Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου

Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου Facebook Twitter
Κεντρική θέση στον θεατρικό ορίζοντα έχει κατακτήσει, το «οικοσύστημα» που έχει χτίσει μεθοδικά ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης με παραστάσεις όπως το φετινό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Φωτο: Ελίνα Γιουνανλή
0

Συνεχίζεται και φέτος η μικρή θεατρική άνοιξη της Αθήνας που είχε ανιχνευθεί τα δύο προηγούμενα χρόνια. Πάνω από 1.500 παραστάσεις(!) και έργα για όλα τα γούστα, για ευρύ και πιο περιορισμένο κοινό, με αφορμή κλασικούς συγγραφείς ή εγχειρήματα θεατρικών ομάδων και πειραματικών σκηνών, αλλά και με φρέσκα έργα που προώθησαν οι αναζητήσεις ενός επίμονου κοινού το οποίο έμεινε πιστό τη 10ετία της κρίσης.


Σε αυτό τον θεατρικό ορίζοντα έχει βρει τη θέση του ο Σταμάτης Φασουλής, ο οποίος, μετά από πολύχρονη πορεία και εμπειρία στις θεατρικές σκηνές της πρωτεύουσας, φέτος μας έδωσε τον τόσο φιλόδοξο «Ωνάση». Κεντρική θέση έχει κατακτήσει, επίσης, το «οικοσύστημα» που έχει χτίσει μεθοδικά ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης με τον «Πουπουλένιο», τον «Αύγουστο» και το φετινό «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ». Ακόμα, φαίνεται ότι υπάρχει και ένα κοινό που περιμένει την ιδιαίτερη ματιά της Κατερίνας Ευαγγελάτου. Φέτος, με τον «Άμλετ», έχει την ευκαιρία να μοιραστεί αυτά που νιώθει ότι πήρε από τον πατέρα της, Σπύρο Ευαγγελάτο, στο Αμφι-θέατρο που άνοιξε ξανά στην Πλάκα ‒ το σημείο και ο χώρος είναι εξόχως συμβολικά για τη θεατρική ζωή της Αθήνας. Ο φετινός «Άμλετ» είναι ένας φόρος τιμής στην παράσταση του σαιξπηρικού έργου που είχε ανεβάσει ο πατέρας της στον ίδιο χώρο το 1991 ‒ και το υπενθυμίζει με κάποιες βιντεο-παρεμβάσεις.

Μοιάζει με αντίδοτο στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων η νέα ορμή του ρεαλισμού μέσα από κείμενα φρέσκα, που γράφτηκαν ειδικά για αθηναϊκές παραστάσεις. Το «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη, ο «Άγριος Σπόρος» , το «Άνθρωποι και Ποντίκια» και φέτος ο ξεχωριστός «Πατέρας» είναι από τις επιλογές που βρήκαν γόνιμο έδαφος.


Η Κατερίνα Ευαγγελάτου, με προτάσεις όπως το δυστοπικό «1984», η δροσερή «Κωμωδία των Παρεξηγήσεων» και τώρα ο «Άμλετ», είδε με μια φρέσκια ματιά κλασικά κείμενα που προορίζονται για απαιτητικό κοινό. Στα νέα της καθήκοντα ως διευθύντριας του Φεστιβάλ Αθηνών θα έχει την ευκαιρία να μπολιάσει με αυτό το πνεύμα τον σημαντικό θεσμό.


(Στο νέο σκηνικό της Αθήνας συμβάλλει η σοβαρότητα του Εθνικού, σε σχέση με παλιότερες δεκαετίες, οπότε αποτελούσε μόνιμο θέμα συζήτησης, όπως και η προσήλωση της Στέγης σε εγχειρήματα που ξεχωρίζουν).

Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου Facebook Twitter
Φαίνεται ότι υπάρχει και ένα κοινό που περιμένει την ιδιαίτερη ματιά της Κατερίνας Ευαγγελάτου που φέτος, με τον «Άμλετ», έχει την ευκαιρία να μοιραστεί αυτά που νιώθει ότι πήρε από τον πατέρα της, Σπύρο Ευαγγελάτο.

