Ο πόλεμος μέσα από τα smartphones

Ο πόλεμος μέσα από τα smartphones Facebook Twitter
Είναι εντυπωσιακό πώς διαμορφώνεται η γνώμη ενός πολίτη στις μέρες μας, παρακολουθώντας έναν πόλεμο μέσα από το smartphone του.
0


ΤΟ ΠΡΩΙΝΟ ΤΗΣ Κυριακής 22 Ιουνίου, λίγες ώρες μετά τον βομβαρδισμό του Ιράν από τον Τραμπ, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απ’ όπου οι Έλληνες, δυστυχώς, μαθαίνουν για όσα συμβαίνουν στη μεγάλη τους πλειονότητα, ήδη βρισκόταν σε εξέλιξη ένα όργιο παραπληροφόρησης αλλά και διακίνησης βεβαιοτήτων.

Πολλοί γνώριζαν με λεπτομέρειες τι έχει συμβεί και αυτό βασιζόταν όχι στα γεγονότα αλλά στην προσωπική τους άποψη για τους Ισραηλινούς και τους Ιρανούς. Έχει ενδιαφέρον πώς ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αντιλαμβάνεται και ερμηνεύει κορυφαία γεγονότα όπως αυτό ενός πολέμου αλλά και με πoιον τρόπο τα αντιλαμβάνεται, βάσει ποιων πληροφοριών δημιουργεί βεβαιότητες γι’ αυτά. Τελικά, τι μαθαίνει κάποιος γι’ αυτά τα γεγονότα από τις εκατοντάδες πληροφορίες και εικόνες που δέχεται καθημερινά, οι οποίες διακινούνται χωρίς έλεγχο και επιβεβαίωση; Τι είναι αλήθεια και τι ψέμα;

Η μετατροπή ενός πολέμου σε θέαμα, κάτι σαν θεατρική παράσταση που παρακολουθούσαμε παλιότερα από τους δέκτες των τηλεοράσεων και στις ημέρες μας από τα κινητά, αποδυναμώνει τη φρίκη που συνοδεύει κάθε πόλεμο, μειώνει την τραγικότητά του.

Δεν είμαι ειδικός για να εξηγώ επιστημονικά συλλογικές συμπεριφορές, απλώς εντυπωσιάζομαι συχνά από το έλλειμμα στοιχειώδους αντικειμενικής πληροφόρησης, από το μέγεθος της παραπληροφόρησης ιδιαίτερα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από τις βεβαιότητες χρηστών τους οι οποίοι συνήθως γνωρίζουν –και μόνο αυτοί– την απόλυτη αλήθεια, από τη διάθεση πολλών να δημιουργήσουν ή να υιοθετήσουν σενάρια συνωμοσίας τα οποία δεν περιορίζονται στους ψεκασμούς αλλά φτάνουν μέχρι τα πρωτόκολλα της Σιών.

Είναι εντυπωσιακό πώς διαμορφώνεται η γνώμη ενός πολίτη στις μέρες μας, παρακολουθώντας έναν πόλεμο μέσα από το smartphone του, διαβάζοντας κάθε είδους προπαγανδιστή ή απλώς κάποιον που με σοβαροφάνεια δημοσιεύει τις δικές του ανόητες αλήθειες.

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και κάτι άλλο όμως, το πώς στις σύγχρονες κοινωνίες ένας πόλεμος, μια γενοκτονία (όπως αυτή στη Γάζα), οι όποιες βαρβαρότητες προηγήθηκαν στο Ισραήλ (όπως αυτή της Χαμάς, με τη σφαγή αθώων πολιτών) και όποιες ακολούθησαν (όπως η συνεχιζόμενη εξαθλίωση των Παλαιστινίων που πεθαίνουν από σφαίρες περιμένοντας σε ένα συσσίτιο), εντάσσονται στο συλλογικό μας υποσυνείδητο, γίνονται μέρος μιας ρουτίνας, μετατρέπονται σε γεγονότα που απλώς συμβαίνουν. Συνηθίζεται η φρίκη ενός πολέμου από κάποιους που δεν μετέχουν σε αυτόν; Η Ιστορία απαντάει καταφατικά. Ακόμα και ένας πόλεμος μετατρέπεται σε κομμάτι των καθημερινών μας αναφορών, που ιεραρχείται συχνά ως λιγότερο σημαντικό από άλλα γεγονότα. Πηγαίνουμε στις δουλειές μας, συναντάμε φίλους, βλέπουμε ταινίες, συζητάμε, έχουμε τη ζωή μας και ενδιαμέσως μαθαίνουμε και για έναν πόλεμο που συμβαίνει μακριά ή κοντά μας, στην προκειμένη πολύ κοντά μας. Πόσοι, αλήθεια, δείχνουμε ακόμα ενδιαφέρον για τους ανθρώπους που συνεχίζουν να πεθαίνουν σχεδόν καθημερινά στον πόλεμο της Ουκρανίας;

