Οι απειλές του Ντόναλντ Τραμπ να διακόψει την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση προς τη Νέα Υόρκη, σε περίπτωση που εκλεγεί δήμαρχος ο Ζόχραν Μαμντάνι, άνοιξαν νέο κύκλο συζητήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Στο επίκεντρο βρίσκεται το ερώτημα αν πράγματι ένας Αμερικανός πρόεδρος μπορεί να στερήσει από μια πόλη τη χρηματοδότηση που έχει εγκρίνει το Κογκρέσο;
Η απάντηση είναι όχι χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Κογκρέσου. Σύμφωνα με το Σύνταγμα των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι το Κογκρέσο και όχι ο Λευκός Οίκος που αποφασίζει πώς κατανέμονται και πώς δαπανώνται τα ομοσπονδιακά χρήματα. Το Άρθρο Ι, Παράγραφος 8 ορίζει ότι το Κογκρέσο μπορεί να επιβάλλει φόρους και να καθορίζει τις δημόσιες δαπάνες, ενώ το Άρθρο Ι, Παράγραφος 9 ορίζει ρητά πως «κανένα ποσό δεν μπορεί να αναληφθεί από το δημόσιο ταμείο χωρίς νόμιμη έγκριση του Κογκρέσου».
Αυτό σημαίνει ότι ένας πρόεδρος δεν μπορεί μονομερώς να μπλοκάρει κονδύλια που έχουν ήδη εγκριθεί νομοθετικά. Τυχόν απόπειρα να το κάνει θεωρείται «παράνομη παρακράτηση», μία πράξη που παραβιάζει τη συνταγματική αρχή της διάκρισης των εξουσιών.
Για να αποτραπούν τέτοια περιστατικά, το Κογκρέσο ψήφισε το Impoundment Control Act το 1974, μετά την προσπάθεια του Ρίτσαρντ Νίξον να κρατήσει κονδύλια που είχαν εγκριθεί για ομοσπονδιακά προγράμματα. Ο νόμος δίνει στον πρόεδρο περιθώριο μόνο 45 ημερών να καθυστερήσει την εκταμίευση κονδυλίων και αυτό μόνο αν το εγκρίνει εκ νέου το Κογκρέσο.
Μαμντάνι: Οι πολιτικοί υπολογισμοί πίσω από τις απειλές Τραμπ
Στην πράξη, λοιπόν, ο Τραμπ δεν μπορεί να «τιμωρήσει» τη Νέα Υόρκη επειδή οι πολίτες της επιλέγουν έναν δήμαρχο που δεν εγκρίνει πολιτικά. Η ομοσπονδιακή χρηματοδότηση καθορίζεται μέσα από πολυετείς προϋπολογισμούς και νόμους που εγκρίνει το Κογκρέσο, ενώ κάθε κράτος και πόλη λαμβάνει τα ποσά που του αναλογούν με βάση νόμιμα κριτήρια.
Ο πρόεδρος μπορεί να καθυστερήσει ή να προτείνει περικοπές σε ορισμένα κονδύλια, αλλά χωρίς την έγκριση του Κογκρέσου δεν έχει τη δυνατότητα να τα μπλοκάρει. Μια μονομερής απόφαση θα συνιστούσε παραβίαση του Impoundment Control Act, και θα άνοιγε νέο κύκλο πολιτικών και νομικών αντιπαραθέσεων στην Ουάσιγκτον.
Παρόμοια περίπτωση υπήρξε το 2019, όταν ο Τραμπ προσπάθησε να παγώσει στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία για πολιτικούς λόγους, μία ενέργεια που αποτέλεσε βασικό στοιχείο στη διαδικασία παραπομπής του.
