«Κύριε Διοικητά»: Πόσο ελκυστική μπορεί να είναι η ιστορία ενός αντιπαθέστατου ατόμου;

«Κύριε Διοικητά»: Πόσο ελκυστική μπορεί να είναι η ιστορία ενός αντιπαθέστατου ατόμου; Facebook Twitter
Φωτ.: Raphael GAILLARDE/Gamma-Rapho via Getty Images/Ideal Image
0

Πόσο ελκυστική μπορεί να είναι η ιστορία ενός αντιπαθέστατου ατόμου; Πώς να νιώσεις το δράμα ενός αντιδραστικού, απολυταρχικού, ιδεοληπτικού γέρου, τόσο θολωμένου από ερωτικό πόθο, που φτάνει ν' αναζητήσει λύτρωση στο έγκλημα;

Μ' αυτό το στοίχημα αναμετρήθηκε ο Γαλλοεβραίος κομίστας και πεζογράφος Ρομέν Σλοκόμπ στο επιστολικό μυθιστόρημά του «Κύριε Διοικητά» – και το κέρδισε.

Ικανό να σε κρατά αγκιστρωμένο ως το τέλος, μολονότι στη διαδρομή σού προκαλεί από δυσφορία μέχρι αγανάκτηση, το «Κύριε Διοικητά» (μετ. Έφη Κορομηλά, Πόλις, 2014) εκτυλίσσεται στη διάρκεια των πιο μελανών χρόνων της πρόσφατης ιστορίας της Γαλλίας, στα χρόνια της συνθηκολόγησης με τους ναζί και του δωσιλογισμού.

Και δίνει φωνή σ' έναν παρασημοφορεμένο ήρωα του Α' Παγκοσμίου πολέμου που έφυγε μονόχειρας απ' το μέτωπο, τον Πωλ-Ζαν Υσσόν, έναν μεγαλοαστό συγγραφέα, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας και της επιτροπής των βραβείων Γκονκούρ, ακροδεξιό, φανατικό αντισημίτη, μέγα θαυμαστή του Χίτλερ και πιστού οπαδού του επικεφαλής της κυβέρνησης του Βισί, στρατηγού Πετέν...

Νευρώδες, αφόρητα σκληρό κατά τόπους, βασισμένο σ' εκτενή βιβλιογραφία και με μια πλειάδα πραγματικών προσώπων και γεγονότων να διασταυρώνονται με φανταστικά, το «Κύριε Διοικητά» δεν υπογράφεται από κάποιον διάσημο αστέρα των παρισινών φιλολογικών σαλονιών.

Όλο σχεδόν το μυθιστόρημα αποτελείται από μια μακροσκελή αναφορά του Υσσόν προς τον Γερμανό διοικητή των δυνάμεων κατοχής στο Παρίσι εν έτει 1942, κι από τις πρώτες φράσεις που βάζει ο Σλοκόμπ στο στόμα του ήρωά του, προειδοποιώντας μας έτσι για τη συνέχεια, είναι οι εξής: «Κύριε Διοικητά (...), ουδέποτε συμμερίστηκα τη ρομαντική γελοιότητα που θέλει τους συγγραφείς αγίους ή ήρωες, και τον κόσμο να τους κοιτάζει σταυρώνοντας τα χέρια – κάθε άλλο μάλιστα: φρονώ ότι η καλλιέργεια ικανοτήτων τόσο ανατρεπτικών όσο η φαντασία και η ευαισθησία κάθε άλλο παρά άμοιρη κινδύνων είναι για την ηθική. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο λίγοι είναι οι συγγραφείς που διάγουν υποδειγματικό βίο».

