«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ

«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ Facebook Twitter
Ενωμένοι μ’ έναν αόρατο σύνδεσμο, στηριγμένο στην εμπειρία της οικογενειακής και οικονομικής τους ανασφάλειας, όπως και στην αδιαφορία τους για τα υλικά αγαθά, οι δυο νέοι ανέλαβαν εξαρχής την «ευθύνη της αυτονομίας» τους.
0

«ΜOΛΙΣ ΕΓΙΝΕΣ ΟΓΔΟΝΤΑ ΔΥΟ ΧΡΟΝΩΝ. Είσαι ακόμα όμορφη, γοητευτική κι επιθυμητή. Πάνε πια πενήντα οχτώ χρόνια που ζούμε μαζί και σε αγαπώ περισσότερο από ποτέ. Τελευταία σε ξαναερωτεύτηκα άλλη μια φορά και έχω πάλι μέσα μου ένα σπαρακτικό κενό που το γεμίζει μονάχα το σώμα σου αγκαλιασμένο σφιχτά με το δικό μου (…) Αφουγκράζομαι την αναπνοή σου, το χέρι μου σε αγγίζει. Και οι δυο θα θέλαμε να μην χρειαστεί να ζήσουμε μετά το θάνατο του άλλου. Έχουμε πει πολλές φορές πως στην απίθανη περίπτωση που θα είχαμε μια δεύτερη ζωή, θα θέλαμε να την περάσουμε μαζί».

Οι παραπάνω φράσεις είναι οι τελευταίες μιας ανοιχτής επιστολής του Αντρέ Γκορζ προς τη βαριά άρρωστη σύζυγό του Ντορίν, μιας επιστολής που έμελλε να διαβαστεί όσο κανένα από τα δοκιμιακά έργα του ανήσυχου αυτού φιλοσόφου.

Κύκνειο άσμα του Γκορζ, το «Γράμμα στην Ντ.» δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το φθινόπωρο του 2006, κι έναν χρόνο αργότερα η είδηση της αυτοκτονίας του ζευγαριού έκανε τον γύρο του κόσμου.

Ευγνώμων για όσα του είχε προσφέρει η Ντορίν, το μόνο που ήθελε ήταν να της τα ανταποδώσει: «Δεν θέλω να παραλάβω ένα δοχείο με τις στάχτες σου», έγραψε. Και το εννοούσε.

Ο αυστριακής καταγωγής Ζεράρ Χιρς, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, ο πρωτοπόρος στοχαστής της πολιτικής οικολογίας, από τους εμπνευστές του Μάη του ΄68 και συνιδρυτής του «Nouvel Observateur», αυτόν τον διπλό θάνατο τον είχε προαναγγείλει. Κι όσοι αναρωτιούνται τι μπορεί να κρατήσει ένα ζευγάρι ενωμένο για πάντα, ας διαβάσουν την ερωτική του εξομολόγηση (μετ. Σ. Βρέττα, Ποταμός 2008, επίμ. Μ. Μητσός).

γράμμα στη ντ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Αντρέ Γκορζ, Γράμμα στη Ντ., μετ. Σ. Βρέττα, Ποταμός 2008, επίμ. Μ. Μητσός

«Σου γράφω για να καταλάβω τι έζησα, τι ζήσαμε», ομολογεί ο Γκορζ στην Ντορίν, κι ανακαλεί τη μακρινή μέρα του '47, που είχε πρωτοσυναντήσει στη Λοζάνη αυτήν τη νεαρή Βρετανίδα με την αλαβάστρινη επιδερμίδα και την κοριτσίστικη –αλά Τζέιν Μπίρκιν– φωνή, σίγουρος πως με τ’ αδέξια αγγλικά του και τις άδειες του τσέπες δεν είχε καμιά πιθανότητα να την κατακτήσει.

