Οι ολιγάρχες είναι πιο ορατοί από ποτέ, και αυτό τους καθιστά πιο ευάλωτους

Οι ολιγάρχες είναι πιο ορατοί από ποτέ κι αυτό τους κάνει πιο ευάλωτους Facebook Twitter
Η βιομηχανία υπεράσπισης του πλούτου είναι διακριτική – μέρος των υπηρεσιών που προσφέρει στους ολιγάρχες το offshore σύμπαν είναι η μυστικότητα. Φωτ.: Al Drago - Pool/Getty Images/Ideal Image
0


ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΑΠΟΚΑΛΟΥΣΕ ΠΡΙΝ ΑΠΟ
είκοσι χρόνια τις Ηνωμένες Πολιτείες ολιγαρχία, πιθανότατα θα χαρακτηριζόταν «ακραίος» ή ακόμα και παράφρων. Κι όμως αυτό ακριβώς είπε στην αποχαιρετιστήρια ομιλία του ο Τζο Μπάιντεν, κάνοντας λόγο για τη «νέα Ολιγαρχία που σχηματίζεται», σε συνδυασμό με ένα ισχυρότατο τεχνολογικό – βιομηχανικό σύμπλεγμα. Δεν είναι πρωτοφανής φυσικά η άρση των εμποδίων στην εξαγορά πολιτικής εξουσίας από πάμπλουτους ιδιώτες. Τώρα πια όμως, ολιγάρχες όπως ο Μασκ θέτουν τον εαυτό τους στο επίκεντρο των πολιτικών εξελίξεων, φιλοδοξώντας να κυβερνήσουν οι ίδιοι. Αυτή όμως η νέα ορατότητα –που έγινε ολοφάνερη στον πλανήτη από το θέαμα των τεχνολογικών ηγετών που στάθηκαν μπροστά από το υπουργικό συμβούλιο του Τραμπ κατά την ορκωμοσία–  είναι εκείνη που θα μπορούσε να καταστήσει τους ολιγάρχες πολιτικά πιο ευάλωτους.

Ο «ολιγάρχης» δεν είναι απλώς μια σύγχρονη «βρισιά» για τους υπερπλούσιους ή ένα συνώνυμο των «ελίτ», ούτε σημαίνει απλώς την κυριαρχία των ολίγων. Αν ίσχυε το τελευταίο, όλες οι αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες θα έπρεπε να θεωρούνται λίγο-πολύ ολιγαρχίες. Αντιθέτως, ο Αριστοτέλης αντιλαμβανόταν την ολιγαρχία ως την κυριαρχία των πλουσίων. Ο Τζέφρι Γουίντερς, ο πιο οξυδερκής ίσως κοινωνικός επιστήμονας απ’ όσους μελετούν σήμερα το φαινόμενο, παρατηρεί ότι οι πολιτικές των σύγχρονων ολιγαρχών μπορούν να πάρουν πολύ διαφορετικές μορφές – δεν είναι όλες απαραίτητα συντηρητικές, αλλά έχουν πάντα ένα κοινό και απόλυτο κριτήριο: την προστασία του πλούτου τους.

Από τους διορισμένους αξιωματούχους του Τραμπ, 26 έχουν περιουσία που υπερβαίνει τα 100 εκατομμύρια δολάρια και 12 είναι δισεκατομμυριούχοι. Το υπουργικό του συμβούλιο είναι το «πλουσιότερο» στην ιστορία της χώρας. 

Ο Γουίντερς δείχνει ότι ο πραγματικός διαχωρισμός δεν είναι το 1% έναντι των υπολοίπων. Η κρίσιμη καμπή είναι ανάμεσα σ’ αυτούς που περνάει μεταξύ αυτών που οι λεγόμενοι διαχειριστές πλούτου (wealth managers) χαρακτηρίζουν «απλώς εύπορους» και των ολιγαρχών που μπορούν να πληρώσουν για τις υπηρεσίες αυτού που ο ίδιος αποκαλεί «βιομηχανία υπεράσπισης εισοδήματος» (income defense industry). Ακόμα και οι επαγγελματίες με πολύ υψηλά εισοδήματα δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τον στρατό από δικηγόρους και λογιστές που χρειάζονται για να δημιουργήσουν εταιρείες βιτρίνας και να μεταφέρουν τεράστια ποσά σε φορολογικούς παραδείσους. Αυτοί που μπορούν –γύρω στο 1/10 του 1%– καταλήγουν να χρωστούν λιγότερους φόρους από τις γραμματείς τους, όπως είχε πει κάποτε ο Γουόρεν Μπάφετ.

