Άρης Καλαντίδης: «Να επικαιροποιηθεί το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας»

«Να επικαιροποιηθεί το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, να γίνει προτεραιότητα η κλιματική αλλαγή, να ληφθούν υπόψη περιβαλλοντικά οι κοινωνικές ανισότητες» Facebook Twitter
Kαμιά λύση δεν μπορεί να υπάρξει μόνη της στη μικρή κλίμακα της γειτονιάς ή και του δήμου. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και θέλει παγκόσμιες λύσεις.
0
Άρης Καλαντίδης, πολεοδόμος, ζει και εργάζεται στο Βερολίνο και στην Αθήνα
Άρης Καλαντίδης, πολεοδόμος, ζει και εργάζεται στο Βερολίνο και στην Αθήνα

«ΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ μετά τις περιβαλλοντικές καταστροφές των τελευταίων χρόνων είναι εφιαλτικές, έχει σημασία να προσπαθήσουμε να κρατήσουμε μια σχετική ψυχραιμία και να δούμε τι μπορεί να γίνει άμεσα:

Όσο ανθρωποκεντρικά και να σκεφτόμαστε τις πόλεις μας, ο άνθρωπος δεν βρίσκεται απέναντι στο οικοσύστημα, αλλά είναι κομμάτι του. Χρειάζεται δηλαδή συστημική σκέψη και σχεδιασμός, με όλη την πολυπλοκότητα που τα διέπει και τα δύο, για να αντιμετωπιστεί η συνολική κρίση που αντιμετωπίζουμε. Αυτό σημαίνει πως δεν αρκούν μικροπροσαρμογές εδώ κι εκεί, αλλά χρειάζεται να ξανασχεδιάσουμε όλο το σύστημα της πόλης.

Αντίθετα, αυτό που παρατηρούμε εδώ και χρόνια είναι αποδυνάμωση του χωρικού προγραμματισμού προς όφελος μεμονωμένων φαστ-τρακ διαδικασιών και αποφάσεων σε επίπεδο μικροκλίμακας. Χρειάζεται επειγόντως να επικαιροποιηθεί το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, που ήδη ορθά περιλαμβάνει πλέον όλη την Αττική.

Εδώ όμως πρέπει να συμβούν τουλάχιστον δυο πράγματα: πρώτον, σε επίπεδο περιεχομένου, να δοθεί προτεραιότητα στις επιδράσεις της κλιματικής κρίσης πάνω στην πόλη, με επικαιροποίηση βασιζόμενη στα τελευταία επιστημονικά δεδομένα, και δεύτερον, να αναβαθμιστεί ο ίδιος ο ρόλος του ρυθμιστικού, με επανενεργοποιήση φορέων που ελέγχουν την εφαρμογή του. Μετά την κατάργηση του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (ΟΡΣΑ), δεν υπάρχει πλέον παρατηρητήριο που να λειτουργεί με διαφάνεια και λογοδοσία. Αυτήν τη στιγμή το ρυθμιστικό βρίσκεται υποβαθμισμένο σε κάποια διεύθυνση του υπουργείου και ούτε online δεν μπορεί να το βρει κανείς.

Και η κλιματική κρίση αλλά και οι πολιτικές απαντήσεις σ’ αυτήν έχουν πολύ άνισες κοινωνικές συνέπειες. Πού θα χωροθετηθεί ένα πάρκο, αν θα ενισχυθεί η δημόσια συγκοινωνία, πού θα μεταφερθούν σημαντικές χρήσεις της πόλης, είναι αποφάσεις που θα έχουν άνισες επιπτώσεις στον πληθυσμό.

Με αυτές τις δύο προϋποθέσεις για επικαιροποίηση του χωρικού προγραμματισμού (κι όχι μόνον σχεδιασμού), μπορεί να μελετηθεί η προσαρμογή όλων των επιμέρους συστημάτων της πόλης, όπως η παραγωγή, το εμπόριο, η κατοικία, η συγκοινωνία ή το πράσινο. Υπόψη όμως ότι αυτά δεν είναι άσχετα το ένα από το άλλο.

Ας πάρουμε ως παράδειγμα την προαστειοποίηση: προέκταση της πόλης σημαίνει πάντα και κατασπατάληση φυσικών πόρων. Το πιο προφανές ίσως είναι η κατάληψη νέας γης, αλλά είναι και όλες οι νέες τεχνικές (αλλά και κοινωνικές) υποδομές που πρέπει να κατασκευαστούν: οδικό δίκτυο, συγκοινωνίες, αποχετεύσεις, σχολεία κ.λπ. Το μεγάλο πρότζεκτ του Ελληνικού π.χ., ανεξάρτητα από το πόσο πράσινο θα δημιουργηθεί τελικά, είναι μια τέτοια περίπτωση. Με άλλα λόγια, αυτό το μοντέλο «ανάπτυξης» πηγαίνει ενάντια σε κάθε περιβαλλοντική λογική.

669
Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Αν δεν συμμετάσχουν οι ίδιοι οι πολίτες ατομικά και συλλογικά στον χωρικό προγραμματισμό, τίποτα από τα παραπάνω δεν είναι εφικτό. Και η κλιματική κρίση αλλά και οι πολιτικές απαντήσεις σ’ αυτήν έχουν πολύ άνισες κοινωνικές συνέπειες. Πού θα χωροθετηθεί ένα πάρκο, αν θα ενισχυθεί η δημόσια συγκοινωνία, πού θα μεταφερθούν σημαντικές χρήσεις της πόλης, είναι αποφάσεις που θα έχουν άνισες επιπτώσεις στον πληθυσμό.

