Ο Θεόδωρος Ράλλης (Κωνσταντινούπολη, 16 Φεβρουαρίου 1852 - Λονδίνο, 2 Οκτωβρίου 1909) ήταν Έλληνας ζωγράφος της γαλλικής ακαδημαϊκής σχολής του ύστερου 19ου αιώνα. Θεωρείται, επίσης, ο πιο χαρακτηριστικός Έλληνας οριενταλιστής ζωγράφος, στα έργα του οποίου εξυμνείται η «εξωτική» Ανατολή με ρεαλιστικό και αυθεντικό τρόπο.
Όντας γόνος πλούσιας οικογένειας μεγαλεμπόρων από την Κωνσταντινούπολη, πήγε το 1875 στο Παρίσι, όπου και άρχισε σπουδές ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών, στο εργαστήριο του Ζαν-Λεόν Ζερόμ, ζωγράφου και γλύπτη της ακαδημαϊκής τέχνης. Έργα του εκτέθηκαν για πρώτη φορά στο Σαλόνι του Παρισιού το 1875. Η παρουσία του εκεί θα είναι αδιάλειπτη και θα διακοπεί με τον θάνατό του, το 1909.
Στο μοναδικό αυτό έργο του Ράλλη που εκτίθεται στο Μουσείο της Πόλης των Αθηνών απεικονίζεται μια νεαρή κοπέλα με μοναδική ευλάβεια, αθωότητα και εξιδανίκευση, ενώ η παράλληλη χρήση θερμών χρωματικών τόνων προσδίδει στο σύνολο μια ερωτική χροιά.
Ήταν μέλος της Εταιρείας Γάλλων Ζωγράφων (Société des Artistes Français), η οποία τον τίμησε με αργυρό μετάλλιο το 1889. Παράλληλα, εργαζόταν και ως ανεξάρτητος καλλιτέχνης, με τα έργα του να εμφανίζονται και στις εκθέσεις της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου. Περισσότεροι από είκοσι πίνακες του Θεόδωρου Ράλλη δημοπρατήθηκαν στους παγκοσμίου φήμης οίκους δημοπρασιών τέχνης Sotheby’s και Bonhams του Λονδίνου σε υψηλές τιμές που δεν είχαν προηγούμενο σε έργα Ελλήνων ζωγράφων. Η υψηλότερη τιμή μέχρι σήμερα επιτεύχθηκε με την ελαιογραφία του «Η Αιχμάλωτη», η οποία πωλήθηκε στο ποσό του 1.046.232 ευρώ, υπερκεράζοντας τον Κωνσταντίνο Βολανάκη, τον Νικόλαο Γύζη και τον Κωνσταντίνο Παρθένη.
Το μεγαλύτερο μέρος της καλλιτεχνικής του παραγωγής καλύπτεται από θέματα που αντλούν τη θεματολογία τους από τη λατρευτική και καθημερινή ζωή στην ελληνική επαρχία, την οποία επισκέφθηκε τον Απρίλιο του 1876. Την περίοδο από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 μέχρι και τον θάνατό του εξέθετε πίνακές του στην Αθήνα, λόγω και της στενής φιλίας του με τον Δημήτριο Βικέλα.
Η οικονομική του ευρωστία θα του επιτρέψει να πραγματοποιεί συστηματικά ταξίδια σε Μικρά Ασία, Παλαιστίνη και Αίγυπτο, προκειμένου να συγκεντρώνει υλικό για τα έργα του. Το μορφοπλαστικό του λεξιλόγιο δεν απομακρύνεται πολύ από αυτό του δασκάλου του, την ηθογραφία, ενώ στα έργα του συνδυάζονται η αγάπη για την πιστή ρεαλιστική περιγραφή, ο επιφανειακός συναισθηματισμός, τα έντονα ακαδημαϊκά χρώματα και η υποτυπώδης αισθησιακή ατμόσφαιρα.
Αγαπημένο του θέμα αποτέλεσαν οι θρησκευτικές σκηνές του ορθόδοξου ελληνισμού αλλά και οι προσωπογραφίες, όπως η «Νέα στο παράθυρο». Στο μοναδικό αυτό έργο του Ράλλη που εκτίθεται στο Μουσείο της Πόλης των Αθηνών απεικονίζεται μια νεαρή κοπέλα με μοναδική ευλάβεια, αθωότητα και εξιδανίκευση, ενώ η παράλληλη χρήση θερμών χρωματικών τόνων προσδίδει στο σύνολο μια ερωτική χροιά.
Τέλος, τα εθνογραφικά θέματα και οι σαγηνευτικές αποτυπώσεις της σύγχρονης Ανατολής μέσα από τα έργα του Θεόδωρου Ράλλη αποτελούν ένα κράμα των ελληνικών ριζών του, των αναμνήσεών του από την πατρίδα του, την Κωνσταντινούπολη, της γαλλικής μαθητείας και των ταξιδιωτικών του ανακαλύψεων, αποπνέοντας έναν κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και συμβάλλοντας στη δημιουργία της νεότερης καλλιτεχνικής παράδοσης στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.
Το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών
Το Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών - Ίδρυμα Βούρου Ευταξία είναι αφιερωμένο στην εξέλιξη της πόλης της Αθήνας κατά τους νεότερους χρόνους. Στεγάζεται σε δύο από τα παλαιότερα κτίρια της ελληνικής πρωτεύουσας επί της οδού Παπαρρηγοπούλου, στον αριθμό 5 και 7. Το μουσείο διαθέτει βιβλιοθήκη και φιλοξενεί στις συλλογές του περίπου 40.000 αντικείμενα από την ελληνική αρχαιότητα ως τον 21ο αιώνα.
Επιμέλεια: Μιχάλης Μιχαήλ
