Μη πετάτε τα σπασμένα κεραμικά: Η Γιόκο Όνο με ένα νέο έργο μας δείχνει τον τρόπο να αγαπήσουμε την ατέλεια

Διορθώστε προσεκτικά. Σκεφτείτε ότι φτιάχνετε τον κόσμο την ίδια στιγμή, προτρέπει η Γιόκο Όνο τους επισκέπτες της Γκαλερί Whitechapel, όχι με ένα έργο της αλλά με μια χειροτεχνική εγκατάσταση στην οποία οι επισκέπτες καλούνται να ανταποκριθούν στην οδηγία της 88χρονης εικαστικού και ακτιβίστριας.

Η διαδραστική αυτή πράξη έχει ως εξής: Μπαίνοντας στη γκαλερί, μπορείτε να καθίσετε σε ένα τραπέζι στο οποίο είναι τοποθετημένα σπασμένα κομμάτια από κεραμικά κύπελλα και πιατάκια και μερικά απλά υλικά για επισκευή – ψαλίδι, κόλλα, σπάγγος και ταινία. Όταν ολοκληρώσετε την «επιδιόρθωση», μπορείτε να εμφανίσετε τα αποτελέσματα των προσπαθειών σας στα ράφια στους τοίχους.

Η Γιόκο Όνο παρουσίασε αυτό το πρότζεκτ για πρώτη φορά ως Mending Piece I στην ατομική της έκθεση το 1966 στην Indica Gallery του Λονδίνου, ένα διάσημο κέντρο «αντιπολιτισμικής» τέχνης. Κάθε έργο της έκθεσης σχεδιάστηκε τότε για να ολοκληρωθεί μέσα από τις ενέργειες των επισκεπτών. Τέτοια έργα βασισμένα σε οδηγίες καθιέρωσαν την Όνο ως σημαντική προσωπικότητα στην ανάπτυξη τόσο της τέχνης Fluxus όσο και της Εννοιολογικής τέχνης. Από τότε, η εκτεταμένη καριέρα της περιλαμβάνει περφόρμανς, συγγραφή, εικαστικά, πειραματική μουσική και κινηματογράφο, ενώ ακούραστα κάνει εκστρατείες για την ειρήνη.

Μη πετάτε τα σπασμένα κεραμικά: Η Γιόκο Όνο με ένα νέο έργο μας δείχνει τον τρόπο να αγαπήσουμε την ατέλεια

Yoko Ono, Mend Piece, 1966/2018 | Image courtesy the artist.

Το MEND PIECE για το Λονδίνο βασίζεται στην ιαπωνική παράδοση του kintsugi, την τέχνη της επισκευής σπασμένων αγγείων χρησιμοποιώντας λάκα αναμεμειγμένη με πολύτιμα μέταλλα όπως ο χρυσός και το ασήμι. Η διαδικασία καλλιεργεί το σπάσιμο ως σημαντικό μέρος της ιστορίας ενός αντικειμένου, αντί να επιδιώκει να το συγκαλύψει. Σε αυτό το έργο τέχνης, η φυσική πράξη της επισκευής γίνεται μια επίκαιρη μεταφορά για ένα διαφορετικό είδος επιδιόρθωσης που λαμβάνει χώρα στο μυαλό και μέσω της κοινότητας.

Το Kintsugi συνδέθηκε στενά με τα κεραμικά αγγεία που χρησιμοποιούνται για το την ιαπωνική τελετή τσαγιού. Μια θεωρία είναι ότι το kintsugi μπορεί να προήλθε όταν ο Ιάπωνας shōgun Ashikaga Yoshimasa έστειλε ένα κατεστραμμένο κινέζικο μπολ τσαγιού πίσω στην Κίνα για επισκευή στα τέλη του 15ου αιώνα. Όταν επιστράφηκε, είχε επισκευαστεί πολύ άσχημα και αυτό, ίσως ώθησε τους Ιάπωνες τεχνίτες να αναζητήσουν ένα πιο ευχάριστο αισθητικά μέσο επισκευής. Οι συλλέκτες ερωτεύτηκαν τόσο πολύ τη νέα τέχνη που ορισμένοι κατηγορήθηκαν ότι σκόπιμα έσπαγαν πολύτιμα αγγεία για να επισκευαστούν με τις χρυσές ραφές του kintsugi.

Yoko Ono, Mend Piece, 1966/2018 | Image courtesy the artist.

Το Kintsugi είναι η γενική έννοια της ανάδειξης ή της έμφασης των ατελειών, της οπτικοποίησης των επιδιορθώσεων και των ρωγμών σαν μια περιοχή για να εστιάσουμε ή να γιορτάσουμε την απουσία των κομματιών που λείπουν.

Οι σύγχρονοι καλλιτέχνες και σχεδιαστές πειραματίζονται με την αρχαία τεχνική ως μέσο για την ανάλυση της ιδέας της απώλειας, της σύνθεσης και της βελτίωσης μέσω της καταστροφής και της επισκευής ή της αναγέννησης.

Σε ένα άρθρο του 2020 με τίτλο «Life After COVID-19: Making space for growth», η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία υποστήριζε ότι «η μετατραυματική ανάπτυξη είναι σαν το kintsugi για το μυαλό» και σε ένα δοκίμιο του 2021 για ΝΥΤ, η Emily Esfahani Smith χρησιμοποίησε το kintsugi ως μεταφορά για την ανοικοδόμηση μετά από τραγικά γεγονότα.