Η βιομηχανία υπεράσπισης του πλούτου είναι διακριτική – μέρος των υπηρεσιών που προσφέρει στους ολιγάρχες το offshore σύμπαν είναι η μυστικότητα. Όπως έχει παρατηρήσει η κοινωνιολόγος Μπρουκ Χάρινγκτον, ορισμένοι από τους υπερπλούσιους πληρώνουν ακόμη και επαγγελματίες προκειμένου να μην εμφανίζεται το όνομά τους στη λίστα του Forbes. Ταυτόχρονα, οι ολιγάρχες έχουν σαφές ενδιαφέρον για τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Σε μια εποχή που τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες, έχει γίνει πολύ φθηνότερο να αγοράζουν εφημερίδες ή τηλεοπτικά κανάλια, όπως έκαναν ο αείμνηστος Σίλβιο Μπερλουσκόνι και ο επιχειρηματίας Βενσάν Μπολορέ, σημαντικός υποστηρικτής της ακροδεξιάς στη Γαλλία. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης είναι λίγο πιο ακριβές, αλλά η παγκόσμια εμβέλειά τους προσφέρει επίσης μοναδικές δυνατότητες επηρεασμού της πολιτικής κατάστασης σε πολλές διαφορετικές χώρες.

Παραμένει, ωστόσο, ασυνήθιστο για τους ολιγάρχες να αρπάζουν οι ίδιοι τους κρατικούς μοχλούς, εκτός αν, όπως στην περίπτωση του Μπερλουσκόνι, η είσοδος στην πολιτική μοιάζει ο μοναδικός τρόπος να αποφύγεις τη φυλακή. Από τους διορισμένους αξιωματούχους του Τραμπ, 26 έχουν περιουσία που υπερβαίνει τα 100 εκατομμύρια δολάρια και 12 είναι δισεκατομμυριούχοι. Το υπουργικό του συμβούλιο είναι το «πλουσιότερο» στην ιστορία της χώρας. Επιπλέον, υπάρχει κι ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου σε έναν εν πολλοίς απροσδιόριστο (και εντελώς ακαταλόγιστο) ρόλο ως προαγωγός της «κυβερνητικής αποτελεσματικότητας».

Αυτό το περίεργο μείγμα ορατότητας και αορατότητας των ολιγαρχών δημιουργεί συνθήκες ευπάθειας. Υπάρχουν οι συγκρούσεις συμφερόντων και τα σκάνδαλα που θα προκύψουν από τη λεηλασία του κράτους –αν και, προς το παρόν, τόσο οι Δημοκρατικοί όσο και το ευρύ κοινό εμφανίζονται συμβιβασμένοι μ΄αυτό το καθεστώς κλεπτοκρατίας–  οι μεγάλες υποσχέσεις του Μασκ για «αποτελεσματικότητα» που μπορεί να μείνουν ανεκπλήρωτες, οι θεωρίες συνωμοσίας και η καθαρή μικροψυχία των ολιγαρχών που αποφάσισαν να στριμωχτούν στο άρμα του Τραμπ.

Με στοιχεία από The Guardian

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ο Τραμπ, ο Μασκ και η νέα, «fascism friendly» τάξη πραγμάτων

Οπτική Γωνία / Ο Τραμπ, ο Μασκ και η νέα, «fascism friendly» τάξη πραγμάτων

«Ο σύγχρονος “φιλικός στον χρήστη φασισμός” δεν έχει την απροκάλυπτη βαρβαρότητα του φασισμού του 20ού αιώνα, έχει όμως στη ρίζα του την ίδια επιλεκτική άρνηση των ατομικών ελευθεριών, των δημοκρατικών δικαιωμάτων και των κοινωνικών κατακτήσεων προς όφελος των προνομιούχων και των ισχυρών. Όποιος νοιάζεται πραγματικά για το μέλλον της δημοκρατίας δεν γίνεται να αγνοήσει την τρομακτική αυτή πραγματικότητα».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Μόδα και μπίζνες στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ

Μόδα & Στυλ / Μόδα και μπίζνες στην τελετή ορκωμοσίας του Τραμπ

Η εποχή της πρώτης προεδρίας του Τραμπ, όταν η Μελάνια είχε μαλλιά με μπούκλες και απαστράπτουσες ανταύγειες στο χρώμα του μελιού, ανήκει στο παρελθόν. Η δεύτερη ορκωμοσία του Τραμπ ήταν (κυρίως) μια επίδειξη αυστηρά συγκρατημένης επισημότητας.
THE LIFO TEAM
Μάικλ Μπλούμπεργκ: Ο δισεκατομμυριούχος δεσμεύεται να καλύψει το κενό της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού

Διεθνή / Μάικλ Μπλούμπεργκ: Ο δισεκατομμυριούχος δεσμεύεται να καλύψει το κενό της αποχώρησης των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού

Η Συμφωνία του Παρισιού, που υπογράφηκε πριν από δέκα χρόνια υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, έχει στόχο να περιορίσει την παγκόσμια άνοδο της θερμοκρασίας μέσω της μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου
LIFO NEWSROOM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Οπτική Γωνία / Υπάρχει όντως λόγος να επιστρέψει ο Τσίπρας;

Υπάρχει ανάγκη στην πολιτική ζωή για ένα νέο κόμμα; Υπάρχει κρίσιμος ζωτικός χώρος που δεν έχει εκπροσώπηση; Μπορεί να ξεπεραστούν ή, έστω, να αμβλυνθούν οι έντονα αρνητικές μνήμες από τη διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ; Είναι ο Αλέξης Τσίπρας το ιδανικό πρόσωπο;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Σουδάν: Ο ξεχασμένος πόλεμος και τα «παιδιά-πρόσφυγες» που κατηγορούνται ως διακινητές

Οπτική Γωνία / Σουδάν: Η μεγαλύτερη τραγωδία του αιώνα δεν γίνεται ποτέ πρωτοσέλιδο

Οι νεκροί από τις συγκρούσεις, την πείνα και τις επιδημίες υπολογίζεται συνολικά περί το 1 εκατ., και περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών είναι παιδιά. Μια εφιαλτική κατάσταση, που έχει όμως την «ατυχία» να περνά σε δεύτερη ή και τρίτη μοίρα, καθώς ούτε τα ΜΜΕ και τους διεθνείς οργανισμούς φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα ούτε εντάσσεται εύκολα σε κάποιο πολιτικό αφήγημα ώστε να εμπνεύσει μαζικά κινήματα αλληλεγγύης.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Οπτική Γωνία / Η Εύα Ιλούζ, η Γάζα και μια εκδοτική επιλογή

Σκέψεις πάνω στην απόφαση του Oposito, ενός μικρού εκδοτικού οίκου που έχει δώσει ενδιαφέροντα δείγματα ανήσυχης κοινωνικής και πολιτισμικής σκέψης, για την «αποδέσμευσή» του σε σχέση με το βιβλίο της κοινωνιολόγου Eύα Ιλούζ «Ψυχρή τρυφερότητα. Η άνοδος του συναισθηματικού καπιταλισμού».
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ακροβατώντας / Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες

Ένα εντυπωσιακά μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας είναι διατεθειμένο να δώσει «συγχωροχάρτι» για ένα μεγάλο οικονομικό σκάνδαλο, αρκεί οι εμπλεκόμενοι να τηρήσουν ακροδεξιά και ρατσιστική στάση στο μεταναστευτικό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πέντε ιδρύματα πρώην πρωθυπουργών και ένα ινστιτούτο. Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Ρεπορτάζ / Τα ιδρύματα των πρώην πρωθυπουργών: Ποιος είναι ο ρόλος τους και πώς χρηματοδοτούνται

Τυπικά, σκοπός τους είναι η διατήρηση των αρχείων και η προβολή του έργου πρώην πρωθυπουργών. Στην πράξη, όμως, λειτουργούν και ως think tanks και πολιτικά εργαλεία επιρροής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