«Γράμμα στον δικαστή μου» του Ζορζ Σιμενόν: Πώς ένας αστός φτάνει στο έγκλημα;

george simenon Facebook Twitter
Ο Ζορζ Σιμενόν ολοκλήρωσε το «σκληρό μυθιστόρημά» του Γράμμα στον δικαστή μου τον Δεκέμβριο του 1946, στο Μπρέντεντον Μπιτς της Φλόριντας. Φωτ.: James Andanson/Sygma via Getty Images/Ideal Image
0

Ο ΣΑΡΛ ΑΛΑΒΟΥΑΝ ΕΙΝΑΙ γιατρός σε μια μικρή επαρχιακή πόλη. Αστός πρώτης γενιάς, καθώς ο πατέρας του έβγαζε τα προς το ζην καλλιεργώντας τη γη, ανήκε πλέον στη μεσοαστική τάξη που ήταν η δεξαμενή της χώρας για γιατρούς, δικηγόρους, υπαλλήλους, αλλά και βουλευτές και γερουσιαστές, καμιά φορά και υπουργούς.

Ο γιατρός, με δύο γάμους στο ενεργητικό του, με δύο κόρες από τον πρώτο του γάμο, ζούσε με την αξιοπρέπεια που του επέβαλε η κοινωνική θέση του. «Είχα κάνει με μεγάλη σχολαστικότητα, όσο καλύτερα μπορούσα, όλα όσα μου είχαν πει να κάνω. Χωρίς να ψάχνω τον λόγο. Χωρίς να αναζητώ να καταλάβω».

Με την ιατρική δεν είχε και πολύ καλή σχέση. Πολλές φορές, μπροστά σε μια αρρώστια ένιωθε αμήχανος και πήγαινε στο διπλανό δωμάτιο για να συμβουλευτεί την ιατρική εγκυκλοπαίδεια. Είχε όμως ένα ταλέντο: διαισθανόταν την αρρώστια. «Την ανιχνεύω όπως ένας σκύλος ανιχνεύει το θήραμα. Την οσφραίνομαι». Το ταλέντο του αυτό του εξασφάλισε την πελατεία, ανθρώπους της επαρχίας, φτωχούς, μικροαστούς που έφταναν χωρίς ραντεβού στο ιατρείο του, περίμεναν στους καναπέδες και πλήρωναν πάντα ‒ γιατί τον γιατρό πρέπει να τον πληρώνεις αμέσως.

Ο Σαρλ Αλαβουάν είχε όμως τους δαίμονές του, που κάποια στιγμή τον οδήγησαν σ’ ένα άγριο έγκλημα. Μέσα στη φυλακή, όπου εξέτιε την ποινή του, ο επαρχιακός γιατρός αποφασίζει να γράψει ένα γράμμα στον δικαστή που τον ανέκρινε, τον Ερνέστ Κομελιώ. Αισθανόταν γι’ αυτόν οικειότητα, γιατί ήταν από τον ίδιο κοινωνικό χώρο. Αν ζούσαν στην ίδια πόλη, θα συναντιούνταν δύο φορές την εβδομάδα για μπριτζ και θα αποκαλούνταν μεταξύ τους «αγαπητέ μου δικαστά» και «αγαπητέ μου γιατρέ».

Σ’ αυτό το γράμμα στον δικαστή του ο Σαρλ Αλαβουάν παρουσιάζει τη ζωή του και τη διαδρομή του προς το έγκλημα. Το γράμμα δείχνει τις αθέατες πλευρές της ανθρώπινης συνθήκης, τον άγνωστο ψυχισμό, τον καταπιεσμένο εαυτό και τελικά έναν εσωτερικό μηχανισμό που μπορεί να οδηγήσει στο έγκλημα ακόμη και τον πιο συντηρητικό, συμβατικό, καθωσπρέπει αστό.