Την τρίτη ημέρα από την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν κυκλοφόρησε ένα βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το οποίο έδειχνε κάτι συναρπαστικό: σε ένα πολυτελές εστιατόριο στον Λίβανο, μερικά χιλιόμετρα από το Ισραήλ και μία από τις εστίες του πολέμου, κάποιοι απολαμβάνουν το δείπνο τους υπό τους ήχους ενός σαξοφώνου. Την ίδια ώρα, έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στον ουρανό και με τα έξυπνα κινητά τους καταγράφουν φωτεινές λάμψεις που φωτίζουν το σκοτάδι· και το κάνουν σχεδόν μαζικά. Δεν επρόκειτο για βεγγαλικά από κάποια γιορτή, ήταν πύραυλοι που αντάλλασσαν δύο αντιμαχόμενες πλευρές (Ισραήλ και Ιράν) που στόχο είχαν να πλήξουν συγκεκριμένες περιοχές και να σκοτώσουν ανθρώπους.

Ένας πόλεμος σε εξέλιξη καταγραφόταν από έξυπνα κινητά, είχε πάρει μια σουρεαλιστική μορφή και είχε μετατραπεί σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέαμα το οποίο όχι απλώς παρακολουθούσαν οι θαμώνες ενός εστιατορίου αλλά θεώρησαν σκόπιμο να το αναμεταδώσουν ως κάτι ενδιαφέρον ανάμεσα στις άλλες δραστηριότητές τους. Φαντάζομαι πως όταν βαρέθηκαν να καταγράφουν την εικόνα των εκτοξευόμενων πυραύλων επέστρεψαν στο γεύμα τους.

Η μετατροπή ενός πολέμου σε θέαμα, κάτι σαν θεατρική παράσταση που παρακολουθούσαμε παλιότερα από τους δέκτες των τηλεοράσεων και στις ημέρες μας από τα κινητά, αποδυναμώνει τη φρίκη που συνοδεύει κάθε πόλεμο, μειώνει την τραγικότητά του. Μοιάζει να μη συνειδητοποιούμε ότι χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν. Λες και οι εικόνες των γκρεμισμένων κτιρίων είναι μέρος σκηνικών ενός έργου που παίζεται, λες και τα θύματα. που συνήθως δεν τα βλέπουμε αλλά ακούμε γι’ αυτά. είναι οι κομπάρσοι μιας ταινίας. Και, φυσικά, με αυτόν τον τρόπο είναι λιγότερο έντονες οι αντιδράσεις μας, ατομικές και συλλογικές, με μικρές εξαιρέσεις.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Το νέο τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

 Ισραήλ - Ιράν: Μισός αιώνας βίας και αντιπαλότητας 

Οπτική Γωνία / Ισραήλ - Ιράν: Μισός αιώνας βίας και αντιπαλότητας 

Από την Ιρανική Επανάσταση του 1979 έως την ανταλλαγή πυραύλων το 2025, η αντιπαράθεση Ισραήλ - Ιράν εξελίσσεται σε μια από τις πιο επικίνδυνες και πολυεπίπεδες γεωπολιτικές διαμάχες της εποχής μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οπτική Γωνία / «Ζούμε στην εποχή της ισορροπίας του ισχυρού»

Οι παγκόσμιες και περιφερειακές επιπτώσεις της σύγκρουσης στη Γάζα και τα αδιέξοδα του Παλαιστινιακού. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δύσκολο να είσαι δημοσιογράφος στις ΗΠΑ

Ακροβατώντας / Δύσκολο πια να είσαι δημοσιογράφος στις ΗΠΑ

Η διακυβέρνηση Τραμπ αποκτά όλο και περισσότερο χαρακτηριστικά ολοκληρωτικού καθεστώτος, κι αυτό δεν αφορά μόνο τα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους, αλλά επεκτείνεται στη δικαιοσύνη, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα πανεπιστήμια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Κι ύστερα γίναμε ωραία φωτογραφία…» που τη ζωντάνεψε το AI / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»; / AI, η αθανασία σού πάει πολύ / Ο θάνατος στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης 

Οπτική Γωνία / Ποιος θα ήθελε να δει τους νεκρούς του να «ζωντανεύουν»;

Οι φωτογραφίες νεκρών αγαπημένων μας αποκτούν «ζωή» μέσω εφαρμογών AI. Πώς αλλάζει η Τεχνητή Νοημοσύνη τον τρόπο που βλέπουμε τον θάνατο σήμερα και ποια διλήμματα και φιλοσοφικά ερωτήματα θέτει;
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Ρεπορτάζ / Οι διακοπές που δεν κάναμε φέτος

