Η φωτιά που σκότωσε τουλάχιστον 76 ανθρώπους στο ξενοδοχείο Grand Kartal τα ξημερώματα της Δευτέρας είναι μια από τις πιο θανατηφόρες καταστροφές του είδους της στην τουρκική ιστορία.
Ορισμένοι από τους επιζώντες της φωτιάς είπαν ότι δεν άκουσαν συναγερμό και ειδικοί είπαν στο BBC ότι δεν θα περίμεναν τόσο υψηλό αριθμό νεκρών σε ένα ξενοδοχείο όπου τα συστήματα πυροπροστασίας θα λειτουργούσαν σωστά.
Κι όμως, άνθρωποι προσπαθούσαν να καταρριχηθούν από την πρόσοψη του κτηρίου, δένοντας σεντόνια εν είδει σχοινιού. Πολλοί έπεσαν στο κενό αντιμετωπίζοντας ένα μακάβριο δίλημμα: Μάχη με τις φλόγες ή άλμα στο κενό;
Τι πήγε στραβά στο ξενοδοχείο;
Το 12όροφο ξενοδοχείο Grand Kartal στο δημοφιλές χιονοδρομικό κέντρο της βουνοκορφής Καρτάλκαγιά, στο Μπολού (Κλαυδιόπολη) της Τουρκίας φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο, επομένως οι Τούρκοι εύλογα θέλουν να μάθουν πώς θα μπορούσε να είχε συμβεί μια τέτοια τρομερή τραγωδία στην αρχή μιας σχολικής αργίας δύο εβδομάδων, σε ένα πανάκριβο ξενοδοχείο, όπου η βραδιά κοστίζει περί τις 30.000 τουρκικές λίρες, ήτοι 810 ευρώ.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Τουρκίας, Αλί Γερλίκαγια είπε ότι η φωτιά ξεκίνησε στις 03:27 στον χώρο του εστιατορίου στον τέταρτο όροφο και οι πυροσβέστες έφτασαν μέσα σε 45 λεπτά. Ορισμένοι επιζώντες έχουν περιγράψει ότι μύριζε καπνό έως και μία ώρα νωρίτερα, ενώ άλλοι είπαν ότι πάλευαν να σώσουν κόσμο χωρίς βοήθεια από κάποιον επί δύο ώρες.
Ο υπουργός Πολιτισμού και Τουρισμού Μεχμέτ Νούρι Ερσόι είπε ότι το ξενοδοχείο διέθετε πιστοποιητικό πυροσβεστικής ικανότητας «που εκδόθηκε από την πυροσβεστική υπηρεσία». Αλλά αυτό αμφισβητήθηκε από τον τοπικό δήμαρχο Τανζού Οζτζάν, ο οποίος είπε ότι η πυροσβεστική δεν είχε εκδώσει θετική αναφορά από το 2007.
Ορισμένοι επιζώντες λένε ότι δεν άκουσαν συναγερμό, ενώ έχουν αναφερθεί ανεπάρκειες στα συστήματα πυρόσβεσης του ξενοδοχείου. «Η γυναίκα μου μύρισε τη φωτιά», είπε ο Ατακάν Γελκοβάν, ο οποίος είπε ότι έμενε στον τρίτο όροφο του ξενοδοχείου. «Κατεβήκαμε νωρίτερα από άλλους. Ο συναγερμός δεν χτύπησε... Χρειάστηκε περίπου μια ώρα με μιάμιση ώρα για να έρθει η πυροσβεστική. Στο μεταξύ καιγόταν ο τέταρτος και ο πέμπτος όροφος. Οι άνθρωποι στους επάνω ορόφους ούρλιαζαν». Μερικοί στους ψηλότερους ορόφους προσπάθησαν να δραπετεύσουν με τα κλινοσκεπάσματα τους και κάποιοι πήδηξαν στο κενό. Η Εϊλέμ Σεντούρκ είπε ότι ο συναγερμός πυρκαγιάς δεν χτύπησε μέχρι να βγει από το κτήριο. Ο σύζυγός της αναγκάστηκε να πηδήξει από τη βεράντα του ξενοδοχείου λόγω του καπνού: «Είμαστε πολύ τυχεροί που επιζήσαμε».
