Τούνελ 2.000 ετών, που κάποτε χρησιμοποιούσαν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες για να μπαίνουν απαρατήρητοι στο Κολοσσαίο, ανοίγει αυτόν τον μήνα για το κοινό.
Γνωστή ως «Διάδρομος του Κόμμοδου», ο διάδρομος μήκους 55 μέτρων κατασκευάστηκε κάτω από το αμφιθέατρο, ώστε οι αυτοκράτορες και οι εκλεκτοί τους καλεσμένοι να φτάνουν στις αυτοκρατορικές θέσεις χωρίς να αναμειγνύονται με το πλήθος.
Η υπόγεια διάβαση πήρε το όνομά της από τον Αυτοκράτορα Κόμμοδο, τον αδίστακτο ηγέτη που κυβέρνησε από το 177 έως το 192 μ.Χ. και ο οποίος παραλίγο να δολοφονηθεί μέσα σε αυτή την υπόγεια διαδρομή.
Οι κινηματογραφόφιλοι θα θυμούνται τον Κόμμοδο ως τον δολοπλόκο αυτοκράτορα που ενσάρκωσε ο Χοακίν Φίνιξ στην ταινία «Μονομάχος».
Στην πραγματικότητα, η ματαιοδοξία του Κόμμοδου ήταν ακόμη μεγαλύτερη. Πολεμούσε σε μονομαχίες ντυμένος ως Ηρακλής, σκοτώνοντας εξαντλημένους μονομάχους, ακόμη και ζώα. Κάποτε αποκεφάλισε μια στρουθοκάμηλο μπροστά σε ζητωκραυγάζον πλήθος, σύμφωνα με το Αρχαιολογικό Πάρκο του Κολοσσαίου.
Η κρυφή δίοδος αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά μεταξύ 1810 και 1814 από Γάλλους ανασκαφείς υπό τον αρχιτέκτονα Κάρλο Λουκανγκέλι, ξανάνοιξε το 1874 και μελετήθηκε εκ νέου τη δεκαετία του 1990.
Κατά την αποκατάσταση του μνημείου το 2020–2021, οι αρχαιολόγοι χαρτογράφησαν πλήρως τη σήραγγα και ξεκίνησαν νέα φάση συντήρησης.
Σκηνές κρασιού και γλεντιού
Η πρόσφατη αποκατάσταση αφαίρεσε αιώνες σκόνης και βρωμιάς, επανατοποθέτησε εύθραυστα τμήματα σοβά με τη βοήθεια λέιζερ και αποκάλυψε τοίχους επενδυμένους με μάρμαρο, χαραγμένους με τοπία και μυθολογικές σκηνές - μεταξύ αυτών και την ιστορία του Διονύσου, θεού του κρασιού και της διασκέδασης.


Κοντά στην είσοδο, ανάγλυφα με αγριογούρουνα, αρκούδες και ακροβάτες θυμίζουν τα θεάματα που κάποτε γέμιζαν την αρένα.
«Μόλις ανοίξει αυτή η δίοδος για το κοινό, οι επισκέπτες θα μπορέσουν να νιώσουν πώς ήταν να είσαι αυτοκράτορας», δήλωσε η αρχαιολόγος Μπάρμπαρα Νατσάρο, επικεφαλής του έργου.
Ο Μάσιμο Οσάνα, γενικός διευθυντής των μουσείων της Ιταλίας, χαρακτήρισε τα εγκαίνια «σημαντικό ορόσημο» που συνδυάζει την έρευνα με τη διατήρηση. Νέα στοιχεία, όπως ένας απτικός χάρτης και βίντεο-αναπαραστάσεις, καθιστούν τον χώρο «πραγματικά προσβάσιμο για όλους».
Ο θολωτός διάδρομος, που προστέθηκε κατά τους πρώτους δύο αιώνες μετά την κατασκευή του Κολοσσαίου, αποτελείται από τρεις κλάδους: δύο με κατεύθυνση ανατολή–δύση και έναν βορρά–νότο.

Η αποκατάσταση περιλαμβάνει φωτισμό που αναπαράγει το φυσικό φως από φεγγίτες, καθώς και γυάλινα πάνελ που επιτρέπουν στους επισκέπτες να βλέπουν τους αρχαιολόγους εν ώρα εργασίας.
Μια νέα ανασκαφή, προγραμματισμένη για το επόμενο έτος, θα εντοπίσει τη διαδρομή της σήραγγας — πιθανότατα προς τους στρατώνες των μονομάχων.
Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Αρχαιολογικό Πάρκο του Κολοσσαίου και το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (PNRR) της Ιταλίας.
Με πληροφορίες από CNN