Tι προβλέπει η συμφωνία για τους πρόσφυγες - Τα βασικά σημεία και οι αλλαγές πολιτικής

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα, έπειτα από σκληρές, πολύωρες διαπραγματεύσεις, σε μια συμφωνία για την αντιμετώπιση του ζητήματος των προσφύγων και των μεταναστών.

Οι ηγέτες των 28 χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν στη δημιουργία κοινών κέντρων υποδοχής αιτούντων άσυλο και επεξεργασίας των αιτήσεών τους και να περιορίσουν την ελευθερία κίνησης των μεταναστών από τη μια χώρα στην άλλη, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι αξιώσεις και να καθησυχαστούν οι ανησυχίες που πρόβαλαν η Ιταλία και η Γερμανία.

Ακολουθούν τα βασικά σημεία του κειμένου :

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «επαναβεβαιώνει ότι προϋπόθεση για μια λειτουργική πολιτική της ΕΕ είναι μια συνεκτική προσέγγιση στο ζήτημα της μετανάστευσης, η οποία «συνδυάζει τον πιο αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ». Αυτή «δεν είναι μια πρόκληση που αφορά ένα κράτος μέλος μόνο, αλλά την Ευρώπη ως σύνολο.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «είναι αποφασισμένο» να «αποτρέψει την επάνοδο των ανεξέλεγκτων ροών» προσφύγων και μεταναστών, όπως είχε συμβεί το 2015, αλλά και «να αναχαιτίσει περαιτέρω την παράνομη μετανάστευση σε όλες τις υπάρχουσες και προκύπτουσες οδούς».

Ως προς την θαλάσσια οδό της κεντρικής Μεσογείου, «οι προσπάθειες για να εμποδιστούν οι διακινητές να δρουν» με ορμητήριο «τη Λιβύη» και άλλες χώρες «πρέπει να εντατικοποιηθούν περαιτέρω». Η ΕΕ δεσμεύεται να συνεχίσει «να στέκει στο πλευρό της Ιταλίας και άλλων χωρών της πρώτης γραμμής ως προς το ζήτημα αυτό».

Όσον αφορά την οδό της ανατολικής Μεσογείου, «χρειάζονται επιπρόσθετες προσπάθειες για να εφαρμοστεί πλήρως η Δήλωση ΕΕ-Τουρκίας, να αποτραπούν νέες διελεύσεις από την Τουρκία και να σταματήσουν οι ροές (...)». Ακόμη, είναι «επειγόντως απαραίτητες περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστούν οι ταχείες επαναπροωθήσεις και να αποτραπεί η ανάπτυξη νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών (...) Υπό το φως της πρόσφατης αύξησης των ροών στη δυτική Μεσόγειο, η ΕΕ θα υποστηρίξει, οικονομικά και με άλλους τρόπους, όλες τις προσπάθειες των χωρών μελών, ειδικά της Ισπανίας, και των χωρών προέλευσης και διέλευσης, ειδικά του Μαρόκου, για να εμποδίσουν την παράνομη μετανάστευση».

Για να τρωθεί το «επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών» μεταναστών και προσφύγων και άρα να «αποτρέπονται οι τραγικές απώλειες ζωών», είναι «απαραίτητο να εξαλειφθούν τα κίνητρα για τα επικίνδυνα αυτά ταξίδια. Αυτό απαιτεί μια νέα προσέγγιση», που θα βασίζεται σε «κοινές ή συμπληρωματικές ενέργειες των χωρών μελών» ως προς την αποβίβαση «όσων σώζονται σε αποστολές έρευνας και διάσωσης». «Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί (...) να εξεταστεί η ιδέα να δημιουργηθούν περιφερειακές πλατφόρμες αποβίβασης, σε στενή συνεργασία με τρίτες χώρες, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες  και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Αυτές οι πλατφόρμες θα πρέπει να λειτουργούν λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου».

Στην επικράτεια της ΕΕ, εκείνοι που διασώζονται, που θα δημιουργηθούν σε κράτη μέλη, μόνο σε εθελοντική βάση, όπου η ταχεία και ασφαλής επεξεργασία θα επιτρέπει, με την πλήρη βάσει του διεθνούς δικαίου, θα πρέπει να αναλαμβάνονται, εντός των ορίων μιας «κοινής προσπάθειας», από «ελεγχόμενα κέντρα υποστήριξη της ΕΕ, να γίνεται διαχωρισμός μεταξύ των παράτυπων μεταναστών, που θα επαναπατρίζονται, και εκείνων που χρειάζεται διεθνή προστασία, για τους οποίους μπορεί να έχει εφαρμογή η αρχή της αλληλεγγύης». Τα μέτρα για αυτά «τα ελεγχόμενα κέντρα» θα ληφθούν «σε εθελοντική βάση», χωρίς αυτό «να προκαταλαμβάνει τη μεταρρύθμιση του (κανονισμού του) Δουβλίνου».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «συμφωνεί στην εκταμίευση της δεύτερης δόσης του Μηχανισμού για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία και ταυτόχρονα, τη μεταφορά 500 εκατομμυρίων ευρώ από το 11ο αποθεματικό του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάπτυξης στο Καταπιστευματικό Ταμείο Υποδομών της ΕΕ για την Αφρική».

Η αντιμετώπιση του προβλήματος της μετανάστευσης «στην καρδιά του προϋποθέτει μια εταιρική σχέση με την Αφρική», με σκοπό «την κοινωνικοοικονομική μεταμόρφωση της Αφρικανικής ηπείρου».

Ενόψει «του επόμενου Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου ( ΠΔΠ), το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη για ευέλικτα εργαλεία που θα επιτρέπουν ταχεία εκταμίευση ώστε να καταπολεμηθεί η παράνομη μετανάστευση» και καλεί να προβλεφθούν ποσά αφιερωμένα «στην εσωτερική ασφάλεια, την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων, το άσυλο και τη μετανάστευση».

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει «την ανάγκη τα κράτη μέλη να εγγυηθούν τον αποτελεσματικό έλεγχο των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, με την οικονομική και την υλική υποστήριξη της ΕΕ», ενώ υπογραμμίζει «την ανάγκη να επιταχυνθούν οι αποτελεσματικοί επαναπατρισμοί των παράτυπων μεταναστών».

 Όσον αφορά την «κατάσταση εσωτερικά στην ΕΕ, οι δευτερογενείς μετακινήσεις αιτούντων άσυλο μεταξύ κρατών μελών θέτουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου και του κεκτημένου (του χώρου) Σένγκεν», επομένως οι χώρες μέλη «πρέπει να λάβουν όλα τα απαραίτητα εσωτερικά νομικά και διοικητικά μέτρα για να σταματήσουν αυτές τις κινήσεις και να συνεργαστούν πιο στενά προς τον σκοπό αυτό».

 Όσον αφορά «τη μεταρρύθμιση για το νέο Κοινό Ευρωπαϊκό Σύστημα Ασύλου, έχει επιτευχθεί σημαντική πρόοδος (...)», αλλά χρειάζεται να υπάρξει «συναίνεση για τη μεταρρύθμιση του Κανονισμού του Δουβλίνου» που θα βασίζεται σε «ισορροπία μεταξύ της ευθύνης και της αλληλεγγύης».