Ο αρχαιολόγος Βάσος Καραγιώργης, ο επιστήμονας που ταύτισε το όνομα του με τις ανασκαφές στην αρχαία Σαλαμίνα πέθανε στη Λευκωσία σε ηλικία 92 ετών. Ο Βάσος Καραγιώργης υπήρξε διευθυντής του Τμήματος Αρχαιοτήτων της Κύπρου, θεση που διατήρησε από το 1963 έως το 1989.
Γεννήθηκε το 1929 στο χωριό Τρίκωμο της επαρχίας Αμμοχώστου. Μετά την αποφοίτησή του από το Παγκύπριο Γυμνάσιο πήγε στην Αγγλία όπου, από το 1948 μέχρι το 1952, σπούδασε στο University College και στο Institute of Archaeology του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Το 1957 αναγορεύθηκε διδάκτωρ του Πανεπιστημίου αυτού.
Αμέσως μετά τη συμπλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στην Κύπρο το 1952 όπου εργάστηκε στο Κυπριακό Μουσείο ως βοηθός έφορος (1952 -1960) και ως έφορος (1960 -1963). Από το 1963 ανέλαβε τη διεύθυνση του Τμήματος Αρχαιοτήτων, διαδεχόμενος στη θέση αυτή τον λαμπρό Κύπριο αρχαιολόγο Πορφύριο Δίκαιο.
Η θητεία του συνδέθηκε με την ανάδειξη και την αποκάλυψη των μνημείων της Κύπρου, ενώ ιδρύθηκαν αρχαιολογικά μουσεία σε όλες τις επαρχίες του νησιού.
Με την εξουσία που του έδινε ο Περί Αρχαιοτήτων Νόμος, ο Βάσος Καραγιώργης έδωσε πολλές μάχες για να σώσει αρχαιότητες οι οποίες κινδύνευαν από τη μεγάλη οικοδομική ανάπτυξη που έφερε η εκτόξευση της τουριστικής βιομηχανίας μετά την ανεξαρτησία της Κύπρου.
Καθ’ όλο αυτό το διάστημα ο Βάσος Καραγιώργης έκαμε σειρά ανασκαφών σε πολλά μέρη της Κύπρου, ιδίως δε στη Σαλαμίνα και στη νεκρόπολη της Σαλαμίνος, στο Κίτιον, στην Πύλα (Κοκκινόκρεμμος), στη Μάα (Παλαιόκαστρο), στην Πεντάγυια και αλλού. Οι ανασκαφές στη Σαλαμίνα ξεκίνησαν το 1952.
Ανέσκαπτε το χώρο μέχρι το 1974 και έφερε στο φως ολόκληρο το κοίλο του θεάτρου της Αρχαίας Σαλαμίνας, ένα από τα μεγαλύτερα θέατρα της ανατολικής Μεσογείου με διάμετρο ορχήστρας 27,5 μέτρα.
«Ένα πρωί που έκανα περίπατο στο δάσος της Σαλαμίνας, βρέθηκα μπροστά σε ένα αφύσικο κοίλωμα. Υπέθεσα ότι πρόκειται για θέατρο. Σκάψαμε με δυο εργάτες μια μικρή τάφρο και βεβαιωθήκαμε. Η ανασκαφή έφερε στο φως το κοίλο του θεάτρου, τη σκηνή. Το αρχαίο αυτό θέατρο θεωρήθηκε σπουδαίο για την περιοχή και αποτέλεσε άλλο ένα σημαντικό μνημείο στον αρχαιολογικό χώρο της Σαλαμίνας» έλεγε.
Ο χώρος του ενεργού αρχαίου θεάτρου φιλοξένησε από το 1960 δεκάδες παραστάσεις. Το 1963 το Εθνικό Θέατρο της Ελλάδας ανέβασε τον Αίαντα του Σοφοκλή. Παράσταση έδωσε και το Θέατρο Τέχνης παρόντος του Κάρολου Κουν. Η πρώτη παραγωγή αρχαίου δράματος, που παρουσίασε ο ΘΟΚ στην αρχαία Σαλαμίνα, ήταν ο Αγαμέμνονας του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Νίκου Χατζίσκου στις 15 Σεπτεμβρίου 1972. Η «Αγία Τηλλυρία», το έργο του συνθέτη Γιώργου Κοτσώνη, σε ποίηση του Σπύρου Παπαγεωργίου ήταν το τελευταίο ελληνικό έργο, που παρουσιάστηκε στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας, τον Αύγουστο του 1973.
Η τουρκική εισβολή είχε δραματικές επιπτώσεις στον τόπο με εκτενείς συλήσεις και παράνομες ανασκαφές για τις οποίες ο καθηγητής έκανε διαμαρτυρίες στη διεθνή κοινότητα.
Μεταξύ του 1968 και του 1971 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Λαβάλ του Κεμπέκ (Καναδάς) ως φιλοξενούμενος καθηγητής.
Έδωσε επίσης κατά καιρούς μεγάλο αριθμό διαλέξεων για την αρχαία Κύπρο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις ΗΠΑ και στον Καναδά, πήρε μέρος σε πολλά διεθνή συνέδρια κι έκανε σειρά επιστημονικών ανακοινώσεων.
Μεταξύ των τιμητικών διακρίσεων που κατά καιρούς απενεμήθησαν στον Βάσο Καραγιώργη, είναι το βραβείο της Societé des Études Grecques της Σορβόνης (1966) και το R.B. Bennett Commonwealth Prize (1978), καθώς και οι τίτλοι του επίτιμου διδάκτορος των Πανεπιστημίων της Λυών (1972), του Γκέτεμποργκ (1972), των Αθηνών (1973), του Μπέρμιγχαμ (1974) κ.α. Είναι επίσης αντεπιστέλλον μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών (από το 1962), του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (από το 1968), της Ακαδημίας Αθηνών (από το 1974) κ.α. ιδρυμάτων. Μέσα στο 1990 τιμήθηκε με τον τίτλο του διδάκτορος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ενώ στην Ελλάδα του απενεμήθη το Ωνάσειον βραβείο για την προσφορά του και τις προσπάθειές του για διάσωση αρχαίων αντικειμένων από την Κύπρο τα οποία οι Τούρκοι φυγαδεύουν και εμπορεύονται.
Ο Βάσος Καραγιώργος δημοσίευσε επίσης εκατοντάδες μελέτες και άρθρα σε διάφορα αρχαιολογικά και επιστημονικά έντυπα, σε διάφορες χώρες και σε διάφορες γλώσσες (ελληνική, αγγλική, γερμανική, γαλλική), εξέδωσε δε ένα μεγάλο αριθμό βιβλίων για την αρχαία Κύπρο, για χώρους της Κύπρου όπου έκαμε αρχαιολογικές ανασκαφές και για επί μέρους πτυχές της κυπριακής αρχαιολογίας.
σχόλια