Εθνολογικό Μουσείο Θράκης: Ένα εικονοστάσι

Εθνολογικό Μουσείο Θράκης: Ένα εικονοστάσι Facebook Twitter
Εικονοστάσι από την Ανατολική Θράκη, τέλη του 19ου αιώνα
2

Πάντοτε με συγκινούσαν οι νοικοκυρεμένες αγροτικές αυλές. Χαμηλοτάβανα σπίτια, ασβεστωμένα μικρά παράθυρα, προσεκτικά βαμμένα γαλανά ή τσαγαλιά. Κατιφέδες, βασιλικοί και σιμσίρια. Και δίπλα η αποθήκη με όλα τα ενακαιρίσια πράγματα στοιβαγμένα. Αποθήκες του πολιτισμού μας.

Οι αφηγήσεις των προσφύγων έστηναν στα μάτια μου εικόνες. Ο χαλασμός, ο πόλεμος, η Κατοχή, η Απελευθέρωση. Κι ύστερα πάλι πόλεμος. Ο Εμφύλιος. Άνθρωποι βασανισμένοι.

Η πρωτομηχανική καλλιέργεια και το συνάλλαγμα υπόσχονταν ευκαιρίες για διέξοδο από την ανέχεια και την εξαθλίωση. Τα χιλιογανωμένα κατσαρολικά και ο αργαλειός αράχνιασαν περιφρονημένα. Το ίδιο και τα γεωργικά, τα ποιμενικά και τα επαγγελματικά σύνεργα, τα πήλινα και τα χαλκώματα. Ένας κόσμος σε απόσυρση.

Και μέσα σε όλα τούτα, ένας ξύλινος θησαυρός. Μου τον παρέδωσαν, τον κράτησα στα χέρια μου σεβαστικά. Οι εσοχές και οι εξοχές του με καθήλωσαν. Βάλθηκα με μανία να τον καθαρίσω. Βγήκαν οι λάσπες είκοσι ετών. Ξεπρόβαλαν τα ρόδα του και οι πατούρες.

Τι προσευχές δεν άκουσε όταν έβρεχε μερόνυχτα και το ποτάμι φούσκωνε να ξεχειλίσει. Τι κλάματα στην Παναγία να κάνει το θαύμα της που τα χωράφια ξεράθηκαν και η γελάδα δεν βγάζει άλλο γάλα, τι βουβούς λυγμούς για τα μελλούμενα κι άλλους για τα ξόρκια, την άτυχη αγάπη, την ξενιτιά και τον θάνατο. Σε όλα μάρτυρας. Και στις χαρές και στις λύπες.

Ο πρότερος βίος του απροσδιόριστος. Το μόνο βέβαιο, φτιάχτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από κάποιον ανώνυμο τεχνίτη. Όμως πού; Μήπως στη Μακρά Γέφυρα, όπου πλανόδιοι τεχνίτες πουλούσαν τη δουλειά τους; Πιθανόν. Για ένα ήμουν σίγουρη. Τέτοιο λαϊκό ξυλόγλυπτο δεν είχα ξαναπιάσει στα χέρια μου. Ένα εικονοστάσι πρωτοξάδερφο των βυζαντινών ξυλόγλυπτων που βλέπουμε στα θρακικά ξωκλήσια. Το σχέδιο, το τολμηρό του σκάλισμα και τα αδρά τελειώματα μαρτυρούνε μάστορα γερό, σίγουρο στη δουλειά του. Ψηλαφώντας τ’ ανοίγματα της βάσης, είχα την αίσθηση πως έπιανα τα χριστολούλουδα και τον ξεραμένο άρτο που κρατούσαν οι γυναίκες Μεγαλοβδόμαδο και πως δίπλα έβλεπα το κόκκινο πασχαλινό αυγό ‒ ευλογία για το σπίτι, φυλαχτό για το κακό.

Στη γωνιά της κάμαρας, κρεμασμένο στον τοίχο, κοντά στο ταβάνι, δίπλα στα στέφανα. Τι προσευχές δεν άκουσε όταν έβρεχε μερόνυχτα και το ποτάμι φούσκωνε να ξεχειλίσει. Τι κλάματα στην Παναγία να κάνει το θαύμα της που τα χωράφια ξεράθηκαν και η γελάδα δεν βγάζει άλλο γάλα, τι βουβούς λυγμούς για τα μελλούμενα κι άλλους για τα ξόρκια, την άτυχη αγάπη, την ξενιτιά και τον θάνατο. Σε όλα μάρτυρας. Και στις χαρές και στις λύπες. Και πάντοτε να καίει. Ήταν δεν ήτανε γιορτή. Να καίει για να μαλακώνει τον πόνο.

Το βαστούσα στα χέρια μου σφιχτά για να μη χάσω τον κόσμο που έφυγε. Για να μη χάσω τον κόσμο που φεύγει.

Πάνε χρόνια. «Το φέραμε πρόσφυγες» είπαν. «Έδωσ’ ο Θεός και χτίσαμε δικιά μας κάμαρα. Ψωνίσαμε καινούργιο εικονοστάσι απ’ το Σουφλί, όλο φορμάικα».

Καινούργια ζωή - Καινούργιες προσευχές.

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης ιδρύθηκε για να διατηρήσει την ιστορική μνήμη στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Θράκης. Στεγάζεται , σε ένα πέτρινο νεοκλασικό κτήριο του 1899, στην Αλεξανδρούπολη, επί της 14ης Μαΐου 63. Λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2002. Η συλλογή του Μουσείου αποτελείται από 5.000 αντικείμενα, αρχειακό φωτογραφικό υλικό, καταγραφές και 3.700 βιβλία.  Στο χώρο του Μουσείου εκτίθεται ένα μέρος της συλλογής του Μουσείου που αριθμεί 500 αντικείμενα. 

Επιμέλεια: Χρήστος Παρίδης

Εικαστικά
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

PLASMATA 3 TOPIC

Plāsmata 3 / Plāsmata 3: «Ο πιο σύντομος δρόμος είναι πάντα ο λιγότερο ενδιαφέρων»

Η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, καλλιτεχνική διευθύντρια του Ιδρύματος Ωνάση, επιμελείται μαζί με την ομάδα της Στέγης μια έντυπη «ξενάγηση» στην έκθεση «Plāsmata 3: We’ve met before, haven’t we?», που παρουσιάζεται στο Πεδίον του Άρεως.
THE LIFO TEAM
O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Εικαστικά / O Jean Tinguely σατίριζε την εξάρτησή μας από την τεχνολογία πολύ πριν το AI

Τα παράξενα μηχανικά γλυπτά του πρωτοποριακού καλλιτέχνη –του οποίου φέτος γιορτάζονται τα 100 χρόνια από τη γέννησή του με εκθέσεις σε όλο τον κόσμο– αποτελούν ένα σαρδόνιο σχόλιο και για τη σύγχρονη κοινωνία.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
2ο κομμάτι Αφροδίτη

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 2

«Μας αρέσει η παρέκκλιση και η απόκλιση. Στη ζωή, γενικά. Στους ανθρώπους. Και στην τέχνη. Και εδώ. Από τον Ροδώνα στη Γαρδένια, από τις Αριές στο θέατρο Αλίκη. Οι σπείρες έχουν φτιαχτεί για να τις περπατήσεις και τα παρτέρια για να σταθείς».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
Αφροδίτη 5.

Onassis Stegi / Ξενάγηση στα Plāsmata: Κεφάλαιο 5

«Και έχεις τόσα να πεις με τα έργα που θα συναντήσεις. Σαν τα ταξίδια. Τα αληθινά ταξίδια, όχι αυτά που κάνεις για δουλειά. Τα άλλα. Εκείνα που κάνεις με παρέα και πιάνετε κουβέντα με αγνώστους χωρίς βιασύνη. Εκείνα που παίρνεις τον χρόνο σου για να χορτάσεις τις λεπτομέρειες».
ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΟΥ
«Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Εικαστικά / «Για μια γυναίκα, το να κοιτάζει είναι από μόνο του μια πολιτική πράξη»

Αμφισβητώντας τις παραδοσιακές απεικονίσεις του ερωτισμού, η Ελένη Μπαγάκη, η Σοφία Μιτσώλα και η Janice Nowinski προσφέρουν τρεις διαφορετικές οπτικές για το τι σημαίνει να βλέπεις –και να σε βλέπουν– με τους δικούς σου όρους.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η Αρτεμίσια και το πρωτο-φεμινιστικό κεντρί της

Εικαστικά / Η Αρτεμίσια Τζεντιλέσκι ήταν πολύ περισσότερο από μια εκδικήτρια ηρωίδα της ζωγραφικής

Μια νέα έκθεση στο Παρίσι επιχειρεί να αναδείξει το έργο της γενναίας καλλιτέχνιδας της μπαρόκ ζωγραφικής του 17ου αιώνα, με την πρώιμη φεμινιστική προσέγγιση, μέσα από μια φρέσκια οπτική, φωτίζοντας πτυχές πέρα από τη μυθολογία της προσωπικής της τραγωδίας και παρουσιάζοντας έργα της για πρώτη φορά.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΙΔΗΣ
Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Εικαστικά / Γύζης, Παρθένης, Τσαρούχης σε μια εξαιρετική έκθεση στα Χανιά

Η έκθεση «Διαδρομές στην τέχνη. Έργα από τη Συλλογή της Τράπεζας της Ελλάδος» στη Δημοτική Πινακοθήκη Χανίων ξεδιπλώνει 150 χρόνια εικαστικής δημιουργίας μέσα από 99 έργα εμβληματικών και σύγχρονων δημιουργών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Ρεπορτάζ / Ο ντετέκτιβ της Σεβίλλης και οι πλαστοί πίνακες του Ελ Γκρέκο

Στο βιβλίο του «Ο πλαστογράφος του Φράνκο», ένας ντετέκτιβ από τη Σεβίλλη ισχυρίζεται πως μεγάλα μουσεία, μεταξύ των οποίων και η ελληνική Εθνική Πινακοθήκη, έχουν αγοράσει πιστά αντίγραφα έργων του Ελ Γκρέκο.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μέσα στο εργαστήριο του Χριστόφορου Κατσαδιώτη 

Εικαστικά / Ο Χριστόφορος Κατσαδιώτης αναδεικνύει το άχρηστο σε τέχνη

Το εργαστήριο του χαράκτη, όπου ξεδιπλώνεται ένα σύμπαν βγαλμένο από κάποιο σκοτεινό παραμύθι, μεταφέρεται προσωρινά σε μια σχεδόν κρυμμένη αίθουσα του μουσείου Μπενάκη, στην οδό Πειραιώς.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Άνοιξε το πολυαναμενόμενο πρώτο μουσείο μετανάστευσης

Εικαστικά / Fenix: Το πρώτο μουσείο μετανάστευσης άνοιξε στο Ρότερνταμ

Τι κοινό έχουν ένα πλοίο που κατασχέθηκε από τη Λαμπεντούζα, ένα κομμάτι του Τείχους του Βερολίνου και δύο γιγάντιες φωτεινές μπλε παντόφλες; Όλα βρίσκουν τη θέση τους στο νέο μουσείο της Ολλανδίας που επικεντρώνεται εξ ολοκλήρου στη μετανάστευση.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

Εικαστικά / O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος ξέρουν περισσότερα απ’ όσα περίμενα για την Τζένη Χειλουδάκη

O Χρήστος Οικονόμου και ο Ζώης Γέρος είναι δυο νεαροί ζωγράφοι και δυο πολύ καλοί φίλοι. Τους έφερε κοντά η αγάπη για τη μυθολογία, την τέχνη και μια ανεξήγητη εμμονή με την Τζένη Χειλουδάκη. Τα έργα τους πραγματεύονται το τραύμα με τρόπο ωμό και βαθύ. Παρά τα όσα θα πίστευαν πολλοί, διαψεύδουν τις φήμες που τους θέλουν ζευγάρι…
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Εικαστικά / Μυστήρια του σύμπαντος και σύγχρονα έργα τέχνης σε μια έκθεση στο Αστεροσκοπείο Αθηνών

Η έκθεση με τίτλο «Κοσμική Σκόνη/Άγνωστες Γαίες» αντλεί έμπνευση από την προσωπικότητα και το έργο του Γερμανού αστρονόμου Ιούλιου Σμιτ, διευθυντή του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κατά τον 19ο αι., και μας προσκαλεί να περιηγηθούμε ανάμεσα σε μακρινούς πλανήτες και σε γήινα, απτά υλικά.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Guest Editors / Καραβάτζιο: Κανείς δεν είχε ζωγραφίσει έτσι πριν από αυτόν

Η έκθεση «Caravaggio 2025» αποτελεί μια σπάνια ευκαιρία για τους λάτρεις της τέχνης να έρθουν σε επαφή με τον ρεαλισμό και τη συναισθηματική δύναμη του ανυπέρβλητου καλλιτέχνη του μπαρόκ, ο οποίος επαναπροσδιόρισε την εικαστική αφήγηση και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ζωγραφικής.
ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ
Ο Άγγελος Παπαδημητρίου ανάγει το κοινό γούστο σε καλλιτεχνική χειρονομία μεγάλης δυναμικής 

Εικαστικά / Το νέο έργο του Άγγελου Παπαδημητρίου είναι ένα εικονοστάσι για τα όνειρά μας

Ο αγαπημένος καλλιτέχνης επιστρέφει με ένα νέο έργο-εγκατάσταση στην Πινακοθήκη του Μουσείου Βορρέ, έναν χαιρετισμό στην Ελλάδα της Κάλλας και του Καβάφη, του Αττίκ και της Στέλλας Γκρέκα· μιας εποχής μεγάλης ευαισθησίας που έχει πια χαθεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιατί να κοιτάμε τα ζώα; Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή

Εικαστικά / Η πρώτη μεγάλη έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων στο ΕΜΣΤ

Πρόκειται για τη μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ και για την πρώτη μεγάλη έκθεση με θέμα την ευημερία των ζώων διεθνώς, στην οποία συμμετέχουν περισσότεροι από 60 καλλιτέχνες από 25 χώρες (από Ευρώπη, Ασία, Αφρική και Αμερική) – πάνω από 200 έργα καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του μουσείου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Romaine Brooks: Συμφωνία σε γκρι από μια ξεχασμένη κυρία της ζωγραφικής

Εικαστικά / Romaine Brooks: Η ζωγράφος με το ανδρόγυνο στυλ που έσπασε όλα τα ταμπού της εποχής της

Μια πρωτοπόρος καλλιτέχνιδα που έζησε μια συναρπαστική και αντισυμβατική ζωή, μέσα στη δίνη των «Roaring Twenties», δημιουργώντας τέχνη πέρα από τα κυρίαρχα ρεύματα του καιρού της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

2 σχόλια
https://youtu.be/yF-stJR0eoIhttps://youtu.be/-3Lujeri1IkΑντί να βλέπεις casa μαθαίνεις και κάτι για τη Θράκη.Εντυπωσιακή στο α' μέρος (στο 55') η ατάκα του Βούτση ότι "κι ο δεκάχρονος γιος μου έχει ένα οπλοστάσιο στο σπίτι που κάθε μέρα ανανεώνεται, και τι έγινε;"