Μια νέα τάση «τοξικής αρρενωπότητας» φαίνεται να διαμορφώνεται στον πυρήνα της αμερικανικής εταιρικής κουλτούρας, με πρωταγωνιστές ισχυρούς άνδρες όπως οι Μαρκ Ζούκερμπεργκ, Έλον Μασκ, Τζεφ Μπέζος και Τζέιμι Ντάιμον. Οι γυναίκες στον χώρο των επιχειρήσεων παρατηρούν και ανησυχούν: αυτό δεν είναι απλώς regressive, είναι ένας ολοκληρωτικός πολιτισμικός και εργασιακός αναπροσανατολισμός που διαμορφώνεται στην εποχή Τραμπ 2.0, σύμφωνα με το Business Insider.
Ο Ζούκερμπεργκ καταγγέλλει την «ευνουχισμένη» εταιρική κουλτούρα και επικαλείται τη «μασκιουλίνικη ενέργεια» ως θετική. Ο Μασκ διαλαλεί «chainsaw» εν μέσω απολύσεων και καλεί σε μονομαχία τον Πούτιν. Ο Μπέζος απαιτεί από τη Washington Post απόλυτη πίστη σε «ελευθερίες και ελεύθερες αγορές», ενώ ο Ντάιμον καλεί τους εργαζόμενους να «επιστρέψουν στα γραφεία» με χυδαίες εκφράσεις για τη «μαλθακότητα» του προσωπικού.
Παράλληλα, παρατηρείται υποχώρηση των προγραμμάτων DEI (Διαφορετικότητα, Ισότητα και Συμπερίληψη), έξαρση του αυταρχισμού και επιβολή εταιρικής «έντασης». Στον απόηχο αυτής της μεταστροφής, πολλές γυναίκες επιχειρηματίες αναζητούν διέξοδο εκτός του παραδοσιακού corporate περιβάλλοντος — ιδρύοντας τις δικές τους εταιρείες.
Η μάχη των φύλων στο νέο εταιρικό τοπίο της Αμερικής
Σύμφωνα με κοινωνιολόγους και ειδικούς στην εργασιακή ψυχολογία, αυτή η έξαρση «ανδρισμού» δεν είναι τυχαία. Συνδέεται με μια ανάγκη κυριαρχίας σε ένα νέο πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο όπου η παλιά τάξη πραγμάτων επανέρχεται δριμύτερη. «Είναι σαν παιδική χαρά για αγόρια, αλλά σε κλίμακα δισεκατομμυρίων», λέει η καθηγήτρια Jennifer Berdahl.
Αυτές οι συμπεριφορές —όπως το ότι η χρήση του όρου “retard” τριπλασιάστηκε στο X μετά από σχετική ανάρτηση του Μασκ— αντικατοπτρίζουν ένα περιβάλλον όπου η δύναμη και ο εντυπωσιασμός υπερισχύουν της ουσίας και της ενσυναίσθησης.
Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι γυναίκες προσαρμόζονται, ανασχηματίζοντας το τοπίο. Η Erika Lucas, ιδρύτρια του StitchCrew, τονίζει: «Οι γυναίκες καλούνται να χωρέσουν σε μια τοξική κουλτούρα — και για αυτό βλέπουμε αύξηση των γυναικών που φεύγουν και χτίζουν τις δικές τους εταιρείες».
Οι αριθμοί το αποδεικνύουν, σύμφωνα με το Business Insider: σήμερα, το 39% των αμερικανικών επιχειρήσεων ανήκει σε γυναίκες, σύμφωνα με έκθεση της Wells Fargo. Αντίστοιχα, μόνο το 22% των θέσεων εργασίας στον τομέα της τεχνολογίας καταλαμβάνεται από γυναίκες, το ίδιο ποσοστό που υπήρχε το 2005.
Το τέλος της «girlboss» και η αρχή της συλλογικής δύναμης
Η φεμινιστική αφήγηση των 2010s με πρότυπα τύπου Sheryl Sandberg και το σύνθημα «lean in» φαίνεται πια ξεπερασμένη. Όχι μόνο επειδή δεν απέδωσε, αλλά και γιατί συχνά κατέληξε σε «καρικατούρες» ηγετών. Η αποτυχία πολλών εταιρειών να μεταφράσουν τις προθέσεις για ισότητα σε ουσιαστική κουλτούρα οδήγησε σε απογοήτευση.
Όπως λέει η Virginia Cumberbatch, ειδικός σε θέματα DEI, «η διαφορετικότητα δεν μπορεί να είναι ρητορική — πρέπει να διέπει κάθε πτυχή της οργάνωσης, διαφορετικά είναι κενή περιεχομένου». Η νέα στρατηγική είναι συλλογική, ριζοσπαστική και στοχεύει στη δημιουργία εναλλακτικών μοντέλων ηγεσίας.
Το 2025, δεν υπάρχουν πλέον «κορίτσια θαύματα» (girlbosses) — υπάρχουν συλλογικότητες, ιδρυτικά εγχειρήματα, νέα πρότυπα. Η Vanessa Jupe, ιδρύτρια του Leva, λέει ότι η απάντηση δεν είναι πια να «παίζουμε όμορφα». Είναι ώρα για πολιτική δράση, επιχειρηματική καινοτομία και εργασιακή αναδιάρθρωση με επίκεντρο τη συμπερίληψη και την ευελιξία.
Και η νέα επιχειρηματικότητα που προτείνουν πολλές γυναίκες ηγέτιδες σήμερα δεν μοιάζει με σφαγή αρένας — αλλά με την αρχή ενός διαφορετικού, ίσως πιο ανθρώπινου κόσμου εργασίας.
