Η υλική και άυλη παράδοση των Κυκλάδων αναδεικνύεται στα νέα προγράμματα του Cycladic Identity

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Αμοργός, Anemon Productions. © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
0

Πριν από έναν χρόνο η φιλόδοξη πρωτοβουλία του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης «Cycladic Identity» είχε πολλά να μας αφηγηθεί για τον τόπο των Κυκλάδων.

Για την υλική και άυλη παράδοση. Για τις κοινωνικές τελετουργίες, τις παραδοσιακές πρακτικές και τις τέχνες, πολύτιμο μέρος της ιστορίας και του πολιτισμού τους. Για τις αμμώδεις παραλίες και τις βραχώδεις ακτές, τους φρυγανότοπους, τα έλη, τις λιμνοθάλασσες, τους ελαιώνες και τους αμπελώνες, μέχρι τα λιβάδια της Ποσειδωνίας και τους κοραλλιογενείς ύφαλους, για την τόσο πλούσια και άλλο τόσο άγνωστη βιοποικιλότητα.

Οι Κυκλάδες, ευάλωτες όσο ποτέ απέναντι σε φαινόμενα της σύγχρονης καθημερινότητας όπως ο αυξημένος τουρισμός, η εγκατάλειψη των παραδοσιακών πρακτικών, η κλιματική αλλαγή, έχουν ταυτότητα που αξίζει να μελετηθεί, να διασωθεί, να προστατευθεί και τελικά να μεταδοθεί σε όλους μας ως κτήμα κοινό.

Η διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη της μοναδικής ταυτότητας των Κυκλάδων βρίσκεται στο επίκεντρο της πρωτοβουλίας Cycladic Identity, με άξονες προτεραιότητας τον Πολιτισμό, τη Βιοποικιλότητα και την Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά.

Στην Αμοργό θα διεξαχθεί και το δεύτερο πρόγραμμα που έχει τίτλο «Η Αμοργιανή Μαστοριά». Σκοπός του προγράμματος είναι η μετάδοση της γνώσης της τέχνης της ξερολιθιάς και η εξοικείωση του κοινού με τις ξερολιθικές κατασκευές, την πολιτιστική αλλά και περιβαλλοντική σημασία τους, καθώς και την ανάγνωση του ανθρωπογενούς νησιωτικού τοπίου, όπως έχει διαμορφωθεί από αυτές. 

Με εφτά νέα προγράμματα σε πέντε νησιά των Κυκλάδων, δύο στην Αμοργό, ένα στην Αντίπαρο, ένα στη Σίκινο, ένα στη Σίφνο, ένα στη Σύρο και ένα διακυκλαδικό, το Cycladic Identity συμπληρώνει ένα έτος λειτουργίας και περνά στη δεύτερη φάση χρηματοδότησης, επεκτείνοντας τη στήριξη στους φορείς και στις τοπικές κοινωνίες των Κυκλάδων. 

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Αμοργός Παιχνίδια. Φωτ.: Αντώνης Βεκρής © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Στην Αμοργό χρηματοδοτούνται δυο προγράμματα. Το πρώτο έχει ως στόχο την καταγραφή και αναβίωση των παραδοσιακών παιχνιδιών της Αμοργού με κύριο σημείο εστίασης τα παιχνίδια που έχουν τοπικό χαρακτήρα, είναι δηλαδή εμπνευσμένα από τη φύση και τον τρόπο ζωής των Αμοργινών. Οι χώροι διδαχής και εκτέλεσης των παιχνιδιών θα είναι τα σχολεία των Καταπόλων και Αιγιάλης. Τα παιχνίδια θα χωριστούν σε δύο κατηγορίες: για παιδιά ηλικίας 3-7 ετών και για παιδιά ηλικίας 8-12 ετών. Η ομάδα παιδιών θα έρχεται σε επαφή με τον εκάστοτε ηλικιωμένο, ο οποίος θα τους διδάσκει το παιχνίδι. Στο πρόγραμμα θα συμμετέχουν επίσης τα τέσσερα Δημοτικά σχολεία Κουφονησίων, Δονούσας, Ηρακλειάς, Σχοινούσας.