Ρεαλισμός σε γερές δόσεις

Μοιάζει με αντίδοτο στα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων η νέα ορμή του ρεαλισμού (πείτε τον νεορεαλισμό, αν θέλετε) μέσα από κείμενα φρέσκα, που γράφτηκαν ειδικά για αθηναϊκές παραστάσεις (ακόμα και αν η αρχική ιδέα κάποιων βασίστηκε σε έργα του Ξενόπουλου ή του Στρίντμπεργκ). Το «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη, ο «Άγριος Σπόρος» (τελευταίος πρωταγωνιστικός ρόλος του Τάκη Σπυριδάκη ‒ συνεχίζει για 5η χρονιά με τον Στάθη Σταμουλακάτο), το «Άνθρωποι και Ποντίκια» και φέτος ο ξεχωριστός «Πατέρας» είναι από τις επιλογές που βρήκαν γόνιμο έδαφος. Το επιβεβαίωσε και το κοινό με κατηγορηματικό τρόπο, που έδειξε αντοχή και επιμονή, μια ευχάριστη όαση όλα αυτά τα χρόνια της αναστάτωσης και της λιτότητας. Δεν είναι ομοιογενές, αλλά οι επιλογές του δείχνουν πως ένα μεγάλο μέρος του αντιστέκεται στην κατιούσα της TV και στην ολοένα αυξανόμενη εξάρτηση από τις σειρές τύπου Netflix.

Σε αυτή την περιοχή κινήθηκαν κι άλλα έργα όπως ο «Αρίστος» (η υπόθεση του δράκου του Σέιχ Σου), ο «Εθνικός Ελληνορώσων» κ.λπ. Το κέρδος απ' όλες αυτές τις παραστάσεις ελληνικού «νεορεαλισμού» είναι τριπλό. Πρώτον, αναδεικνύουν κάτι που έχει ανάγκη το νεοελληνικό θέατρο, μια νέα γενιά συγγραφέων που γράφουν δικά τους έργα ή διασκευάζουν «επιθετικά» κάποιο γνωστό. Δεύτερον, δίνουν την ευκαιρία σε ηθοποιούς που έχουν δώσει μάχη με το ταλέντο τους για να παραμείνουν στον χώρο της υποκριτικής (ο Σταμουλακάτος δουλεύοντας ως κούριερ, ο Βασίλης Μπισμπίκης περνώντας από πολλά και διάφορα και καταλήγοντας, όπως ο ίδιος μου έχει πει, σε μια κολεκτίβα). Τρίτον, διαμορφώνεται ένα κοινό που ενδιαφέρεται για τον ρεαλισμό, γιατί μέσα από αυτήν τη διάσταση ζει ή ξορκίζει πολλά από αυτά που βίωσε τα προηγούμενα χρόνια.

 
Α, υπάρχει και ένα τέταρτο σημείο. Παρά τα πενιχρά μέσα, τις λιτές σκηνές και τη σκληρή ανεργία που έχει περάσει το σινάφι των ηθοποιών, πάντα βρίσκεται τρόπος να εντοπίζονται τα στοιχειώδη μέσα που επιτρέπουν να μη χάνεται ούτε το ταλέντο ούτε το κοινό που ψάχνεται. Η μαζική προαγορά εισιτηρίων από το Viva ήταν και είναι βασικός αιμοδότης. Η επί της ουσίας αυτοχρηματοδότηση πολλών ομάδων που φτιάχνουν μια παράσταση ως αντίδοτο στην ανεργία μοιάζει με λότο: κάποια από αυτά τα εγχειρήματα τόλμης ή ανάγκης κερδίζουν το στοίχημα.