κυριε διοικητα
Ρομέν Σλοκόμπ - Κύριε Διοικητά, εκδ. Πόλις

Ορκισμένος εχθρός του μπολσεβικισμού, της αναρχίας κι όλων των Εβραίων που έσπευσαν να κατακλύσουν τη Γαλλία «με τη συνενοχή του Λεόν Μπλούμ» –αυτού του ύπουλου, μοχθηρού, καπάτσου, μπάσταδρου Οβριού με την αξιοθρήνητη φάτσα, όπως χαρακτηρίζει ο ίδιος τον ηγέτη του Λαϊκού Μετώπου– ο Υσσόν είναι από κείνους τους διανοούμενους που θεωρούν ότι η πατρίδα του έχει καταντήσει καταφύγιο απροσάρμοστων, άπληστων και σακάτηδων, έτοιμων να ρίξουν τους υπόλοιπους στα βάθη της αβύσσου.

Σ' αυτήν τη Γαλλία-«χαβούζα» των μέσων της δεκαετίας του ΄30 θα υποδεχτεί ο ίδιος τη μέλλουσα σύζυγο του γιου του, την Ίλσε, μια γοητευτική αιθέρια ύπαρξη «με γαλάζια, γελαστά και ονειροπόλα μάτια», μια πολλά υποσχόμενη Γερμανίδα ηθοποιό του κινηματογράφου, πρόθυμη να εγκαταλείψει μια για πάντα την καριέρα της. Γιατί άραγε;

Όπως θ' ανακαλύψει ο Υσσόν στην πορεία επιστρατεύοντας ιδιωτικό ντετέκτιβ για να επιβεβαιώσει τις υποψίες του, η Ίλσε κρύβεται. Η αγαπημένη του γιου του και μητέρα της εγγονής του πλέον, η γυναίκα που ο ίδιος ερωτεύτηκε με πάθος από την πρώτη στιγμή που την αντίκρισε, φέρει αίμα εβραϊκό. Μήπως, αναρωτιέται, εκεί οφείλονται οι απανωτές δυστυχίες που έπληξαν την οικογένειά του;

Μέχρι να κατακτηθεί το Παρίσι και να μοιραστεί η Γαλλία στα δυο, ο Υσσόν έχει χάσει τη σύζυγό του από αρρώστια και την μοναχοκόρη του από πνιγμό, έχει αποκηρύξει τον γιο του επειδή πέρασε στους κόλπους της αντίστασης κι έχει μείνει μόνος του να προστατεύει δυο πλάσματα, τα οποία αποδεικνύονται «φορείς του κακού». Ο δρόμος προς την παράνοια είναι ανοιχτός...

Ο Ρομέν Σλοκόμπ δεν μας κρατά για πολύ σε αγωνία. Επιστολή κατάδοσης είναι το κείμενο που απευθύνει στον Γερμανό αξιωματούχο ο ήρωάς του, οδηγώντας την Ίσλε στο Άουσβιτς μια ώρα νωρίτερα.

Όσο, όμως, παρακολουθούμε τον τελευταίο να παραδέρνει ανάμεσα στις φιλοναζιστικές ιδέες του και τον απαγορευμένο έρωτά του, να εκμεταλλεύεται την ανασφάλεια της Ίλσε προς ιδίον όφελος, να συγχρωτίζεται με τους συνεργάτες των κατακτητών, να εκβιάζει, να εκβιάζεται και να βουλιάζει μέσα στη σύγχυση και τον εσωτερικό διχασμό, βλέπουμε να ζωντανεύει μπροστά μας το νοσηρό πνεύμα μιας ολόκληρης εποχής όπως το εξέφρασε στη Γαλλία ένας εσμός αριστοκρατών, στρατιωτικών και ευυπόληπτων κατά τα άλλα πνευματικών ανδρών παραδομένων στον εθνικισμό και τον φασισμό. Κάτι που οι Γάλλοι λογοτέχνες έχουν αποφύγει ως τώρα να προσεγγίσουν διεξοδικά.

Νευρώδες, αφόρητα σκληρό κατά τόπους, βασισμένο σ' εκτενή βιβλιογραφία και με μια πλειάδα πραγματικών προσώπων και γεγονότων να διασταυρώνονται με φανταστικά, το «Κύριε Διοικητά» δεν υπογράφεται από κάποιον διάσημο αστέρα των παρισινών φιλολογικών σαλονιών. Γεννημένος το 1953, ο Ρομέν Σλοκόμπ προέρχεται από τον χώρο των εικαστικών, κι αν εμπιστευτούμε τη wikipedia, σταθερή πηγή έμπνευσής του αποτελεί η σύγχρονη γιαπωνέζικη κουλτούρα, όπως εκφράζεται στα κόμικς και στις πρακτικές του σαδομαζοχισμού!

