«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ

«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ Facebook Twitter
Ενωμένοι μ’ έναν αόρατο σύνδεσμο, στηριγμένο στην εμπειρία της οικογενειακής και οικονομικής τους ανασφάλειας, όπως και στην αδιαφορία τους για τα υλικά αγαθά, οι δυο νέοι ανέλαβαν εξαρχής την «ευθύνη της αυτονομίας» τους.
0

«ΜOΛΙΣ ΕΓΙΝΕΣ ΟΓΔΟΝΤΑ ΔΥΟ ΧΡΟΝΩΝ. Είσαι ακόμα όμορφη, γοητευτική κι επιθυμητή. Πάνε πια πενήντα οχτώ χρόνια που ζούμε μαζί και σε αγαπώ περισσότερο από ποτέ. Τελευταία σε ξαναερωτεύτηκα άλλη μια φορά και έχω πάλι μέσα μου ένα σπαρακτικό κενό που το γεμίζει μονάχα το σώμα σου αγκαλιασμένο σφιχτά με το δικό μου (…) Αφουγκράζομαι την αναπνοή σου, το χέρι μου σε αγγίζει. Και οι δυο θα θέλαμε να μην χρειαστεί να ζήσουμε μετά το θάνατο του άλλου. Έχουμε πει πολλές φορές πως στην απίθανη περίπτωση που θα είχαμε μια δεύτερη ζωή, θα θέλαμε να την περάσουμε μαζί».

Οι παραπάνω φράσεις είναι οι τελευταίες μιας ανοιχτής επιστολής του Αντρέ Γκορζ προς τη βαριά άρρωστη σύζυγό του Ντορίν, μιας επιστολής που έμελλε να διαβαστεί όσο κανένα από τα δοκιμιακά έργα του ανήσυχου αυτού φιλοσόφου.

Κύκνειο άσμα του Γκορζ, το «Γράμμα στην Ντ.» δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το φθινόπωρο του 2006, κι έναν χρόνο αργότερα η είδηση της αυτοκτονίας του ζευγαριού έκανε τον γύρο του κόσμου.

Ευγνώμων για όσα του είχε προσφέρει η Ντορίν, το μόνο που ήθελε ήταν να της τα ανταποδώσει: «Δεν θέλω να παραλάβω ένα δοχείο με τις στάχτες σου», έγραψε. Και το εννοούσε.

Ο αυστριακής καταγωγής Ζεράρ Χιρς, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, ο πρωτοπόρος στοχαστής της πολιτικής οικολογίας, από τους εμπνευστές του Μάη του ΄68 και συνιδρυτής του «Nouvel Observateur», αυτόν τον διπλό θάνατο τον είχε προαναγγείλει. Κι όσοι αναρωτιούνται τι μπορεί να κρατήσει ένα ζευγάρι ενωμένο για πάντα, ας διαβάσουν την ερωτική του εξομολόγηση (μετ. Σ. Βρέττα, Ποταμός 2008, επίμ. Μ. Μητσός).

γράμμα στη ντ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Αντρέ Γκορζ, Γράμμα στη Ντ., μετ. Σ. Βρέττα, Ποταμός 2008, επίμ. Μ. Μητσός

«Σου γράφω για να καταλάβω τι έζησα, τι ζήσαμε», ομολογεί ο Γκορζ στην Ντορίν, κι ανακαλεί τη μακρινή μέρα του '47, που είχε πρωτοσυναντήσει στη Λοζάνη αυτήν τη νεαρή Βρετανίδα με την αλαβάστρινη επιδερμίδα και την κοριτσίστικη –αλά Τζέιν Μπίρκιν– φωνή, σίγουρος πως με τ’ αδέξια αγγλικά του και τις άδειες του τσέπες δεν είχε καμιά πιθανότητα να την κατακτήσει.

Διαψεύστηκε. Πριν γνωριστούν, δεν είχε περάσει ποτέ πάνω από δυο ώρες με μια κοπέλα χωρίς να βαρεθεί και να της το δείξει. Κι όμως, με την Ντορίν βάλθηκε να οικοδομήσει «έναν κόσμο προστατευμένο και προστατευτικό», στον αντίποδα εκείνου που τον ωθούσε ν’ αλλάζει διαρκώς ταυτότητες (Χιρς, Χορστ, Γκορζ, Μποσκέ) χωρίς να νιώθει καμία δική του.

Ενωμένοι μ’ έναν αόρατο σύνδεσμο, στηριγμένο στην εμπειρία της οικογενειακής και οικονομικής τους ανασφάλειας, όπως και στην αδιαφορία τους για τα υλικά αγαθά, οι δυο νέοι ανέλαβαν εξαρχής την «ευθύνη της αυτονομίας» τους.

Η δημιουργία του ζευγαριού, έλεγε η Ντορίν, είναι το κοινό σχέδιο και των δυο, και χρειάζεται πάντα να το επικυρώνουν, να το προσαρμόζουν, να το επαναπροσδιορίζουν ανάλογα με τις καταστάσεις που μεταβάλλονται.

Απ’ τη μεριά της, ήταν απολύτως συμφιλιωμένη με την ιδέα ότι θα συμπορευόταν, και μάλιστα χωρίς να τεκνοποιήσει, μ’ έναν άντρα που δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς να γράφει, με κάποιον που έπρεπε ν’ απομονώνεται και να κρατάει σημειώσεις ανά πάσα στιγμή. Έτσι, στάθηκε πλάι του σαν βράχος.

Αντρέ Γκορζ: «Γράμμα στη Ντ.» Facebook Twitter
Πριν γνωριστούν, δεν είχε περάσει ποτέ πάνω από δυο ώρες με μια κοπέλα χωρίς να βαρεθεί και να της το δείξει.