Διαψεύστηκε. Πριν γνωριστούν, δεν είχε περάσει ποτέ πάνω από δυο ώρες με μια κοπέλα χωρίς να βαρεθεί και να της το δείξει. Κι όμως, με την Ντορίν βάλθηκε να οικοδομήσει «έναν κόσμο προστατευμένο και προστατευτικό», στον αντίποδα εκείνου που τον ωθούσε ν’ αλλάζει διαρκώς ταυτότητες (Χιρς, Χορστ, Γκορζ, Μποσκέ) χωρίς να νιώθει καμία δική του.

Ενωμένοι μ’ έναν αόρατο σύνδεσμο, στηριγμένο στην εμπειρία της οικογενειακής και οικονομικής τους ανασφάλειας, όπως και στην αδιαφορία τους για τα υλικά αγαθά, οι δυο νέοι ανέλαβαν εξαρχής την «ευθύνη της αυτονομίας» τους.

Η δημιουργία του ζευγαριού, έλεγε η Ντορίν, είναι το κοινό σχέδιο και των δυο, και χρειάζεται πάντα να το επικυρώνουν, να το προσαρμόζουν, να το επαναπροσδιορίζουν ανάλογα με τις καταστάσεις που μεταβάλλονται.

Απ’ τη μεριά της, ήταν απολύτως συμφιλιωμένη με την ιδέα ότι θα συμπορευόταν, και μάλιστα χωρίς να τεκνοποιήσει, μ’ έναν άντρα που δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς να γράφει, με κάποιον που έπρεπε ν’ απομονώνεται και να κρατάει σημειώσεις ανά πάσα στιγμή. Έτσι, στάθηκε πλάι του σαν βράχος.

Αντρέ Γκορζ: «Γράμμα στη Ντ.» Facebook Twitter
Πριν γνωριστούν, δεν είχε περάσει ποτέ πάνω από δυο ώρες με μια κοπέλα χωρίς να βαρεθεί και να της το δείξει.

Στο Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκαν το '49, η Ντορίν ήταν ο φύλακας άγγελός του, όσο εκείνος πάσχιζε να ολοκληρώσει τα γραπτά του. Η γραμματέας και αρχειοθέτης του σ’ όλα τα δημοσιογραφικά του πόστα, η παρέα του στα ρεπορτάζ στο εξωτερικό. Το φίλτρο μέσα από το οποίο περνούσε η σχέση του με την πραγματικότητα.

Με μεγαλύτερη πολιτική αντίληψη, όπως ο ίδιος παραδέχεται, πιο γειωμένη απ’ αυτόν, τον μεγάλο θεωρητικό, ωριμότερη και πιο κοινωνική, η Ντορίν δεν είχε καμιά σχέση με την εικόνα του αξιολύπητου πλάσματος που είχε περάσει ο Γκορζ μ’ ένα είδος «ανέμελης συγκατάβασης» στον «Προδότη», το παρθενικό του βιβλίο.

Ένας, άλλωστε, από τους λόγους που τον ώθησαν να γράψει το «Γράμμα….» ήταν αυτός: για να επανορθώσει δημόσια το σφάλμα του, για να την τιμήσει όπως της άξιζε.

Χτυπημένη από μια σπάνια αρρώστια στον νωτιαίο μυελό, κι έπειτα από καρκίνο του ενδομήτριου, η πάντα στωική Ντορίν είδε τον Γκορζ να υπογράφει τον «Αποχαιρετισμό στο προλεταριάτο» και να συνταξιοδοτείται πρόωρα απ’ τον τύπο, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, για να την ακολουθήσει στην εξοχή και ν’ ανιχνεύσει μαζί της το πεδίο της οικολογίας, αλλά και της εξουσίας που είχε αρχίσει ν’ ασκεί η τεχνολογία στην ιατρική.

«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ Facebook Twitter
Η δημιουργία του ζευγαριού, έλεγε η Ντορίν, είναι το κοινό σχέδιο και των δυο, και χρειάζεται πάντα να το επικυρώνουν, να το προσαρμόζουν, να το επαναπροσδιορίζουν ανάλογα με τις καταστάσεις που μεταβάλλονται.