Σκληρός ρεαλισμός και όνειρο στην παράξενη άνοιξη του αθηναϊκού θεάτρου Facebook Twitter
Το «Στέλλα κοιμήσου» του Γιάννη Οικονομίδη ήταν από τις παραστάσεις του που προτίμησε το αθηναϊκό κοινό. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Show me the money

Την περσινή, αλλά κυρίως τη φετινή χρονιά φάνηκε ότι, εκτός από τους μοναχικούς ή μικρούς θεατρικούς παραγωγούς, υπάρχουν πλέον περί τους οκτώ παραγωγούς που ανταποκρίνονται στην αυξημένη ζήτηση που παρατηρείται στην Αθήνα. Υπάρχει πια περισσότερη οικονομική ασφάλεια κι έτσι μπορούν να πάρουν μεγαλύτερο ρίσκο, αφού έχουν συγκεντρώσει και την απαραίτητη τεχνογνωσία.


Παράγοντες που ενδιαφέρονται να επεκτείνουν τη σκηνή της πόλης πέρα από το θέατρο πρόζας, που δεν έχει πολλά περιθώρια, σημειώνουν δύο δυσκολίες: στην Ελλάδα δεν υπάρχει επάρκεια ούτε σε χώρους ούτε σε καλλιτέχνες με επιδόσεις και στην υποκριτική, και στον χορό, και στο τραγούδι (τουλάχιστον στο επίπεδο που έχουν γειτονικές χώρες ‒ μέχρι και η Ρουμανία).


Να δούμε αν η καινούργια διοίκηση του (κρατικού πλέον) Μεγάρου Μουσικής θα βρει τον τρόπο ώστε οι χώροι του να είναι πιο ανοιχτοί σε παραστάσεις, γιατί οι όροι που έθετε μέχρι πρόσφατα ήταν αποτρεπτικοί για πολλές παραγωγές, καθώς στην ουσία το κόστος εκτοξευόταν και δεν υπήρχε καμία ευελιξία σε περίπτωση επιτυχίας μιας παράστασης. Η δημοσιοϋπαλληλική νοοτροπία του το φορτώνει με έλλειμμα και ακυρώνει έναν σημαντικό πολυχώρο παραστάσεων.


Νέα δεκαετία λοιπόν, με ταλέντο που επιβίωσε τα πέτρινα χρόνια, κάποια κεφάλαια που μπορούν να φέρουν πιο φιλόδοξα εγχειρήματα και μια Αθήνα που μπορεί να αναζητήσει κάτι καλύτερο από μια απλή «καλή προσπάθεια».

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Ούρλιχ Ράσε και το παρασκήνιο της ιστορίας της Ισμήνης

Θέατρο / Η σκηνή του Ούρλιχ Ράσε στριφογύριζε - και πέταξε έξω την Ισμήνη

Στην παράσταση που άνοιξε την Επίδαυρο, ο Γερμανός σκηνοθέτης επέλεξε να ανεβάσει μια Αντιγόνη χωρίς Ισμήνη. Η απομάκρυνση της Κίττυς Παϊταζόγλου φωτίζει τις λεπτές –και άνισες– ισορροπίες εξουσίας στον χώρο του θεάτρου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μέσα στη γοητεία και στον τρόμο του Δράκουλα

Πρώτες Εικόνες / Dracula: Η υπερπαραγωγή που έρχεται το φθινόπωρο στην Αθήνα

Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου μιλά αποκλειστικά στη LiFO για την πιο αναμενόμενη παράσταση της επερχόμενης σεζόν, για τη διαχρονική γοητεία του μύθου που φαντάστηκε ο Μπραμ Στόκερ στα τέλη του 19ου αιώνα, για το απόλυτο και το αιώνιο μιας ιστορίας που, όπως λέει, τον «διαλύει».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ερωτευμένος με τον Κρέοντα

Θέατρο / Ο Rasche αγάπησε τον Κρέοντα περισσότερο από την Αντιγόνη

«Η εκφορά του λόγου παραδίδεται αμαχητί σε μια άκρατη δραματικότητα, σε ένα υπερπαίξιμο, σε μια βεβιασμένη εμφατικότητα, σε έναν στόμφο παλιακό που θα νόμιζε κανείς πως έχει εξαλειφθεί πλέον. Η σοβαροφάνεια σε όλο το (γοερό) μεγαλείο της». Έτσι ξεκίνησε φέτος η Επίδαυρος.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στο ζόφο του πολέμου

Θέατρο / Πολεμικοί Ανταποκριτές: Ψάχνοντας την αλήθεια μέσα στον ζόφο του πολέμου

