Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
«Caravaggio 2025», στην Εθνική Πινακοθήκη Αρχαίας Τέχνης στο Palazzo Barberini στη Ρώμη / Φωτογραφία: Gallerie Nazionali di Arte Antica - Palazzo Barberini
0

Η έκθεση «Καραβάτζιο 2025», με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο, εγκαινιάστηκε στη Ρώμη.

Φιλοξενεί 24 έργα του Καραβάτζιο, από μουσεία και ιδιώτες συλλέκτες σε όλο τον κόσμο, τα οποία επανενώνονται για πρώτη φορά μετά από αιώνες, στην ιταλική πρωτεύουσα.

Περίπου 430 χρόνια αφότου ο Λομβαρδός καλλιτέχνης Michelangelo Merisi, πιο γνωστός ως Καραβάτζιο (Caravaggio), σάρωσε στη Ρώμη για να μαγέψει και να προσελκύσει θαυμαστές με την τολμηρή αλλά οικεία καλλιτεχνία του, κεντρίζει ξανά τα φώτα της δημοσιότητας, με μια έκθεση - υπερπαραγωγή στην Εθνικη Πινακοθήκη, Παλάτσο Μπαρμπερίνι.

Χρονολογικά οργανωμένη, η έκθεση, με τίτλο «Caravaggio 2025», παρακολουθεί τη μετέωρη καριέρα του καλλιτέχνη από την άφιξή του στη Ρώμη, όταν δεν είχε οικονομική δυνατότητα παρά να χρησιμοποιεί τον εαυτό του ως μοντέλο, στην εποχή που τον υποδέχονταν πλούσιοι τραπεζίτες και καρδινάλιοι, μέχρι τα τελευταία του χρόνια ως φυγάς, αφού είχε σκοτώσει έναν άνθρωπο και την παπική χάρη.

Ο Τόμας Κλέμεντ Σάλομον, διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης, είπε ότι με τα τέσσερα έργα του Καραβάτζιο που διαθέτει και με αυτά που αποτελούν «τη σημαντικότερη συλλογή πινάκων του Καραβάτζιο στον κόσμο», όπως χαρακτηριστικά είπε, το ίδρυμα ήταν η φυσική επιλογή για να φιλοξενήσει την έκθεση - εξτραβαγκάντσα του καλλιτέχνη.

Στο Παλάτσο Μπαρμπερίνι, μετά από αιώνες, υπάρχουν τρία έργα: Ο πίνακας «The Cardsharps», που ανήκει στο Μουσείο Τέχνης Kimbell, το έργο «Concert» (ή «The Musicians»), από το Metropolitan Museum στη Νέα Υόρκη και το έργο «Αγία Αικατερίνη της Αλεξάνδρειας», από το Εθνικό Μουσείο Thyssen-Bornemisza στη Μαδρίτη. Πρόκειται για τρία έργα που κάποτε αποτελούσαν μέρος της συλλογής του καρδινάλιου Αντόνιο Μπαρμπερίνι, που κατείχε το Παλάτσο, από τον 17ο αιώνα.

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
The Cardsharps / Φωτογραφία: Μουσείο Τέχνης Kimbell, Φορτ Γουόρθ, Τέξας

Περισσότερα από 60.000 εισιτήρια έχουν ήδη πωληθεί για την έκθεση, η οποία εγκαινιάζεται στις 7 Μαρτίου και θα διαρκέσει έως τις 6 Ιουλίου, απόδειξη τόσο της ελκυστικότητας της άγριας πρωτοτυπίας του Καραβάτζιο όσο και της φήμης του ως του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ, όπως επισημαίνει η εφημερίδα The New York Times.

Από τα 24 έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση, τα εννέα είναι από ξένους δανειστές, πέντε από τα οποία από τις Ηνωμένες Πολιτείες. «Υπάρχει πολλή Αμερική σε αυτή την έκθεση», είπε ο Σάλομον σε μια συνέντευξη. «Τα αμερικανικά μουσεία ήταν πολύ γενναιόδωρα», δίνοντας «πολύ σημαντικά δάνεια», συμπεριλαμβανομένου του έργου «Ο Άγιος Φραγκίσκος σε έκσταση» από το Wadsworth Atheneum of Art στο Hartford του Κονέκτικατ, του «Μάρθα και Μαρία Μαγδαληνή» από το Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ και το έργο «Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής» από το Μουσείο Nelson-Atkins στο Κάνσας Σίτι - γεγονός που επέτρεψε στους επιμελητές να συγκεντρώσουν τρεις από τις τέσσερις γνωστές απεικονίσεις του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή από τον Καραβάτζιο. 

