του.

Μπορεί ο «Σιντάρτα» του Χέρμαν Έσσε να οδήγησε χιλιάδες νέους στον ινδουισμό, μπορεί τα γραπτά του Χέμινγουεϊ να οδήγησαν άλλους τόσους στον αθλητισμό, και ποιος ξέρεις πόσες γυναίκες σώθηκαν από την αυτοκτονία χάρη σε οδηγούς μαγειρικής.

Το ανθρώπινο πεπρωμένο, πάντως, αλλάζει κι αλλιώς. Κάποιος γηραιός καθηγητής, λέει, έμεινε παράλυτος όταν προσγειώθηκαν στο κεφάλι του πέντε τόμοι της Εγκυκλοπαίδειας Μπριτάνικα. Κάποιος άλλος έσπασε το πόδι του όταν, προσπαθώντας να φτάσει το «Αβεσσαλώμ, Αβεσσαλώμ» του Φόκνερ που ήταν στραβά τοποθετημένο σ’ ένα ράφι, έπεσε απ’ τη σκάλα.

Λίγο καιρό λοιπόν αφότου χηρεύει η θέση της Μπλούμα Λένον στην πανεπιστημιακή κοινότητα του Κέμπριτζ, ο διάδοχός της στην έδρα, πρώην εραστής της και αφηγητής του «Χάρτινου σπιτιού», παραλαμβάνει ένα δέμα που προοριζόταν για κείνη και περιέχει ένα στραπατσαρισμένο αντίτυπο της «Γραμμής της σκιάς».

Όσο για την Μπλούμα Λένον, την καθηγήτρια λογοτεχνίας που πυροδοτεί τη δράση στο «Χάρτινο σπίτι», έπεσε νεκρή στο δρόμο χτυπημένη από αυτοκίνητο, αφοσιωμένη καθώς ήταν στην ανάγνωση των «Ποιημάτων» της Έμιλι Ντίκινσον…Τα βιβλία προκαλούν θύματα, επιμένει ειρωνικά ο Ντομίνγκες. Η μανία με τα βιβλία είναι επικίνδυνη. Όταν όμως γίνεται αντικείμενο μιας νουβέλας όπως η δική του, αποκτά διαστάσεις αλληγορικές.

cover
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Κάρλος Μαρία Ντομίνγκες, Το χάρτινο σπίτι, Μτφρ.: Α. Φραγκοπούλου, εκδόσεις Πατάκης

Το «Χάρτινο σπίτι» (μετ. Α. Φραγκοπούλου, Πατάκης, 2006) μιλά για κόσμο της λογοτεχνίας με τα πάθη, τ’ αδιέξοδα και τις εμμονές του, για τις βιβλιοθήκες που δημιουργεί κανείς σαν να δημιουργεί την ίδια του τη ζωή, για την αντιμετώπιση του βιβλίου ως φετίχ, για τις φονικές ενίοτε συνέπειες κάθε μονομανίας. Κι όλα αυτά, με πρόσχημα μια ερωτική ιστορία ανάμεσα στην αδικοχαμένη θαυμάστρια της Ντίκινσον κι έναν μανιώδη συλλέκτη παλαιών βιβλίων, που μοιράστηκαν σε ανύποπτο χρόνο το ίδιο κρεβάτι και αλυσοδέθηκαν για πάντα, χάρη στον Τζόζεφ Κόνραντ και το μυθιστόρημά του «Η γραμμή της σκιάς».

Λίγο καιρό λοιπόν αφότου χηρεύει η θέση της Μπλούμα Λένον στην πανεπιστημιακή κοινότητα του Κέμπριτζ, ο διάδοχός της στην έδρα, πρώην εραστής της και αφηγητής του «Χάρτινου σπιτιού», παραλαμβάνει ένα δέμα που προοριζόταν για κείνη και περιέχει ένα στραπατσαρισμένο αντίτυπο της «Γραμμής της σκιάς». Στο εξώφυλλο και τ’ οπισθόφυλλο υπάρχουν στρώσεις βρομιάς αλλά και μικρά κομμάτια τσιμέντου! Και μέσα στο βιβλίο, υπάρχει μια θερμή αφιέρωση της ίδιας της Μπλούμα σε κάποιον Κάρλος, εις ανάμνηση των «τρελών ημερών» που είχαν περάσει οι δυο τους σε συνέδριο στο Μοντερέι.

Το να εντοπίσει τα ίχνη του Κάρλος, ψαχουλεύοντας έτσι και τα προσωπικά της παλιάς του ερωμένης, γίνεται για τον αφηγητή της ιστορίας εμμονή. Θα ταξιδέψει ως την άλλη άκρη του πλανήτη, θα κάνει μια στάση στη γενέτειρά του, το Μπουένος Άιρες, κι άλλη μια στο Μοντεβιδέο, θα συναντήσει παλιούς του φίλους και συγγραφείς, θα μυηθεί στο σύμπαν των παλαιοβιβλιοπωλείων και την ιδιόρρυθμη πελατεία τους, ώσπου το μυστήριο που τον βασανίζει θα λυθεί.

Η έρευνα για την προέλευση του ταλαιπωρημένου αντιτύπου μετατρέπεται για τον Ντομίνγκες σε υπόκλιση προς δημιουργούς που αγαπά, όπως ο Μπόρχες και ο Κορτάσαρ, σε ξενάγηση στις παρανοϊκές σχεδόν συνήθειες κάποιων βιβλιοφάγων που είτε διαβάζουν μυθιστορήματα του 19ου αιώνα υπό το φως των κεριών είτε αποφεύγουν να τοποθετούν δίπλα δίπλα έργα συγγραφέων τσακωμένων μεταξύ τους, αλλά και σε καυστικό σχόλιο για τα εκδοτικά και λογοτεχνικά ήθη που ανθούν στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης.

«Οι λογοτεχνικές φιλοδοξίες», γράφει σ’ ένα σημείο, αναφερόμενος σε ομοτέχνους του της Αργεντινής, «ήταν μια πολιτική εκστρατεία ή, ακριβέστερα, μια στρατιωτική επιχείρηση. Ήταν αποφασισμένοι να γκρεμίσουν τα τείχη της ανωνυμίας (…) Υπήρχαν τύποι που μέσα σε μια νύχτα γίνονταν πάμπλουτοι με βιβλία κάκιστα, προωθημένοι από τον εκδοτικό οίκο, τα ένθετα των εφημερίδων, το μάρκετινγκ, τα λογοτεχνικά βραβεία και τις πληρωμένες θέσεις στις βιτρίνες των βιβλιοπωλείων (…) Οι εκδότες παραπονούνταν για την ένδεια των καλών βιβλίων, οι συγγραφείς για τα «σκουπίδια» που δημοσίευαν οι μεγαλοεκδότες και ο καθένας είχε ένα παράπονο που τον γέμιζε αγανάκτηση, μια δικαιολογία για την αποτυχία του, μια ανέλπιδη φιλοδοξία. Στο Μπουένος Άιρες τα βιβλία είχαν γίνει το επίκεντρο ενός πλασματικού πολέμου στρατηγικής, ταλέντου, προβολής και εξουσίας». Μόνον εκεί;

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