Το καθεστώς Άσαντ στη Συρία κατέρρευσε αστραπιαία και με πάταγο αφότου οι δυνάμεις των ανταρτών έφεραν εις πέρας μια πολυήμερη επίθεση σε ολόκληρη τη χώρα και κατέλαβαν την πρωτεύουσα, Δαμασκό, την Κυριακή, με τον πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ να διαφεύγει τελικά στη Ρωσία.
Μετά την πτώση του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία, φέρεται να αποκαλύφθηκαν μεγάλα αποθέματα χαπιών captagon, ενός παράνομου ναρκωτικού και επανήλθε στο προσκήνιο ο ρόλος της Συρίας ως ο παγκόσμιος προμηθευτής αυτού του χαπιού και η προσπάθεια του Άσαντ, ο οποίος από τη μία ασπάστηκε το εμπόριό του με στόχο να ενισχύσει την κατακερματισμένη του οικονομία κι από την άλλη προφανώς έφτασε να ελέγχεται από αυτή την παραοικονομία η οποία δημιούργησε διά της θεμέλια για να στηρίξει πρόσκαιρα το ξεθεμελιωμένο καθεστώς.
Το captagon ήταν κάποτε ένα φαρμακευτικό φάρμακο, παρόμοιο με ορισμένα από τα νόμιμα διαθέσιμα διεγερτικά που εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε σήμερα για καταστάσεις όπως η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητας (ADHD). Η εξάπλωσή του το έφερε σε σημείο να χρησιμοποιείται ευρέως από του τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους όταν είχαν καταλάβει εδάφη στη Συρία, αλλά και από πολλούς ανθρώπους στον αραβικό κόσμο.
For years, the Syrian regime denied that captagon production happened within territories it controlled.
— Caroline Rose (@CarolineRose8) December 11, 2024
Yet in the first three days since Assad left, we've found industrial-scale captagon trafficking and manufacturing facilities in:
1. Mazzeh Air Base (likely affiliated with… pic.twitter.com/1rNH3A7q5j
Ο Άσαντ χρησιμοποίησε την απειλή της αναταραχής που προκαλούν τα ναρκωτικά για να ασκήσει πίεση στις αραβικές κυβερνήσεις. Το Captagon πυροδότησε μια επιδημία κατάχρησης ναρκωτικών σε πλούσιες χώρες του Κόλπου, απειλώντας την κοινωνική ειρήνη, έγραψε ο μελετητής του Carnegie, Χεσάμ Αλγκανάμ. Ο Άσαντ, έγραψε, «εκμεταλλεύτηκε το λαθρεμπόριο captagon ως μέσο άσκησης πίεσης στα κράτη του Κόλπου, ιδίως στη Σαουδική Αραβία, να επανενσωματώσουν τη Συρία στον αραβικό κόσμο», κάτι που έκανε το 2023 όταν επανεντάχθηκε στο μπλοκ του Αραβικού Συνδέσμου.
Το Captagon ήταν κάποτε φαρμακευτικό
Το Captagon είναι το εμπορικό σήμα ενός παλιού συνθετικού φαρμακευτικού διεγερτικού που κατασκευάστηκε αρχικά στη Γερμανία τη δεκαετία του 1960. Ήταν μια εναλλακτική λύση στην αμφεταμίνη και τη μεθαμφεταμίνη, που χρησιμοποιούνταν και οι δύο ως φάρμακα εκείνη την εποχή. Το φάρμακο έχει το δραστικό συστατικό φαινεθυλίνη και κυκλοφόρησε αρχικά για παθήσεις όπως η ΔΕΠΥ και η διαταραχή του ύπνου. Είχε παρόμοια χρήση με ορισμένα από τα νόμιμα διαθέσιμα διεγερτικά που εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε σήμερα, όπως η δεξαμφεταμίνη. Το Captagon έχει παρόμοια αποτελέσματα με τις αμφεταμίνες. Αυξάνει την ντοπαμίνη στον εγκέφαλο, οδηγώντας σε συναισθήματα ευεξίας, ευχαρίστησης και ευφορίας. Βελτιώνει επίσης την εστίαση, τη συγκέντρωση και την αντοχή. Αλλά έχει πολλές ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως η ψύχωση χαμηλού επιπέδου.