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
Ο Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής στην ερημιά / Φωτογραφία: Μουσείο Τέχνης Nelson-Atkins, Κάνσας Σίτι

Τα δάνεια επέτρεψαν μερικές ενδιαφέρουσες αντιπαραθέσεις. Ο Καραβάτζιο ήταν γνωστός για τη χρήση ανθρώπων που γνώριζε ως πρότυπά του, συχνά από χαμηλές κοινωνικές τάξεις και συμπεριλαμβανομένων εταίρων, όπως η Φιλίντε Μελανδρόνι της Σιένα, η οποία ήταν διάσημη στη Ρώμη εκείνη την εποχή. Έχει αναγνωριστεί από τους μελετητές ως το πρότυπο για το έργο «Αγία Αικατερίνη της Αλεξάνδρειας», ως η γυναίκα που κρατά τον καθρέφτη στο «Μάρθα και Μαρία Μαγδαληνή» και ως η πρωταγωνίστρια στο «Η Ιουδήθ αποκεφαλίζει τον Ολοφέρνη», που παρουσιάζονται μαζί στη συγκεκριμένη έκθεση.

«Για μένα αυτό που είναι συναρπαστικό είναι να βλέπω πώς ο Καραβάτζιο λειτουργεί σαν σκηνοθέτης», είπε η Μαρία Κριστίνα Τερτζάγκι, επίσης επιμελήτρια της έκθεσης, περιγράφοντας πώς ο Καραβάτζιο μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ίδιο μοντέλο σε διαφορετικά κοστούμια και φωτισμούς για να δημιουργήσει δραματικά διαφορετικά έργα.

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
Αγία Αικατερίνη της Αλεξάνδρειας / Φωτογραφία: Εθνικό Μουσείο Thyssen-Bornemisza, Μαδρίτη
Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
Μάρθα και Μαρία Μαγδαλινή / Φωτογραφία: Ινστιτούτο Τεχνών του Ντιτρόιτ

Οι επιμελητές είπαν ότι το ότι βρίσκονται τόσα πολλά έργα του Καραβάτζιο κάτω από την ίδια στέγη θα πρέπει να επιτρέψει στους μελετητές να λύσουν διάφορα ανοιχτά ερωτήματα — μερικά πιο τεχνικά, όπως η χρονολόγηση ορισμένων κομματιών, αλλά και πιο δύσκολα ζητήματα. Στην περίπτωση δύο έργων όπου η πατρότητα του Καραβάτζιο αμφισβητείται για παράδειγμα στο «Νάρκισσος» και το «Πορτρέτο του Μαφέο Μπαρμπερίνι ως Πρωτονοτάριου Αποστολικού» - η σύγκριση μαζί με έργα παγκοσμίως αποδεκτά μπορεί να καθορίσει την ταυτότητά τους.

Η έκθεση περιλαμβάνει επίσης δύο πίνακες που προέκυψαν πρόσφατα από ιδιωτικές συλλογές.

Το ένα είναι ένα άλλο πορτρέτο του Μαφέο Μπαρμπερίνι, που δημοσιοποιήθηκε πέρυσι, το οποίο η Εθνική Πινακοθήκη διαπραγματεύεται να αγοράσει. «Θα ήταν ένα όνειρο», είπε ο Σάλομον. Η συμπερίληψη του πίνακα εδώ, μαζί με το «Πορτρέτο ενός Ιππότη της Μάλτας», υπογραμμίζει το κενό στις μελέτες του Καραβάτζιο όταν πρόκειται για τις προσωπογραφίες του.

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
Πορτρέτο του Μαφέο Μπαρμπερίνι / Φωτογραφία: Ιδιωτική Συλλογή

Αρχειακές πηγές αναφέρουν ότι ο Καραβάτζιο φιλοτέχνησε πολλά πορτρέτα, αλλά ελάχιστα έργα έχουν απομείνει. «Είναι μέρος της παραγωγής του που ήταν πολύ δύσκολο να καταγραφεί», είπε η Φραντσέσκα Καπελέτι, διευθύντρια της Γκαλερί Μποργκέζε στη Ρώμη και άλλη επιμελήτρια της παράστασης.

