Το 2013 ήταν η χρονιά που θα μαθαίναμε πού ακριβώς και υπό ποίες συνθήκες σύγχρονης δουλείας ράβονταν τα σχετικά φθηνά, αλλά trendy ρούχα μας. Μέχρι τότε δεν γνωρίζαμε τι ήταν το Rana Plaza εκεί στη Ντάκα του Μπαγκλαντές, ένα εργοστάσιο που θα γινόταν ο τάφος τόσων ψυχών που δούλευαν νυχθημερόν για ένα πενιχρό μεροκάματο.
Τότε, μέσω τηλεόρασης, τον γύρο του κόσμου έκαναν τα συντρίμμια του εργοστασίου – μήνες πίσω σχεδόν 5.000 άνθρωποι που εργάζονταν σ’ αυτό το κτήριο είχαν παραπονεθεί για τις ρωγμές, ανησυχούσαν για την ασφάλειά τους.
Το κτήριο είχε κηρυχθεί μη ασφαλές, ωστόσο οι ιδιοκτήτες του εργοστασίου είχαν απειλήσει τους εργαζόμενους να επιστρέψου, αλλιώς θα απολύονταν. Στις 24 Απριλίου το 2013 το κτήριο θα κατέρρεε και 1.134 άνθρωποι θα έχαναν τη ζωή τους. Άλλοι 2.500 θα τραυματίζονταν σοβαρά. Μόλις είχε συμβεί η πιο θανατηφόρα τραγωδία σε εργοστάσιο ενδυμάτων στην ιστορία της ανθρωπότητας. Περισσότερα από τα μισά θύματα ήταν γυναίκες και πολλά παιδιά που βρίσκονταν σε βρεφονηπιακούς σταθμούς.
Το χειρότερο; Το κτήριο φιλοξενούσε πέντε υφαντουργίες, οι οποίες συνδέονταν κυρίως με την ισπανική εταιρεία Mango και την βρετανική Primark, μια τράπεζα και γραφεία επιχειρήσεων. Αυτό που συνέβη ήταν κάτι φονικότερο και από το βιομηχανικό δυστύχημα μετά τη διαρροή χημικών στο Μποπάλ το 1984...
Το χειρότερο; Το κτήριο φιλοξενούσε πέντε υφαντουργίες, οι οποίες συνδέονταν κυρίως με την ισπανική εταιρεία Mango και την βρετανική Primark, μια τράπεζα και γραφεία επιχειρήσεων. Αυτό που συνέβη ήταν κάτι φονικότερο και από το βιομηχανικό δυστύχημα μετά τη διαρροή χημικών στο Μποπάλ το 1984...
Ο κόσμος της γρήγορης μόδας άρχισε να ξυπνά παράξενα: η Wal-Mart, η Zara, η Mango και η Benetton ήταν μεταξύ των επώνυμων εταιρειών με τους χιλιάδες εργαζόμενους που εργάζονταν σ’ αυτό το σάπιο κτήριο για ένα κομμάτι ψωμί. Ο διεθνής Τύπος άρχισε να πιέζει με ερωτήματα για τον αν οι ιδιοκτήτες αυτών των υπερδιάσημων εταιρειών γνώριζαν τις συνθήκες στις οποίες εργάζονταν αυτές οι χιλιάδες άνθρωποι.
Άλλαξε κάτι μετά από αυτή την τραγωδία;
Όπως η πυρκαγιά του 1911 στο Τρίγωνο Shirtwaist στη Νέα Υόρκη, όπου οι κλειδωμένες πόρτες οδήγησαν στο θάνατο 146 εργαζόμενους και στη συνέχεια σε σαρωτική νομοθεσία για τα δικαιώματά τους στις ΗΠΑ, η κατάρρευση του Rana Plaza οδήγησε σε νέους κανονισμούς για τα εργοστάσια στο Μπαγκλαντές και σε νέα συνδικάτα.
Οι φίρμες και οι λιανοπωλητές οργανώθηκαν για να απαιτήσουν περισσότερες επιθεωρήσεις, καθιστώντας τους ιδιοκτήτες των εργοστασίων υπόλογους για τις ενημερώσεις. Οι εγκαταστάσεις απέκτησαν δομική ενίσχυση, πρόληψη κινδύνου πυρκαγιάς και άλλες βελτιώσεις.
Κάτι άλλο;
Ναι, οι συνθήκες ασφαλείας βελτιώθηκαν και θεσπίστηκαν νόμοι, όμως η αυξημένη ζήτηση για γρήγορη μόδα έχει εκτοξευθεί στα ύψη. Οι αγοραστές θέλουν ολοένα και φθηνότερα ρούχα, όμως για πρώτη φορά είναι η κοινωνική συνείδηση και η φωνή της που ακούγεται στα social media και καταγγέλλει την κακή ποιότητα, τα απαράδεκτα υλικά που χρησιμοποιούνται το ακριβό χρήμα που επενδύεται σε φθηνά, σχεδόν κατεστραμμένα προϊόντα.
Άλλαξε κάτι άλλο;
Όχι. Ο κατώτατος μισθός στο Μπαγκλαντές εξακολουθεί να είναι μόνο 75 δολάρια (ΗΠΑ) τον μήνα. Τα συνδικάτα κάνουν προσπάθειες για αλλαγές, αλλά αντιμετωπίζουν συνεχή καταστολή.
Και φυσικά το Μπαγκλαντές είναι μόνο ένα σημείο του πλανήτη όπου τα αφεντικά της γρήγορης μόδας βρίσκουν φθηνά εργατικά χέρια.
Οι έμποροι λιανικής πώλησης κυνηγούν πάντα το φθηνότερο εργατικό δυναμικό και οι άνθρωποι εξακολουθούν να απαιτούν φθηνά προϊόντα. Μια δεκαετία μετά το Rana Plaza, οι εργαζόμενοι στα ενδύματα εξακολουθούν να εργάζονται σε συνθήκες κακοπληρωμένης σκλαβιάς, ενώ οι φιρμες fast fashion εξακολουθούν να πλουτίζουν.
Και εξακολουθεί να ισχύει το γνωστό τραγικό: Αν είναι τόσο μεγάλη ευκαιρία για να το αγοράσεις, χωρίς να σκεφτείς δεύτερη φορά, κάποιος το έχει πληρώσει πανάκριβα. Μπορεί και με τη ζωή του.
Με στοιχεία από Diet Prada
