Άρθουρ Κλαρκ: Ο προφητικός grand master της επιστημονικής φαντασίας

Άρθουρ Κλαρκ: Ο προφητικός grand master της επιστημονικής φαντασίας Facebook Twitter
Ο Σερ Άρθουρ Κλαρκ ήθελε να δει αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής κατά τη διάρκεια του βίου του.
0



ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΣΤΗΜΙΚΗΣ ΕΠΟΧΗΣ και ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας, ο Άρθουρ Τσαρλς Κλαρκ γεννήθηκε το 1917 στο Μάινχεντ του Σόμερσετ, μια παραλιακή πόλη 10 χιλιάδων κατοίκων στη νοτιοδυτική Αγγλία. Μικρός ακόμη εκδήλωσε ενδιαφέρον για την αστρονομία και την επιστημονική φαντασία, ξεφυλλίζοντας παλιά αμερικανικά περιοδικά του είδους. Τα φτωχά οικονομικά της οικογένειάς του δεν του επέτρεψαν να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο και βρήκε δουλειά ως ελεγκτής σε τμήμα του υπουργείου Παιδείας.

Στη διάρκεια όμως του Β' Παγκοσμίου Πολέμου πλησιάζει και πάλι τα αγαπημένα του αστέρια υπηρετώντας στη Βασιλική Αεροπορία ως ειδικός στα ραντάρ, ενώ συμμετέχει και στην ανάπτυξη του συστήματος προειδοποίησης που επέτρεψε στη RAF να κερδίσει τη Μάχη της Αγγλίας. Όταν τελείωσε ο πόλεμος κατάφερε να πάρει πτυχίο Μαθηματικών και Φυσικής από το King's College του Λονδίνου και να αναλάβει τη θέση του διευθυντή της Βρετανικής Διαπλανητικής Εταιρείας. Ήταν ο πρώτος που πρότεινε την ιδέα της χρήσης δορυφόρων σε γεωστατική τροχιά ως αναμεταδοτών στις τηλεπικοινωνίες. Οι γεωστατικοί δορυφόροι που κινούνται σε τροχιά 33.000 χλμ. πάνω από τον Ισημερινό προέκυψαν από δική του ιδέα, γι' αυτό άλλωστε και η τροχιά τους ονομάζεται τροχιά Κλαρκ.

Κάποτε ο γκουρού της επιστημονικής φαντασίας είχε αφήσει ανοιχτό ένα συμπαντικό παράθυρο στο υπέρτατο ον, με μία από τις διάσημες φράσεις του: «Κάθε μονοπάτι προς τη γνώση είναι ένα μονοπάτι προς τον Θεό - ή την Πραγματικότητα, ανάλογα με το ποια λέξη προτιμά κανείς».

Γράφει τα πρώτα του σημαντικά διηγήματα, «Loophole» και «Rescue Party», που δημοσιεύτηκαν το 1946 στο περιοδικό «Astounding Science Fiction». Το 1953 γνωρίζει την 22χρονη Μέριλιν Μέιφιλντ και μετά από τρεις εβδομάδες αποφασίζει να την παντρευτεί, αλλά χωρίζει μέσα σε μόλις έξι μήνες. Το διαζύγιο θα αργήσει 8 χρόνια και θα εκδοθεί το 1961, αφού πρώτα ο Κλαρκ είχε αποφασίσει να μεταναστεύσει στη Σρι Λάνκα. «Από την πρώτη ημέρα το πράγμα δεν κυλούσε και αμέσως αντιλήφθηκα ότι δεν ήμουν ο τύπος του ανθρώπου που μπορεί να ζήσει μέσα σε έναν γάμο. Πιστεύω πάντως ότι όλοι πρέπει να δοκιμάσουν το γάμο, έστω και για μία φορά» θα δηλώσει αργότερα.