Μέχρι να στραφεί προς τη συγγραφή βιβλίων για νέους καθώς και κατασκοπευτικών και αστυνομικών μυθιστορημάτων, ο Σλοκόμπ σταδιοδρόμησε ως σχεδιαστής και εικονογράφος κόμικς, φωτογράφος και κινηματογραφιστής, έχοντας να επιδείξει εκθέσεις από το Παρίσι και το Λονδίνο ως τη Νέα Υόρκη κι από την Στοκχόλμη ή την Μπολόνια ως το Τόκιο.

Όσο για το «Κύριε Διοικητά», το έγραψε κατά παραγγελία, αποδεχόμενος το 2011 την πρόκληση εκδοτικού οίκου να επινοήσει «την επιστολή που δεν έστειλε ποτέ»...

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο στενός κύκλος του Χίτλερ: άγνωστες πτυχές

Βιβλίο / Ο στενός κύκλος του Χίτλερ: άγνωστες πτυχές

Στην άκρως διεισδυτική «Αυλή του Χίτλερ», που βασίζεται σε άγνωστα ως τώρα ντοκουμέντα, η ιστορικός Χάικε Γκέρτεμακερ αποκαλύπτει όλα τα πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος του Φίρερ, από την πρώτη μέρα ανάληψης της εξουσίας έως το τέλος.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΣΑΒΒΑΤΟ Τζον Καρ: «Το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα είναι η ρίζα του μισογυνισμού»

Βιβλίο / Τζον Καρ: «Με ενοχλεί η βλαβερή επίδραση των Ελληνίδων μαμάδων στα παιδιά τους»

Ο καταξιωμένος Ελληνοβρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας, με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου «Η ήττα του Μουσολίνι στο ύψωμα 731», μιλά στη LiFO για την Ιστορία, την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, την Ελλάδα και τη δημοσιογραφία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Βιβλίο / Έλλη Σκοπετέα: Tο ανατρεπτικό έργο μιας ιστορικού που έφυγε νωρίς

Δεν υπάρχει μελέτη για τον ελληνικό εθνικισμό που να μην έχει αναφορές στο έργο της. Η επανακυκλοφορία του βιβλίου της «Το “Πρότυπο Βασίλειο” και η Μεγάλη Ιδέα» από τις εκδόσεις Νήσος συνιστά αναμφίβολα εκδοτικό γεγονός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός» ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Νίκος Μπακουνάκης / Νίκος Μπακουνάκης: «Αυτή τη θέση δεν την παντρεύεσαι, ούτε είσαι θεός»

Ο πρόεδρος του ΕΛΙΒΙΠ, στην πρώτη του συνέντευξη, μιλά στη LIFO για τους στόχους και τις δράσεις του ιδρύματος και για το προσωπικό του όραμα για το βιβλίο. Ποιος ο ρόλος των μεταφράσεων στην πολιτιστική διπλωματία και πώς θα αυξηθεί η φιλαναγνωσία; 
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζόναθαν Κόου

I was there / Τζόναθαν Κόου: «Το να είσαι κυνικός δείχνει τεμπελιά στη σκέψη»

Ο διάσημος Βρετανός συγγραφέας βρέθηκε στην Αθήνα και μίλησε για τη συγγραφή ως «πολυτέλεια για λίγους», την εκλογή Τραμπ ως «έκφραση απόγνωσης» και τη «woke» κουλτούρα ως πράξη ενσυναίσθησης.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πολ Όστερ (1947-2024): Ο Mr. Vertigo των ονειρικών μας κόσμων

Σαν σήμερα  / Πολ Όστερ: «Οι χαμένες ευκαιρίες αποτελούν μέρος της ζωής στον ίδιο βαθμό με τις κερδισμένες»