Σε μια περίοδο που ο πόλεμος αποτελεί βασικό συστατικό της καθημερινότητάς μας, μια παράσταση εξετάζει όσα μεσολαβούν μεταξύ γεγονότος και πληροφορίας και πώς διαμορφώνουν την τελική καταγραφή και την ιστορική μνήμη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Θέατρο / Η τραγική ιστορία και η άγρια δολοφονία μιας θαρραλέας περφόρμερ

Όταν η Πίπα Μπάκα ξεκίνησε να κάνει oτοστόπ από την Ιταλία για να φτάσει στην Ιερουσαλήμ δεν φαντάστηκε ότι αυτό το ταξίδι-μήνυμα ειρήνης θα κατέληγε στον βιασμό και τη δολοφονία της. Mια παράσταση που θα δούμε στο Φεστιβάλ Αθηνών αναφέρεται στην ιστορία της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Θέατρο / Ο Σίμος Κακάλας ξορκίζει τα χάλια μας με μια κωμωδία γέλιου και αίματος

Τα «Κακά σκηνικά» είναι «μια κωμική κόλαση» αφιερωμένη στη ζοφερή ελληνική πραγματικότητα, μια απόδραση από τα χάλια της χώρας, του θεάτρου, του παγκόσμιου γεωπολιτικού γίγνεσθαι, ένα ξόρκι στην κατάθλιψη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Χρήστος Παπαδόπουλος: «Κάθε μορφή τέχνης χρειάζεται το εσωτερικό βάθος»

Θέατρο / Χρήστος Παπαδόπουλος: «Mε αφορά πολύ το "μαζί"»

Το «τρομερό παιδί» από τη Νεμέα που συμπληρώνει φέτος δέκα χρόνια στη χορογραφία ανοίγει το φετινό 31ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας με τους Dance On Ensemble και το «Mellowing», μια παράσταση για τη χάρη και το σθένος της ωριμότητας.  
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνεις χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη σου ανάγκη

Χορός / «Κάνουμε χορό γιατί αυτή είναι η μεγάλη μας ανάγκη»

Με αφορμή την παράσταση EPILOGUE, ο διευθυντής σπουδών της σχολής της Λυρικής Σκηνής Γιώργος Μάτσκαρης και έξι χορευτές/χορεύτριες μιλούν για το δύσκολο στοίχημα τού να ασχολείται κανείς με τον χορό στην Ελλάδα σήμερα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μαρία Κωνσταντάρου: «Ερωτεύτηκα αληθινά στα 58»

Οι Αθηναίοι / Μαρία Κωνσταντάρου: «Δεν παίζω πια γιατί δεν υπάρχουν ρόλοι για την ηλικία μου»

Μεγάλωσε χωρίς τη μάνα της, φώναζε «μαμά» μια θεία της, θυμάται ακόμα τις παιδικές της βόλτες στον βασιλικό κήπο. Όταν είπε πως θέλει να γίνει ηθοποιός, ο πατέρας της είπε «θα σε σφάξω». Η αγαπημένη ηθοποιός που έπαιξε σε μερικές από τις σημαντικότερες θεατρικές παραστάσεις αλλά και ταινίες της εποχής της είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Γιάννος Περλέγκας ανεβάζει τον «Κατσούρμπο» του Χορτάτση

Θέατρο / Γιάννος Περλέγκας: «Ο Κατσούρμπος μας είναι μια απόπειρα να γίνουμε πιο αθώοι»

Ο Γιάννος Περλέγκας σκηνοθετεί το έργο του Χορτάτση στο πλαίσιο του στο πλαίσιο του Κύκλου Ρίζες του Φεστιβάλ Αθηνών. Τον συναντήσαμε στις πρόβες όπου μας μίλησε για την αξία του Κρητικού συγγραφέα και του έργου του και την ανάγκη για περισσότερη λαϊκότητα στο θέατρο. Κάτι που φιλοδοξεί να μας δώσει με αυτό το ανέβασμα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασίλης Παπαβασιλείου