Αμέσως μετά το χωρισμό του, ως δεινός δύτης, αναλαμβάνει υποβρύχιες εξερευνήσεις και φωτογραφίζει το βυθό στους υφάλους της Αυστραλίας και στις ακτές της Σρι Λάνκα η οποία τον γοητεύει. Την ίδια χρονιά σχολιάζει για το τηλεοπτικό δίκτυο CBS τις πτήσεις στη Σελήνη των διαστημοπλοίων Απόλλων 11, 12 και 15. Το 1956 αποφασίζει να μεταναστεύσει στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα, όπου και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του κάνοντας καταδύσεις και παίζοντας πινγκ πονγκ, χωρίς να ξαναπαντρευτεί ή να αποκτήσει παιδιά. Εκεί, εμπνεόμενος από το εντυπωσιακό περιβάλλον, γράφει το βιβλίο του Πηγές του Παραδείσου, στο οποίο περιγράφει τον διαστημικό ανελκυστήρα, ένα μηχανισμό ταχείας μεταφοράς αντικειμένων και ανθρώπων στο Διάστημα. (Προφητικό βιβλίο, αφού ήδη έχουν ξεκινήσει οι προσπάθειες για την κατασκευή αυτού του γιγαντιαίου ανελκυστήρα που θα συνδέσει τη Γη με τον διαστημικό σταθμό.) Ο ίδιος έχει δηλώσει πως θεωρεί τον ανελκυστήρα και όχι τους δορυφόρους ως το απόλυτο κληροδότημά του στην ανθρωπότητα.

Άρθουρ Κλαρκ: Ο προφητικός grand master της επιστημονικής φαντασίας Facebook Twitter
Ο Άρθουρ Κλαρκ με τον Στάνλεϊ Κιούμπρικ στα γυρίσματα του «2001, η Οδύσσεια του διαστήματος».

Η μεγάλη αναγνώριση θα έρθει για τον Άρθουρ Κλαρκ το 1963 όταν λαμβάνει τηλεγράφημα από το big boss της Μέτρο Γκόλντουιν Μάγιερ, που τον ρωτά αν ενδιαφέρεται να συνεργαστεί με το μεγάλο όνομα της εταιρείας Στάνλεϊ Κιούμπρικ σε μία ταινία για εξωγήινους. Ο Κλαρκ απαντά «yes» με μεγάλη ευχαρίστηση και φεύγει για το Χόλιγουντ έχοντας στη βαλίτσα ένα παλιό διήγημά του με τίτλο «The Sentinel» ως βάση για σενάριο. Το είχε γράψει το 1948 για ένα διαγωνισμό του BBC στον οποίο δεν κατάφερε να διακριθεί. Στην ιδέα αυτού του βιβλίου στηρίζεται η δημιουργία του 2001, η Οδύσσεια του διαστήματος, του μεγάλου αυτού κινηματογραφικού αριστουργήματος που θα κάνει παγκόσμια γνωστό τον Κλαρκ. Η τεράστια επιτυχία της ταινίας οδήγησε το συγγραφέα να γράψει τρεις συνέχειες, το 2010, το 2061 και το 3001: Η τελική οδύσσεια.

Γνωστή επίσης είναι και η σειρά βιβλίων Ράμα, που ξεκίνησε το 1973 με το μυθιστόρημα Ραντεβού με τον Ράμα, η οποία περιλαμβάνει τέσσερα βιβλία. Συνολικά έγραψε περισσότερα από 100 βιβλία, όπως Γαιόφως, Οι Επικυρίαρχοι, Η Αυτοκρατορία της Γης. Τα βιβλία του Άρθουρ Κλαρκ έχουν «σαρώσει» όλα τα σημαντικά βραβεία της λογοτεχνίας επιστημονικής φαντασίας. Το 1986 τού απονέμεται ο τίτλος του Grand Master από την Ένωση Αμερικανών Συγγραφέων Επιστημονικής Φαντασίας. Τρία χρόνια αργότερα, η βασίλισσα Ελισάβετ του απονέμει τον τίτλο του Διοικητή της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Το 1995 η ΝΑSΑ τον τιμά με την υψηλότερη διάκριση που απονέμεται σε πολίτη, το Μετάλλιο Εξαιρετικής Προσφοράς στο Κοινωνικό Σύνολο, ενώ το 1996 ο Κλαρκ λαμβάνει την υψηλότερη διάκριση της Διεθνούς Ακαδημίας Αστροναυτικής, το Βραβείο Φον Κάρμαν.

