Το παιδί του Κριτίου στο Μουσείο της Ακρόπολης Facebook Twitter
Το «παιδί του Κριτίου». Αντιπροσωπευτική δημιουργία της εποχής μετά τους Περσικούς πολέμους. Συνδυάζει κίνηση, πλαστικότητα και σοβαρότητα στην έκφραση του προσώπου. Δημιουργός του θεωρείται ο γλύπτης Κρίτιος ή Κριτίας. Μετά το 480 π.Χ. (Ακρ. 698). Πηγή: Μουσείο της Ακρόπολης

Το παιδί του Κριτίου στο Μουσείο της Ακρόπολης

2

Το άγαλμα του γυμνού νεαρού εφήβου βρέθηκε το 1865 στις ανασκαφές της Ακρόπολης, στα βορειοανατολικά του Παρθενώνα. Το κεφάλι του αγάλματος εντοπίστηκε αργότερα, το 1888, στον χώρο ανάμεσα στο Μουσείο της Ακρόπολης που τότε είχε κτιστεί στο νότιο τείχος. Το συνολικό του ύψος είναι 85 εκ. και το υλικό λαμπρό παριανό μάρμαρο.

Από την αρχαιολογική έρευνα έχει αποδοθεί στο πιο φημισμένο εργαστήρι της εποχής, εκείνο των καλλιτεχνών Κριτίου και Νησιώτη, στους οποίους είχε αναθέσει η πόλη της Αθήνας την κατασκευή των αγαλμάτων του Αρμόδιου και Αριστογείτονα, των Τυραννοκτόνων, που εκπροσωπούσαν τη δημοκρατία της Αθήνας. Κυρίως οι καλλιτεχνικές ομοιότητες ανάμεσα στον νεαρό έφηβο και στο άγαλμα του Αρμοδίου οδήγησαν στην άποψη ότι σχετίζονται και ότι ο δημιουργός και στις δύο περιπτώσεις είναι ο Κρίτιος. Έτσι, το γλυπτό αρ. 698 του Μουσείου Ακρόπολης ονομάστηκε «Το παιδί του Κριτίου». Πρόκειται πιθανότατα για έναν νεαρό αθλητή που νίκησε σε αγώνα της ηλικίας του και το άγαλμά του στήθηκε σε περίοπτη θέση στην Ακρόπολη.

Τα χρόνια μετά την καταστροφή των πολέμων είναι μια περίοδος δημιουργική, μια περίοδος ανασυγκρότησης, με υψηλή αυτοπεποίθηση των πολιτών ύστερα από τους νικηφόρους αγώνες. Στα γλυπτά του αυστηρού ρυθμού θα ανακαλύψει κανείς όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που μια γενιά αργότερα θα οδηγήσουν στη δημιουργία της τέχνης του Παρθενώνα.

Στο άγαλμα αυτό συνοψίζονται οι νέες καλλιτεχνικές τάσεις που γεννήθηκαν από τα βιώματα των περσικών πολέμων. Με εξαιρετική συνέπεια αποδίδει ο καλλιτέχνης την κίνηση που διατρέχει ολόκληρο το σώμα του γλυπτού. Η χαλάρωση στη στάση των σκελών μεταφέρεται στη λεκάνη και από τη μέση και πάνω αλλάζει ο άξονας σε μια αντικίνηση που οδηγεί στην αντίθετη πλευρά και από εκεί στο κεφάλι, που αλλάζει και πάλι κατεύθυνση και στρέφεται προς την πλευρά του χαλαρού σκέλους. Έτσι, ενώ στα αρχαϊκά αγάλματα η κίνηση ήταν αδιόρατη, τη διαισθάνεται κανείς παρά τη βλέπει, τώρα είναι φανερή και δίνει στο σώμα την αίσθηση του παλμού της ζωής. Κάθε αλλαγή της κίνησης σε ένα τμήμα του σώματος συνεπάγεται συνολική αλλαγή της κίνησης. 

Ουσιώδης αλλαγή γίνεται και στην έκφραση των προσώπων των αγαλμάτων. Το αρχαϊκό χαμόγελο σβήνει και επικρατεί μια ιδιαίτερη σοβαρότητα, η οποία οδήγησε την έρευνα στη δημιουργία του όρου «αυστηρός ρυθμός» για την περίοδο αυτή.

Στο πρόσωπο τονίζεται ιδιαίτερα η δυνατή και σταθερή ματιά, το προβαλλόμενο δυναμικό πηγούνι και τα καλοσχηματισμένα, κλειστά χείλη. Η κόμη με κυματιστούς βοστρύχους επαναλαμβάνει το σχήμα του κρανίου και τα άκρα της δημιουργούν με τη συστροφή της γύρω από μια ταινία ένα είδος στεφάνου.

Τα χρόνια μετά την καταστροφή των πολέμων είναι μια περίοδος δημιουργική, μια περίοδος ανασυγκρότησης, με υψηλή αυτοπεποίθηση των πολιτών ύστερα από τους νικηφόρους αγώνες.

Στα γλυπτά του αυστηρού ρυθμού θα ανακαλύψει κανείς όλα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που μια γενιά αργότερα θα οδηγήσουν στη δημιουργία της τέχνης του Παρθενώνα.