Εννέα άτομα, συμπεριλαμβανομένου του ιδιοκτήτη του ξενοδοχείου, έχουν τεθεί υπό κράτηση στο πλαίσιο της τουρκικής έρευνας. Οι διευθυντές ξενοδοχείων εξέδωσαν ανακοίνωση λέγοντας ότι θρηνούν για τις απώλειες και συνεργάζονται πλήρως με τις αρχές.
Τι έπρεπε να είχε συμβεί στο ξενοδοχείο;
Σε ένα τόσο μεγάλο κτήριο όπου τα συστήματα πυρκαγιάς είναι πλήρως λειτουργικά, οι ειδικοί λένε ότι οι ανιχνευτές πυρκαγιάς αναμένεται να ανταποκριθούν σε μια πυρκαγιά μέσα σε δευτερόλεπτα και να στείλουν προειδοποίηση σε έναν πίνακα ελέγχου πυρκαγιάς. «Σε μια καλή επιχείρηση, θα πρέπει να υπάρχει κάποιος υπεύθυνος αυτού του πάνελ 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα», δήλωσε στο BBC ο Καζίμ Μπετσερέν, πρόεδρος του Τουρκικού Ιδρύματος Πυροπροστασίας και Εκπαίδευσης.
Ο αριθμός των νεκρών είναι επίσης εξαιρετικά υψηλός, γεγονός που εγείρει περαιτέρω ερωτήματα.
«Πάντα θα υπάρχουν φωτιές, αλλά δεν θα περιμέναμε να πεθάνουν τόσοι πολλοί άνθρωποι σε τέτοιου τύπου κτήρια», δήλωσε ο καθηγητής Σεφκέτ Οζγκιούρ Αταγιλμάζ, επικεφαλής του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο Γιλντίζ, ο οποίος έχει εργαστεί στον σχεδιασμό πυρασφάλειας. «Εάν η κατασκευή έχει σχεδιαστεί σωστά για πυρκαγιά, εάν υπάρχουν οδοί διαφυγής και εάν ο καπνός απομακρυνθεί σωστά, είναι δυνατό να ξεπεραστεί η φωτιά χωρίς απώλεια ζωής». Ο υπουργός Εσωτερικών είπε ότι υπήρχαν δύο πυρκαγιές, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι δεν ήταν καλών προδιαγραφών.
Υπήρχαν μέτρα πυρασφάλειας στο ξενοδοχείο;
Ένας αξιωματούχος από την Ένωση Επιμελητηρίων Τούρκων Μηχανικών και Αρχιτεκτόνων (TMMOB) στο Bolu, ο Ερόλ Περτζίν, δήλωσε ότι ο τρόπος που εξαπλώθηκε η φωτιά υποδηλώνει ότι ενδέχεται να μην υπήρχαν συστήματα προειδοποίησης, ανίχνευσης και πυρόσβεσης. Είπε ότι η εξωτερική ξύλινη πρόσοψη του κτηρίου θα έπρεπε να ήταν 100% πυρίμαχη, αλλά αυτό δεν φαίνεται να ισχύει.
Ο επικεφαλής του Τουρκικού Ιδρύματος Πυροπροστασίας και Εκπαίδευσης δήλωσε στο BBC ότι το μέγεθος της πυρκαγιάς υποδηλώνει ότι «το σύστημα πυρκαγιάς είτε δεν υπάρχει είτε δεν σχεδιάστηκε σύμφωνα με τα πρότυπα».