Το φάρμακο πωλήθηκε αρχικά κυρίως στη Μέση Ανατολή και σε μέρη της Ευρώπης. Ήταν διαθέσιμο χωρίς ιατρική συνταγή στην Ευρώπη για ένα σύντομο χρονικό διάστημα προτού αρχίσει να απαιτείται συνταγογράφηση. Εγκρίθηκε μόνο για λίγο στις ΗΠΑ πριν γίνει ελεγχόμενη ουσία τη δεκαετία του 1980, αλλά ήταν ακόμα νόμιμο για τη θεραπεία της ναρκοληψίας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες μέχρι σχετικά πρόσφατα. Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Ελέγχου Ναρκωτικών, η φαρμακευτική παραγωγή του Captagon είχε σταματήσει μέχρι το 2009.
What we know so far about the recently-seized #captagon factory affiliated with Maher al-Assad in #Douma. A few notes:
— Caroline Rose (@CarolineRose8) December 12, 2024
- First of all, the footage shows extensive, impressive industrial-scale capacity for captagon production. I would not be shocked if this was one of the… pic.twitter.com/fTN71mJWDN
Το παράνομο εμπόριο πήρε τα ηνία στο Captagon
Η παράνομα κατασκευασμένη έκδοση αναφέρεται συνήθως ως captagon (με μικρό c). Μερικές φορές αποκαλείται «χημικό θάρρος» επειδή πιστεύεται ότι χρησιμοποιείται από στρατιώτες σε περιοχές της Μέσης Ανατολής που έχουν υποστεί πολέμους για να τους βοηθήσει να επικεντρωθούν και να ενεργήσουν. Για παράδειγμα, φέρεται να έχει βρεθεί σε πτώματα στρατιωτών της Χαμάς κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης με το Ισραήλ. Η κατασκευή του είναι σχετικά απλή και φθηνή, γεγονός που το καθιστά προφανή στόχο για το εμπόριο ναρκωτικών στη μαύρη αγορά.
Το captagon της μαύρης αγοράς κατασκευάζεται πλέον σχεδόν αποκλειστικά στη Συρία και τις γύρω χώρες όπως ο Λίβανος. Χρησιμοποιείται κυρίως στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένης της ψυχαγωγίας σε ορισμένες χώρες του Κόλπου. Είναι ένα από τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα παράνομα ναρκωτικά στη Συρία. Μια πρόσφατη έκθεση δείχνει ότι το captagon απέφερε περισσότερα από 7,3 δισεκατομμύρια δολάρια στη Συρία και τον Λίβανο μεταξύ 2020 και 2022 (περίπου 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως).
Αυτό που γνωρίζουμε γενικά για τα παράνομα ναρκωτικά είναι ότι οποιεσδήποτε κατασχέσεις ή καταστολές της παραγωγής ή της πώλησης έχουν πολύ περιορισμένο αντίκτυπο στην αγορά ναρκωτικών επειδή εμφανίζεται ένας άλλος κατασκευαστής ή διανομέας για να καλύψει τη ζήτηση. Έτσι, κατά πάσα πιθανότητα, δεδομένου του μεγέθους της αγοράς captagon στη Μέση Ανατολή, αυτές οι τελευταίες ανακαλύψεις και κατασχέσεις ναρκωτικών είναι πιθανό να μειώσουν την παραγωγή μόνο για σύντομο χρονικό διάστημα.