Απώλειες / Βασίλης Παπαβασιλείου (1949-2025): Ένας σπουδαίος διανοητής του ελληνικού θεάτρου

«Αυτό, λοιπόν, το οφείλω στο θέατρο: τη σωτηρία από την κακομοιριά μου»: Ο σκηνοθέτης, μεταφραστής, ηθοποιός και δάσκαλος Βασίλης Παπαβασιλείου πέθανε σε ηλικία 76 ετών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΕΠΕΞ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΓΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Θέατρο / Δημήτρης Γκοτσόπουλος: «Ήμουν ένα αγρίμι που είχε κατέβει από τα βουνά»

Ο ταλαντούχος ηθοποιός φέτος ερμηνεύει τον Νεοπτόλεμο στον «Φιλοκτήτη» του Σοφοκλή. Πώς κατάφερε από ένα αγροτικό περιβάλλον να πρωταγωνιστήσει σε μεγάλες τηλεοπτικές επιτυχίες και γιατί πέρασε ένα ολόκληρο καλοκαίρι στην Πολύαιγο, διαβάζοντας «Βάκχες»;
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Θέατρο / Γιάννης Χουβαρδάς: «Το κοινό που έρχεται να σε δει είναι ο καθρέφτης σου»

Ο κορυφαίος Έλληνας σκηνοθέτης διασκευάζει φέτος τις τραγωδίες του Οιδίποδα σε ένα ενιαίο έργο και μιλά στη LiFO, για το πώς η μοίρα είναι μια παρεξηγημένη έννοια, ενώ σχολιάζει το αφήγημα περί «καθαρότητας» της Επιδαύρου, καθώς και τις ακραίες αντιδράσεις που έχει δεχθεί από το κοινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΓΙΑ 28 ΜΑΙΟΥ Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Θέατρο / Elena Souliotis: Η Ελληνίδα που θα γινόταν η επόμενη Κάλλας 

Σαν σήμερα, το 1943, γεννήθηκε η Ελληνίδα σοπράνο που διέπρεψε για μια ολόκληρη δεκαετία στην Ευρώπη και την Αμερική, αλλά κάηκε εξαιτίας μιας σειράς ιδιαίτερα απαιτητικών ρόλων, τους οποίους ερμήνευσε πολύ νωρίς. Ο κόντρα τενόρος Άρης Χριστοφέλλης, ένας από τους λίγους στην Ελλάδα που γνωρίζουν σε βάθος την πορεία της, περιγράφει την άνοδο και την πτώση της.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Θέατρο / Δημήτρης Καπουράνης: «Το αόρατο νήμα που ενώνει τα παιδιά μεταναστών είναι το πένθος»

Από τους Αγίους Σαράντα της Αλβανίας μέχρι τη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, η ζωή του βραβευμένου ηθοποιού, τραγουδιστή και σεναριογράφου είναι μια διαρκής προσπάθεια συμφιλίωσης με την απώλεια. Η παράσταση «Μια άλλη Θήβα» τον καθόρισε, ενώ ο ρόλος του στο «Brokeback Mountain» τού έσβησε κάθε ομοφοβικό κατάλοιπο. Δηλώνει πως αυτό που τον ενοχλεί βαθιά είναι η αδράνεια απέναντι σε όσα συμβαίνουν γύρω μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μιχαήλ Μαρμαρινός: Το έπος μάς έμαθε να αναπνέουμε ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ ΑΡΚΕΤΟΙ ΤΙΤΛΟΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ

Θέατρο / Μιχαήλ Μαρμαρινός: «Από μια κοινωνία της αιδούς, γίναμε μια κοινωνία της ξεδιαντροπιάς»

Με τη νέα του παράσταση, ο Μιχαήλ Μαρμαρινός επιστρέφει στην Οδύσσεια και στον Όμηρο και διερευνά την έννοια της φιλοξενίας. Αναλογίζεται το «απύθμενο θράσος» της εποχής μας, εξηγεί τη στενή σχέση του έπους με το βίωμα και το θαύμα που χάσαμε και παραμένει σχεδόν σιωπηλός για τη νέα του θέση ως καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