Μια διεθνής επιστημονική συνεργασία του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ με κινεζικούς θεσμούς, με επίκεντρο τη χρηματοδότηση της υγειονομικής περίθαλψης, εξελίσσεται σε αιχμή ενός μείζονος πολιτικού και νομικού μετώπου, καθώς η κυβέρνηση Τραμπ προωθεί την έναρξη ομοσπονδιακής έρευνας για ενδεχόμενη παραβίαση κυρώσεων, επικαλούμενη τη συμμετοχή αξιωματούχων οργανισμού που κατηγορείται για συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επαρχία Σιντζιάνγκ.
Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, προωθεί τη διερεύνηση ενδεχόμενης παραβίασης των ομοσπονδιακών κυρώσεων από το Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, λόγω της συμμετοχής του σε συνέδριο για την ασφάλιση υγείας στην Κίνα, στο οποίο φέρεται να συμμετείχαν και αξιωματούχοι που περιλαμβάνονται σε λίστα κυρώσεων των ΗΠΑ, σύμφωνα με πρόσωπα με γνώση της υπόθεσης και έγγραφα που εξέτασαν οι New York Times.
Ο κ. Ρούμπιο υπέγραψε τον περασμένο μήνα σύσταση προς το υπουργείο Οικονομικών για να ξεκινήσει έρευνα, μια ενέργεια που ειδικοί και πρώην αξιωματούχοι χαρακτήρισαν ασυνήθιστη, καθώς πρόκειται για παρέμβαση υπουργού για την επιβολή κυρώσεων σε εσωτερικό φορέα. Δεν έχει καταστεί σαφές εάν το αρμόδιο γραφείο του υπουργείου Οικονομικών, το Γραφείο Ελέγχου Ξένων Περιουσιακών Στοιχείων (OFAC), ξεκίνησε τελικά τη σχετική έρευνα, αλλά μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να εκθέσει το Χάρβαρντ σε σοβαρούς νομικούς κινδύνους.
Η ενέργεια του Ρούμπιο αποτελεί την πιο πρόσφατη κίνηση της κυβέρνησης Τραμπ στο πλαίσιο μιας συνολικής στρατηγικής πίεσης προς το κορυφαίο πανεπιστήμιο της Ivy League.
Ο Ντόναλντ Τραμπ επιχειρεί εδώ και μήνες να επιβάλει την πολιτική του ατζέντα στο Χάρβαρντ, παρεμβαίνοντας στο πρόγραμμα σπουδών, στις διαδικασίες εισαγωγής και στις προσλήψεις. Αρχικά, οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν σε καταγγελίες για ανεπαρκή αντιμετώπιση του αντισημιτισμού στην πανεπιστημιούπολη. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες η στοχοποίηση έχει επεκταθεί και σε άλλους τομείς, με έμφαση στις διεθνείς σχέσεις του ιδρύματος, ιδίως με την Κίνα.
Η πιθανότητα επιβολής κυρώσεων υποδηλώνει ότι τα προβλήματα του Χάρβαρντ με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση υπερβαίνουν κατά πολύ το ερώτημα της συνέχισης της κρατικής χρηματοδότησης. Ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του φαίνεται πως είναι αποφασισμένοι να αποδομήσουν σχεδόν κάθε πτυχή του ιδρύματος, το οποίο έχει μακρά παράδοση ως σύμβολο ακαδημαϊκής αριστείας και διεθνούς επιρροής.
Εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομικών δήλωσε ότι η υπηρεσία «αντιμετωπίζει κάθε καταγγελία για παραβίαση κυρώσεων με απόλυτη σοβαρότητα», αλλά αρνήθηκε να σχολιάσει εάν έχει ξεκινήσει ή προγραμματίζεται σχετική έρευνα. Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ επίσης δεν σχολίασε.