Η μαύρη στιγμή στη γεμάτη αστρόσκονη ζωή του μεγάλου συγγραφέα έρχεται στις αρχές του 1998, όταν, λίγο προτού ο πρίγκιπας Κάρολος τον στέψει ιππότη στη διάρκεια επίσκεψής του στη Σρι Λάνκα, η βρετανική σκανδαλοθηρική εφημερίδα «Sunday Mirror» τον κατηγορεί για παιδοφιλία. Ο ίδιος διαψεύδει κατηγορηματικά το δημοσίευμα, ζητά να αναβληθεί η στέψη και αργότερα το ίδιο έτος κρίνεται αθώος από τις αρχές της Σρι Λάνκα. Η εφημερίδα αποσύρει τους ισχυρισμούς της και ο Άρθουρ Κλαρκ στέφεται τελικά ιππότης το 2000. Ήδη από το 1998 έχει εμφανίσει το σύνδρομο που εκδηλώνεται σε ορισμένους επιζώντες της πολιομυελίτιδας, δεκαετίες μετά την εμφάνιση της νόσου, και καθηλώνεται σε αναπηρική πολυθρόνα.

Το Σεπτέμβριο του 2007 δηλώνει ότι δεν θα εγκαταλείψει ποτέ ξανά το σπίτι του στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα. Το Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, διαισθανόμενος το τέλος που πλησιάζει, βιντεοσκοπεί ένα μήνυμα με το οποίο λέει «αντίο» σε φίλους και αναγνώστες.

 

Στο μήνυμα αυτό ο πάντα προφητικός Σερ Άρθουρ Κλαρκ προβλέπει ότι η χρυσή εποχή του διαστήματος μόλις ξεκινά, ενώ εξομολογείται ότι θα ήθελε να δει αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη εξωγήινης ζωής κατά τη διάρκεια του βίου του. Φεύγει από τη ζωή στις 19 Μαρτίου του 2008. «Υπέκυψε στην αναπνευστική ανεπάρκεια από την οποία έπασχε» δηλώνει ο προσωπικός γραμματέας του Ροάν ντε Σίλβα. Στη διαθήκη του άφησε σαφείς εντολές η κηδεία του να είναι κοσμική και όχι θρησκευτική. «Απολύτως καμία θρησκευτική τελετουργία που να σχετίζεται με οποιοδήποτε δόγμα δεν πρέπει να συνοδεύσει την κηδεία μου» ήταν η γραπτή εντολή του.

Κάποτε πάντως ο γκουρού της επιστημονικής φαντασίας είχε αφήσει ανοιχτό ένα συμπαντικό παράθυρο στο υπέρτατο ον, με μία από τις διάσημες φράσεις του: «Κάθε μονοπάτι προς τη γνώση είναι ένα μονοπάτι προς τον Θεό - ή την Πραγματικότητα, ανάλογα με το ποια λέξη προτιμά κανείς».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος»: η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος

Οθόνες / «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος»: η αποκατάσταση ενός αριστουργήματος

Έχει ψηφιστεί επανειλημμένως ανάμεσα στις σπουδαιότερες ταινίες στην ιστορία του κινηματογράφου, παραμένει ένα τεράστιο καλλιτεχνικό επίτευγμα. Αυτή είναι η ιστορία μιας από τις πιο γνωστές ταινίες του σκηνοθέτη Στάνλεϊ Κιούμπρικ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μ. Αναγνωστάκης «Η χαμηλή φωνή»

Το πίσω ράφι / Μανόλης Αναγνωστάκης: «Τι μένει λοιπόν από τον ποιητή, αν μένει τίποτα;»

Τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη της δημοσίευση, η προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη «Χαμηλή Φωνή» παρουσιάζεται στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, υπενθυμίζοντας τους θεωρούμενους ήσσονες ποιητές μας, όσους έμειναν έξω από κάθε μορφής υψηλή ποίηση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το παρασκήνιο της διαγραφής του Αντώνη Σαμαρά και άλλες ιστορίες…

Βιβλίο / Το παρασκήνιο της διαγραφής του Αντώνη Σαμαρά και άλλες ιστορίες

Προδημοσίευση από τα «Αδημοσίευτα», το νέο βιβλίο του Νίκου Χασαπόπουλου, όπου ο έμπειρος πολιτικός συντάκτης αποκαλύπτει ιστορίες και παρασκήνια που διαμόρφωσαν την πολιτική ζωή της χώρας.
THE LIFO TEAM
Δημήτρης Καράμπελας: «Σήμερα κανείς δεν πιστεύει στην αλληγορία»

Βιβλίο / Δημήτρης Καράμπελας: «Σήμερα κανείς δεν πιστεύει στην αλληγορία»

Ένας από τους ελάχιστους διανοούμενους στη χώρα, που υπήρξε προνομιακός συνομιλητής του Παπαγιώργη και του Λορεντζάτου. Το τελευταίο του βιβλίο «Το πνεύμα και το τέρας» συνιστά μια ανανέωση του δοκιμιακού λόγου στην Ελλάδα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Για τον Ομάρ Καγιάμ

Ποίηση / «Πίνε, και μη θαρρείς κουτέ, και συ πως είσαι κάτι»: Τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1131 ο μεγάλος Ιρανός ποιητής που έγραψε αριστουργηματικά ποιήματα για τη ματαιότητα των πραγμάτων, τη μεγαλοσύνη της στιγμής και το νόμο του εφήμερου.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΤΑΜΟΝ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Το πίσω ράφι/ Μαρία Πάουελ «Δεσμά αίματος»

Το πίσω ράφι / «Η ευλογία αλλά και η κατάρα που είναι η οικογένεια»

Η Μαρία Πάουελ, με τη νουβέλα της «Δεσμά αίματος», ζωντάνεψε μια βυθισμένη στη μοναξιά και κυριευμένη από πάθος γυναίκα χωρίς να μαρτυρήσει ούτε ένα από τα εξωτερικά της χαρακτηριστικά, κι εξερεύνησε ένα θέμα που ίσως δεν θα πάψει ποτέ να μας ταλανίζει, την οικογένεια.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Από τότε που με έφεραν εδώ, έχω πειστεί ότι έχω πεθάνει»

Βιβλίο / «Από τότε που με έφεραν εδώ, έχω πειστεί ότι έχω πεθάνει»

Το πρωτότυπο science fiction μυθιστόρημα «Οι υπάλληλοι» της Δανής Όλγκα Ράουν κερδίζει υποψηφιότητα για Booker, προβλέποντας εικόνες από τη ζωή αλλόκοτων υπαλλήλων στο μέλλον, βγαλμένες από το πιο ζοφερό παρόν.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ευάρεστος Πιμπλής: «Η ηδονή σήμερα τρομάζει – και αυτό λέει πολλά για εμάς»

Βιβλίο / Ευάρεστος Πιμπλής: «Η ηδονή σήμερα τρομάζει και αυτό λέει πολλά για εμάς»

Ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας μιλά στη LiFO με αφορμή το βιβλίο του «Πέρα από τη συναίνεση» για μερικά από τα πιο δύσκολα ζητήματα της εποχής: τη βία μέσα στη φαντασίωση, τον νέο πουριτανισμό, τα όρια της επιθυμίας και την εύθραυστη, συνεχώς μεταβαλλόμενη έννοια του τι σημαίνει να είσαι άνδρας σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μοντ Ρουαγιέ: «Πού θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια όλοι αυτοί που μας επιτίθενται;»