Στα εικοσιτρία χρόνια που ακολούθησαν δεν σταμάτησε να τον παροτρύνει να γράφει. Όταν όμως ο Γκορζ ξεκίνησε το «Γράμμα στη Ντ.» δεν είχε τίποτε άλλο σημαντικό στα σκαριά. Ευγνώμων για όσα του είχε προσφέρει η Ντορίν, το μόνο που ήθελε ήταν να της τα ανταποδώσει: «Δεν θέλω να παραλάβω ένα δοχείο με τις στάχτες σου», έγραψε. Και το εννοούσε.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

10 βιβλία που διαπνέονται από 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Βιβλίο / 10 βιβλία για 10 ελληνικά νησιά και τόπους - από τις Σπέτσες και την Άνδρο ως την Κρήτη και τη Μύκονο

Δεν είναι λίγα τα βιβλία που ξεδίπλωσαν και ενίοτε αποθέωσαν κρυφές ή φανερές μεριές της Ελλάδας και κατέληξαν να γίνουν συνώνυμα συγκεκριμένων τόπων. Από τις ονειρικές, σχεδόν ψυχεδελικές Σπέτσες στον Μάγο του Φόουλς μέχρι τη Μάνη του Φέρμορ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟ / Ocean Vuong: «Πίσω από τη βιτρίνα της χιπστεριάς κρύβεται ο φόβος»

Ο Αυτοκράτορας της Χαράς είναι ένα λογοτεχνικό επίτευγμα. Ένα μεγάλο μυθιστόρημα με ιστορίες απλών ανθρώπων που τις σχέσεις τους ορίζουν η καλοσύνη και η αλληλεγγύη. Με αφορμή την κυκλοφορία του, ένας από τους πιο ταλαντούχους συγγραφείς της γενιάς του μιλάει για τη λογοτεχνία, τους ήρωές του, την queer ταυτότητα και την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στην Αμερική του Τραμπ σε μια συνέντευξη-ποταμό.
M. HULOT
Η Λυδία Κονιόρδου διαβάζει τον μονόλογο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο oυρανός κατακόκκινος»

Lifo Videos / «Ιδού εγώ»: Η Λυδία Κονιόρδου ερμηνεύει το «Ουρανός Κατακόκκινος» της Λούλας Αναγνωστάκη στο LIFO.gr

O απολογισμός ζωής μιας γυναίκας που βλέπει γύρω της τον κόσμο να διαλύεται, η προσωπική εμπλοκή στη συλλογική μνήμη, μια ποιητική εκδοχή της δυστυχίας που γεννά η σύγχρονη πραγματικότητα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Βιβλίο / Φεστιβάλ Βιβλίου Χανίων: Τόπος συνάντησης για τη λογοτεχνία και τις ιδέες

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα με καλεσμένους από 16 χώρες και τιμώμενο πρόσωπο τον ποιητή Τίτο Πατρίκιο, το φετινό φεστιβάλ σημείωσε τη μεγαλύτερη προσέλευση στην ιστορία του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

The Review / Γιατί μας γοητεύει ακόμα ο «Καβγατζής της Βρέστης»;

Ο Χρήστος Παρίδης και η Βένα Γεωργακοπούλου, με αφορμή τη νέα έκδοση του έργου του Ζαν Ζενέ, εξετάζουν τους λόγους που μπορεί να μας αφορά ακόμα και σήμερα το θρυλικό βιβλίο του 1945. ― ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΤΟΛΜΗΡΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
100 βιβλία που ξεχωρίσαμε για αυτό το καλοκαίρι

Βιβλίο / 100 βιβλία να διαβάσεις κάτω από ένα αρμυρίκι ή στην πόλη με το κλιματιστικό στο φούλ

Κλασική λογοτεχνία, σύγχρονοι συγγραφείς, δοκίμια, ιστορία, αυτοβελτίωση, βιβλία για το «μικρό» να μην είναι όλη την ώρα στο iPad. Kάτι για όλους για να περάσει όμορφα, ήσυχα και ποιοτικά το καλοκαίρι.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Βιβλίο / Κι όμως, πέρασε μισός αιώνας από την αυγή των Talking Heads