Το συνέδριο υγειονομικής πολιτικής στην Κίνα και η σύμπραξη του Χάρβαρντ
Το συνέδριο για την ασφάλιση υγείας, με την ονομασία Training Course on Health Financing, ξεκίνησε το 2019 ως κοινή πρωτοβουλία του Χάρβαρντ, της Παγκόσμιας Τράπεζας και της Κινεζικής Διοίκησης Εθνικής Ασφάλισης Υγείας -της κρατικής αρχής που επιβλέπει το σύστημα υγείας της χώρας- σύμφωνα με την ιστοσελίδα του πανεπιστημίου. Τα θέματα του συνεδρίου περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, «καινοτόμα μοντέλα πληρωμής παρόχων» και «τιμολόγηση και αποζημίωση για την ψηφιακή υγεία».
Το Χάρβαρντ έχει προωθήσει τη διοργάνωση του συνεδρίου ως κεντρική δράση της ευρύτερης συνεργασίας «Harvard China Health Partnership» της Σχολής Δημόσιας Υγείας T.H. Chan. Σύμφωνα με δηλώσεις αξιωματούχων του ιδρύματος, στόχος της πρωτοβουλίας είναι η ενίσχυση της πρόσβασης σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη για 1,4 δισεκατομμύρια πολίτες στην Κίνα.
Ο πυρήνας της πίεσης του Ρούμπιο σχετίζεται με τη φερόμενη παρουσία στελεχών του κινεζικού κρατικού ομίλου Xinjiang Production and Construction Corps (XPCC) σε ορισμένα ή και όλα τα συνέδρια από το 2019. Ο XPCC είναι γνωστός στη βορειοδυτική Κίνα για την ανοικοδόμηση πόλεων και τη λειτουργία δικών του πανεπιστημίων και νοσοκομείων. Σύμφωνα με την αμερικανική κυβέρνηση, ευθύνεται για συστηματικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εις βάρος Ουιγούρων και άλλων εθνοτικών μειονοτήτων.
Ο XPCC ιδρύθηκε πριν από πάνω από 70 χρόνια από την κινεζική κυβέρνηση ως παραστρατιωτικός οργανισμός με αποστολή την εγκατάσταση πληθυσμών σε απομακρυσμένες περιοχές με πολυεθνοτικό χαρακτήρα και παρουσία πολιτοφυλακών. Το 2020, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ επέβαλε κυρώσεις εις βάρος του ομίλου.
Εσωτερικός έλεγχος στο Χάρβαρντ – Σιγή από το πανεπιστήμιο
Το Χάρβαρντ διεξάγει εσωτερική έρευνα για τη συμμετοχή του XPCC στο συνέδριο, ωστόσο, σύμφωνα με δύο άτομα με γνώση της διαδικασίας, δεν είναι σαφές ποια στοιχεία έχουν προκύψει. Και οι δύο μίλησαν ανώνυμα λόγω της εμπιστευτικότητας των εσωτερικών συζητήσεων του πανεπιστημίου. Εκπρόσωπος του Χάρβαρντ αρνήθηκε να σχολιάσει.
Αρχειοθετημένη εκδοχή ιστοσελίδας του Χάρβαρντ για το πρώτο συνέδριο αναφέρει ότι στους συμμετέχοντες περιλαμβανόταν ο XPCC. Εκείνη η εκδήλωση έλαβε χώρα έναν χρόνο πριν επιβληθούν οι αμερικανικές κυρώσεις, αλλά η σχετική αναφορά έχει έκτοτε αφαιρεθεί.