Lgbtqi+ / Μοντ Ρουαγιέ: «Πού θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια όλοι αυτοί που μας επιτίθενται;»

Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο «Τρανσφοβία» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά, η τρανσφεμινίστρια Μοντ Ρουαγιέ επιχειρεί να καταγράψει τη νέα πραγματικότητα για την τρανς συνθήκη και τα τρανς δικαιώματα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
H παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη ανοίγει ξανά τις πύλες της

Αποκλειστικές φωτογραφίες / Η παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη ανοίγει ξανά τις πόρτες της

Η LiFO μπήκε στο ιστορικό Βαλλιάνειο Μέγαρο το οποίο, μετά την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης, θα υποδεχθεί ξανά το κοινό στις αρχές του 2026.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Gaslighting»: Είναι όλα στο μυαλό σου!

Βιβλίο / «Gaslighting»: Είναι όλα στο μυαλό σου!

Τι είναι το gaslighting; Το επίκαιρο και διαφωτιστικό δοκίμιο της Kέιτ Άμπραμσον αποτελεί μια διεξοδική, εις βάθος ανάλυση ενός όρου που έχει κατακλύσει το διαδίκτυο και την ποπ κουλτούρα και χρησιμοποιείται πλέον ευρέως.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Το woke στο «καναβάτσο»

Βιβλίο / Τι είναι τελικά το woke; Δύο βιβλία εξηγούν

Δύο αξιόλογα βιβλία που εστιάζουν στην πολυσυζητημένή και παρεξηγημένη σήμερα woke κουλτούρα κυκλοφόρησαν πρόσφατα στα ελληνικά, εμπλουτίζοντας μια βιβλιογραφία περιορισμένη και μάλλον αρνητικά διακείμενη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Σκοτ Φιτζέραλντ «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ»

Το πίσω ράφι / «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ». Ένα αριστούργημα. Δίχως υπερβολή

O Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ ζωντανεύει την εκλεπτυσμένη βαρβαρότητα της αμερικανικής αστικής τάξης, το κυνήγι του αμερικανικού ονείρου και μαζί τη διάλυση μιας κολοσσιαίας ψευδαίσθησης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η Έλεν ντε Γουίτ έγραψε τον «Τελευταίο Σαμουράι». Χρειάστηκε 25 χρόνια για το νέο της βιβλίο

Βιβλίο / Η Έλεν ντε Γουίτ έγραψε τον «Τελευταίο Σαμουράι». Χρειάστηκε 25 χρόνια για το νέο της βιβλίο

Η μυθιστορηματική περίπτωση της Ντε Γουίτ αποδεικνύει ότι οι καλοί συγγραφείς πάντα δικαιώνονται. Και το βιβλίο της «Οι Άγγλοι καταλαβαίνουν το μαλλί», τη σπάνια ευφυΐα της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μαρία Μήτσορα «Ζήτα Ήτα Θήτα»

Προδημοσίευση / Μαρία Μήτσορα «Ζήτα Ήτα Θήτα»

Μια αποκλειστική πρώτη δημοσίευση από το εν εξελίξει βιβλίο «Ανθός ΜεταΝοήματος» της Μαρίας Μήτσορα, μιας αθόρυβης πλην σημαντικότατης παρουσίας στην ελληνική λογοτεχνία, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη μέσα στο 2026.
THE LIFO TEAM
«Πώς αλλάζει κανείς, πώς φτάνει σε σημείο να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του»

Το πίσω ράφι / «Πώς αλλάζει κανείς, πώς φτάνει σε σημείο να μην αναγνωρίζει τον εαυτό του»

Το μυθιστόρημα «Δαμάζοντας το κτήνος» της Έρσης Σωτηροπούλου είναι χτισμένο στην εικόνα της «μοναξιάς που μοιράζονται πολλοί άνθρωποι μαζί». Επανεκδίδεται σε λίγες μέρες από τον Πατάκη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