Οι καρδιακές προσβολές αυξάνονται όταν αλλάζει η ώρα και σε αυτό φαίνεται πως παίζει ρόλο και η αντίληψή μας για τον χρόνο.
Κάθε άνοιξη, την επομένη της αλλαγής ώρας, παρατηρείται αύξηση στα καρδιακά επεισόδια. Την ίδια ώρα, για άλλους μια ώρα χάνεται εν ριπή οφθαλμού, για άλλους μοιάζει να διαρκεί σαν μια ζωή. Πώς μπορεί η αντίληψή μας για τον χρόνο να είναι τόσο διαφορετική και πώς μας επηρεάζει το γεγονός από την πανδημία και μετά;
Κάθε Μάρτιο, όταν αλλάζουν τα ρολόγια, ο χρόνος και η ευκαμψία του – πώς εξαρτόμαστε από αυτόν, αλλά πόσο εύκολα αλλάζει από το πώς ζούμε τη ζωή μας - βρίσκονται στο επίκεντρο. Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι ξυπνούν μεταξύ 7 π.μ. και 8 π.μ. κάθε πρωί και πέφτει για ύπνο μεταξύ 22:00 και 23:00. Ένα εκατομμύριο άνθρωποι μεταβαίνουν και βγαίνουν από το κέντρο του Λονδίνου για δουλειά κάθε μέρα και τρία εκατομμύρια παρακολουθώντας τις βραδινές ειδήσεις στις 6 το απόγευμα.
Τα ρολόγια διατηρούν τις ρουτίνες μας σταθερές, την κίνηση του χρόνου εύρυθμη, αλλά η εξάρτησή μας από αυτά μας δημιουργεί προβλήματα: Όταν αλλάζει η ώρα και τα ρολόγια προχωρούν μια ώρα μπροστά, κάθε άνοιξη, τα καρδιακά επεισόδια αυξάνονται έως και 24% την επομένη, τη Δευτέρα, λόγω του άγχους που προέρχεται από τον διαταραγμένο ύπνο.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα που φιλοξενούν τη γνώμη επιστημόνων, η αλλαγή της ώρας, είναι πιθανό να διαταράξει τον κιρκάδιο ρυθμό, οδηγώντας σε προβλήματα ύπνου, μειωμένη συγκέντρωση και αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών συμβάντων. Ο κιρκάδιος ρυθμός είναι το βιολογικό ρολόι του σώματος, το οποίο λειτουργεί σε έναν 24ωρο κύκλο και, σύμφωνα με τους ερευνητές, παίζει ρόλο στη ρύθμιση βασικών σωματικών λειτουργιών -εκτός από τον ύπνο - στην απελευθέρωση ορμονών, τον μεταβολισμό και τη διάθεση.
Η πρακτική της αλλαγής ώρας εισήχθη το 1916 με στόχο τη βελτίωση της παραγωγικότητας, αξιοποιώντας τις ώρες της ημέρας τους καλοκαιρινούς μήνες. Σύμφωνα με το μέτρο, τα ρολόγια μετακινούνται μία ώρα μπροστά την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου και μία ώρα πίσω την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου.
Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η απώλεια μίας ώρας ύπνου την άνοιξη μπορεί να προκαλέσει κόπωση σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού, ενώ ορισμένες μελέτες δείχνουν αύξηση των θανατηφόρων τροχαίων κατά 6% τις πρώτες ημέρες μετά την αλλαγή. Πέρα από τα καρδιακά επεισόδια που αυξάνονται, υπάρχουν ενδείξεις για αύξηση αυτοκτονικών συμπεριφορών και συνολικής αύξησης της θνησιμότητας τις επόμενες ημέρες μετά την αλλαγή της ώρας. Το ανθρώπινο σώμα εξαρτάται από το φυσικό φως του Ήλιου για τη ρύθμιση του βιολογικού του ρολογιού, και η τεχνητή αλλαγή της ώρας διαταράσσει αυτή τη διαδικασία.
Η αντίληψη του χρόνου
«Λατρεύω τη ρουτίνα. Έχω εμμονή με τη ρουτίνα», λέει η Ruth Ogden, καθηγήτρια της ψυχολογίας του χρόνου στο Πανεπιστήμιο John Moores του Λίβερπουλ. Τον Μάρτιο του 2020 όταν επιβλήθηκαν παγκοσμίως lockdown λόγω της πανδημίας Covid-19 η ίδια ήταν σε άδεια μητρότητας με το τρίτο της παιδί, «και ήταν κόλαση επί γης». Χωρίς διαλέξεις ή συναντήσεις με φοιτητές και καμία από τις συνηθισμένες επισκέψεις από την οικογένεια και τους φίλους για να δουν το νέο μωρό, «οι μέρες έμοιαζαν σαν να συνεχίζονταν για πάντα».
