Για την Άννα Αχμάτοβα

Για την Άννα Αχμάτοβα Facebook Twitter
Σ' έλεγαν Άννα Γκορένκο. Κι άλλαξες το όνομά σου, κυριευμένη από τον δαίμονα της ποίησης, το έκανες Αχμάτοβα, γιατί σκιαζόταν ο πατέρας σου μην τυχόν και σπιλώσεις το οικογενειακό σας όνομα με τα ποιητικά πετάγματά σου.
0

Ανεστιότητα, αταξία, πλάνητας βίος. Γεννήθηκες στο 1889, στις 23 Ιουνίου, στο Μπολσόι Φοντάν, στην Οδησσό κοντά, και σ' έλεγαν Άννα Γκορένκο. Είκοσι δύο χρόνια μετά γνώρισες τον Μοντιλιάνι που ζούσε στο Παρίσι μες στην ένδεια, το αψέντι και το πελώριο ταλέντο του. Κι άλλαξες το όνομά σου, κυριευμένη από τον δαίμονα της ποίησης, το έκανες Αχμάτοβα, γιατί σκιαζόταν ο πατέρας σου μην τυχόν και σπιλώσεις το οικογενειακό σας όνομα με τα ποιητικά πετάγματά σου. Ο Νικολάι Γκουλιμιόφ, στο μεταξύ, ποιητής κι αυτός, και τυχοδιώκτης, θα εναλλάσσει τις προτάσεις γάμου προς εσένα με απόπειρες αυτοκτονίας, ώσπου να αποκομίσει το προνόμιο να τον θεωρήσεις πεπρωμένο και να τον παντρευτείς. Συχνάζεις στο καμπαρέ «Αδέσποτος Σκύλος», εκδίδεις σε τριακόσια αντίτυπα τον λυρικό σου λόγο, αρχίζεις να κερδίζεις αίγλη και θαυμασμό. Το 1918 θα διαζευχτείς τον Γκουμιλιόφ. Θα παντρευτείς τον επίσης ποιητή και ασσυριολόγο Βλαντίμιρ Σιλέικο, ένας γάμος που θα χαρακτηρίσεις «θλιβερή παρεξήγηση». Εκδίδεις το Ροζάριο, εκδίδεις το Λευκό Σμήνος. Μαίνεται ο εμφύλιος. Το Anno Domini MCMXXI τυπώνεις το 1922, κι ως το 1940, δεκαοχτώ ολόκληρα χρόνια, φιμώμουν τη φωνή σου, σε λένε «απολίτικη» οι ανούσιοι κομισάριοι, κάθε δημοσίευση σου απαγορεύουν. Το 1925 θα συνδεθείς με τον ιστορικό τέχνης και κριτικό Νικολάι Πούνιν. Το 1933 θα συλλάβουνε τον γιο σου, τον Λεβ Γκουμιλιόφ. Το 1935 θα συλλάβουνε κι εσένα. Γράφεις τα ποιήματα που συνθέτουν το Ρέκβιεμ, ανάμεσα στα 1935 και 1940, και θα περιμένεις ως το 1963 για να εκδοθεί το βιβλίο, στο Μόναχο, ερήμην σου, κι όσο ζούσες δεν εκδόθηκε ποτέ στη χώρα σου. Μονάχα το 1987, είκοσι ένα χρόνια μετά τον θάνατό σου (το 1966), εκδόθηκε το Ρέκβιεμ στη Ρωσία. Στα ελληνικά το γύρισε ο μέγας Άρης Αλεξάνδρου, εκδόθηκε στην Άγρα, και τώρα η Ασπασία Λαμπρινίδου, μαζί με σελίδες αυτοβιογραφίας, σε μιαν έκδοση υπέροχη, που την κοσμεί του Κώστα Γουζέλη ένα γλυπτό θαυμάσιο (εκδ. Το Ροδακιό). 

2.