Ο Αλαβουάν ανήκει σ’ αυτούς τους άχρονους ήρωες, τα άχρονα πρόσωπα που επιτρέπουν στον συγγραφέα να γράψει και να μιλήσει για τις ανθρώπινες συμπεριφορές πέρα από τις συμβάσεις της εποχής και του ημερολογιακού χρόνου.

Ο Ζορζ Σιμενόν ολοκλήρωσε το «σκληρό μυθιστόρημά» του Γράμμα στον δικαστή μου τον Δεκέμβριο του 1946, στο Μπρέντεντον Μπιτς της Φλόριντας. Ο Αλαβουάν ανήκει σ’ αυτούς τους άχρονους ήρωες, τα άχρονα πρόσωπα που επιτρέπουν στον συγγραφέα να γράψει και να μιλήσει για τις ανθρώπινες συμπεριφορές πέρα από τις συμβάσεις της εποχής και του ημερολογιακού χρόνου. Αυτό το στοιχείο δίνει στα «σκληρά μυθιστορήματα» (romans durs) του Σιμενόν μια διαρκή επικαιρότητα, τα κάνει κλασικά.

Οι ήρωες σαν τον Αλαβουάν είναι αρχετυπικοί και τα romans durs είναι ουσιαστικά τραγωδίες. Ας διαβάσουν οι αναγνώστες μερικά απ’ αυτά, όπως ο Ένοικος, οι «Αρραβώνες του κυρίου Ιρ» ή οι «Δαίμονες του πιλοποιού», για να καταλάβουν την τραγική συνθήκη.

SIMENON
ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΓΙΑ ΝΑ ΤΟ ΑΓΟΡΑΣΕΤΕ: Georges Simenon, Γράμμα στον δικαστή μου, Μτφρ.: Αργυρώ Μακάρωφ, Εκδόσεις Άγρα, Σελ.: 286

Ο Αλαβουάν διηγείται τη ζωή του στο γράμμα στον ανακριτή του. Μεγαλώνει στη σκιά της μητέρας του. Παντρεύεται σε πρώτο γάμο τη Ζαν, κόρη του γιατρού της επαρχίας, ο οποίος έχει συνταξιοδοτηθεί από καιρό. Μαζί της κάνει δύο παιδιά. Αλλά μετά τη δεύτερη γέννα, η γυναίκα του πεθαίνει.

Δεν θα αργήσει να έρθει ο δεύτερος γάμος. Η Αρμάντ, χήρα όπως κι αυτός, είναι κόρη καλής οικογενείας. Μπαίνει στο σπίτι του σχεδόν από τύχη, για να φροντίσει τη μία από τις θυγατέρες του, που είναι άρρωστη από διφθερίτιδα.

Στον γάμο του με την Αρμάντ δεν υπήρχε έρωτας. Ο έρωτας δεν υπήρχε ούτε στον γάμο μου με την Ζαν. Ιδιαίτερα με την Αρμάντ είχε ένα δύσκολο πρόβλημα: να τη φιλά στο στόμα, εξαιτίας του γέλιου της. Είχε το ίδιο χαμόγελο, πρωί και βράδυ.

Σε λίγο η Αρμάντ θα γινόταν η απόλυτη κυρίαρχος του σπιτιού του και της οικογένειάς του. Αλλά δεν ήταν αυτό το θέμα που τον ενοχλούσε. Το θέμα ήταν ότι με τον γάμο άφηνε ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής του ανικανοποίητο και τον βασάνιζε συνέχεια η επιθυμία να την απατήσει. «Η Αρμάντ είναι αξιοπρεπής», γράφει στο δικαστή του. «Και τώρα προσπαθήστε να φανταστείτε επί δέκα συνεχή χρόνια το καθημερινό τετ-α-τετ με την αξιοπρέπεια, προσπαθήστε να δείτε στο κρεβάτι τον εαυτό σας με την αξιοπρέπεια».

