«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ

«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ Facebook Twitter
Ενωμένοι μ’ έναν αόρατο σύνδεσμο, στηριγμένο στην εμπειρία της οικογενειακής και οικονομικής τους ανασφάλειας, όπως και στην αδιαφορία τους για τα υλικά αγαθά, οι δυο νέοι ανέλαβαν εξαρχής την «ευθύνη της αυτονομίας» τους.
0

«ΜOΛΙΣ ΕΓΙΝΕΣ ΟΓΔΟΝΤΑ ΔΥΟ ΧΡΟΝΩΝ. Είσαι ακόμα όμορφη, γοητευτική κι επιθυμητή. Πάνε πια πενήντα οχτώ χρόνια που ζούμε μαζί και σε αγαπώ περισσότερο από ποτέ. Τελευταία σε ξαναερωτεύτηκα άλλη μια φορά και έχω πάλι μέσα μου ένα σπαρακτικό κενό που το γεμίζει μονάχα το σώμα σου αγκαλιασμένο σφιχτά με το δικό μου (…) Αφουγκράζομαι την αναπνοή σου, το χέρι μου σε αγγίζει. Και οι δυο θα θέλαμε να μην χρειαστεί να ζήσουμε μετά το θάνατο του άλλου. Έχουμε πει πολλές φορές πως στην απίθανη περίπτωση που θα είχαμε μια δεύτερη ζωή, θα θέλαμε να την περάσουμε μαζί».

Οι παραπάνω φράσεις είναι οι τελευταίες μιας ανοιχτής επιστολής του Αντρέ Γκορζ προς τη βαριά άρρωστη σύζυγό του Ντορίν, μιας επιστολής που έμελλε να διαβαστεί όσο κανένα από τα δοκιμιακά έργα του ανήσυχου αυτού φιλοσόφου.

Κύκνειο άσμα του Γκορζ, το «Γράμμα στην Ντ.» δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το φθινόπωρο του 2006, κι έναν χρόνο αργότερα η είδηση της αυτοκτονίας του ζευγαριού έκανε τον γύρο του κόσμου.

Ευγνώμων για όσα του είχε προσφέρει η Ντορίν, το μόνο που ήθελε ήταν να της τα ανταποδώσει: «Δεν θέλω να παραλάβω ένα δοχείο με τις στάχτες σου», έγραψε. Και το εννοούσε.

Ο αυστριακής καταγωγής Ζεράρ Χιρς, όπως ήταν το πραγματικό του όνομα, ο πρωτοπόρος στοχαστής της πολιτικής οικολογίας, από τους εμπνευστές του Μάη του ΄68 και συνιδρυτής του «Nouvel Observateur», αυτόν τον διπλό θάνατο τον είχε προαναγγείλει. Κι όσοι αναρωτιούνται τι μπορεί να κρατήσει ένα ζευγάρι ενωμένο για πάντα, ας διαβάσουν την ερωτική του εξομολόγηση (μετ. Σ. Βρέττα, Ποταμός 2008, επίμ. Μ. Μητσός).

γράμμα στη ντ
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΔΩ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Αντρέ Γκορζ, Γράμμα στη Ντ., μετ. Σ. Βρέττα, Ποταμός 2008, επίμ. Μ. Μητσός

«Σου γράφω για να καταλάβω τι έζησα, τι ζήσαμε», ομολογεί ο Γκορζ στην Ντορίν, κι ανακαλεί τη μακρινή μέρα του '47, που είχε πρωτοσυναντήσει στη Λοζάνη αυτήν τη νεαρή Βρετανίδα με την αλαβάστρινη επιδερμίδα και την κοριτσίστικη –αλά Τζέιν Μπίρκιν– φωνή, σίγουρος πως με τ’ αδέξια αγγλικά του και τις άδειες του τσέπες δεν είχε καμιά πιθανότητα να την κατακτήσει.

Διαψεύστηκε. Πριν γνωριστούν, δεν είχε περάσει ποτέ πάνω από δυο ώρες με μια κοπέλα χωρίς να βαρεθεί και να της το δείξει. Κι όμως, με την Ντορίν βάλθηκε να οικοδομήσει «έναν κόσμο προστατευμένο και προστατευτικό», στον αντίποδα εκείνου που τον ωθούσε ν’ αλλάζει διαρκώς ταυτότητες (Χιρς, Χορστ, Γκορζ, Μποσκέ) χωρίς να νιώθει καμία δική του.

Ενωμένοι μ’ έναν αόρατο σύνδεσμο, στηριγμένο στην εμπειρία της οικογενειακής και οικονομικής τους ανασφάλειας, όπως και στην αδιαφορία τους για τα υλικά αγαθά, οι δυο νέοι ανέλαβαν εξαρχής την «ευθύνη της αυτονομίας» τους.