Με τους μισθούς καθηλωμένους και τα κόστη των διακοπών να έχουν ξεφύγει, οι μεγάλες καλοκαιρινές εξορμήσεις που συνηθίζαμε μέχρι πρόσφατα, κατέληξαν σε «long weekends» για πολλούς, ενώ για άλλους ούτε καν αυτό δεν είναι πια επιλογή.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Αθήνα / Βέτο τριών υπουργείων για τη Βασιλίσσης Όλγας – Αμετακίνητος ο Χάρης Δούκας

Σε τροχιά μετωπικής σύγκρουσης μεταξύ κεντρικής διοίκησης και Δήμου Αθηναίων βρίσκεται πλέον το θέμα της λεωφόρου Βασιλίσσης Όλγας, μετά την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου να προχωρήσει, κατά πλειοψηφία, στην επαναφορά της κυκλοφορίας οχημάτων και στη μετατροπή της σε δρόμο ήπιας κυκλοφορίας.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Ρεπορτάζ / Η Νέα Δημοκρατία και οι δύο επιστροφές που θέλει

Κάποιοι ελπίζουν στην επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα και άλλοι ζητάνε την επιστροφή του Γρηγόρη Δημητριάδη. Οι πληροφορίες της LiFO επιβεβαιώνουν τις συζητήσεις για την επιστροφή του Δημητριάδη, αλλά στο κόμμα και όχι στο Μαξίμου.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Οπτική Γωνία / Μετανάστες, ΜΚΟ και δικαιώματα στο στόχαστρο – η κυβέρνηση νομοθετεί τον αποκλεισμό

Η κυβέρνηση σκληραίνει ακόμα περισσότερο την αντιμεταναστευτική της πολιτική, στοχοποιώντας επιπλέον ξανά τις ΜΚΟ, ευτυχώς όμως όχι χωρίς «αντίλογο», παρά την απουσία ικανής αντιπολίτευσης και σε αυτό το πεδίο. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Με απειλούν από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Οπτική Γωνία / «Δέχομαι απειλές από τις ΗΠΑ επειδή λέω “Free Palestine”»

Η Ιωάννα Αλυγιζάκη μιλά για το γράμμα που έλαβε στο μαγαζί της στα Χανιά ενώ ο πρώην πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών Μίνος Μωυσής σχολιάζει τις συνέπειες του περιστατικού και περιγράφει την ανησυχία του για τη μισαλλοδοξία στην Ελλάδα. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο καράβια των παιδικών χρόνων

Οπτική Γωνία / Η αριστοκρατική Μαριλένα και η τραχιά Μυρτιδιώτισσα όργωσαν τις ελληνικές θάλασσες, αφήνοντας το στίγμα τους

Βίος και πολιτεία δυο καραβιών που έγραψαν τη δική τους ξεχωριστή ιστορία στα όχι άγνωστα αλλά και όχι πάντοτε ήρεμα νερά της Ελλάδας.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
«Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ρεπορτάζ / «Η μόνη καλλιέργεια που σώθηκε είναι της καταναλωτικής πλάνης»

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης, που ζει στη Χίο και καλλιεργεί εκεί ο ίδιος τη δική του γη, περιγράφει στη LiFo την καθημερινότητα, που έχει αλλάξει ριζικά μετά τις φωτιές, και την προσπάθεια των κατοίκων να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Βασιλική Σιούτη / Θα λήξει τον πόλεμο στην Ουκρανία ο Τραμπ και με ποιους όρους;

Πώς θα τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία και πόσο κοντά βρισκόμαστε σε αυτό το τέλος; Τραμπ και Πούτιν μοιάζουν αποφασισμένοι, αλλά ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν βιάζονται.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Οπτική Γωνία / Μαζωνάκης: Το χρονικό μιας (ακόμα) διαπόμπευσης

Αν έβγαζε κάποιος ένα συμπέρασμα από τον χειρισμό της υπόθεσης αυτής, θα έλεγε πως «όλα ήταν ένα λάθος». Ένα λάθος το οποίο πολλοί δεν το βλέπουν ως τέτοιο, καθώς θεωρούν αυτονόητο να μαθαίνουν πληροφορίες για τις ζωές των άλλων, ακόμα και αν αυτές έχουν δυσκολίες και απαιτούν σεβασμό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Οπτική Γωνία / Για τους «εμπρηστές της Πάτρας»: Ιδεολογικές καταχρήσεις μιας φωτογραφίας

Από που προκύπτει το αναρχικό, πόσο μάλλον κάποιο «κομμουνιστικό» προφίλ των «εμπρηστών»; Από ένα σκουλαρίκι, την είδηση για το χασίς και τα τσίπουρα, τα ρούχα που είναι αυτά που συναντάς σε πλήθος εικοσάρηδων σε πλατείες και δρόμους της χώρας;
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