Και μετά από δέκα χρόνια έρχεται η έκρηξη. Στη Νάντη, όπου ο γιατρός Αλαβουάν έχει πάει για επαγγελματικούς λόγους, συναντά στον σιδηροδρομικό σταθμό, μια νύχτα υπό βροχή, τη Μαρτίν Ενγκλεμπέρ. Είναι πολύ νεότερή του, Βελγίδα από τη Λιέγη (όπως και ο Ζορζ Σιμενόν). Περνούν μια νύχτα παράφορου έρωτα και πάθους.

Ο Αλαβουάν βρίσκει τελικά την αγάπη. Αποφασίζει να μην αποχωριστεί ποτέ τη Μαρτίν και την παίρνει μαζί του στη μικρή πόλη του. Την προσλαμβάνει ως βοηθό του στο ιατρείο και τη βάζει στη συζυγική στέγη. Στη μικρή κοινωνία αυτό ήταν μεγαλύτερο έγκλημα από τον ίδιο τον φόνο. Θα μπορούσαν να του συγχωρήσουν τον φόνο, αλλά όχι να φέρει την ερωμένη στο σπίτι. Κάποια στιγμή η Αρμάντ πιάνει τον Αλαβουάν και τη Μαρτίν στα πράσα. Η ρήξη είναι αναπόφευκτη. Ο γιατρός με τη Μαρτίν αποφασίζουν να φύγουν για το Παρίσι και να κάνουν μια νέα αρχή.

Στο Σιμενόν δεν υπάρχει ποτέ χάπι-εντ και το μυθιστόρημα δεν μπορεί να τελειώνει εδώ. Πριν η Μαρτίν γνωρίσει τον γιατρό ήταν ένα κορίτσι με παρελθόν. Αυτό το παρελθόν έγινε ο δαίμονας του Αλαβουάν. Παθιασμένος έρωτας αλλά και βία. Έβλεπε στη δική του Μαρτίν τη Μαρτίν των άλλων. Αποφάσισε να τη γνωρίσει καλύτερα και πήγε μαζί της ένα ταξίδι στη Λιέγη. Στη γενέθλια πόλη της ήθελε να δει πού έζησε, πού είχε κινηθεί, ποιους είχε συναντήσει. «Πήγαμε. Σαν προσκύνημα. Κι επιπλέον είχα την ελπίδα ότι θα άφηνα εκεί οριστικά ένα μεγάλο μέρος απ’ τους δαίμονες μου».

Έχουν πολύ ενδιαφέρον οι σελίδες του μυθιστορήματος με την επίσκεψη στη Λιέγη, γιατί μοιάζουν με αυτοβιογραφική επιστροφή. Ο Σιμενόν είχε γεννηθεί και μεγαλώσει στη Λιέγη. Και η πόλη αυτή του γαλλόφωνου Βελγίου είναι κατά κάποιον τρόπο το πρώτο μυθιστορηματικό εργαστήριο του συγγραφέα. Η μικροαστική συνοικία του Ουτρμέζ, όπου γεννήθηκε και όπου έπαιζε ως παιδί, στις όχθες του ποταμού Μεύση, ανάμεσα στις ενορίες του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Φολιάν, του έδωσε χαρακτήρες και συμπεριφορές.

Η επίσκεψη στη Λιέγη δεν καταλαγιάζει όμως τους δαίμονες του γιατρού. Μετά από μια νύχτα ερωτικής έξαψης, ο Αλαβουάν στραγγαλίζει τη Μαρτίν. «Δεν σκότωσα αυτήν. Την άλλη σκότωσα…» γράφει στο δικαστή του.

Αλλά ούτε εδώ τελειώνει το μυθιστόρημα. Ανακαλύψτε το τέλος.

Η Αργυρώ Μακάρωφ έχει μεταφράσει και αυτό το μυθιστόρημα του Σιμενόν. Είναι η συστηματική μεταφράστρια του έργου του Βέλγου συγγραφέα. Η ελληνική φωνή του.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