Η δημιουργία του ζευγαριού, έλεγε η Ντορίν, είναι το κοινό σχέδιο και των δυο, και χρειάζεται πάντα να το επικυρώνουν, να το προσαρμόζουν, να το επαναπροσδιορίζουν ανάλογα με τις καταστάσεις που μεταβάλλονται.

Απ’ τη μεριά της, ήταν απολύτως συμφιλιωμένη με την ιδέα ότι θα συμπορευόταν, και μάλιστα χωρίς να τεκνοποιήσει, μ’ έναν άντρα που δεν μπορούσε να ζήσει χωρίς να γράφει, με κάποιον που έπρεπε ν’ απομονώνεται και να κρατάει σημειώσεις ανά πάσα στιγμή. Έτσι, στάθηκε πλάι του σαν βράχος.

Αντρέ Γκορζ: «Γράμμα στη Ντ.» Facebook Twitter
Πριν γνωριστούν, δεν είχε περάσει ποτέ πάνω από δυο ώρες με μια κοπέλα χωρίς να βαρεθεί και να της το δείξει.

Στο Παρίσι, όπου εγκαταστάθηκαν το '49, η Ντορίν ήταν ο φύλακας άγγελός του, όσο εκείνος πάσχιζε να ολοκληρώσει τα γραπτά του. Η γραμματέας και αρχειοθέτης του σ’ όλα τα δημοσιογραφικά του πόστα, η παρέα του στα ρεπορτάζ στο εξωτερικό. Το φίλτρο μέσα από το οποίο περνούσε η σχέση του με την πραγματικότητα.

Με μεγαλύτερη πολιτική αντίληψη, όπως ο ίδιος παραδέχεται, πιο γειωμένη απ’ αυτόν, τον μεγάλο θεωρητικό, ωριμότερη και πιο κοινωνική, η Ντορίν δεν είχε καμιά σχέση με την εικόνα του αξιολύπητου πλάσματος που είχε περάσει ο Γκορζ μ’ ένα είδος «ανέμελης συγκατάβασης» στον «Προδότη», το παρθενικό του βιβλίο.

Ένας, άλλωστε, από τους λόγους που τον ώθησαν να γράψει το «Γράμμα….» ήταν αυτός: για να επανορθώσει δημόσια το σφάλμα του, για να την τιμήσει όπως της άξιζε.

Χτυπημένη από μια σπάνια αρρώστια στον νωτιαίο μυελό, κι έπειτα από καρκίνο του ενδομήτριου, η πάντα στωική Ντορίν είδε τον Γκορζ να υπογράφει τον «Αποχαιρετισμό στο προλεταριάτο» και να συνταξιοδοτείται πρόωρα απ’ τον τύπο, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80, για να την ακολουθήσει στην εξοχή και ν’ ανιχνεύσει μαζί της το πεδίο της οικολογίας, αλλά και της εξουσίας που είχε αρχίσει ν’ ασκεί η τεχνολογία στην ιατρική.

«Γράμμα στη Ντ.»: Το κύκνειο άσμα του Αντρέ Γκορζ Facebook Twitter
Η δημιουργία του ζευγαριού, έλεγε η Ντορίν, είναι το κοινό σχέδιο και των δυο, και χρειάζεται πάντα να το επικυρώνουν, να το προσαρμόζουν, να το επαναπροσδιορίζουν ανάλογα με τις καταστάσεις που μεταβάλλονται.

Στα εικοσιτρία χρόνια που ακολούθησαν δεν σταμάτησε να τον παροτρύνει να γράφει. Όταν όμως ο Γκορζ ξεκίνησε το «Γράμμα στη Ντ.» δεν είχε τίποτε άλλο σημαντικό στα σκαριά. Ευγνώμων για όσα του είχε προσφέρει η Ντορίν, το μόνο που ήθελε ήταν να της τα ανταποδώσει: «Δεν θέλω να παραλάβω ένα δοχείο με τις στάχτες σου», έγραψε. Και το εννοούσε.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Lifo Videos / «Μικρή μου, ας τους αφήσουμε αυτούς τους κερατάδες τους καλόγερους»

Η Αγλαΐα Παππά διαβάζει ένα απόσπασμα από τις βέβηλες και αμφιλεγόμενες «120 Μέρες των Σοδόμων» του Μαρκησίου ντε Σαντ, ένα βιβλίο αναγνωρισμένο πλέον ως αξεπέραστο λογοτεχνικό αριστούργημα και χαρακτηρισμένο ως «εθνικός θησαυρός» της Γαλλίας.
THE LIFO TEAM
Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