Ιστοσελίδα της κινεζικής κυβέρνησης για το συνέδριο του 2023 καταγράφει ότι στους συμμετέχοντες περιλαμβάνονταν αξιωματούχοι υγείας, πανεπιστημιακοί από κορυφαία ιδρύματα, όπως το Χάρβαρντ, και εκπρόσωποι του XPCC, τρία χρόνια μετά την επιβολή των κυρώσεων. Η εμπλοκή του XPCC έγινε αντικείμενο ευρείας προσοχής μόλις πρόσφατα, όταν η εταιρεία Strategy Risks με έδρα τη Νέα Υόρκη δημοσίευσε, στις 22 Απριλίου, έκθεση για τους δεσμούς του Χάρβαρντ με την Κίνα. Η έκθεση χρηματοδοτήθηκε από το Manhattan Institute, ένα συντηρητικό think tank που συμβουλεύει Ρεπουμπλικανούς πολιτικούς.
Έκτοτε, τα ευρήματα της έκθεσης έχουν προβληθεί από συντηρητικά μέσα ενημέρωσης και έχουν αξιοποιηθεί σε δημόσιες δηλώσεις από Ρεπουμπλικανούς αξιωματούχους.
Στις 15 Μαΐου, ο γερουσιαστής Τομ Κότον από το Άρκανσο επικαλέστηκε την έκθεση σε επιστολή του προς τον Ρούμπιο και τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ, ζητώντας έρευνα για τη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Χάρβαρντ. Στις 19 Μαΐου, Ρεπουμπλικανοί της Επιτροπής Παιδείας της Βουλής των Αντιπροσώπων ζήτησαν επισήμως έγγραφα από το Χάρβαρντ, μεταξύ άλλων για την εμπλοκή του XPCC. Στις 22 Μαΐου, το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι το Χάρβαρντ «φιλοξένησε και εκπαίδευσε» μέλη του XPCC και περιέλαβε σχετικό άρθρο του Fox News στο δελτίο Τύπου του.
Οι έρευνες για πιθανές παραβιάσεις κυρώσεων ενδέχεται να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια, ενώ οι κυρώσεις μπορεί να κυμαίνονται από μια προειδοποιητική επιστολή έως πολύ σοβαρά οικονομικά πρόστιμα.
Άλλοι υπουργοί -όπως ο υπουργός Εξωτερικών- συνήθως συντονίζονται με τον υπουργό Οικονομικών για την επιβολή κυρώσεων σε ξένες οντότητες. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Τζον Σμιθ, πρώην διευθυντή του OFAC, είναι ασυνήθιστο για έναν υπουργό Εξωτερικών να στοχοποιεί Αμερικανικό ίδρυμα ή οργανισμό για πιθανή παράβαση. «Δεν θα έλεγα ότι είναι παράνομο ή ανάρμοστο, απλώς ότι είναι ασυνήθιστο και δεν ακολουθεί τη συνηθισμένη διαδικασία», δήλωσε ο Σμιθ.
Κανονικά, το OFAC αποφασίζει αν θα ξεκινήσει έρευνα αφού ενημερωθεί για πιθανή παραβίαση, μέσω δημοσιευμάτων, επιχειρήσεων, υπηρεσιών πληροφοριών ή επιβολής του νόμου. Αν διαπιστωθεί παραβίαση, το Υπουργείο Οικονομικών μπορεί να επιβάλει διοικητικά πρόστιμα και να ζητήσει από το Υπουργείο Δικαιοσύνης την άσκηση ποινικών διώξεων. Σε ακραίες περιπτώσεις, οι κυρώσεις μπορεί να φθάσουν σε δισεκατομμύρια δολάρια.
Το Χάρβαρντ βρίσκεται εδώ και δύο μήνες σε δίνη πολιτικών πιέσεων μετά τη στοχοποίησή του από τον Ντόναλντ Τραμπ. Κατά κάποιον τρόπο, το πανεπιστήμιο πληρώνει την επιτυχία της πολυετούς στρατηγικής του για ενίσχυση της παγκόσμιας επιρροής του, μια στρατηγική που πλέον συγκρούεται με τον εθνικισμό του δόγματος «America First». Οι περισσότερες πρωτοβουλίες του Χάρβαρντ για συνεργασίες με την Κίνα ξεκίνησαν σε μια περίοδο όπου η Ουάσινγκτον θεωρούσε το Πεκίνο στρατηγικό εταίρο. Ωστόσο, από την πρώτη θητεία Τραμπ, η Κίνα αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο ως αντίπαλος.