VIDEO: 🇸🇾 Assad government's captagon trade exposed in Syria
— AFP News Agency (@AFP) December 13, 2024
The collapse of Bashar al-Assad's government in Syria has thrown light into the dark corners of his rule, including the industrial-scale export of the banned amphetamine-type stimulant#AFPVertical pic.twitter.com/KRf3Xpmh94
Οι κυρώσεις και η άνοδος του captagon
Η Καρολίν Ρόουζ, η οποία μελετά το εμπόριο Captagon στο Ινστιτούτο New Lines με έδρα την Ουάσιγκτον, είπε στο ABC News ότι το φάρμακο έχει μια «νόμιμη» ιστορία και θεωρείται εσφαλμένα ότι δεν είναι επικίνδυνο και ως εκ τούτου δεν προκαλεί το στίγμα των ναρκωτικών για πάρτι, όπως η κοκαΐνη ή η έκσταση. Είναι επίσης δημοφιλές στις μουσουλμανικές χώρες όπου το αλκοόλ απαγορεύεται από το Κοράνι, είπε. «Σε κάνει να νιώθεις ανίκητος», είπε η Ρόουζ. «Αποτρέπει την πείνα και σας βοηθά να κρατάτε ξύπνιοι αργά το βράδυ, και έχετε οδηγούς ταξί, φοιτητές, φτωχούς ανθρώπους σε ουρές ψωμιού, πλούσιους ανθρώπους που θέλουν να χάσουν βάρος -- έχετε μαχητές που το χρησιμοποιούν επειδή κρατάει ξυπνάς μέχρι αργά, σου δίνει ενέργεια και μπορείς να επιβιώσεις με ένα MRE [γεύματα έτοιμα για φαγητό] την ημέρα».
Ένα άτομο που παρακολουθούσε πολύ στενά το εμπόριο του Captagon από τη Συρία τα τελευταία χρόνια είναι ο Ρεπουμπλικανός Φρεντς Χιλ, ένας από τους δεκάδες νομοθέτες που συνυποστηρίξαν τον δικομματικό νόμο Caesar Syria Civilian Protection Act του 2019, ο οποίος πρότεινε την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στον Άσαντ και τους στενότερους συμμάχους του. Το νομοσχέδιο τελικά εγκρίθηκε ως μέρος του Νόμου περί Εξουσιοδότησης Εθνικής Άμυνας για το 2020. Στη συνέχεια, ο Χιλ εισήγαγε τον νόμο Captagon το 2021, ο οποίος είπε το 2022 είχε σχεδιαστεί για να «διαταράξει και να διαλύσει την παραγωγή και διακίνηση του θανατηφόρου ναρκωτικού από το καθεστώς Άσαντ». «Κατά την άποψή μου, η στροφή του καθεστώτος Άσαντ στην παραγωγή ναρκωτικών για την κύρια πηγή εσόδων του ήταν ένα σημάδι ότι ο κόσμος που αντιμετωπίζει τον Άσαντ σαν παρία λειτουργούσε», είπε ο Χιλ στο ABC News. «Είναι σαφές μετά τα γεγονότα της περασμένης εβδομάδας ότι η σήψη στον στρατό και τα οικονομικά του Άσαντ φτάνει εις βάθος».
Σύμφωνα με τη Ρόουζ, το αναπτυσσόμενο εμπόριο του Captagon ήταν μια «οικονομία ζόμπι» που γεννήθηκε από τις σκληρές κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Συρία από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη -- και κάλυπτε επίσης τις τσέπες του καθεστώτος Άσαντ. «Αν υπήρξε ποτέ η τέλεια περίπτωση για ένα ναρκωτικό κράτος, νομίζω ότι ήταν η Συρία, γιατί είχατε την κρατική ασφάλεια και τον πολιτικό μηχανισμό που υπερασπιζόταν την παραγωγή του Captagon και δημοσίευσε μια δημόσια αφήγηση ότι δεν υπήρχε Captagon αλλά στη συνέχεια χρησιμοποιούσε τον αδερφό του προέδρου, όλος ο εξοπλισμός ασφαλείας και η Τέταρτη Μεραρχία Τεθωρακισμένων που εμπλέκονται όλοι στη διεξαγωγή του εμπορίου», είπε η Ρόουζ.
