Η τύχη της προσπάθειας του Ντόναλντ Τραμπ να τερματίσει τις εχθροπραξίες στην Ουκρανία θα δοκιμαστεί ξανά, καθώς ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ετοιμάζεται να απαντήσει στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του Αμερικανού προέδρου, μετά τα αντιφατικά μηνύματα από τη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-ΗΠΑ στην Αλάσκα.
Ο Τραμπ θα φιλοξενήσει τον Ουκρανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο τη Δευτέρα, στην πρώτη τους συνάντηση στο Οβάλ Γραφείο από τον δημόσιο τραμπουκισμό του Φεβρουαρίου. Η νέα συνάντηση γίνεται στη σκιά της μυστικής ακόμα συνάντησης της Παρασκευής με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, μετά την οποία ο Τραμπ εγκατέλειψε την πίεση για άμεση εκεχειρία στην Ουκρανία, ενώ ο Πούτιν επέμεινε ότι το Κίεβο πρέπει να παραχωρήσει εδάφη.
Σύμφωνα με πηγές που μίλησαν υπό τον όρο ανωνυμίας, ο Τραμπ είπε στον Ζελένσκι και σε Ευρωπαίους ηγέτες σε τηλεφωνική επικοινωνία ότι ο Πούτιν θέλει η Ουκρανία να παραχωρήσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής του Ντονμπάς, δηλαδή το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, επαναφέροντας τη διαχρονική του απαίτηση.
Ο Ζελένσκι έχει ξεκαθαρίσει ότι η Ουκρανία δεν θα παραδώσει εδάφη, ενώ ο Πούτιν έχει παραβιάσει εκεχειρίες στο παρελθόν, όπως επισημαίνει στην ανάλυσή του το Bloolmberg. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες μίλησαν με τον Τραμπ κατά την επιστροφή του από την Αλάσκα, σε μια συνάντηση που δεν κατάφερε να ανοίξει δρόμο για τον τερματισμό του πολέμου, που μπαίνει πλέον στον τέταρτο χρόνο του. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τη συνάντηση παραγωγική και παράλληλα άφησε να εννοηθεί ότι θα ζητήσει από τον Ζελένσκι να «κλείσει συμφωνία», αυξάνοντας την πίεση στον Ουκρανό ηγέτη.
Αρκετοί Ευρωπαίοι διπλωμάτες εξέφρασαν έντονη ανησυχία, εκτιμώντας ότι ο Πούτιν βγήκε κερδισμένος. Επισήμαναν ότι η πρόσκληση του Ρώσου προέδρου στις ΗΠΑ αποτέλεσε μια συμβολική νίκη και ότι κατόρθωσε να μετατοπίσει τον Τραμπ από την άμεση εκεχειρία σε μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία.
Σύμφωνα με τη Γαλλία, χώρες της «συμμαχίας των προθύμων» που στηρίζουν το Κίεβο θα πραγματοποιήσουν τηλεδιάσκεψη την Κυριακή, ενώ ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες ενδέχεται να συνοδεύσουν τον Ζελένσκι στη Δευτέρα για τη συνάντηση με τον Τραμπ.
Ο Λευκός Οίκος απέφυγε να δώσει λεπτομέρειες το Σάββατο, μετά την επιστροφή του Τραμπ στην Ουάσιγκτον, σχετικά με το περιεχόμενο των συνομιλιών με τον Πούτιν ή την ατζέντα με τον Ζελένσκι.
Ο Ζελένσκι έχει αποκλείσει την παραχώρηση ολόκληρης της Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, που η Μόσχα ελέγχει μόνο εν μέρει. Η Ρωσία θα σταματούσε να διεκδικεί τα υπόλοιπα τμήματα της Ζαπορίζια και της Χερσώνας που δεν κατέχει, παγώνοντας ουσιαστικά τις γραμμές του μετώπου, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Φρίντριχ Μερτς, δήλωσε το Σάββατο ότι δεν εμπιστεύεται τις προθέσεις του Πούτιν: «Ο Πούτιν έχει υποσχεθεί πολλά και έχει υπογράψει πολλές συμφωνίες. Δεν τον πιστεύω εύκολα. Ωστόσο, είναι τουλάχιστον η αρχή ενός διαλόγου», είπε στο RTL/ntv.
Σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους, ο Τραμπ είπε ότι είναι διατεθειμένος να συμβάλει στις εγγυήσεις ασφαλείας της Ουκρανίας, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα εμπλέκεται το ΝΑΤΟ. Ο ίδιος φέρεται να υποστήριξε ότι αυτό είναι αποδεκτό και από τον Πούτιν.
«Έτοιμη να εργαστεί» δηλώνει η Ουκρανία
«Η Ουκρανία επιβεβαιώνει την ετοιμότητά της να εργαστεί με κάθε προσπάθεια για την επίτευξη ειρήνης», ανέφερε ο Ζελένσκι σε ανάρτηση μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με τον Τραμπ το Σάββατο. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιβεβαίωσε με ανάρτηση στο Truth Social την επίσκεψη του Ουκρανού ηγέτη και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο κοινής συνάντησης με τον Πούτιν, «αν όλα πάνε καλά».
Ο Τραμπ είπε ότι τόσο η συνάντησή του με τον Πούτιν όσο και η επικοινωνία με τον Ζελένσκι πήγαν «πολύ καλά». «Καθορίστηκε από όλους ότι ο καλύτερος τρόπος να τερματιστεί ο πόλεμος είναι μέσω μιας ειρηνευτικής συμφωνίας και όχι μιας απλής εκεχειρίας», έγραψε.
