Τα γεμιστά του Τσαρούχη

Τα γεμιστά του Τσαρούχη Facebook Twitter
Γεμιστά στο πιάτο με πατάτες και αγγουράκια κάππαρης. Φωτ.: Νίκος Γ. Μαστροπαύλος
0


ΟΙ ΡΟΔΟΨΗΜΕΝΕΣ κατακόκκινες ντομάτες και οι βαθύσκιωτες πράσινες πιπεριές μπορεί να είναι, ίσως, η πλέον αντιπροσωπευτική ζωγραφική απεικόνιση της γεύσης του καλοκαιριού. Γι’ αυτό και ο ψυχαναλυτής με τον χρωστήρα των μύχιων της ελληνικής συνείδησης Γιάννης Τσαρούχης διάλεξε αυτό το φαγητό για να το εντάξει ως ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά της ελληνικής κουζίνας στο λεύκωμα «Peintres aux fourneaux» («Ζωγράφοι στην κουζίνα», Παρίσι, Flammarion, 1985), της αδελφής του φημισμένου γκαλερίστα Κλοντ Μπερνάρ, Ναντίν Χάιμ.

Σαράντα τρεις επιφανείς ζωγράφοι και γλύπτες απ’ όλο τον κόσμο ζωγραφίζουν και δίνουν τη συνταγή του φαγητού που αντιπροσωπεύει τη γαστρονομική κουλτούρα τους. Ο Άγγλος Ντέιβιντ Χόκνεϊ –ο πιο ακριβοπληρωμένος εν ζωή ζωγράφος– μας σερβίρει κέικ φράουλας επάνω σε μπλε πιάτο. O Δουβλινέζος Φράνσις Μπέικον προτείνει την πίτα με μοσχάρι και νεφρά, ένα παραδοσιακό βρετανικό πιάτο με ζύμη, γεμισμένο με κομμάτια κρέατος, συνήθως μαγειρεμένων σε πλούσια σάλτσα με κρεμμύδι και μπαχαρικά.

Τα γεμιστά είναι γεύση και της παιδικής και της ενήλικης ζωής σε κάθε εποχή, που παραπέμπει στην ανάμνηση της πατρίδας, στο νόστιμον ήμαρ, και η νοστιμιά τους σε ταξιδεύει στο ελληνικό καλοκαίρι και στο οικογενειακό τραπέζι-γιορτή κάτω από τους βαθείς ίσκιους.

Ο Κολομβιανός Φερνάρντο Μποτέρο μαγειρεύει μια πολύπλοκη «αχιάκο», σούπα από την Μποκοτά με το λευκό κρέας κοτόπουλου, δύο ποικιλίες πατάτας, κρεμμύδι, πράσα, αβοκάντο, καλαμπόκι, γάλα, κρέμα γάλακτος και μπαχαρικά, μεταξύ των οποίων είναι βασικό το βότανο γκουάσκας, και ένα κολομβιανό ραγού που ονομάζεται «σανκότσο» με τριών ειδών κρέας (μοσχάρι, χοιρινό, κοτόπουλο) και λαχανικά (καλαμπόκι, μπανάνες, γιούκα και πατάτες).

Τα γεμιστά του Τσαρούχη, η γεύση της τέχνης του καλοκαιριού Facebook Twitter
Η ζωγραφιά που συνοδεύει τη συνταγή των γεμιστών του Γιάννη Τσαρούχη. Φωτ.: Νίκος Γ. Μαστροπαύλος

Ο Ιταλός Λεονάρντο Κρεμονίνι στρώνει τραπέζι με τον «ευκίνητο λαγό ή του Ζιλ» (λογοπαίγνιο με το Lapin «agile» και το «ou à Gilles», αναφορά στον πίνακα του Βαττώ), ουσιαστικά έναν λαγό στιφάδο, με ολόκληρα μικρά κρεμμύδια, λαρδί καπνιστό, ζωμό κρέατος, μανιτάρια, κρασί μπορντό και μπαχαρικά, και χοιρινές μπριζόλες με μπέικον.

Όπως σημειώνει στον πρόλογό του ο φιλόσοφος Ζαν Πιαζέ αναφερόμενος στους εικαστικούς δημιουργούς που συμμετέχουν στην έκδοση, «για κάποιους η συνταγή αυτή φέρνει στον νου το αγαπημένο πιάτο των παιδικών τους χρόνων, για άλλους είναι η ανάμνηση της πατρίδας τους, η απόπειρα για όσους δεν ζουν πια εκεί να ξορκίσουν την εξορία. Η μαγειρική γίνεται ημερολόγιο των αναμνήσεων μιας άλλης εποχής, μιας ποιητικής ονειροπόλησης. Αλλά για όλους η μαγειρική είναι πάντα πρόσκληση στο ταξίδι (…)».