Στο ξενοδοχείο Grand Kartal έμεναν τότε 238 άτομα. Ο Καζίμ Μπετζερέν είπε ότι τα συστήματα πυρασφάλειας σχεδιάστηκαν με στόχο να χρειαστούν τρία λεπτά για την εκκένωση κάθε ορόφου - και μια εγκατάσταση με περισσότερα από 200 άτομα θα μπορούσε να εκκενωθεί σε 15 έως 30 λεπτά υπό ιδανικές συνθήκες. Όταν χτυπήσει συναγερμός, ο υπεύθυνος του ταμπλό ελέγχου πυρκαγιάς αναμένεται να ελέγξει την τοποθεσία, σύμφωνα με τον επικεφαλής του Τουρκικού Ιδρύματος Πυροπροστασίας και Εκπαίδευσης. Εάν δεν υπάρχει ένδειξη ψευδούς συναγερμού ή εάν ένας δεύτερος ανιχνευτής στείλει μια προειδοποίηση, οι συναγερμοί πυρκαγιάς ενεργοποιούνται κανονικά σε όλο το κτήριο. Με ένα σωστά εγκατεστημένο σύστημα, οι άνθρωποι στη συνέχεια κατευθύνονται με ανακοίνωση στις πλησιέστερες εξόδους φωτιάς, με φώτα που αναβοσβήνουν για άτομα με προβλήματα ακοής ή ηχητικές προειδοποιήσεις για όσους κοιμούνται.
Καθώς οι φωτιές μπορούν να εξαπλωθούν πολύ γρήγορα, τα συστήματα ψεκαστήρων θεωρούνται εξαιρετικά σημαντικά για παρέμβαση σε πρώιμο στάδιο. Το ίδιο ισχύει και για μια εφεδρική πηγή ενέργειας. Σύμφωνα με τους κανονισμούς πυροπροστασίας, οι πινακίδες που δείχνουν σε εξόδους κινδύνου και τα φώτα που δείχνουν τα μονοπάτια προς αυτές τις εξόδους πρέπει να λειτουργούν για μία έως τρεις ώρες, ακόμη και αν υπάρχει διακοπή ρεύματος. Το σωματείο μηχανικών και αρχιτεκτόνων στο Μπολού ανέφερε σε δήλωση ότι «ένα αυτόματο σύστημα καταιονισμού είναι υποχρεωτικό» σε κτήρια αυτού του μεγέθους.
«Οι φωτογραφίες στην ιστοσελίδα του ξενοδοχείου δείχνουν ότι το αυτόματο σύστημα ψεκαστήρες, το οποίο έπρεπε να εγκατασταθεί το 2008, δεν είχε εγκατασταθεί. Λόγω αυτής της αποτυχίας, η φωτιά εξαπλώθηκε γρήγορα και υπήρξαν θύματα».
Ποιος έλεγξε την πυρασφάλεια του ξενοδοχείου;
Ένα από τα μεγάλα ερωτήματα είναι εάν τα πυροσβεστικά συστήματα του ξενοδοχείου επιθεωρήθηκαν σωστά. Ο δήμαρχος του Μπολού, Τανζού Οζτζού είπε ότι το υπουργείο Τουρισμού είναι υπεύθυνο καθώς το ξενοδοχείο ήταν πέρα από τα όρια της πόλης του. Ο Έρολ Πέρσιν συμφώνησε. Ο δήμαρχος είπε ότι η τελευταία φορά που ο δήμος του Μπολού είχε δώσει μια αναφορά που ανέφερε ότι το ξενοδοχείο ήταν πυρίμαχο ήταν το 2007 και δεν είχαν γίνει τέτοιοι έλεγχοι από τότε.
Ωστόσο, ο Πολιτισμός και Τουρισμός Μεχμέτ Νούρι Ερσόι είπε ότι το ξενοδοχείο διέθετε πιστοποιητικό πυροσβεστικής ικανότητας «εκδιδόμενο από την πυροσβεστική υπηρεσία» και ότι οι επιθεωρήσεις κατέληξαν σε αυτούς. Υπήρξαν επίσης εκκλήσεις για σχετικά παλιές δομές να τεθούν υπό έλεγχο λόγω της αλλαγής της νομοθεσίας.
«Οι χώροι θα πρέπει να σταματήσουν να λειτουργούν εάν δεν συμμορφώνονται με τα τρέχοντα πρότυπα, σε πολυσύχναστους χώρους όπως ξενοδοχεία, κατοικίες, γηροκομεία ή νηπιαγωγεία», λέει ο καθηγητής Αταγιλμάζ του Τεχνικού Πανεπιστημίου Γιλντίζ.