Πριν από τη σύνοδο, ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι θα απαιτήσει εκεχειρία, απειλώντας ακόμα και με αποχώρηση από τις συνομιλίες και με επιβολή αυστηρών κυρώσεων. Ωστόσο, μετά τη συνάντηση, έδειξε να μην βιάζεται να προχωρήσει σε νέες κυρώσεις κατά των εμπορικών εταίρων της Ρωσίας.
«Αυτό δεν είναι το δυνατό σημείο του Τραμπ», σχολίασε ο Τσαρλς Λίτσφιλντ, αναπληρωτής διευθυντής του Atlantic Council στην Ουάσιγκτον. «Δεν καθορίζει τη συζήτηση, δεν θέτει την ατζέντα, είναι συνηθισμένος να έχει τον έλεγχο, και παρότι ήταν ο οικοδεσπότης, κατέληξε να φαίνεται ότι έχει λιγότερο έλεγχο. Μου φαίνεται αποτυχία».
Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η Ευρώπη δεν έχει άλλη επιλογή από το να συνεργαστεί με τον Τραμπ: «Είναι αυτός που έχει την πιο άμεση γραμμή με τον Πούτιν. Οι Ουκρανοί και οι Ευρωπαίοι είναι αναγκασμένοι να περάσουν μέσα από αυτόν».
Τραμπ - Ζελένσκι: Μια δύσκολη σχέση
Η Δευτέρα θα είναι κρίσιμη για τον Ζελένσκι, του οποίου η σχέση με τον Τραμπ έχει υπάρξει ταραχώδης. Η τελευταία τους συνάντηση τον Φεβρουάριο κατέληξε σε δημόσιο τραμπουκισμό του Ουκρανού προέδρου και στην προσωρινή αναστολή στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ προς το Κίεβο. Έκτοτε, οι δύο ηγέτες επιχείρησαν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις τους.
Οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι καλωσόρισαν την προσπάθεια του Τραμπ, αλλά τόνισαν την ανάγκη για τριμερή συνάντηση Τραμπ-Πούτιν-Ζελένσκι. Στην κοινή δήλωση που εκδόθηκε το Σάββατο δεν έγινε καμία αναφορά στην άμεση εκεχειρία, ως πρώτο βήμα για τις διαπραγματεύσεις.
Η ρωσική τηλεόραση Vesti, επικαλούμενη τον προεδρικό σύμβουλο Γιούρι Ουσάκοφ, μετέδωσε ότι το θέμα τριμερούς συνόδου δεν τέθηκε στην Αλάσκα.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπογράμμισαν ότι η Ουκρανία είναι εκείνη που θα αποφασίσει για την εδαφική της ακεραιότητα, σημειώνοντας: «Τα διεθνή σύνορα δεν πρέπει να αλλάζουν διά της βίας». Τη δήλωση υπέγραψαν οι ηγέτες Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Φινλανδίας, Πολωνίας, Ηνωμένου Βασιλείου και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ορισμένοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανησυχούν ότι ο Τραμπ θα πιέσει τον Ζελένσκι να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις για να επιτευχθεί συμφωνία.
«Η αποφασιστικότητα του προέδρου Τραμπ για μια ειρηνευτική συμφωνία είναι ζωτικής σημασίας», δήλωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλας. «Αλλά η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι η Ρωσία δεν σκοπεύει να τερματίσει σύντομα αυτόν τον πόλεμο».
Η Κάλας πρόσθεσε ότι ο Πούτιν συνεχίζει να καθυστερεί τις διαπραγματεύσεις και έφυγε από την Αλάσκα χωρίς καμία δέσμευση να σταματήσει τις εχθροπραξίες.
Το Κρεμλίνο, στην ιστοσελίδα του, μετέδωσε δήλωση του Πούτιν ότι η συζήτηση με τον Τραμπ ήταν «πολύ ειλικρινής και ουσιαστική». «Σεβόμαστε τη θέση της αμερικανικής κυβέρνησης, που βλέπει την ανάγκη για άμεσο τέλος των στρατιωτικών επιχειρήσεων», είπε. «Κι εμείς το θέλουμε και επιθυμούμε να λύσουμε όλα τα ζητήματα ειρηνικά».
Σε συνέντευξη στο Fox News μετά τη σύνοδο, ο Τραμπ αναγνώρισε ότι παραμένουν «σημεία τριβής», ενώ μετέφερε την πίεση στον Ζελένσκι να αναλάβει πρωτοβουλίες για τον τερματισμό του πολέμου.
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, στη δήλωσή τους, τόνισαν: «Η Ουκρανία πρέπει να έχει ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας για να υπερασπιστεί την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα. Δεν πρέπει να υπάρξουν περιορισμοί στις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας ή στη συνεργασία της με τρίτες χώρες. Η Ρωσία δεν μπορεί να έχει βέτο στην πορεία της Ουκρανίας προς την ΕΕ και το ΝΑΤΟ».
Την ίδια ώρα, η ουκρανική Πολεμική Αεροπορία ανέφερε ότι η Ρωσία εξαπέλυσε 85 drones και έναν βαλλιστικό πύραυλο κατά της ουκρανικής επικράτειας τη νύχτα του Σαββάτου, δείχνοντας ότι η Μόσχα δεν σκοπεύει να σταματήσει την πολεμική της εκστρατεία.
«Τις επόμενες ημέρες αναμένουμε η ρωσική στρατιωτική μηχανή να εντείνει την πίεση και τα πλήγματα κατά των ουκρανικών θέσεων, ώστε να δημιουργήσει πιο ευνοϊκές πολιτικές συνθήκες για συνομιλίες με διεθνείς παράγοντες», δήλωσε ο Ζελένσκι στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter).
Με πληροφορίες από Bloomberg