Το είδαμε αυτό όταν η γαλλική κυβέρνηση προσπάθησε να περάσει νόμο που αύξανε την τιμή της βενζίνης για να περιοριστεί η χρήση του Ι.Χ. Αποτέλεσμα ήταν μαζικές διαδηλώσεις, το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων και τελικά η συγκρότηση μιας συνέλευσης πολιτών που επεξεργάστηκε πολιτικές προτάσεις για την προστασία του περιβάλλοντος. Περιβαλλοντικά μέτρα χωρίς αναγνώριση και αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων δεν μπορούν να υπάρξουν.

Να πω καταληκτικά ότι καμιά λύση δεν μπορεί να υπάρξει μόνη της στη μικρή κλίμακα της γειτονιάς ή και του δήμου. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και θέλει παγκόσμιες λύσεις. Όμως το τι συμβαίνει σε επίπεδο χώρας, περιφέρειας, πόλης ή γειτονιάς, τι απαντήσεις δίνονται τοπικά, έχει τεράστια σημασία. Οι επιπτώσεις ενός παγκοσμίου φαινομένου θα είναι πολύ διαφορετικές ανά τόπο, αλλά κι αντίστροφα οι τοπικές ιδιαιτερότητες θα παράγουν το ίδιο παγκόσμιο φαινόμενο διαφορετικά.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Περιβάλλον
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Βόμβα» επιστημόνων: Θα αυξάνονται οι φωτιές από κεραυνούς - 20.000 θάνατοι ετησίως από καπνό μέχρι το 2050

Περιβάλλον / «Βόμβα» επιστημόνων: Θα αυξάνονται οι φωτιές από κεραυνούς - 20.000 θάνατοι ετησίως από καπνό μέχρι το 2050

Η κλιματική κρίση φέρνει περισσότερους κεραυνούς και φωτιές: Νέα μελέτη προβλέπει 98% αύξηση στις φωτιές από κεραυνούς στη Δύση των ΗΠΑ – Τι σημαίνει για την υγεία και την κοινωνία
LIFO NEWSROOM
Ανατροπή: Το στρώμα του όζοντος θερμαίνει τη Γη 40% περισσότερο απ’ όσο νομίζαμε!»

Περιβάλλον / Ανατροπή: Το στρώμα του όζοντος θερμαίνει τη Γη 40% περισσότερο απ’ όσο νομίζαμε

Νέα μελέτη σοκ αποκαλύπτει ότι η αποκατάσταση του στρώματος του όζοντος, αν και προστατεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία, μπορεί να θερμάνει τη Γη έως και 40% περισσότερο από τις αρχικές προβλέψεις
LIFO NEWSROOM
Το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο έσπασε σε «πολύ μεγάλα κομμάτια»

Περιβάλλον / Ανταρκτική: Το μεγαλύτερο παγόβουνο στον κόσμο έσπασε σε «πολύ μεγάλα κομμάτια»

«Το παγόβουνο διαλύεται γρήγορα και χάνει πολύ μεγάλα κομμάτια, τα οποία το Εθνικό Κέντρο Πάγων των ΗΠΑ τα καταγράφει και τα χαρακτηρίζει ως ξεχωριστά μεγάλα παγόβουνα»
LIFO NEWSROOM
Ινδία: Η έκρηξη πληθυσμού άγριων λιονταριών διχάζει τον πληθυσμό

Περιβάλλον / Ινδία: Η έκρηξη πληθυσμού άγριων λιονταριών διχάζει

Λιοντάρι σκότωσε πεντάχρονο παιδί, φέρνοντας ξανά στο φως το πρόβλημα της συνύπαρξης ανθρώπων και άγριων ζώων - Οι επιθέσεις αυξάνονται, ενώ η Ινδία καλείται να βρει λύση για τα απειλούμενα ασιατικά λιοντάρια
LIFO NEWSROOM
Η Ευρώπη φλέγεται: Η εγκατάλειψη των χωριών τροφοδοτεί τις φονικές φωτιές

Περιβάλλον / Η Ευρώπη φλέγεται: Η εγκατάλειψη των χωριών τροφοδοτεί τις φονικές φωτιές

Οι φωτιές-μαμούθ που καίνε την Ευρώπη συνδέονται με την κλιματική αλλαγή αλλά και την εγκατάλειψη της υπαίθρου - Χωριά γερνούν και καίγονται, ενώ ειδικοί προειδοποιούν για «μεγα-φωτιές» χωρίς προηγούμενο
LIFO NEWSROOM
Φύκια και Αχινοί: Το «ξεχασμένο δάσος» κάτω από τη θάλασσα της Καλιφόρνια που επιστρέφει στη ζωή

Περιβάλλον / Φύκια και Αχινοί: Το «ξεχασμένο δάσος» κάτω από τη θάλασσα της Καλιφόρνια που επιστρέφει στη ζωή

Ένα «ξεχασμένο δάσος» από φύκια στον Ειρηνικό Ωκεανό επιστρέφει στη ζωή χάρη σε δύτες και ψαράδες. Δείτε πώς κατέστρεψαν εκατομμύρια αχινούς και έφεραν πίσω έναν υποθαλάσσιο παράδεισο που σώζει τον πλανήτη.
LIFO NEWSROOM
Πώς μια βελανιδιά ηλικίας 800 ετών, μπορεί να βοηθήσει στη διάσωση των δασών

Περιβάλλον / Πώς μια βελανιδιά ηλικίας 800 ετών, μπορεί να βοηθήσει στη διάσωση των δασών

Οι ειδικοί επιδιώκουν να κατανοήσουν πώς οι βελανιδιές μπορούν να «ζήσουν» πάνω από 1.000 χρόνια, αντιστεκόμενες στις απειλές της κλιματικής αλλαγής και ανακάμπτοντας από ασθένειες
LIFO NEWSROOM