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Αμοργός Ξερολιθιά. Φωτ.: Roberto Cortese © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Στην Αμοργό θα διεξαχθεί και το δεύτερο πρόγραμμα που έχει τίτλο «Η Αμοργιανή Μαστοριά». Σκοπός του προγράμματος είναι η μετάδοση της γνώσης της τέχνης της ξερολιθιάς και η εξοικείωση του κοινού με τις ξερολιθικές κατασκευές, την πολιτιστική αλλά και περιβαλλοντική σημασία τους, καθώς και την ανάγνωση του ανθρωπογενούς νησιωτικού τοπίου, όπως έχει διαμορφωθεί από αυτές. 

Τρίτο πρόγραμμα είναι το Greek Islands Trail - Cyclades, μία πρόταση για να ενωθούν τα καλύτερα μονοπάτια του κάθε νησιού των Κυκλάδων σε μια ενιαία πεζοπορική διαδρομή και να δημιουργηθεί μία μεγάλου μήκους διαδρομή (υπολογίζεται σε 150-200 χιλιόμετρα), που θα περνάει από όλα τα νησιά των Κυκλάδων. Η διαδρομή θα αποτελείται από το πιο «πλούσιο» σε φύση και πολιτισμό μονοπάτι του κάθε νησιού. Ο πεζοπόρος θα βιώσει τη φύση, τη βιοποικιλότητα, τη γεωλογία, την ιστορία (άυλη και υλική) και θα περάσει μέσα από οικισμούς ζώντας μια μοναδική εμπειρία. 

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Διακυκλαδικό Μονοπάτια. Φωτ.: Φοίβος Τσαραβόπουλος, © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.

Καταγραφή και ανάδειξη της χλωρίδας της Σικίνου είναι το τέταρτο πρόγραμμα που χρηματοδοτείται. Η Σίκινος, όντας από τα τελευταία κατοικημένα νησιά των Κυκλάδων που διατηρούν την ερημιά σε μεγάλο τους κομμάτι, προσφέρεται για την έρευνα της χλωρίδας που φιλοξενεί. Το νησί έχει 41.000 στρέμματα έκταση και τα 4.500 περίπου από αυτά ήταν καλλιεργημένα επί αιώνες. Ο χαρακτήρας της ζωής στη Σίκινο ήταν ανέκαθεν αγροτικός, το νησί δεν είχε παράδοση στα θαλάσσια επαγγέλματα αλλά στην καλλιέργεια. Βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι η καταγραφή των ειδών των αρωματικών φυτών και των ενδημικών φυτών του νησιού και η όσο μεγαλύτερη καταγραφή των υπόλοιπων ειδών χλωρίδας που απαντώνται στη Σίκινο. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η αναγνώριση και κατάταξή τους σε είδη και υποείδη και η δημιουργία  ενός φυσικού ερμπαρίου, μορφή με την οποία θα εκτεθούν στο νησί ώστε οι ντόπιοι κάτοικοι αλλά και οι επισκέπτες να μάθουν για τη χλωρίδα και τη σημασία διαφύλαξης της βιοποικιλότητας. 

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Σίκινος Καταγραφή Χλωρίδας. Φωτ.: Κώστας Πλατής © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Μέσω του προγράμματος που αφορά τη Σίφνο, πρόκειται να δημιουργηθεί ένα ψηφιακό αποθετήριο σιφνέικων τραγουδιών και καλάντων που αποσκοπεί στη διαφύλαξη, ανάδειξη, αλλά και αναβίωση μιας πολιτιστικής όψης της σιφνέικης κοινωνίας και ταυτότητας: της ποιητικής και μουσικής έκφρασης των Σιφνιών, όπως αυτή αναδεικνύεται μέσω τριών συγκεκριμένων δρώμενων και εκφάνσεων της κοινωνικής ζωής, δηλαδή το Σιφνέικο Παραδοσιακό Γλέντι, τα Σιφνέικα Κάλαντα και οι Σιφνέικοι Αποκριάτικοι Χοροί. Στόχοι του προγράμματος αποτελούν η διάσωση του τοπικού γλωσσικού ιδιώματος μέσω της καταγραφής του, το υλικό για λαογραφική/ανθρωπολογική έρευνα στη διάθεση της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας και η δημιουργία και προσφορά κινήτρων για αξιοποίηση του αποθετηρίου από τους νεαρούς μαθητές ή φοιτητές.

