Μπορεί η ανθρωπότητα να μην έχει ξεκινήσει ακόμα επίσημα την εξόρυξη στη Σελήνη, ωστόσο η αγορά της διαστημικής οικονομίας φαίνεται να προηγείται της τεχνολογίας. Η φινλανδική εταιρεία τεχνολογίας Bluefors, πρωτοπόρος στην κατασκευή συστημάτων υπερ-ψύξης για κβαντικούς υπολογιστές, ανακοίνωσε ότι αγόρασε δεκάδες χιλιάδες λίτρα Ήλιο-3 (Helium-3) από το φεγγάρι μέσω της αμερικανικής διαστημικής startup Interlune. Το τίμημα ξεπερνά τα 300 εκατομμύρια δολάρια, και πρόκειται για τη μεγαλύτερη εμπορική συμφωνία για φυσικό πόρο προερχόμενο από το διάστημα.
Η Interlune ιδρύθηκε από πρώην υψηλόβαθμα στελέχη της Blue Origin, μαζί με έναν αστροναύτη της αποστολής Apollo. Παρότι η ιδέα της εξόρυξης σεληνιακών πόρων είχε αρχικά αντιμετωπιστεί με σκεπτικισμό, η εξέλιξη της τεχνολογίας και η υπογραφή πραγματικών συμβολαίων φέρνει το όραμα αυτό ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση. Η Bluefors είναι ο τρίτος μεγάλος πελάτης που υπέγραψε συμφωνία, με την πρόβλεψη για παραδόσεις Ηλίου-3 μεταξύ 2028 και 2037, φτάνοντας έως και 10.000 λίτρα ετησίως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Ήλιο-3 δεν είναι το γνωστό ήλιο των μπαλονιών. Είναι ένα πολύ πιο σπάνιο ισότοπο, που στη Γη εντοπίζεται σχεδόν αποκλειστικά ως υποπροϊόν της διάσπασης τριτίου σε πυρηνικά απόβλητα και αποθήκες όπλων. Η ετήσια παγκόσμια παραγωγή του κυμαίνεται μόλις μεταξύ 22.000 και 30.000 λίτρων, ποσότητα ανεπαρκής για να καλύψει τις μελλοντικές ανάγκες της κβαντικής τεχνολογίας.
Η Bluefors κατασκευάζει ψυγεία ακραίας ψύξης (dilution refrigerators), τα οποία είναι απαραίτητα για τη λειτουργία των κβαντικών υπολογιστών. Αυτά τα ψυγεία χρησιμοποιούν μείγματα Ήλιο-3 και Ήλιο-4 για να πετύχουν θερμοκρασίες που αγγίζουν τα 7 millikelvin, δηλαδή 200 φορές πιο κρύες από το διάστημα. Μόνο σε τέτοιες συνθήκες μπορούν τα qubits να λειτουργήσουν σταθερά, χωρίς να διακόπτονται από την παραμικρή θερμική ταραχή.
Σύμφωνα με την εταιρεία, καθώς η τεχνολογία ωριμάζει και οι υπολογιστές φτάνουν ή και ξεπερνούν τα 1.000 qubits, θα απαιτούνται χιλιάδες λίτρα Ήλιο-3 ανά υπολογιστικό σύστημα. Και καθώς πλησιάζουμε στην εποχή των κβαντικών data centers, η ζήτηση αναμένεται να εκτοξευθεί πέρα από τα σημερινά επίπεδα.
Η Σελήνη φαίνεται να προσφέρει τη λύση στο ενεργειακό και τεχνολογικό αυτό αδιέξοδο. Επειδή δεν διαθέτει μαγνητικό πεδίο, όπως η Γη, το Ήλιο-3 που προέρχεται από τον Ήλιο δεν εκτρέπεται αλλά κατακάθεται στην επιφάνειά της επί τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια. Οι επιστήμονες της Interlune εκτιμούν ότι πάνω από 1 εκατομμύριο μετρικοί τόνοι Ήλιο-3 βρίσκονται θαμμένοι στα ανώτερα στρώματα του σεληνιακού εδάφους — καθιστώντας το φεγγάρι τη μόνη γνωστή πηγή τέτοιου μεγέθους.
Η διαδικασία εξόρυξης που προτείνει η Interlune περιλαμβάνει μια σειρά από πρωτοποριακές τεχνικές. Αρχικά, η επιφάνεια της Σελήνης θα εκσκαφτεί και τα σωματίδια θα διαχωριστούν με φυγοκεντρική μέθοδο. Στη συνέχεια, με την απελευθέρωση αερίων από μικροσκοπικές «φυσαλίδες» στο χώμα, σαν να σπας φούσκες από αεροπλαστική μεμβράνη, θα εξαχθεί το Ήλιο-3. Το τελικό στάδιο περιλαμβάνει τον διαχωρισμό από τα υπόλοιπα αέρια και την αποστολή του στη Γη, ενώ το έδαφος θα επιστρέφει στη θέση του, χωρίς να αφήνονται ουλές ή περιβαλλοντική καταστροφή.
Ήδη η Interlune έχει δοκιμάσει πολλά από αυτά τα στάδια στη Γη, με τη βοήθεια της βιομηχανικής εταιρείας Vermeer, και έχει επιβεβαιώσει σε πειραματικά περιβάλλοντα χαμηλής βαρύτητας ότι μπορεί να διαχωρίσει επιτυχώς το Ήλιο-3. Μάλιστα, ετοιμάζεται να στείλει μέσα στο 2025 μια κάμερα πολυφασματικής ανάλυσης με εμπορικό ρόβερ για την εξερεύνηση κοιτασμάτων στη Σελήνη.
Η Interlune έχει ήδη υπογράψει και συμφωνία με το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ για την παράδοση 3 λίτρων Ηλίου, την πρώτη κυβερνητική αγορά φυσικού πόρου από το διάστημα στην ιστορία. Το επόμενο βήμα φαίνεται να είναι η διαμόρφωση μιας ανθεκτικής και συνεχούς εφοδιαστικής αλυσίδας, που θα υποστηρίξει τις αυξανόμενες ανάγκες της κβαντικής τεχνολογίας και, ίσως στο μέλλον, της πυρηνικής σύντηξης.
Παρότι οι προκλήσεις είναι τεράστιες, και παλαιότερες μελέτες έχουν χαρακτηρίσει την ανάκτηση Ηλίου-3 ως «σχεδόν αδύνατη», η αγορά δείχνει ότι το ενδιαφέρον είναι πλέον υπαρκτό, και η τεχνολογική πίστη ότι «το φεγγάρι αξίζει το ταξίδι» δεν είναι πια επιστημονική φαντασία.
Με πληροφορίες από Washington Post
