Ομίχλη εγκεφάλου - Η τρομακτική κατάσταση που βιώνουν κάποιοι, μήνες μετά τον Covid

Οι γιατροί παλεύουν να βρουν απαντήσεις καθώς όλο και περισσότεροι ασθενείς παραπονιούνται για γνωστική εξασθένηση, μήνες αφότου νόσησαν από τον κορωνοϊό, γράφει το ρεπορτάζ του Guardian για μια κατάσταση που αναφέρεται ως «ομίχλη εγκεφάλου»

Για την Mirabai Nicholson-McKellar, ο Covid-19 προκάλεσε μια σειρά συμπτωμάτων από πόνους στο στήθος, ημικρανία 11 ημερών, τρία θετικά αποτελέσματα εξετάσεων και μια περίοδο στο νοσοκομείο. Επτά μήνες αργότερα, η 36χρονη από το Μπάιρον Μπέι της Αυστραλίας, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει συμπτώματα - συμπεριλαμβανομένων δυσκολιών στη σκέψη που συχνά περιγράφονται ως «ομίχλη εγκεφάλου» (brain fog).

«Η ομίχλη του εγκεφάλου δεν περιγράφει ως όρος επαρκώς το τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Σε παραλύει τελείως. Δεν μπορώ να σκεφτώ αρκετά καθαρά για να κάνω τίποτα», λέει η Nicholson-McKellar, προσθέτοντας ότι η εμπειρία θα μπορούσε να περιγραφεί καλύτερα ως γνωστική εξασθένηση. Οι συνέπειες, λέει, ήταν τεράστιες. «Δεν μπορώ να δουλέψω για περισσότερο από μία έως δύο ώρες την ημέρα και ακόμη και το να βγω το σπίτι για ψώνια μπορεί να είναι μια πρόκληση». «Όταν κουράζομαι, γίνεται πολύ χειρότερο και μερικές φορές το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να ξαπλώσω στο κρεβάτι και να παρακολουθώ τηλεόραση». Η ομίχλη του εγκεφάλου την κάνει να ξεχνάει σε βαθμό που όταν μαγειρεύει καίει το φαγητό, περιγράφει η 36χρονη στο άρθρο του Guardian. «Με εμποδίζει συχνά από το να είμαι σε θέση να κάνω μια φυσιολογική συνομιλία ή να γράψω ένα μήνυμα κειμένου ή ένα email», προσθέτει. «Νιώθω σαν μια σκιά του πρώην εαυτού μου. Δεν ζω τώρα, απλά υπάρχω».

Ο Δρ. Michael Zandi, σύμβουλος του UCL Queen Square Institute of Neurology, λέει ότι έχει αντιμετωπίσει ασθενείς που ζουν με ομίχλη εγκεφάλου για μερικούς μήνες. Ενώ μερικοί έχουν εισαχθεί σε νοσοκομείο, ο Zandi λέει ότι τώρα βλέπει περιπτώσεις που αντιμετώπισαν τον Covid με εγκλεισμό στο σπίτι. «Το ποσοστό των ατόμων με γνωστικά συμπτώματα για οποιαδήποτε χρονική περίοδο ως αποτέλεσμα του Covid-19 είναι άγνωστο και αποτελεί επίκεντρο της τωρινής μελέτης, αλλά, σε ορισμένες μελέτες θα μπορούσε να είναι έως και 20%», λέει.

Μία δυσκολία στην αντιμετώπιση της «εγκεφαλικής ομίχλης» είναι ότι ο ίδιος ο όρος είναι θολός από μόνος του. «Δεν είναι ιατρικός όρος», λέει ο Δρ. Ross Paterson του ινστιτούτου Queen Square. «Δεν έχουμε καθορίσει ποια είναι αυτά τα συμπτώματα και αν είναι κάτι μετρήσιμο, διότι, απλά, κανείς δεν έχει ολοκληρώσει τη μελέτη ακόμα». Ο Zandi συμφωνεί ότι στο παρελθόν έχουν αναφερθεί δυσκολίες σκέψης και συγκέντρωσης από ασθενείς με άλλες καταστάσεις. «Οι γιατροί και οι επιστήμονες δεν θα χρησιμοποιούσαν απαραίτητα την "ομίχλη του εγκεφάλου" ως διάγνωση, καθώς δεν ορίζει ακριβώς ποιο είναι το πρόβλημα και τι θα μπορούσε να το προκαλεί», λέει ο Zandi.

Ο Δρ Wilfred Van Gorp, πρώην πρόεδρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Κλινικής Νευροψυχολογίας, λέει ότι πολλοί που νόσησαν έχουν επίσης προβλήματα όπως πονοκεφάλους, δυσφορία σε δυνατούς θορύβους και αδυναμία ελέγχου των συναισθημάτων. «Τα συμπτώματα μοιάζουν πολύ με αυτά των ασθενών μετά από διάσειση», λέει, προσθέτοντας ότι υπάρχουν επίσης ομοιότητες με το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Πώς μπορεί ο κορωνοϊός να προκαλέσει ομίχλη εγκεφάλου

Ο Zandi λέει ότι θα μπορούσαν να υπάρχουν πολλές αιτίες που προκαλούν την κατάσταση αυτή, από τη φλεγμονή στο σώμα έως την έλλειψη οξυγόνου στον εγκέφαλο. Η έλλειψη οξυγόνου αποτελεί ιδιαίτερη ανησυχία για όσους πέρασαν χρόνο με αναπνέοντας με μηχανική υποστήριξη. Ο Zandi προσθέτει ότι εργαστηριακά πειράματα έχουν δείξει ακόμη και ότι ο ιός μπορεί να μολύνει εγκεφαλικά κύτταρα και να διακόψει την παροχή οξυγόνου σε γειτονικά κύτταρα - αν και τα ευρήματα αυτά δεν έχει ακόμη αξιολογηθεί από ομοτίμους.

Και ο Paterson λέει ότι ενώ οι μελέτες είναι μικρές, υπάρχουν ενδείξεις από ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με σοβαρά νευρολογικά σύνδρομα ότι ο κορωνοϊός μπορεί να επηρεάσει το νευρικό σύστημα, με ανησυχίες ότι θα μπορούσε να προκαλέσει προβλήματα όπως νευροφλεγμονή και βλάβη στην προστατευτική επικάλυψη των νευρικών κυττάρων. Θα μπορούσαν επίσης να υπάρχουν ψυχολογικοί παράγοντες, ιδιαίτερα μεταξύ των επιζώντων που πέρασαν χρόνο σε ΜΕΘ «Το να έχει περάσει κανείς αυτό είναι κάτι πολύ τρομακτικό», λέει ο Zandi.

Ο Δρ. Nick Gray, σύμβουλος κλινικής ψυχολόγου στο Sussex Partnership NHS Foundation Trust, δήλωσε ότι όροι παρόμοιοι με την «ομίχλη του εγκεφάλου» έχουν χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν σε συνδυασμό με ακραία κόπωση, χαμηλή διάθεση και καταστάσεις όπως η μετατραυματική διαταραχή PTSD. Και υπάρχει μια άλλη πιθανότητα, λέει ο Paterson. «Είναι μήπως άνθρωποι που ήταν άρρωστοι, απομονωμένοι, πιο ανήσυχοι, ίσως να μην κοιμούνται καλά και πιο επιρρεπείς στις ημικρανίες;». «Θα χρειαστούν πολύ προσεκτικές μελέτες για να ξεχωρίσετε τι συμβαίνει εκεί», λέει.