Στο Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκαν το '49, η Ντορίν ήταν ο φύλακας άγγελός του, όσο εκείνος πάσχιζε να ολοκληρώσει τα γραπτά του. Η γραμματέας και αρχειοθέτης του σ’ όλα τα δημοσιογραφικά του πόστα, η παρέα του στα ρεπορτάζ στο εξωτερικό. Το φίλτρο μέσα από το οποίο περνούσε η σχέση του με την πραγματικότητα.

Με μεγαλύτερη πολιτική αντίληψη, όπως ο ίδιος παραδέχεται, πιο γειωμένη απ’ αυτόν, τον μεγάλο θεωρητικό, ωριμότερη και πιο κοινωνική, η Ντορίν δεν είχε καμιά σχέση με την εικόνα του αξιολύπητου πλάσματος που είχε περάσει ο Γκορζ μ’ ένα είδος «ανέμελης συγκατάβασης» στον «Προδότη», το παρθενικό του βιβλίο.

Ένας, άλλωστε, από τους λόγους που τον ώθησαν να γράψει το «Γράμμα….» ήταν αυτός: για να επανορθώσει δημόσια το σφάλμα του, για να την τιμήσει όπως της άξιζε.

Χτυπημένη από μια σπάνια αρρώστια στον νωτιαίο μυελό, κι έπειτα από καρκίνο του ενδομήτριου, η πάντα στωική Ντορίν είδε τον Γκορζ να υπογράφει τον «Αποχαιρετισμό στο προλεταριάτο» και να συνταξιοδοτείται πρόωρα απ’ τον τύπο, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, για να την ακολουθήσει στην εξοχή και ν’ ανιχνεύσει μαζί της το πεδίο της οικολογίας, αλλά και της εξουσίας που είχε αρχίσει ν’ ασκεί η τεχνολογία στην ιατρική.

«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ Facebook Twitter
Η δημιουργία του ζευγαριού, έλεγε η Ντορίν, είναι το κοινό σχέδιο και των δυο, και χρειάζεται πάντα να το επικυρώνουν, να το προσαρμόζουν, να το επαναπροσδιορίζουν ανάλογα με τις καταστάσεις που μεταβάλλονται.

Στα εικοσιτρία χρόνια που ακολούθησαν δεν σταμάτησε να τον παροτρύνει να γράφει. Όταν όμως ο Γκορζ ξεκίνησε το «Γράμμα στη Ντ.» δεν είχε τίποτε άλλο σημαντικό στα σκαριά. Ευγνώμων για όσα του είχε προσφέρει η Ντορίν, το μόνο που ήθελε ήταν να της τα ανταποδώσει: «Δεν θέλω να παραλάβω ένα δοχείο με τις στάχτες σου», έγραψε. Και το εννοούσε.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: η ιστορία του underground περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη»

Βιβλίο / «Ανοιχτή Πόλη»: Ένα από τα πιο επιδραστικά εναλλακτικά έντυπα της Ελλάδας

Οι δημιουργοί του Κώστας Μανδηλάς και Βλάσσης Ρασσιάς, καταγράφουν την πορεία του στο βιβλίο «Για τα περάσματα που δεν βρέθηκαν ποτέ: Η ιστορία του περιοδικού “Ανοιχτή Πόλη”».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει το διήγημα «Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ» της Πατρίσια Χάισμιθ

Lifo Videos / Η Ράνια Οικονομίδου διαβάζει ένα διήγημα της Πατρίσια Χάισμιθ

«Η μεγαλύτερη λεία του Μινγκ»: Μια ιστορία έρωτα, αγάπης, αφοσίωσης, ανταγωνισμού, μίσους και φόνου μεταξύ ενός ζευγαριού και ενός σιαμέζικου γάτου, ένα μυστηριώδες διήγημα της δημιουργού των πιο σαγηνευτικών αντιηρώων.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Βιβλίο / Οι μικρές αριστουργηματικές σειρές των εκδοτών

Ολοένα περισσότερο διευρύνεται η τάση έκδοσης κλασικών και σπάνιων κειμένων σε μικρό μέγεθος που τοποθετούνται δίπλα στο ταμείο και συνιστούν την προσπάθεια ενός εκδοτικού οίκου να φέρει σπουδαία έργα στο ευρύ αναγνωστικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Βιβλίο / I love Dick: Eίναι το βιβλίο της Κρις Κράους το πιο τολμηρό του αιώνα μας;

Η θεωρητικός, εικαστικός, κριτικός, συγγραφέας και εκδότρια Κρις Κράους μπορεί να μην άλλαξε τα δεδομένα στον αγγλόφωνο κόσμο εκδίδοντας τα βιβλία των Γάλλων θεωρητικών αλλά προκάλεσε άπειρες συζητήσεις με το πρωτότυπο φεμινιστικό βιβλίο της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Βιβλίο / Η αρχή της ηδονής: Μια σουρεαλιστική, σέξι ιστορία στην καλοκαιρινή Ανάφη 

Ένα τολμηρό καλλιτεχνικό project έγινε η αφορμή για να κάνει ο εικαστικός René Habermacher ένα ταξίδι στη θάλασσα με πλήρωμα έξι ναύτες κι έναν καπετάνιο, απαθανατίζοντας μια σουρεαλιστική εμπειρία που κατέληξε σε ναυάγιο. Το βιβλίο «The Pleasure Principle» καταγράφει αυτό το ταξίδι μέσα από φωτογραφίες του René, κείμενα και εικαστικά έργα, σε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκδοση.
M. HULOT