Οπωσδήποτε για τον Γιάννη Τσαρούχη –ο οποίος εκείνη την εποχή ζούσε στο Παρίσι– ίσχυαν όλα αυτά. Τα γεμιστά είναι γεύση και της παιδικής και της ενήλικης ζωής σε κάθε εποχή, που παραπέμπει στην ανάμνηση της πατρίδας, στο νόστιμον ήμαρ, και η νοστιμιά τους σε ταξιδεύει στο ελληνικό καλοκαίρι και στο οικογενειακό τραπέζι-γιορτή κάτω από τους βαθείς ίσκιους.

Η συνταγή του Τσαρούχη: Ντομάτες με καστανό ρύζι

• Βράστε το καστανό ρύζι σε ελαφρώς αλατισμένο νερό σε χαμηλή φωτιά. Μόλις μαγειρευτεί, σβήστε τη φωτιά και αφήστε το να ξεκουραστεί για ένα τέταρτο της ώρας χωρίς καπάκι.

• Σοτάρετε σε ελαιόλαδο τέσσερα ή πέντε κρεμμύδια και μία σκελίδα σκόρδο κομμένα σε μικρά κομμάτια. Προσθέστε μια χούφτα κουκουνάρι και δύο κουταλιές σταφίδες. Ρίξτε το μείγμα αυτό στην κατσαρόλα με το ρύζι και προσθέστε λίγο ωμό λάδι, αλάτι και βασιλικό.

Τα γεμιστά του Τσαρούχη, η γεύση της τέχνης του καλοκαιριού Facebook Twitter
Τα γεμιστά μόλις έχουν βγει από τον φούρνο. Φωτ.: Νίκος Γ. Μαστροπαύλος

• Πάρτε οκτώ όμορφες ντομάτες, πλύνετέ τες και κόψτε ένα καπάκι από την κορυφή τους χωρίς να το αφαιρέσετε εντελώς. Αλατίστε το εσωτερικό τους και προσθέστε λίγη καστανή ζάχαρη σε σκόνη. Με ένα κουτάλι, εξορύξτε προσεκτικά τη σάρκα τους.

• Τοποθετήστε τις ντομάτες σε ένα ταψί και γεμίστε τα κενά μεταξύ τους με πατάτες κυδωνάτες. Ανακατέψτε τη σάρκα από τις ντομάτες με το ρύζι και κρατήστε τον χυμό τους στην κατσαρόλα. Γεμίστε τις ντομάτες με αυτήν τη γέμιση. Αλατίστε πάλι ελαφρά και πασπαλίστε με τριμμένη φρυγανιά.

• Μπορείτε να προσθέσετε και λίγες πιπεριές ανάμεσα στις ντομάτες. Ψήστε σε πολύ ζεστό φούρνο για 20 έως 35 λεπτά. Είναι καλύτερο να τις καταναλώσετε αφού κρυώσουν.

Τα γεμιστά του Τσαρούχη, η γεύση της τέχνης του καλοκαιριού Facebook Twitter
Τα αποδομημένα γεμιστά του Τσαρούχη σε γαβάθα της Βερναδάκη. Φωτ.: Νίκος Γ. Μαστροπαύλος

Τα «αποδομημένα» γεμιστά στην κουζίνα του Μαρουσιού

Η συνταγή που δημοσιεύτηκε στο Παρίσι ήταν, κατά έναν τρόπο, γιορτινή, επίσημη. Στην καθημερινότητά του, όμως, ο Τσαρούχης ετοίμαζε με πιο απλό τρόπο τα γεμιστά του, τα οποία οι σύγχρονοι έντεχνοι μάγειρες θα χαρακτήριζαν αποδομημένα.

Έτσι τα έκανε τουλάχιστον εκείνο το μεσημέρι –που, ίσως, βιαζόταν ή δεν είχε αρκετή όρεξη να μαγειρέψει– στην κουζίνα του αρχοντικού στο Μαρούσι, όπου η ζωγράφος Ειρήνη Ηλιοπούλου τον βοηθούσε να ετοιμάσει το γεύμα του.

Αλλά, αυτά, δεν ήταν στην κυριολεξία γεμιστά. Έκοβε στα τέσσερα τις ντομάτες και τις πιπεριές, και τις έβαζε στο τσουκάλι να μαγειρευτούν μαζί με το ρύζι, το κρεμμύδι, το ελαιόλαδο, το αλάτι και το πιπέρι. Στην απορία της Ειρήνης απάντησε με το γνωστό θυμόσοφο ύφος του ότι, είτε με τον έναν τρόπο είτε με τον άλλο, η γεύση είναι ίδια.