Σαν σήμερα 30 Απριλίου, το 2024 πεθαίνει ο σπουδαίος Αμερικανός συγγραφέας και μετρ της σύμπτωσης, που κατάφερε να συνδυάσει την προοπτική των άπειρων φανταστικών κόσμων με το ατελείωτο κυνήγι των ευκαιριών και τη νουάρ ατμόσφαιρα με τα πιο ανήκουστα αυτοβιογραφικά περιστατικά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ηλίας Μαγκλίνης: «Η ανάκριση»

Το Πίσω Ράφι / «Γιατί δεν μου μιλάς ποτέ για τον εφιάλτη σου, μπαμπά;»

Η «Ανάκριση» του Ηλία Μαγκλίνη, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πεζά των τελευταίων χρόνων, φέρνει σε αντιπαράθεση έναν πατέρα που βασανίστηκε στη Χούντα με την κόρη του που «βασανίζεται» ως περφόρμερ στα χνάρια της Μαρίνα Αμπράμοβιτς.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Πέντε κλασικά έργα που πρέπει κανείς να διαβάσει

Βιβλίο / 5 κλασικά βιβλία που κυκλοφόρησαν ξανά σε νέες μεταφράσεις

Η κλασική λογοτεχνία παραμένει εξαιρετικά επίκαιρη, κι αυτό το αντιλαμβάνεται κανείς ανατρέχοντας στους τίτλους της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής και σε έργα των Τζόις, Κουτσί, Κάφκα, Αντρέγεφ και Τσβάιχ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τάσος Θεοφίλου: «Η φυλακή είναι το LinkedΙn των παρανόμων» ή «Το πορνό και το Κανάλι της Βουλής είναι από τα πιο δημοφιλή θεάματα στη φυλακή»

Βιβλίο / Τάσος Θεοφίλου: «Όταν μυρίζω μακαρόνια με κιμά θυμάμαι τη φυλακή»

Με αφορμή το βιβλίο-ντοκουμέντο «Η φυλακή», ο Τάσος Θεοφίλου μιλά για την εμπειρία του εγκλεισμού, για τον αθέατο μικρόκοσμο των σωφρονιστικών ιδρυμάτων –μακριά απ’ τις εικόνες που αναπαράγουν σειρές και ταινίες– και για το πώς η φυλακή λειτουργεί σαν το LinkedIn των παρανόμων.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Βιβλίο / Michel Gaubert: Ο dj που βάζει μουσικές στα σημαντικότερα catwalks

Chanel, Dior και πολλοί ακόμα οίκοι υψηλής ραπτικής «ντύνουν» τα shows τους με τη μουσική του. Στο «Remixed», την αυτοβιογραφία-παλίμψηστο των επιρροών και των εμμονών του, ο ενορχηστρωτής της σύγχρονης catwalk κουλτούρας μας ξεναγεί σε έναν κόσμο όπου μουσική και εικόνα γίνονται ένα.
ΣΤΕΛΛΑ ΛΙΖΑΡΔΗ
Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Βιβλίο / Ρωμανός ο Μελωδός: Ο ουρανόθρεφτος ποιητής του Θείου Δράματος

Λίγοι είναι οι ποιητικά γραμμένοι εκκλησιαστικοί στίχοι που δεν φέρουν τη σφραγίδα αυτού του ξεχωριστού υμνωδού και εκφραστή της βυζαντινής ποιητικής παράδοσης που τίμησαν οι σύγχρονοί μας ποιητές, από τον Οδυσσέα Ελύτη μέχρι τον Νίκο Καρούζο.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Βιβλίο / Τα 5 πιο σημαντικά βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα

Η τελευταία μεγάλη μορφή της λατινοαμερικάνικης λογοτεχνίας που πίστευε πως «η λογοτεχνία μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα» έφυγε την Κυριακή σε ηλικία 89 ετών. Ξεχωρίσαμε πέντε από τα πιο αξιόλογα μυθιστορήματά του.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