Το παιδί του Κριτίου χρονολογείται λίγο μετά το 480 π.Χ.

https://www.theacropolismuseum.gr/el

Επιμέλεια: Γιάννης Πανταζόπουλος

Αρχαιολογία & Ιστορία
2

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ρήνεια: Το νησί των νεκρών απέναντι από τη Δήλο

Ιστορία μιας πόλης / Ρήνεια, η άλλη Δήλος

Ένα νησί που δεν προοριζόταν για ζωή αλλά για θάνατο. Απέναντι από τη λαμπρή Δήλο, η Ρήνεια κουβαλά τα πιο σιωπηλά –και ίσως πιο ανθρώπινα– μυστικά του Αιγαίου. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Ιστορία μιας πόλης / Δήλος: H καρδιά των Κυκλάδων

Στη μέση των Κυκλάδων, σ’ ένα νησί χωρίς μόνιμους κατοίκους, η γη κρύβει ακόμη φωνές. Αν ξέρεις πού να κοιτάξεις, η Δήλος αρχίζει να σου μιλά για θεούς που λατρεύτηκαν, εμπορικές αυτοκρατορίες που γεννήθηκαν, λαούς που ήρθαν και έφυγαν, και τελετές που παραμένουν μυστήριο. Το νησί αυτό υπήρξε κάποτε το κέντρο του κόσμου – και ακόμη κρατά μυστικά. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με την αρχαιολόγο Ζώζη Παπαδοπούλου.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Αρχαιολογία & Ιστορία / Εν μέσω των γυναικών της αμαρτίας. Μια επίσκεψη στα Βούρλα τον Φλεβάρη του 1936

Η συγγραφέας, δημοσιογράφος και φεμινίστρια Λιλίκα Νάκου επισκέφθηκε το –υπό κρατική διαχείριση– πορνείο των Βούρλων τον Φλεβάρη του 1936, συνομίλησε με τις «γυναίκες της αμαρτίας» και μετέφερε τις εντυπώσεις της.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μέλι, Ρόδια, Aμβροσία: Τι έτρωγαν τελικά στον Όλυμπο οι Θεοί;

Τόσο οι γραπτές πηγές όσο και η εικονογραφία της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας αποκαλύπτουν ότι οι θεοί και οι ήρωες ήταν μάλλον εκλεκτικότεροι των θνητών ως προς τη διατροφή τους. Και τα φαγητά τους έκρυβαν κίνητρα πέρα από την πείνα...
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ματίας Ρουστ: Μια ατέλειωτη ιστορία των ’80s

Το βράδυ της 28ης Μαΐου 1987 ο 18χρονος Γερμανός προσγειώνεται με ένα Cessna στην Κόκκινη Πλατεία για να αποδείξει ότι «αν κάποιος σαν εμένα μπορεί να περάσει σώος και αβλαβής στην άλλη πλευρά, τότε δεν υπάρχει τόσο μεγάλος κίνδυνος, και ίσως να μπορούμε να τα βρούμε όλοι μεταξύ μας».
ΜΑΚΗΣ ΜΑΛΑΦΕΚΑΣ
Η Μεγαλόχαρη ως αστυνομικό λαγωνικό 

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τα «αντιλωποδυτικά θαύματα» της Παναγίας

Μια δημοσιογραφική έρευνα που έκανε το 1933 ο αστυνομικός ρεπόρτερ Ευστάθιος Θωμόπουλος κατέγραψε τους άθλους της Παναγίας· από την Κρήτη μέχρι τη Ροδόπη, οι πιστοί «έβλεπαν» τη δράση της, ένιωθαν ευγνώμονες και τη μαρτυρούσαν.
ΤΑΣΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Ιστορία μιας πόλης / Γιατί έθαβαν βρέφη μέσα σε αγγεία στο Βαθύ της Αστυπάλαιας;

Τι το ιδιαίτερο συμβαίνει στο Βαθύ της Αστυπάλαιας και τι συνεχίζει να αποκαλύπτει η αρχαιολογική έρευνα στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Ανδρέα Βλαχόπουλο.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
«ΒΙΑΣ»: Τα αρχαιολογικά τοπία ως ζωντανά οικοσυστήματα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Καμπανούλες στους Δελφούς, Πέρδικες στο Σούνιο. Ό,τι φυτρώνει και ζει στους αρχαιολογικούς χώρους

Μια πρωτοποριακή επιστημονική προσέγγιση του πολιτιστικού τοπίου αποκαλύπτει έναν άγνωστο κόσμο χιλιάδων ζώων και φυτών σε είκοσι εμβληματικούς αρχαιολογικούς χώρους της χώρας. 
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Οι Αθηναίοι / Βασίλης Λαμπρινουδάκης: Ο αρχαιολόγος πίσω από το νέο μουσείο της Επιδαύρου

Από τις ανασκαφές στην Επίδαυρο και τη Νάξο, ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας αφηγείται μια ζωή αφιερωμένη στην ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Και όπως λέει, το πιο πολύτιμο εύρημα δεν ήταν αρχαιολογικό – ήταν η γυναίκα του.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Ιστορία μιας πόλης / Ο Δεσποτόπουλος και το αθηναϊκό όνειρο του μοντερνισμού

Από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σουηδία της εξορίας, ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος δεν υπήρξε μόνο ένας σπουδαίος αρχιτέκτονας, αλλά και ένας διανοούμενος που οραματίστηκε μια πιο δημοκρατική, λειτουργική και πολιτισμένη πόλη. Ποια είναι η παρακαταθήκη του στη σύγχρονη Ελλάδα; Η Αγιάτη Μπενάρδου μιλά με τον Λουκά Μπαρτατίλα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