— Τι θα σημάνει ένας πόλεμος Ρωσίας - Ουκρανίας;
Όλο αυτό το διάστημα οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τον Πούτιν, αποκαλύπτοντας τις επόμενες κινήσεις του. Γνωρίζοντας πως η Ρωσία έχει εξελιχθεί σε ειδικό διαχειριστή αυτού που ονομάζεται σήμερα «υβριδικός πόλεμος», ακολουθούν μια διαφορετική τακτική σε σύγκριση με την κρίση του 2014 που οδήγησε στην προσάρτηση της Κριμαίας και στην αυτονόμηση μεγάλου τμήματος της επαρχίας Ντονμπάς.
Αποκαλύπτοντας τις επόμενες κινήσεις της Ρωσίας, προσπαθούν να τη νικήσουν χρησιμοποιώντας τα δικά της όπλα. Προς το παρόν, μάλλον έχουν αποτρέψει μια εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για την Ευρώπη και την Ευρωπαϊκή Ένωση ειδικότερα.
— Ποιος θα είναι ο αντίκτυπος για την Ευρώπη;
Η Ευρώπη γνωρίζει πολύ καλά τι θα σήμαινε μια σύγκρουση στα σύνορά της. Μπορεί σε επίπεδο Βρυξελλών να μην κατάφερε να δείξει έναν συγκροτημένο χαρακτήρα στη διαχείριση της κρίσης. Όμως τόσο ο Πρόεδρος Μακρόν (η Γαλλία ασκεί την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) όσο και ο καγκελάριος Σολτς έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο μέχρι σήμερα κι αυτό πρέπει να υπογραμμιστεί. Εξάλλου, όσο περισσότερη διπλωματική δραστηριότητα καταγράφεται, τόσο λιγότερες πιθανότητες υπάρχουν να οδηγηθούμε σε σύγκρουση γιατί ο Πούτιν βλέπει ότι τον λαμβάνουν σοβαρά υπόψη.
Όσον αφορά την ίδια την Ευρώπη, πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτονομία στη λήψη αποφάσεων και περισσότερες δυνατότητες υπεράσπισης των στρατηγικών συμφερόντων της. Είναι προς το συμφέρον της ευρω-ατλαντικής κοινότητας η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι πιο αυτόνομη και πιο ικανή, με δικές της στρατιωτικές δυνατότητες που να μην επικαλύπτουν το ΝΑΤΟ.
Η σημαντική αμυντική και στρατηγική συμφωνία με τη Γαλλία ενισχύει περαιτέρω τον ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και την αναδεικνύει σε μελλοντικό πρωταγωνιστή της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.
— Ποια πρέπει να είναι η θέση της Ελλάδας;
Η Ελλάδα μετέχει στην ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία στον σκληρό πυρήνα της ολοκλήρωσης που είναι η ζώνη του ευρώ και όλες οι κινήσεις της συνδέονται, ευτυχώς, με αυτή την στρατηγική επιλογή της. Πέρα από τη συμμετοχή της στη Βορειοατλαντική Συμμαχία, πρόσφατα ανανέωσε τη Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ, δίνοντας επιπλέον δυνατότητες στις ΗΠΑ να επενδύσουν σε Αλεξανδρούπολη και Σούδα. Οι ιδιαίτερης σημασίας «διευκολύνσεις» έχουν αναβαθμίσει γεωστρατηγικά τη χώρα γιατί συνδέεται περισσότερο με τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ στη ΝΑ Ευρώπη, στη Μαύρη Θάλασσα, στην ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή αλλά και στη Βόρεια Αφρική.
Επίσης, η σημαντική αμυντική και στρατηγική συμφωνία με τη Γαλλία ενισχύει περαιτέρω τον ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και την αναδεικνύει σε μελλοντικό πρωταγωνιστή της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης. Επομένως είναι «υποχρεωμένη» να κινηθεί σε αυτό το πλαίσιο.
— Οι κινήσεις Πούτιν καταδεικνύουν ότι επιθυμεί μια αναβίωση της Σοβιετικής Ένωσης;
Ένας κορυφαίος θεωρητικός των Διεθνών Σχέσεων, ο Κένεθ Γουόλτς (1924-2013), σε πολλές μελέτες του υποστήριζε πως το πρώτο επίπεδο αναζήτησης των αιτιών των διεθνών συγκρούσεων είναι η ανθρώπινη φύση. Έτσι και εδώ, η απάντηση μπορεί να δοθεί μόνο από τον Πούτιν.
Πάντως, τέτοιο σενάριο δεν είναι εφικτό, γιατί οι περισσότερες χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης είναι σήμερα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Θα μας ζητήσει ο Πούτιν να τις διώξουμε από την Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ;
— Πιστεύετε ότι υπάρχει πιθανότητα να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου όσον αφορά τα πυρηνικά με αφορμή την αποθήκευση πυρηνικών όπλων στην Κριμαία;
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, η Σοβιετική Ένωση εγκατέστησε στρατηγικούς επιθετικούς πυραύλους στην Κούβα. Ακόμη και σήμερα δεν έχει βρεθεί ο λόγος που οι Σοβιετικοί επιχείρησαν μια τέτοια επικίνδυνη απόκλιση από την παραδοσιακή πολιτική τους. Γιατί με δεδομένες τις κατ’ επανάληψη αμερικανικές προειδοποιήσεις ότι αυτό δεν θα ήταν ανεκτό, ο Χρουστσόφ οδηγήθηκε σε αυτό το παραλίγο μοιραίο λάθος υπολογισμού, έγραφαν οι Graham Allison και Philip Zelikow στην κορυφαία μελέτη τους Η κρίσης της Κούβας - Η ουσία της απόφασης (εκδ. Παπαζήση 2006).
Γιατί οι Αμερικανοί απάντησαν με ναυτικό αποκλεισμό των σοβιετικών πλοίων που κατευθύνονταν προς την Κούβα; Ήταν αναγκαίο για τον Πρόεδρο Κένεντι να απειλήσει με πυρηνικό πόλεμο; Και τι θα είχε συμβεί αν ο Χρουστσόφ, αντί να αποσύρει τους πυραύλους, ανακοίνωνε πως θα τους ενεργοποιούσε αν δεχόταν επίθεση;
Η περίοδος του Ψυχρού Πολέμου δεν προσφέρει άλλο συμβάν που να μπορεί να παραλληλιστεί με αυτές τις δεκατρείς ημέρες του Οκτωβρίου του 1962, όταν ΗΠΑ και ΕΣΣΔ βρέθηκαν μπροστά στο χείλος της πυρηνικής καταστροφής. Σήμερα, με τον Ψυχρό Πόλεμο να αποτελεί παρελθόν, πώς αντιμετωπίζονται οι κρίσεις μεταξύ των δύο παλαιών πρωταγωνιστών του Ψυχρού Πολέμου; Το υλικό που θα προκύψει από την ανοιχτή κρίση στα ρωσο-ουκρανικά σύνορα, της Κριμαίας συμπεριλαμβανομένης, θα λειτουργήσει ως βάση για χρήσιμα συμπεράσματα για το πώς θα κινηθούν τα επόμενα χρόνια ΗΠΑ και Ρωσία.
Όπως με την κρίση της Κούβας, έτσι και στη σημερινή κρίση, για να υπάρξουν ικανοποιητικές απαντήσεις, θα απαιτηθούν πρόσθετες πληροφορίες και αναλύσεις.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