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Σίφνος Τραγούδια. Φωτ.. Γιάννης Κοντός © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

«Οι υφάντρες και οι αναμνήσεις τους» είναι το πρόγραμμα που θα υλοποιηθεί στη Σύρο για να αναδείξει την ταυτότητα της Ερμούπολης όσον αφορά την καθημερινότητα και την επαγγελματική ζωή της συγκεκριμένης κοινωνικής τάξης και να διασώσει μαρτυρίες από τα 140 χρόνια βιομηχανικής κλωστοϋφαντουργίας του νησιού που αποτέλεσαν τον βασικό πυλώνα της οικονομικής ανάπτυξης της Ερμούπολης, συντελώντας σε μια πολιτιστική έξαρση και μετασχηματίζοντας το νησί σε άστυ, αντίθετα με ότι συνέβαινε στα άλλα νησιά. Σημειωτέο ότι στην Ερμούπολη την εποχή της βιομηχανικής ακμής της λειτούργησαν 68 εργοστάσια, μεταξύ αυτών 24 κλωστοϋφαντουργίας. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ως το κλείσιμο της τελευταίας βιομηχανίας, το εργατικό δυναμικό στην κλωστοϋφαντουργία ήταν κυρίως γυναίκες. Οι βασικές δράσεις του προγράμματος περιλαμβάνουν την καταγραφή 10 μαρτυριών 10 εργατριών του εργοστασίου Ζησιμάτου με ψηφιακά μέσα, τη δημιουργία ολιγόλεπτων προωθητικών σποτ και την υλοποίηση μιας εκδήλωσης στο εργοστάσιο Ζησιμάτου με προβολή μικρών αποσπασμάτων από το υλικό.

Η πρωτοβουλία Cycladic Identity και τα νέα της προγράμματα Facebook Twitter
Σύρος Υφάντρες. Φωτ.: Inbulb © Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

Στην Αντίπαρο το πρόγραμμα αφορά τη μελέτη αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης και αποτύπωσης του ενετικού Κάστρου της Αντιπάρου, ενός σημαντικού παραδείγματος οχυρωμένης αρχιτεκτονικής από την εποχή της Ενετοκρατίας (13ος-16ος αιώνας). Σύμφωνα με την παραδοσιακή αρχαιολογική έρευνα, το Κάστρο κτίστηκε με κεντρικό πύργο και περιμετρικά τριώροφα κτίσματα, σχηματίζοντας έναν κλειστό οικισμό. Πρόσφατες ανασκαφές υποδεικνύουν ότι ο πύργος πιθανώς προϋπήρχε του οικισμού, γεγονός που ανατρέπει τις μέχρι τώρα αντιλήψεις. Η μελέτη αποσκοπεί στην αποτύπωση αυτών των νέων δεδομένων και στη σύνταξη οριστικής αρχιτεκτονικής μελέτης για την προστασία, μορφολογική και δομική αποκατάσταση και ανάδειξη του Κάστρου. Στόχος είναι η προστασία και ανάδειξη του μνημείου, η ένταξή του στη σύγχρονη κοινωνική ζωή της Αντιπάρου, και η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού για τις επόμενες γενιές.

Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης 
Νεοφύτου Δούκα 4
106 74, Αθήνα
Τ.: (+30) 210 7228321-3

www.cycladicidentity.gr 
Instagram
Facebook
LinkedIn

Πολιτισμός
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

νταλαρας παπακωνσταντίνου

Μουσική / Γιώργος Νταλάρας και Βασίλης Παπακωνσταντίνου ξανά μαζί 33 χρόνια μετά

Οι δύο σπουδαίοι ερμηνευτές ετοιμάζονται να μοιραστούν και πάλι τη σκηνή, παρουσιάζοντας μια θεατροποιημένη μουσική παράσταση με κείμενα και αφήγηση του Οδυσσέα Ιωάννου που θα αφορούν το ελληνικό τραγούδι.
ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΛΑΣΑΚΗΣ