Εθνολογικό Μουσείο Θράκης: Ένα εικονοστάσι

Εθνολογικό Μουσείο Θράκης: Ένα εικονοστάσι Facebook Twitter
Εικονοστάσι από την Ανατολική Θράκη, τέλη του 19ου αιώνα
2

Πάντοτε με συγκινούσαν οι νοικοκυρεμένες αγροτικές αυλές. Χαμηλοτάβανα σπίτια, ασβεστωμένα μικρά παράθυρα, προσεκτικά βαμμένα γαλανά ή τσαγαλιά. Κατιφέδες, βασιλικοί και σιμσίρια. Και δίπλα η αποθήκη με όλα τα ενακαιρίσια πράγματα στοιβαγμένα. Αποθήκες του πολιτισμού μας.

Οι αφηγήσεις των προσφύγων έστηναν στα μάτια μου εικόνες. Ο χαλασμός, ο πόλεμος, η Κατοχή, η Απελευθέρωση. Κι ύστερα πάλι πόλεμος. Ο Εμφύλιος. Άνθρωποι βασανισμένοι.

Η πρωτομηχανική καλλιέργεια και το συνάλλαγμα υπόσχονταν ευκαιρίες για διέξοδο από την ανέχεια και την εξαθλίωση. Τα χιλιογανωμένα κατσαρολικά και ο αργαλειός αράχνιασαν περιφρονημένα. Το ίδιο και τα γεωργικά, τα ποιμενικά και τα επαγγελματικά σύνεργα, τα πήλινα και τα χαλκώματα. Ένας κόσμος σε απόσυρση.

Και μέσα σε όλα τούτα, ένας ξύλινος θησαυρός. Μου τον παρέδωσαν, τον κράτησα στα χέρια μου σεβαστικά. Οι εσοχές και οι εξοχές του με καθήλωσαν. Βάλθηκα με μανία να τον καθαρίσω. Βγήκαν οι λάσπες είκοσι ετών. Ξεπρόβαλαν τα ρόδα του και οι πατούρες.

Τι προσευχές δεν άκουσε όταν έβρεχε μερόνυχτα και το ποτάμι φούσκωνε να ξεχειλίσει. Τι κλάματα στην Παναγία να κάνει το θαύμα της που τα χωράφια ξεράθηκαν και η γελάδα δεν βγάζει άλλο γάλα, τι βουβούς λυγμούς για τα μελλούμενα κι άλλους για τα ξόρκια, την άτυχη αγάπη, την ξενιτιά και τον θάνατο. Σε όλα μάρτυρας. Και στις χαρές και στις λύπες.

Ο πρότερος βίος του απροσδιόριστος. Το μόνο βέβαιο, φτιάχτηκε στα τέλη του 19ου αιώνα από κάποιον ανώνυμο τεχνίτη. Όμως πού; Μήπως στη Μακρά Γέφυρα, όπου πλανόδιοι τεχνίτες πουλούσαν τη δουλειά τους; Πιθανόν. Για ένα ήμουν σίγουρη. Τέτοιο λαϊκό ξυλόγλυπτο δεν είχα ξαναπιάσει στα χέρια μου. Ένα εικονοστάσι πρωτοξάδερφο των βυζαντινών ξυλόγλυπτων που βλέπουμε στα θρακικά ξωκλήσια. Το σχέδιο, το τολμηρό του σκάλισμα και τα αδρά τελειώματα μαρτυρούνε μάστορα γερό, σίγουρο στη δουλειά του. Ψηλαφώντας τ’ ανοίγματα της βάσης, είχα την αίσθηση πως έπιανα τα χριστολούλουδα και τον ξεραμένο άρτο που κρατούσαν οι γυναίκες Μεγαλοβδόμαδο και πως δίπλα έβλεπα το κόκκινο πασχαλινό αυγό ‒ ευλογία για το σπίτι, φυλαχτό για το κακό.

Στη γωνιά της κάμαρας, κρεμασμένο στον τοίχο, κοντά στο ταβάνι, δίπλα στα στέφανα. Τι προσευχές δεν άκουσε όταν έβρεχε μερόνυχτα και το ποτάμι φούσκωνε να ξεχειλίσει. Τι κλάματα στην Παναγία να κάνει το θαύμα της που τα χωράφια ξεράθηκαν και η γελάδα δεν βγάζει άλλο γάλα, τι βουβούς λυγμούς για τα μελλούμενα κι άλλους για τα ξόρκια, την άτυχη αγάπη, την ξενιτιά και τον θάνατο. Σε όλα μάρτυρας. Και στις χαρές και στις λύπες. Και πάντοτε να καίει. Ήταν δεν ήτανε γιορτή. Να καίει για να μαλακώνει τον πόνο.

Το βαστούσα στα χέρια μου σφιχτά για να μη χάσω τον κόσμο που έφυγε. Για να μη χάσω τον κόσμο που φεύγει.

Πάνε χρόνια. «Το φέραμε πρόσφυγες» είπαν. «Έδωσ’ ο Θεός και χτίσαμε δικιά μας κάμαρα. Ψωνίσαμε καινούργιο εικονοστάσι απ’ το Σουφλί, όλο φορμάικα».

Καινούργια ζωή - Καινούργιες προσευχές.

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης

Το Εθνολογικό Μουσείο Θράκης ιδρύθηκε για να διατηρήσει την ιστορική μνήμη στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της Θράκης. Στεγάζεται , σε ένα πέτρινο νεοκλασικό κτήριο του 1899, στην Αλεξανδρούπολη, επί της 14ης Μαΐου 63. Λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 2002. Η συλλογή του Μουσείου αποτελείται από 5.000 αντικείμενα, αρχειακό φωτογραφικό υλικό, καταγραφές και 3.700 βιβλία.  Στο χώρο του Μουσείου εκτίθεται ένα μέρος της συλλογής του Μουσείου που αριθμεί 500 αντικείμενα. 

Επιμέλεια: Χρήστος Παρίδης

Εικαστικά
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: Όλες οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσεις

Εικαστικά / Ένας Μάιος γεμάτος τέχνη: 24 εκθέσεις που αξίζει να δείτε

Οικολογία, αποικιοκρατία, εξουσία, η σχέση μας με τα ζώα, μετανάστευση, ρατσισμός: Η εικαστική κίνηση της Αθήνας σήμερα αναδεικνύει τα φλέγοντα και επίκαιρα θέματα που απασχολούν τους σύγχρονους εικαστικούς.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Μπάμπης Ρετζεπόπουλος: Ένας ανένταχτος, εκλεκτικός και ασυμβίβαστος καλλιτέχνης

Εικαστικά / Η αθώα, ανόθευτη, παιδική ματιά στο έργο του Μπάμπη Ρετζεπόπουλου

Η Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων τιμά με μία αναδρομική έκθεση τον, γνωστό και ως Babis R., ζωγράφο και χαράκτη, έναν ανένταχτο καλλιτέχνη που, πέρα από το πολύτιμο εικαστικό του έργο, μάς άφησε παρακαταθήκη την ακεραιότητά του και την απροκατάληπτη στάση του απέναντι στην τέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
H εκρηκτική συνάντηση του Francis Bacon με τον Peter Beard

Σαν σήμερα / Φράνσις Μπέικον: «Σιχαίνομαι εννιά στις δέκα ζωγραφιές που βλέπω, ανάμεσά τους και τις δικές μου»

Σαν σήμερα το 1992 πεθαίνει ο σπουδαίος αιρετικός Βρετανός ζωγράφος και ανατόμος της ανθρώπινης υπαρξιακής αγωνίας. Ο Βασίλης Κιμούλης είχε μεταφράσει αποκλειστικά για τη LIFO αποσπάσματα από τις εκρηκτικές συνομιλίες του Μπέικον με τον φωτογράφο Peter Beard.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΙΜΟΥΛΗΣ
Η Κιμώνα τα μεσάνυχτα γίνεται γάτα

Εικαστικά / Όταν η Κιμώνα ήταν μικρή έκλεβε τους μαγνήτες του παππού της, του γλύπτη Takis

Η τοσοδούλα γκαλερί Red Carpet, με το τέλειο γκράφιτι στον τοίχο, ξεχωρίζει από μακριά στην οδό Σολωμού. Κόρη της εικαστικού Λυδίας Βενιέρη και εγγονή του γλύπτη Takis, η ιδιοκτήτριά της, η Κιμώνα, φιλοξενεί 7 καλλιτέχνες σε 15 τετραγωνικά. Όταν της μιλούν για τα Eξάρχεια τα μάτια της βγάζουν καρδούλες.
ΤΖΟΥΛΗ ΑΓΟΡΑΚΗ
Άγγελος Μεργές: Οff season παραθεριστές με χρώματα που εκπέμπουν ηλεκτρισμένη ενέργεια

