Για πρώτη φορά στην ιστορία, η ανθρωπότητα έχει στα χέρια της εικόνες και βίντεο από τον Νότιο Πόλο του Ηλίου.
Το διαστημικό σκάφος Solar Orbiter του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) έστειλε πίσω στη Γη τις πιο κοντινές και λεπτομερείς λήψεις του Ήλιου που έχουν γίνει ποτέ.
Οι νέες εικόνες αποκαλύπτουν μια λαμπερή και ταραγμένη ατμόσφαιρα, όπου η θερμοκρασία φτάνει το ένα εκατομμύριο βαθμούς Κελσίου. Μέσα σε αυτή τη φλεγόμενη θάλασσα, διακρίνονται και πιο σκοτεινά, «ψυχρότερα» νέφη αερίων, με θερμοκρασία 100.000 βαθμούς Κελσίου.
Η σημασία της κατανόησης του Ηλίου
«Σήμερα αποκαλύπτουμε τις πρώτες εικόνες του Ήλιου από τον πόλο του», δήλωσε η καθηγήτρια Carole Mundell, διευθύντρια επιστημονικού προγράμματος της ESA. «Ο Ήλιος είναι πηγή ζωής, αλλά μπορεί και να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στα συστήματα που στηρίζουν την καθημερινότητά μας. Είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε τη λειτουργία του και να μάθουμε να προβλέπουμε τη συμπεριφορά του.»
Οι λεγόμενες «ηλιακές καταιγίδες», δηλαδή εκρήξεις φορτισμένων σωματιδίων από την επιφάνεια του Ήλιου, μπορούν να επηρεάσουν δορυφορικά συστήματα και δίκτυα ηλεκτροδότησης στη Γη. Η καλύτερη κατανόηση αυτών των φαινομένων είναι κομβική για την προστασία κρίσιμων υποδομών.
Η μαγνητική ζωή ενός άστρου
Παρότι από τη Γη ο Ήλιος μοιάζει με φωτεινό δίσκο χωρίς χαρακτηριστικά, στην πραγματικότητα είναι μια δυναμική σφαίρα πλάσματος, με έντονα μαγνητικά πεδία που δημιουργούν εκλάμψεις και «καμάρες» αερίων στην ατμόσφαιρά του.
Οι μαγνητικοί πόλοι του Ήλιου αντιστρέφονται περίπου κάθε 11 χρόνια. Στο μεταξύ, τα πεδία περνούν από περιόδους σχετικής ηρεμίας σε φάσεις χαοτικής αναδιάταξης, κατά τις οποίες εκρήξεις υλικού εκτοξεύονται στο Διάστημα και συχνά προς τη Γη.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Lucie Green (UCL), έως τώρα υπήρχε σοβαρό κενό στα δεδομένα που αφορούν τη μετακίνηση των μαγνητικών πεδίων προς τους πόλους. «Τώρα έχουμε το χαμένο κομμάτι του παζλ», δήλωσε στο BBC. «Για πρώτη φορά, μπορούμε να μετρήσουμε τις ροές ηλιακού υλικού που μεταφέρουν μαγνητικά πεδία προς τους πόλους.»
Το απόλυτο στοίχημα της ηλιακής φυσικής
Ο τελικός στόχος είναι η ανάπτυξη μοντέλων πρόβλεψης του «διαστημικού καιρού», των ηλιακών εκρήξεων που επηρεάζουν τη Γη. Όπως εξηγεί ο καθηγητής Christopher Owen, ειδικός στον ηλιακό άνεμο, «Αυτό είναι το Άγιο Δισκοπότηρο της ηλιακής φυσικής. Θέλουμε να φτάσουμε στο σημείο όπου θα μπορούμε να προβλέψουμε αξιόπιστα πότε ο Ήλιος θα “χτυπήσει” τη Γη.»
Προς το παρόν, αναγνωρίζει πως χρειάζεται ακόμη δουλειά, αλλά τα δεδομένα από το Solar Orbiter αλλάζουν τους όρους του παιχνιδιού.
Το σκάφος έχει καταγράψει επίσης τις κινήσεις χημικών στοιχείων σε διαφορετικά στρώματα της ηλιακής ατμόσφαιρας. Οι εικόνες, σε αποχρώσεις του ροζ, χρυσού, μπλε, μοβ και λιλά, αποτυπώνουν το υδρογόνο, τον άνθρακα, το οξυγόνο, το νέον και το μαγνήσιο, αντίστοιχα.
Οι μετρήσεις έγιναν με το όργανο SPICE, που ανιχνεύει τις χαρακτηριστικές συχνότητες φωτός (φασματικές γραμμές) που εκπέμπει κάθε στοιχείο σε δεδομένη θερμοκρασία.
Με πληροφορίες από BBC