Τον Απρίλιο, το Χάρβαρντ κατέθεσε αγωγή κατά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης, κατηγορώντας την για απόπειρα επιβολής ελέγχου με απειλές διακοπής χρηματοδότησης. Μέχρι τότε, η κυβέρνηση Τραμπ είχε ήδη μπλοκάρει επιχορηγήσεις ύψους 2,2 δισ. δολαρίων. Έκτοτε, το Χάρβαρντ και οι ερευνητικοί του εταίροι έχουν χάσει επιπλέον 1,5 δισ. δολάρια σε χρηματοδότηση.
Έρευνες, κυρώσεις και διεθνείς φοιτητές: Ολομέτωπη πίεση στην ακαδημαϊκή ελευθερία
Το πανεπιστήμιο δίνει επίσης δικαστική μάχη κατά της απόφασης της κυβέρνησης Τραμπ και του υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας να ανακαλέσουν τις βίζες των διεθνών φοιτητών του, οι οποίοι αποτελούν περίπου το 25% του φοιτητικού πληθυσμού. Το Χάρβαρντ έχει βρεθεί στο επίκεντρο ερευνών από τα υπουργεία Παιδείας, Δικαιοσύνης, Υγείας, αλλά και από την Επιτροπή Ίσων Ευκαιριών στην Απασχόληση (EEOC).
Ο Ίσαακ Στόουν Φις, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Strategy Risks, δήλωσε ότι ξεκίνησε την εταιρεία το 2021, μετά τη θητεία του ως ανταποκριτής στο Πεκίνο. Το 2022 εξέδωσε το βιβλίο America Second, που καταγράφει τη μετάβαση της σχέσης ΗΠΑ-Κίνας από στρατηγική συνεργασία σε ανοιχτή αντιπαλότητα.
Ο Φις τόνισε ότι η έκθεσή του δεν συνιστά συνολική καταδίκη του Χάρβαρντ και επαίνεσε το πανεπιστήμιο για τη συνέχιση κρίσιμης έρευνας για την Κίνα. Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι ο XPCC είναι «μία από τις πιο διαβόητες οργανώσεις στον κόσμο» και ότι το Χάρβαρντ θα πρέπει να υπόκειται σε αυστηρούς ελέγχους για τις συνεργασίες του.
Η υπουργός Παιδείας των ΗΠΑ, Λίντα ΜακΜάχον, μιλώντας σε εκδήλωση του Bloomberg στην Ουάσινγκτον την Τρίτη, υπερασπίστηκε την αυστηρή γραμμή της κυβέρνησης απέναντι στο Χάρβαρντ, λέγοντας ότι στόχος είναι η ανατροπή της «ιδεολογικής μεροληψίας» του πανεπιστημίου κατά των συντηρητικών. Όταν της ζητήθηκε να απαριθμήσει τις επιτυχίες της κυβέρνησης στη σύγκρουση με το Χάρβαρντ, ανέφερε την αποχώρηση δύο καθηγητών από το Κέντρο Μεσανατολικών Σπουδών τον Μάρτιο. «Διαπιστώσαμε ότι αντικατέστησαν τον επικεφαλής των Μεσανατολικών Σπουδών, επειδή θεώρησαν ότι έπρεπε να γίνουν αλλαγές εκεί. Και αυτό μας ικανοποιεί», δήλωσε η ΜακΜάχον.
Όλες οι περικοπές στη χρηματοδότηση και οι οκτώ από τις δέκα ομοσπονδιακές έρευνες κατά του Χάρβαρντ ξεκίνησαν μετά την αποχώρηση των εν λόγω καθηγητών.
Με πληροφορίες από New York Times