Ο άλλος πίνακας είναι το έργο «Ιδού ο άνθρωπος» («Ecce Homo») που εμφανίστηκε σε δημοπρασία στη Μαδρίτη το 2021. Η προτεινόμενη αρχική προσφορά ορίστηκε στα 1.500 ευρώ ή περίπου 1.800 δολάρια, αλλά η ισπανική κυβέρνηση απέσυρε τον πίνακα αφού αρκετοί Ιταλοί έμποροι και ιστορικοί τέχνης προσδιόρισαν το έργο ως Καραβάτζιο. Μετά την αποκατάστασή του, ο πίνακας αγοράστηκε από έναν ανώνυμο πελάτη που έχει δανείσει το έργο στο Μουσείο Πράδο στη Μαδρίτη, το οποίο με τη σειρά του το έστειλε στη Ρώμη. Η απόδοση φαίνεται να ισχύει από τότε που ο πίνακας παρουσιάστηκε δημόσια, αλλά η παράσταση θα επιτρέψει στους μελετητές να τη δουν στο πλαίσιο άλλων έργων μπαρόκ.

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
Ecce Homo / Φωτογραφία: Icon Trust

«Αυτή είναι μια πολύ επιστημονική έκθεση, πολύ καλή για τους μελετητές», είπε η Καπελέτι.

«Η έκθεση Caravaggio 2025 θέλει να κάνει έναν απολογισμό του τι γνωρίζουμε σήμερα για τον καλλιτέχνη και της ιδέας που έχουμε για αυτόν σήμερα», είπε η Τερτζάγκι.

Οι μελετητές συμφωνούν ότι περίπου 60 πίνακες που μπορούν να αποδοθούν οριστικά στον Καραβάτζιο, είπε η ίδια, και λίγο περισσότερο από το ένα τρίτο από αυτούς περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη έκθεση. 

Αρκετά άλλα βρίσκονται σε άλλα μουσεία και εκκλησίες της Ρώμης. «Αν τα υπολογίσουμε όλα, θα έλεγα ότι τα δύο τρίτα της δουλειάς του είναι τώρα στη Ρώμη, οπότε αν κάποιος θέλει να μελετήσει τον Καραβάτζιο, πρέπει να έρθει κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου», είπε.

Η γκαλερί Μποργκέζε δάνεισε τρία έργα στην έκθεση, αλλά εξακολουθεί να έχει άλλα τρία στη δική της, χάρη στον καρδινάλιο Σιπιόνε Μποργκέζε, έναν πρώιμο θαυμαστή του Καραβάτζιο. Και η γκαλερί Ντόρια Παμφίλι της Ρώμης έχει δύο έργα.

Έργα του Καραβάτζιο βρίσκονται σε τέσσερις ρωμαϊκές εκκλησίες, αν και στην περίπτωση της μίας, αντί για το πρωτότυπο, που ανήκει πλέον στα Μουσεία του Βατικανού, υπάρχει αντίγραφο της «Κατάθεσης». Τρεις πίνακες βρίσκονται στο παρεκκλήσι Κονταρέλι, στη γαλλική εκκλησία του Σαν Λουίτζι, την πρώτη, σημαντική θρησκευτική αποστολή του που τον έκανε να συζητηθεί στην πόλη.

Καραβάτζιο 2025: Μία έκθεση με έργα του «κακού παιδιού» του Μπαρόκ από όλο τον κόσμο Facebook Twitter
Κονσέρτο / Φωτογραφία: Metropolitan Museum of Art

Η δεύτερη θρησκευτική του αποστολή αποτελούνταν από δύο πλευρικούς πίνακες στο παρεκκλήσι Τζεράζι στη Σάντα Μαρία ντελ Πόπολο. Οι πρώτες εκδοχές, της «Σταύρωσης του Πέτρου» και της «Μετατροπής του Σαούλ» (και οι δύο 1604-05), απορρίφθηκαν, λένε οι μελετητές, επειδή βάφτηκαν ενώ χτιζόταν το παρεκκλήσι και δεν ταίριαζαν στον χώρο. Ο Καραβάτζιο ξαναζωγράφισε και τα δύο θέματα. Στη συνέχεια, η «Σταύρωση» χάθηκε, αλλά η πρώτη εκδοχή της «Μετατροπής», η οποία ανήκει σε ιδιωτική συλλογή στη Ρώμη, περιλαμβάνεται στην έκθεση στο Μπαρμπερίνι.