19 Αυγούστου 1939. VII Στο θάνατο. «Έτσι κι αλλιώς θα 'ρθείς. Εμπρός λοιπόν./ Σε περιμένω – δεν αντέχω./ Χαμήλωσα το φως, την πόρτα έχω ανοιχτή/ Για σένα, τόσο απλόν, σα θαύμα./ Και πάρε για να 'ρθείς όποια μορφή αγαπάς./ Με αέρια του θανάτου χτύπησέ με,/ Ή μ' ένα σίδερο κλεφτά σαν έμπειρος ληστής,/ Ή με του τύφου τους αχνούς φαρμάκωσέ με./ Ή έλα σαν παραμύθι, από σε γραμμένο,/ Που όλοι το 'χουν μέχρι αηδίας χορτάσει,/ Και που μιλάει για ένα κασκέτο γαλανό/ Και για τον θυρωρό που από τον φόβο έχει χλωμιάσει./ Το ίδιο κάνει τώρα. Αφρίζει ο Γενισέι/ Και τ' άστρο του βορρά φεγγοβολά./ Και στη γαλάζια λάμψη των γλυκών ματιών/ Ο ύστατος τρόμος ρίχνει σκοτεινιά». (Ρέκβιεμ, σ. 31)

3.

Μιλάει η Αχμάτοβα. Γεννήθηκα την ίδια χρονιά με τον Τσάρλι Τσάπλιν, τη Σονάτα του Κρόιτσερ του Τολστόι, τον πύργο του Άιφελ και, μου φαίνεται, τον Τ.Σ. Έλιοτ. (Ο Έλιοτ γεννήθηκε το 1888, η Αχμάτοβα το 1889) [...] Παγανιστικά παιδικά χρόνια. Στη γειτονιά αυτής της ντάτσας πήρα το παρατσούκλι «αγρίμι», επειδή περπατούσα ξυπόλυτη, τριγύριζα χωρίς καπέλο, ριχνόμουν από τη βάρκα στην ανοιχτή θάλασσα, κολυμπούσα με τις καταιγίδες και καθόμουν στον ήλιο μέχρι που το δέρμα μου ξεφλούδιζε. Και με όλα αυτά σκανδάλιζα τις επαρχιώτισσες νεαρές κυρίες της Σεβαστούπολης [...] Τους ανθρώπους της γενιάς μου δεν τους απειλεί κανενός είδους μελαγχολική επιστροφή – δεν έχουμε πού να επιστρέψουμε [...] Ο 20ός αιώνας άρχισε την άνοιξη του 1914 με τον πόλεμο, ακριβώς όπως ο 19ος είχε αρχίσει με το Συνέδριο της Βιέννης. Οι ημερομηνίες στο ημερολόγιο δεν έχουν απολύτως καμία σημασία. Αναμφισβήτητα ο συμβολισμός ήταν φαινόμενο του 19ου αιώνα. Η εξέγερσή μας εναντίον του ήταν θεμιτή, γιατί θεωρούσαμε τους εαυτούς μας ανθρώπους του 20ού αιώνα και δεν θέλαμε να παραμείνουμε στον προηγούμενο [...] Αρκετές μέρες ασχολούμαι με το βιογραφικό βιβλίο. Διαπιστώνω πως είναι πολύ βαρετό να γράφεις για τον εαυτό σου και πολύ ενδιαφέρον να γράφεις για ανθρώπους και πράγματα (η Πετρούπολη, η μυρωδιά του σταθμού στο Παβλόφσκ, τα καράβια στο Γκούνγκερμπουργκ, το λιμάνι της Οδησσού μετά την απεργία των σαράντα ημερών). Να γράφεις για τον εαυτό σου όσο λιγότερο γίνεται.

To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μαρκ Τουέιν, «Οι περιπέτειες του Χακ Φιν»

Το πίσω ράφι / Το μυθιστόρημα του Μαρκ Τουέιν που έθαψαν οι κριτικοί και το αποθέωσε ο Χέμινγουεϊ

Στις «Περιπέτειες του Χακ Φιν» ο Μαρκ Τουέιν έπλασε τον πιο ελεύθερο ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας, που αρνήθηκε τους κανόνες της κοινωνίας του και ένωσε την τύχη του με έναν σκλάβο δραπέτη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί την ζωή χωρίς αυτόν

Βιβλίο / Ο Σάχης του Ιράν και η Αμερική που δεν μπορούσε να φανταστεί τη ζωή χωρίς αυτόν