Γεύση
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι γεύσεις του καλοκαιριού που φυλάξαμε για το χειμώνα

Γεύση / Φρυγανισμένα, λιόκαφτα, παστά, ξιδάτα: Έτσι μένει η γεύση του καλοκαιριού

Η τέχνη της συντήρησης των τροφών πάει χιλιάδες χρόνια πίσω και έχει ακόμα λόγο ύπαρξης γιατί μεταμορφώνει τα υλικά σε κάτι άλλο. Και αυτό το «άλλο» έχει γαστρονομική και συναισθηματική αξία.
ΝΙΚΟΣ Γ. ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ
Το πρώτο ελληνικό ουίσκι: Όταν μια παρέα φίλων εμφιάλωσε το όνειρό της

Radio Lifo / Aυτό είναι το πρώτο ελληνικό ουίσκι

Μια ομάδα εννέα φίλων, χωρίς καμία επαγγελματική σχέση με την ποτοποιία, κατάφερε με πείσμα και πολλή αγάπη για το ουίσκι να δημιουργήσει το πρώτο ελληνικό single malt whisky. Δύο από αυτούς, ο Γιάννης Χριστοφορίδης και ο Ντίνος Οικονομόπουλος, μιλούν στη Μερόπη Κοκκίνη γι' αυτό το «ταξίδι» από το κριθάρι και το νερό του Ταΰγετου μέχρι τα βαρέλια vinsanto και τις αμέτρητες δυσκολίες.
ΜΕΡΟΠΗ ΚΟΚΚΙΝΗ
«Το 2025 είναι εξαιρετική χρονιά για τον οινολόγο, ο καλλιεργητής όμως κλαίει»

Το κρασί με απλά λόγια / «Το 2025 είναι εξαιρετική χρονιά για τον οινολόγο, ο καλλιεργητής όμως κλαίει»

Πώς κύλησε ο φετινός τρύγος σε διαφορετικές γωνιές του κόσμου; Από τον βορρά ως τον νότο της Ελλάδας, αλλά και σε εμβληματικές περιοχές όπως το Μπορντώ, η Βουργουνδία και η Μεντόζα, οι Έλληνες οινολόγοι καταθέτουν την εμπειρία τους και μιλούν για τις προκλήσεις που φέρνει η κλιματική αλλαγή.
THE LIFO TEAM
Το Χάνι της Ρέρεσης είναι ένα από τα τελευταία της Ελλάδας

Γεύση / Παγόνια, αντίκες και μαγειρευτά σε ένα χάνι που αντέχει στον χρόνο

Το Χάνι της Ρέρεσης, ένα από τα τελευταία της Ελλάδας, παραμένει ανοιχτό για ταξιδιώτες και ντόπιους, με την κυρία Νίτσα να κρατά ζωντανή την παράδοση της φιλοξενίας σε ένα μαγειρείο που θυμίζει λαογραφικό μουσείο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
47’ στο Hygge με την Anne Meurling

Γεύση / Hygge: Ένας φούρνος που μυρίζει θαλπωρή στην Ιπποκράτους

Με νοσταλγία για τις συνταγές της πατρίδας της, μια Σουηδέζα φτιάχνει ψωμί, γλυκά, αέρινο βούτυρο και άψογη μηλόπιτα, δημιουργώντας ατμόσφαιρα βόρειας Ευρώπης - μόλις δυο βήματα από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας.
M. HULOT
«Μα πώς γεμίζει αυτή η τρύπα;»: Πριν από 40 χρόνια, τα «Δυο Λουξ» ξάφνιασαν τα Χανιά

Θρυλικά Μπαρ / «Μα πώς γεμίζει αυτή η τρύπα;»: Πριν από 40 χρόνια, τα «Δυο Λουξ» ξάφνιασαν τα Χανιά

Ξέρετε πολλές τσαγερί που να έχουν εξελιχθεί σε ολοήμερα στέκια, να έχουν μισθώσει λεωφορεία για να δουν οι θαμώνες τους μια έκθεση σε άλλον νομό ή να βγάζουν μια βάρκα γεμάτη με μελομακάρονα για κέρασμα στον δρόμο; Και όμως, αυτό το μέρος υπάρχει και έχει ξενυχτήσει γενιές στο λιμάνι των Χανίων.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Χταπόδι με σύκα: Μια για πολλούς άγνωστη και σίγουρα απρόσμενη συνταγή

Γεύση / Χταπόδι με σύκα: Μια για πολλούς άγνωστη και σίγουρα απρόσμενη συνταγή

«Όπου υπάρχουν συκιές, λίγο πιο πέρα αρχίζουν τα βότσαλα και μετά η Μεσόγειος και μετά το χταπόδι. Και κάπου, σ’ ένα πανηγυρικό τραπέζι, συναντώνται το χταπόδι και τα σύκα. Μαγειρεμένο το χταπόδι, μαγειρεμένα και τα λιόκαφτα, ξερά σύκα».
ΝΙΚΟΣ Γ. ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ
Η ιεροτελεστία του πανηγυρικού πιλαφιού του Δεκαπενταύγουστου στο Καρπάθιο

Γεύση / Tα πιλάφια του Δεκαπενταύγουστου: Έτσι τιμούν τη μεγάλη γιορτή σε Κάσο και Κάρπαθο

Ακολουθώντας τελετουργικό χρόνων, στήνουν καζάνια πάνω σε φωτιές και φτιάχνουν πιλάφι, κρέας κοκκινιστό και τηγανητές πατάτες για να τιμήσουν τη μεγαλύτερη γιορτή του καλοκαιριού.
ΝΙΚΟΣ Γ. ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