— Πόσο αυξήθηκε η θερμοκρασία τα τελευταία δέκα χρόνια στην Αττική; Πόσο θα μας επηρεάσει αυτό;
Σύμφωνα με τις καταγραφές του ιστορικού σταθμού του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στο Θησείο, η δεκαετία 2011-2020 ήταν η θερμότερη στην πόλη των Αθηνών από τα μέσα του 19ου αιώνα. Σταδιακά η θερμοκρασία ανεβαίνει, ειδικά τους τρεις καλοκαιρινούς μήνες, με αποτέλεσμα η μέση μέγιστη θερμοκρασία το καλοκαίρι την πρόσφατη τριακονταετία (1991-2020) να είναι 1,5-2 βαθμούς υψηλότερη απ’ ό,τι την προηγούμενη (1961-1990). Η αύξηση αυτή επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής μέσα σε μια μεγάλη πόλη, σε συνδυασμό με την επέκταση των οικιστικών περιοχών και τη μείωση των χώρων πρασίνου.
— Ποιες είναι οι προβλέψεις που διαθέτουμε;
Οι κλιματικές προσομοιώσεις που διαθέτουμε δείχνουν περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας στη χώρα μας τις επόμενες δεκαετίες και πιθανόν αύξηση της έντασης των ακραίων καιρικών φαινομένων. Ταυτόχρονα, σε αρκετές περιοχές της χώρας μας προβλέπεται μείωση του συνολικού ύψους των βροχοπτώσεων. Σε κάθε περίπτωση, το κλίμα της χώρας μας μεταβάλλεται και θα μεταβληθεί περισσότερο τις επόμενες δεκαετίες, δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα, στην οποία πρέπει να προσαρμοστούμε.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι καμένες εκτάσεις επηρεάζουν σημαντικά το μικροκλίμα της περιοχής που κάηκε, αλλά, ευτυχώς, δεν επηρεάζουν τη θερμοκρασία σε περιοχές που βρίσκονται πιο μακριά.
— Υπάρχει κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης; Κι αν ναι, ποιο είναι;
Δυστυχώς, οργανωμένο και μακρόπνοο σχέδιο για τον μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής δεν υπάρχει, όπως δεν υπάρχει οργανωμένο σχέδιο παρακολούθησης των έντονων καιρικών γεγονότων, όταν αυτά εξελίσσονται. Έχουμε τονίσει επανειλημμένως την ανάγκη καλύτερης συνεργασίας των επιχειρησιακών φορέων πολιτικής προστασίας με την επιστημονική κοινότητα, ώστε να είμαστε καλύτερα ενημερωμένοι και προετοιμασμένοι όταν ένα έντονο καιρικό φαινόμενο αναμένεται να επηρεάσει την περιοχή μας (π.χ. καύσωνες, θύελλες, ισχυρές βροχοπτώσεις, δασικές πυρκαγιές). Αυτό το έλλειμμα συνεργασίας φάνηκε ξεκάθαρα, για μια ακόμα φορά, κατά τη διάρκεια του πρόσφατου καύσωνα και των μεγάλων δασικών πυρκαγιών.
Η επιστημονική γνώση στον τομέα της μετεωρολογίας και η ανάπτυξη εργαλείων παρατήρησης και πρόγνωσης βελτιώνονται συνεχώς, αλλά, δυστυχώς, μόνο μέρος αυτής της εξέλιξης που πραγματοποιείται από την ερευνητική κοινότητα βρίσκει εφαρμογή στην καλύτερη προετοιμασία των Αρχών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης ενός επικίνδυνου καιρικού φαινομένου.
Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη λειτουργίας πυκνών μετρητικών δικτύων και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για την εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων. Τα συστήματα αυτά πρέπει α) να είναι αξιόπιστα μεν, αλλά σχετικά χαμηλού κόστους, ώστε να εξασφαλίζεται η βιωσιμότητά τους και β) να σχεδιαστούν με τέτοιον τρόπο, ώστε, αξιοποιώντας τις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών, η πληροφόρηση να φτάνει εύκολα όχι μόνο στις Αρχές αλλά και στους πολίτες.
— Πόσο επηρεάζουν οι πυρκαγιές την αύξηση της θερμοκρασίας στην πόλη;
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι καμένες εκτάσεις επηρεάζουν σημαντικά το μικροκλίμα της περιοχής που κάηκε, αλλά, ευτυχώς, δεν επηρεάζουν τη θερμοκρασία σε περιοχές που βρίσκονται πιο μακριά. Βέβαια, οι καμένες εκτάσεις είναι πιο ευάλωτες σε πλημμυρικά επεισόδια και αποσάθρωση του εδάφους, επομένως μια ισχυρή βροχή σε μια πρόσφατα καμένη έκταση μπορεί να προκαλέσει εντονότερα πλημμυρικά επεισόδια και σε άλλα σημεία της λεκάνης απορροής της. Ο κίνδυνος αυτός, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021, είναι πιο έντονος σε περιοχές της Αττικής, αλλά κυρίως της Εύβοιας, όπου το 1/3 των δασών του νησιού κάηκε μέσα σε λίγες ημέρες.
— Πόσο αλλάζει τη ζωή μας η κλιματική αλλαγή;
Ήδη την αλλάζει, αλλά οι αλλαγές θα είναι ακόμα πιο έντονες μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Για παράδειγμα, το φετινό καλοκαίρι, το οποίο ήταν από τα πλέον ζεστά των τελευταίων δεκαετιών με δύο μεγάλης διάρκειας καύσωνες, ήταν μια «εικόνα του μέλλοντος», δηλαδή πώς θα είναι συχνά πιθανόν τα καλοκαίρια στο μέλλον, αν δεν κάνουμε κάτι για να μετριάσουμε την κλιματική αλλαγή. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες και καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού έδειξαν ότι μια νέα εποχή δασικών πυρκαγιών έχει ξεκινήσει, με φωτιές που πλέον εμφανίζουν ακραία συμπεριφορά.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