Πόσο εξαρτάται η Νέα Υόρκη από τα ομοσπονδιακά κονδύλια
Στη συγκεκριμένη υπόθεση, ο Τραμπ απείλησε ότι θα σταματήσει τη χρηματοδότηση της Νέας Υόρκης αν εκλεγεί ο Μαμντάνι, τον οποίο αποκαλεί «κομμουνιστή». Όμως, σύμφωνα με την ανάλυση του Γραφείου του Ελεγκτή της Πολιτείας της Νέας Υόρκης, τα ομοσπονδιακά κονδύλια προς την πόλη αντιστοιχούν περίπου στο 6,4% του συνολικού προϋπολογισμού, χρηματοδοτώντας κυρίως την κοινωνική πρόνοια και τη στέγαση.
Ακόμη κι αν ο Λευκός Οίκος προσπαθούσε να επηρεάσει τις ροές αυτών των κονδυλίων, η ακύρωση θα προσβαλλόταν άμεσα στα δικαστήρια, καθώς πρόκειται για νόμιμα δεσμευμένες ομοσπονδιακές υποχρεώσεις.
Η ουσία είναι πως, πέρα από τη ρητορική και τις πολιτικές σκοπιμότητες, ο Τραμπ δεν διαθέτει συνταγματικά μέσα να στερήσει τη Νέα Υόρκη από ομοσπονδιακή χρηματοδότηση. Η απειλή του, όπως σχολίασαν νομικοί αναλυτές, έχει περισσότερο πολιτικό συμβολισμό παρά νομικό βάρος.
Πέρα από τα νομικά εμπόδια, το ζήτημα έχει και ισχυρή πολιτική διάσταση. Ο Τραμπ έκανε τις δηλώσεις του λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες στη Νέα Υόρκη, επαναλαμβάνοντας πως «θα είναι δύσκολο να δοθούν χρήματα σε μια πόλη που διοικείται από κομμουνιστή». Στο στόχαστρό του βρίσκεται ο Ζόχραν Μαμντάνι, ο οποίος προηγείται στις δημοσκοπήσεις με ποσοστό 46,1%, έναντι 31,8% του ανεξάρτητου Άντριου Κουόμο και 16,3% του Ρεπουμπλικανού Κέρτις Σλίβα.
Στην πλατφόρμα του Truth Social, ο Τραμπ χαρακτήρισε τον Μαμντάνι «κομμουνιστή» και είπε ότι αν εκλεγεί, «η Νέα Υόρκη δεν έχει καμία πιθανότητα επιβίωσης». Παράλληλα, κάλεσε τους ψηφοφόρους να στηρίξουν τον Κουόμο, πρώην κυβερνήτη της πολιτείας, παρά το γεγονός ότι είναι Δημοκρατικός. «Θα προτιμούσα έναν Δημοκρατικό με αποδεδειγμένες επιτυχίες παρά έναν κομμουνιστή χωρίς εμπειρία», έγραψε χαρακτηριστικά.
Ποιοι είναι ο Μαμντάνι και ο Κουόμο
Ωστόσο, ο ίδιος ο Κουόμο οποίος παραιτήθηκε το 2021 ύστερα από καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση, απάντησε ότι ο Μαμντάνι δεν είναι κομμουνιστής αλλά σοσιαλιστής, προσθέτοντας πως «ούτε σοσιαλιστή δήμαρχο χρειαζόμαστε».
Ο Μαμντάνι, μουσουλμάνος πολίτης των ΗΠΑ γεννημένος στην Ουγκάντα, αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατικός σοσιαλιστής. Η πλατφόρμα του εστιάζει σε πάγωμα ενοικίων, δωρεάν παιδική μέριμνα και μείωση του κόστους μεταφορών, πολιτικές που φέρνουν το προφίλ του πιο κοντά στην προοδευτική πτέρυγα των Δημοκρατικών.
Σύμφωνα με το PolitiFact, οι κατηγορίες περί κομμουνισμού είναι ψευδείς, καθώς η κομμουνιστική ιδεολογία προϋποθέτει κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία χωρίς αγορά και χωρίς πολιτικό πλουραλισμό. «Ο Μαμντάνι δεν ζητά τίποτα από αυτά», εξηγεί η καθηγήτρια του Stanford Άννα Γκρζιμάλα-Μπούσε.
Με πληροφορίες από Al Jazeera
