Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα απρόσμενο τεχνολογικό και καταναλωτικό πρόβλημα: οι κανονισμοί για το πόσιμο νερό, που τίθενται σε ισχύ το 2027, δεν περιλαμβάνουν κρίσιμα υλικά όπως το άφνιο και το ζιρκόνιο.
Τα δύο αυτά μέταλλα χρησιμοποιούνται ευρέως σε εμαγιέ θερμοσίφωνες και αντλίες θερμότητας, αλλά η μη αναγνώρισή τους ως ασφαλών απειλεί την κυκλοφορία των περισσότερων θερμοσιφώνων στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την Applia, τον ευρωπαϊκό φορέα για τις οικιακές συσκευές, πάνω από το 90% των θερμοσιφώνων αποθήκευσης ζεστού νερού θα μπορούσαν να καταστούν μη εμπορεύσιμοι στην ΕΕ. «Το άφνιο είναι απολύτως ασφαλές για χρήση και χρησιμοποιείται εδώ και πάνω από 100 χρόνια», επισημαίνει ο Paolo Falcioni, γενικός διευθυντής της Applia. Χωρίς αυτά τα μέταλλα, η εμαγιέ επίστρωση ραγίζει, με αποτέλεσμα το νερό να μην παραμένει ζεστό και οι καταναλωτές να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα.
Η ζοφερή προοπτική για τα νοικοκυριά συνοδεύεται και από οικονομικές επιβαρύνσεις. Οι εναλλακτικές λύσεις, όπως ο χάλυβας ή ο χαλκός, κοστίζουν τέσσερις έως πέντε φορές περισσότερο, με την επιβάρυνση να μετακυλίεται στους καταναλωτές, σε μια περίοδο που τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά ήδη πιέζονται οικονομικά. Οι εταιρείες όπως η Groupe Atlantic και η Ariston προειδοποιούν ότι οι επιπτώσεις θα είναι τεράστιες για τον τομέα της θέρμανσης και των οικιακών συσκευών.
Η πολυπλοκότητα των κανονισμών της ΕΕ έχει επίσης οδηγήσει σε παραλείψεις, όπως η εξαίρεση του αφνίου, και καθιστά δύσκολη την έγκριση νέων υλικών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δηλώσει ότι είναι στα κράτη μέλη να ζητήσουν έγκριση για το άφνιο, αλλά μέχρι στιγμής κανένα κράτος δεν έχει κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Η διαδικασία τοξικολογικής αξιολόγησης για την έγκριση είναι χρονοβόρα και δαπανηρή, με αποτέλεσμα οι εταιρείες να αναγκάζονται να τροποποιούν τις γραμμές παραγωγής τους.
Η αβεβαιότητα αυτή απειλεί όχι μόνο την εσωτερική αγορά αλλά και τις επενδύσεις στην Ευρώπη. Υπάρχουν εταιρείες που εξετάζουν τον επαναπατρισμό της παραγωγής τους, αλλά η έλλειψη σαφούς κανονιστικού πλαισίου μπορεί να τις αποτρέψει.
Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει πόσο σημαντική είναι η ισορροπία μεταξύ αυστηρών περιβαλλοντικών κανόνων και της πρακτικής λειτουργίας της βιομηχανίας, ώστε να διασφαλιστεί η ασφάλεια των καταναλωτών χωρίς να διακυβεύεται η προσβασιμότητα βασικών αγαθών, όπως το ζεστό νερό.
Με πληροφορίες από Financial Times