Τέτοιες μέρες πριν από πενήντα χρόνια, το γκρουπ έκανε το ντεμπούτο του στην σκηνή του θρυλικού κλαμπ CBGB στη Νέα Υόρκη, κι ένα νέο βιβλίο ακολουθεί την πορεία τους από τις πρώτες τους ημέρες μέχρι το είδος εκείνο της επιτυχίας που συνήθως έρχεται με τα δικά της προβλήματα
THE LIFO TEAM
Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Βιβλίο / Η βιογραφία του Μίλαν Κούντερα κυκλοφόρησε μόλις στα ελληνικά

Η Γαλλίδα κριτικός λογοτεχνίας της «Monde», Φλοράνς Νουαβίλ, στο «Μίλαν Κούντερα: Γράψιμο... Τι ιδέα κι αυτή!», αποκαλύπτει καίριες στιγμές και συγγραφικές αλήθειες του καλού της φίλου, αναιρώντας όλες τις κατηγορίες που συνδέονταν με το όνομά του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πάουλο Σκoτ

Βιβλίο / Πάουλο Σκoτ: «Στη Βραζιλία ο ρατσισμός είναι παντού, στη λογοτεχνία, στους στίχους της σάμπα»

Πότε ρεαλιστικό, πότε στρατευμένο, πότε αστυνομικής υφής, πότε μια τρελή και ξεκαρδιστική σάτιρα. Οι «Φαινότυποι» του Πάουλο Σκοτ είναι ένα αξιοσημείωτο βιβλίο. Μιλήσαμε με τον Βραζιλιάνο συγγραφέα για τη λογοτεχνία, την κατάσταση στη Βραζιλία και την αξία των λογοτεχνικών βραβείων.
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Κώστας Σπαθαράκης, εκδότης.

Κώστας Σπαθαράκης / Κώστας Σπαθαράκης: «Δεν έχουμε αφηγήσεις για τις ερωτικές μας σχέσεις, για τα νιάτα μας»

Για τον άνθρωπο πίσω από τις εκδόσεις αντίποδες, το μεγαλύτερο όφελος ήταν ότι, ενώ του άρεσε να είναι χωμένος μέσα στα βιβλία – μια μοναχική και ίσως ναρκισσιστική συνήθεια –, στην πορεία έμαθε να τη μετατρέπει σε εργαλείο κοινωνικότητας και επαφής με τους γύρω του.
M. HULOT
Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού

Βιβλίο / Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες: «Ζούμε το τέλος του ανθρωπισμού»

Ο πολυβραβευμένος Κολομβιανός συγγραφέας μιλά στη LiFO για τη βία που στοιχειώνει τη χώρα του, τη δύναμη της λογοτεχνίας να ανασύρει όσα κρύβει η Ιστορία, αλλά και για την αρχαιοελληνική φιλοσοφία ως σταθερή επιρροή του.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
H Gen Z όχι μόνο διαβάζει αλλά συγχρόνως αλλάζει και την ίδια την έννοια της ανάγνωσης

Βιβλίο / Η Gen Z δεν διαβάζει απλώς· επαναπροσδιορίζει την ανάγνωση

Οι εκπρόσωποι αυτής της γενιάς λατρεύουν την απόδραση, παίρνουν την λεγόμενη fan fiction τόσο σοβαρά όσο και τη λίστα Booker, αναβιώνουν κλασικά βιβλία από την Τζέιν Όστεν έως τον Ντοστογιέφσκι και μοιράζονται ιστορίες στις δικές τους κοινότητες.
THE LIFO TEAM
Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Βιβλίο / Γιατί ο Πέρσιβαλ Έβερετ πήρε το Πούλιτζερ με το «James»

Ο Πέρσιβαλ Έβερετ έγραψε ένα άκρως επίκαιρο, δεδομένων των τελευταίων ημερών, βιβλίο, που ταυτόχρονα φιλοδοξεί να καταστεί κλασικό, για τον ρατσισμό και τη χαμένη ανθρωπιά, και κέρδισε το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ και το Πούλιτζερ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