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Βασιλεύς των Βασιλέων», όπως αποκαλούσε τον εαυτό του ο Ρεζά Παχλαβί, εστιάζει στις διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ που «αποδέχτηκαν πρόθυμα τις φαντασιώσεις του, τόσο για τον εαυτό του όσο και για τη χώρα του».
THE LIFO TEAM
Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Βιβλίο / Γωγώ Ατζολετάκη: «Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας δεν είναι “ληγμένα προϊόντα”»

Σταρ Ελλάς στα νιάτα της, διακρίθηκε ως ηθοποιός, θιασάρχης, ραδιοφωνική παραγωγός, δοκιμάστηκε επίσης στη συγγραφή έχοντας κυκλοφορήσει μέχρι τώρα επτά βιβλία μαζί με το πρόσφατο «Η τρίτη άνοιξη» (εκδ. Επίμετρο), που έδωσε και το έναυσμα γι’ αυτήν τη συνέντευξη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Οι Αθηναίοι / O Δημήτρης Γκιώνης, οι ένδοξες μέρες της «Ελευθεροτυπίας» και το σημερινό μιντιακό σούπερ μάρκετ

Ο 81χρονος δημοσιογράφος και συγγραφέας που για δεκαετίες διηύθηνε τις πολιτιστικές σελίδες της Ελευθεροτυπίας, αφηγείται τη συναρπαστική καριέρα του στη LiFO
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Βιβλίο / Κλαίρη Μιτσοτάκη: «Η αξιοπρέπεια και η φιλία είναι τα θεμέλια της ζωής μας»

Η σπουδαία μεταφράστρια, που έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της δουλειάς της στον Μαρσέλ Προυστ, μας ξεναγεί στον πολύπλοκο κόσμο του και εκφράζει τον θυμό της για την πανταχού παρούσα απάτη της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Βιβλίο / Η αλήθεια για τον «Συνταγματάρχη» Πάρκερ, τον διαβόητο μάνατζερ του Έλβις Πρίσλεϊ

Ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο Συνταγματάρχης και ο Βασιλιάς» εξερευνά τη συναρπαστική ζωή ενός ακούραστου κομπιναδόρου που προσπαθούσε απεγνωσμένα να ανακαλύψει εκ νέου τον εαυτό του.
THE LIFO TEAM
Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Βιβλίο / Γνώριζαν ή όχι οι Γερμανοί για τα εγκλήματα του Χίτλερ;

Πότε ακριβώς χάθηκε ο πόλεμος για τον Άξονα; Ποια ήταν η πιο σημαντική μάχη του πολέμου; Πόσο «συμμέτοχος» ήταν ο Γερμανικός λαός στο ολοκαύτωμα; Σ’ αυτά τα ερωτήματα επιχειρεί να απαντήσει μια νέα ογκώδης έκδοση με τίτλο «Η συνολική ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου».
THE LIFO TEAM
Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Βιβλίο / Αudiobooks: Αντί να διαβάσεις το νέο βιβλίο της Σάλι Ρούνεϊ, το ακούς

Είναι νωρίς να πούμε πως αυτά τα ηχητικά λογοτεχνικά αρχεία μπορούν να αντικαταστήσουν το βιβλίο. Είναι όμως μια υπέροχη λύση για όσους θέλουν να διαβάσουν αλλά δεν έχουν χρόνο ή έχουν μπλοκάρει με το κανονικό διάβασμα.
ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
«Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

Βιβλίο / «Στα τέσσερα»: Το πιο καυτό και αμφιλεγόμενο βιβλίο του φετινού καλοκαιριού

«Κάποιες το λάτρεψαν, άλλες το σιχάθηκαν»: Το βιβλίο της Miranda July για την ερωτική περιπλάνηση μιας γυναίκας στη μέση ηλικία που χαρακτηρίστηκε ως «το πρώτο μεγάλο μυθιστόρημα για την περιεμμηνόπαυση», είναι η λογοτεχνική επιτυχία της χρονιάς.
THE LIFO TEAM
Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Βιβλίο / Πατρίτσια Χάισμιθ: «Ο κόσμος και τα μαρτίνι του είναι δικά μου!»

Τα πολυσυζητημένα ημερολόγια της Χάισμιθ αποκαλύπτουν κρυφές σκέψεις της συγγραφέως του «Ταλαντούχου κύριου Ρίπλεϊ», τους άγνωστους έρωτες και την εξάρτησή της από τη γραφή και το αλκοόλ.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