Έχοντας μελετήσει πώς αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι τον χρόνο για 15 χρόνια μέχρι τότε, η Ogden «ήθελε να δει αν αυτή η επιβράδυνση ήταν κάτι που βιώσαμε όλοι στην πανδημία ή κάτι που ήταν μόνο για "σπασίκλες του χρόνου" όπως εγώ». Η έρευνα που διεξήγαγε, σε περισσότερους από 800 ανθρώπους στη Βρετανία, διαπίστωσε ότι οκτώ στους 10 βίωσαν κάποια αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν τον χρόνο κατά τη διάρκεια του δεύτερου lockdown λόγω Covid.
«Ο χρόνος επιβραδύνθηκε για το 40% των ανθρώπων» λέει η καηγήτρια Ogden, αλλά για ένα άλλο 40%, ο χρόνος πετούσε πιο γρήγορα από ποτέ. Οι άνθρωποι που βρήκαν το lockdown σκληρό είχαν μια «αργή πανδημία». Εκείνοι που έψηναν ψωμί, φαγώθηκαν στο Netflix και έκαναν πάρτι με το Zoom είχαν μια «ταχεία πανδημία» και «μάλλον τους άρεσε πολύ η αλλαγή».
Η Ogden δεν εξεπλάγη πολύ από τα ευρήματά της, αν και η συμμετρία τους ήταν περίεργη. Στην πραγματικότητα, η κοινωνία είναι πάντα χωρισμένη μεταξύ "ταχυδακτυλουργών" και "αργόσυρτων". «Υπάρχει μια περίπλοκη σχέση μεταξύ του συναισθήματος και της εμπειρίας μας του χρόνου στην παρούσα στιγμή, όπως τη ζούμε», λέει.
Ο χρόνος κυλά όταν διασκεδάζουμε, αλλά η θλίψη, σε συνδυασμό με τη γνώριμη μονοτονία της, κάνει τον χρόνο να περνάει αργά και μετά να διαλύεται. «Όταν ζητάμε από ασθενείς με κατάθλιψη ή χρόνιο πόνο να αναλογιστούν τη ζωή τους, λένε ότι ο χρόνος κυλάει απόλυτα. Οι μέρες σέρνονται, αλλά τα χρόνια περνούν σε μια στιγμή», προσθέτει η Ogden.
Το μόνο πράγμα που κάνει τον χρόνο να φαίνεται να σέρνεται πιο αργά είναι η αναμονή – να τελειώσει το lockdown, να χτυπήσει το τηλέφωνο, να σχολάσουμε στις στις 18:00. Θυμόμαστε ότι οι χειρότερες αναμονές μας ήταν επίσης μεγάλες. Οι μισοί από εμάς θα διαγνωστούν με καρκίνο στη ζωή μας, μια εμπειρία που θα τον περιμένουν περισσότερο από κάθε άλλη, όπως γνωρίζει καλά ο διευθυντής πωλήσεων Sam Brandon, 41 ετών.
Πριν διαγνωστεί με καρκίνο του οισοφάγου την άνοιξη του περασμένου έτους, «ένιωθα απίστευτα φτωχός στο χρόνο», λέει ο Brandon στην Telegraph. «Δεν υπήρχε ποτέ αρκετός χρόνος στις εβδομάδες μου για να κάνω τα πράγματα που έπρεπε να γίνουν». Με μια αγχωτική δουλειά και μια νεαρή οικογένεια στο σπίτι, οι μέρες του πετούσαν. Στη συνέχεια, ένας βήχας σε ένα εστιατόριο τον οδήγησε να υποβληθεί σε ενδοσκόπηση, όπου οι γιατροί βρήκαν «έναν τεράστιο όγκο στο λαιμό μου».
Στο δεκαπενθήμερο που πέρασε περιμένοντας μια επίσημη διάγνωση, ο χρόνος «ήταν σε ελεύθερη πτώση», λέει ο Brandon. «Ήμουν συγκεντρωμένος στην απόλυτη αμεσότητα της κατάστασης και ταυτόχρονα είχα επίγνωση της όλης ώρας μπροστά μου που μόλις είχε εξαφανιστεί».
Τον Ιανουάριο, ο Μπράντον βρισκόταν σε ύφεση. Ήταν σαν να είχε κερδίσει το λαχείο αφού έχασε ένα εκατομμύριο λίρες. Τώρα, «Βρίσκω απίστευτα ήρεμο να παρακολουθώ τον χρόνο καθώς περνάει, ακούγοντας την καρδιά μου να χτυπά και την αναπνοή μου».
Με πληροφορίες από Telegraph