Εικαστικά / Παραθεριστές ή πρόσφυγες; Οι αινιγματικές φιγούρες του Άγγελου Μεργέ

Ο 36χρονος Έλληνας ζωγράφος, με έδρα τη Ζυρίχη, εκθέτει στην γκαλερί Καλφαγιάν έργα του με διφορούμενες –έντονα χρωματισμένες και ηλεκτρισμένες– ανθρώπινες φιγούρες σε off season παραλίες, που θυμίζουν ήρωες του Αντονιόνι.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Leigh Bowery: ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Nothing Days / Leigh Bowery: Ακόρεστη όρεξη για έρωτα και υψηλή τέχνη από την καλτ φιγούρα που σημάδεψε μια εποχή

Ο εκκεντρικός καλλιτέχνης που ο Boy George είχε χαρακτηρίσει ως «μοντέρνα τέχνη με πόδια» έζησε μια περιπετειώδη ζωή με εκατοντάδες συνευρέσεις στις τουαλέτες του Λονδίνου, δημιουργώντας ταυτόχρονα τέχνη με τα μοναδικά καλτ κοστούμια του που σημάδεψαν μια γενιά σχεδιαστών και εξακολουθούν να εμπνέουν.
M. HULOT
Project Mycelium: Η διάβρωση, η αναγέννηση και τα μανιτάρια που φυτρώνουν σε μια φανταστική τουαλέτα της Κάλλας

Εικαστικά / Μια πρωτοποριακή συνάντηση τέχνης, επιστήμης, ιστορίας και οικολογίας

Στο Project Mycelium, τρία εντυπωσιακά κοστούμια, που θα μπορούσαν να φοράνε η Μαρία Κάλλας, η βασίλισσα Αμαλία και ο Ιωάννης Καποδίστριας, καταβροχθίζονται από ζωντανούς μύκητες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Εικαστικά / Οι αόρατες δυνάμεις στο έργο της Καλλιόπης Παυλίδη

Η 27χρονη εικαστικός μιλά για τη διαδρομή της από την Αθήνα στο Λος Άντζελες, για το πώς το ερωτικό πάθος μεταμόρφωσε την τέχνη της, καθώς και για τη μυστικιστική διάσταση στα έργα της. Για τη γνωριμία της με τη Lana Del Rey απέφυγε να μιλήσει.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
«Η εμμονή του βλέμματος»: Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

The Review / Μας αφορά η τέχνη του Τέτση σήμερα;

Ποιο είναι το αποκαλούμενο «εθνικό αφήγημα» που υπηρετεί η Εθνική Πινακοθήκη; Ο Χρήστος Παρίδης συζητά με τον δημοσιογράφο και επιμελητή εκθέσεων Δημήτρη Τρίκα για τη νέα επετειακή έκθεση στη μνήμη του Παναγιώτη Τέτση, η οποία μόλις εγκαινιάστηκε στην Εθνική Πινακοθήκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου / Περικλής Βυζάντιος: από το Παρίσι της Μπελ Επόκ στο φως της Ύδρας 

Εικαστικά / Το εξαίσιο ελληνικό φως του Περικλή Βυζάντιου

Μια ανασκόπηση της ζωής και του έργου του ζωγράφου, που ήταν γνωστός για τα ελληνικά τοπία και την Ύδρα, με αφορμή την αναδρομική έκθεση του Περικλή και του Ντίκου Βυζάντιου στο Ίδρυμα Θεοχαράκη.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
 Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Εικαστικά / Μαρία Ελένα Βιέρα ντα Σίλβα: Η Συλλογή Guggenheim επανασυστήνει στο κοινό μια σημαντική ζωγράφο

Με αφορμή την αναδρομική έκθεση στη Συλλογή Peggy Guggenheim στη Βενετία, έφτασε η στιγμή να ανακαλύψουμε τη ζωγράφο που θεωρείται εθνικός θησαυρός για την Πορτογαλία.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Εικαστικά / Ματίς και Μαργκερίτ: Βλέποντας τον ζωγράφο μέσα από τα μάτια της κόρης του

Μια νέα έκθεση στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στο Παρίσι με πορτρέτα της κόρης του Ανρί Ματίς, Μαργκερίτ, προσφέρει μια νέα οπτική στο έργο του μεγάλου Γάλλου καλλιτέχνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ

σχόλια

2 σχόλια
https://youtu.be/yF-stJR0eoIhttps://youtu.be/-3Lujeri1IkΑντί να βλέπεις casa μαθαίνεις και κάτι για τη Θράκη.Εντυπωσιακή στο α' μέρος (στο 55') η ατάκα του Βούτση ότι "κι ο δεκάχρονος γιος μου έχει ένα οπλοστάσιο στο σπίτι που κάθε μέρα ανανεώνεται, και τι έγινε;"