«Δεν ζητήσαμε από καμία εκκλησία να δανείσει τους πίνακές της, καθώς είναι ένα έτος Ιωβηλαίου», είπε ο Σάλομον, αναφερόμενος στο Ιερό Έτος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που πραγματοποιείται κάθε 25 χρόνια και αναμένεται να φέρει εκατομμύρια πιστούς στη Ρώμη και στο Βατικανό το 2025.

Με πληροφορίες από New York Times
 

 
Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Από αύριο στο Πράδο της Μαδρίτης ο χαμένος πίνακας του Καραβάτζιο που παραλίγο να πουληθεί για 1.500 ευρώ

Πολιτισμός / Από αύριο στο Πράδο της Μαδρίτης ο χαμένος πίνακας του Καραβάτζιο που παραλίγο να πουληθεί για 1.500 ευρώ

Ο εν λόγω πίνακας. ζωγραφισμένος γύρω στα 1607-1610, προσφέρει μια συμπληρωματική εικόνα του ύστερου έργου του Καραβάτζιο και συμπυκνώνει τα καλύτερα στοιχεία από το στιλ του στα τελευταία του χρόνια
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κοστούμια και αναμνηστικά του «Downton Abbey» βγαίνουν σε δημοπρασία για καλό σκοπό

Πολιτισμός / Κοστούμια και αναμνηστικά του «Downton Abbey» βγαίνουν σε δημοπρασία για καλό σκοπό

Από μια τραπεζαρία σε στυλ 18ου αιώνα και την εντυπωσιακή τουαλέτα της Μάγκι Σμιθ μέχρι το ασημένιο ρολόι του μπάτλερ, τα αναμνηστικά αντικείμενα θα προσφερθούν σε ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα που υποστηρίζει παιδιά με απειλητικές για τη ζωή τους παθήσεις και τις οικογένειές τους
LIFO NEWSROOM
Τρόμος, Ιμπρεσιονισμός και 5 αριστουργήματα του παρελθόντος από αύριο στους κινηματογράφους

Πολιτισμός / Έχει συμβεί ξανά τον Αύγουστο; Μάλλον όχι. 13 ταινίες από αύριο στα σινεμά της πόλης

Οι νέες ταινίες του Ζακ Κρέγκερ και των Ελληνοαυστραλών αδερφών Φιλίππου, η ωραιότατη έκπληξη που μας επιφύλασσε ο Σεντρίκ Κλαπίς και πέντε μεγάλες δόξες σε επανέκδοση κάνουν τον προγραμματισμό των θεατών σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Πέθανε ο Τέρενς Σταμπ, ο θρυλικός «Στρατηγός Ζοντ» του Superman, σε ηλικία 87 ετών

Πολιτισμός / Πέθανε ο Τέρενς Σταμπ, ο θρυλικός «Στρατηγός Ζοντ» του Superman, σε ηλικία 87 ετών

Ο βρετανός ηθοποιός Τέρενς Σταμπ, γνωστός για τον ρόλο του ως General Zod στις ταινίες Superman, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών - Η καριέρα του περιλαμβάνει περισσότερες από 60 ταινίες και μία υποψηφιότητα για Όσκαρ
LIFO NEWSROOM
Tι να δείτε στα σινεμά το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου

Πολιτισμός / Tι να δείτε στα σινεμά το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου

Από την πρώτη κινηματογραφική εξόρμηση του πράκτορα 007 στη θριλερική διαδικασία εκλογής νέου Πάπα στο «Κονκλάβιο» κι από τη δοκιμασμένη χιτσκοκική συνταγή του «Man who knew too Much» στην συναρπαστική αγωνιστική δράση του «F1: The Movie», μερικές επιλογές για όσους αποφάσισαν να περάσουν την αργία στο Κλεινόν Άστυ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Χίος: Μικρές φθορές από τη φωτιά στον ναό Αγίου Γεωργίου και στο Κάστρο της Βολισσού

Πολιτισμός / Χίος: Μικρές φθορές από τη φωτιά στον ναό Αγίου Γεωργίου και στο Κάστρο της Βολισσού

Στον Ναό Αγίου Γεωργίου Πραστειάς καταστράφηκε μεγάλο μέρος του εργοταξιακού εξοπλισμού στον προαύλιο χώρο, ενώ στο Κάστρο Βολισσού, ζημιές σημειώθηκαν στις υποδομές ανάδειξης 
LIFO NEWSROOM