«Ο Πύργος»: Ξαναδιαβάζοντας το τελευταίο μυθιστόρημα του Φραντς Κάφκα

Το πίσω ράφι/ Φραντς Κάφκα «Ο Πύργος» Facebook Twitter
Ο Φραντς Κάφκα φωτογραφίζεται στην Πλατεία της Πράγας, περ. 1920.
0

«ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΠΕΡΑΣΑ ΤΗ ΖΩΗ ΜΟΥ δεν υπήρξαν πρωτοβουλίες οι οποίες να έχουν κάποιο διαρκές αποτέλεσμα», σημείωνε στο ημερολόγιό του ο τριανταεννιάχρονος Φράντς Κάφκα τον Ιανουάριο του 1922, δυο χρόνια πριν αφήσει την τελευταία του πνοή.

«Ήταν σαν να μου δόθηκε το κέντρο ενός κύκλου, όπως σε κάθε άνθρωπο, και σαν να έπρεπε εγώ, όπως εξάλλου και κάθε άλλος, να διασχίσω το μήκος της αποφασιστικής ακτίνας και στη συνέχεια να σχηματίσω έναν τέλειο κύκλο. Αντί γι’ αυτό, ξεκινούσα πάντοτε με την ορμή να χαράξω την ακτίνα, ορμή όμως η οποία πάντοτε αναστελλόταν (παραδείγματα: πιάνο, βιολί, γλώσσες, γερμανική φιλολογία, αντισιωνισμός, σιωνισμός, εβραϊκά, κηπουρική, ξυλουργική, λογοτεχνία, απόπειρες γάμου, ανεξάρτητη κατοικία). Από το κέντρο αυτού του φανταστικού κύκλου ξεκινούν πλήθος μισοαρχινισμένες ακτίνες, δεν υπάρχει πια θέση για νέα απόπειρα και δεν υπάρχει θέση γιατί δεν το επιτρέπει η ηλικία και τα αδυνατισμένα νεύρα και καμιά απόπειρα δεν μπορεί να ολοκληρωθεί».

Τον ίδιο μήνα όπου στο ημερολόγιό του εμφανίζονται αυτές οι πρώτες, οριστικές αποτιμήσεις της ζωής του, ο Κάφκα αρχίζει να γράφει ένα καινούριο μυθιστόρημα όπου κυριαρχεί το μοτίβο της αδυναμίας επίτευξης ενός «διαρκούς αποτέλεσματος», ένα μυθιστόρημα όπου μετουσιώνεται σε τέχνη η αίσθηση του ανολοκλήρωτου που σημάδεψε τον βίο του: τον «Πύργο».

Κεντρικός ήρωας στον «Πύργο» είναι ο Κ. Το επάγγελμά του, χωρομέτρης. Μια λέξη που στα γερμανικά (landvermesser) παραπέμπει σε κάποιον που κάνει ένα σφάλμα στη μέτρηση, αλλά και σε κάποιον που είναι ένοχος προπέτειας ή αλαζονείας.

Ο Κ. καταφθάνει σ’ ένα χωριό οι τύχες του οποίου διαφεντεύονται από τον Πύργο, ισχυριζόμενος πως έχει προσκληθεί για να κάνει καταμέτρηση της γης. Ωστόσο, δεν γίνεται δεκτός. Κανείς δεν χρειάζεται χωρομέτρη, του μηνύουν. Όπως θα του εξηγήσει ο δήμαρχος, όλα στηρίζονται σε μια παρεξήγηση.

Αν στην «Δίκη» ο Κάφκα περιέγραφε τον αγώνα του Γιόζεφ Κ. να γλιτώσει από μια απρόσωπη και παντοδύναμη εξουσία που επιδιώκει την εξόντωσή του, στον «Πύργο» αποτύπωσε την αντίστροφη διαδρομή: τον αγώνα του Κ. να πλησιάσει μια εξουσία επίσης απρόσωπη και απόρθητη.

Όντως πριν από δέκα χρόνια είχε φτάσει από τον Πύργο μια πρόταση στο δημαρχείο για πρόσληψη χωρομέτρη, αλλά η έγγραφη απάντηση του δημάρχου ήταν αρνητική. Το έγγραφο χάθηκε μέσα στον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας. Κι έτσι, τη στιγμή ακριβώς που όλα τα ενδιαφερόμενα γραφεία ασχολούνταν με την παραγραφή αυτής της παλιάς πρότασης, ο Κ. γίνεται αποδέκτης μιας πρόσκλησης που, λογικά, δεν έπρεπε να λάβει ποτέ.

Μόνο που τώρα, δεν υπάρχει άλλος κόσμος για τον Κ. πέρα από εκείνον του Πύργου. Όλη του η ύπαρξη είναι συνδεδεμένη μ’ ένα σφάλμα. Κι όλες οι αποφασιστικές ευκαιρίες που θα μπορούσαν να προωθήσουν την υπόθεσή του χάνονται.

Το πίσω ράφι/ Φραντς Κάφκα «Ο Πύργος» Facebook Twitter
Η πρώτη έκδοση του Πύργου, 1926.

Αν στη «Δίκη» ο Κάφκα περιέγραφε τον αγώνα του Γιόζεφ Κ. να γλιτώσει από μια απρόσωπη και παντοδύναμη εξουσία που επιδιώκει την εξόντωσή του, στον «Πύργο» αποτύπωσε την αντίστροφη διαδρομή: τον αγώνα του Κ. να πλησιάσει μια εξουσία επίσης απρόσωπη και απόρθητη.

Όσο δεινός κι αν είναι ο αγώνας του τελευταίου να γίνει αποδεκτός από τον θεσμό που αντιπροσωπεύει ο Πύργος κι όσες προσπάθειες κι αν καταβάλλει, αναζητώντας συμμάχους μέσα απ' τους κατοίκους του χωριού που, στην πλειονότητά τους, τον αντιμετωπίζουν με εχθρότητα και καχυποψία, ο στόχος του μοιάζει ανέφικτος.

Μυθιστόρημα ημιτελές, όπως όλα τα μεγάλα πεζά του Κάφκα, ο «Πύργος» κυκλοφόρησε σε βιβλίο μετά τον θάνατο του συγγραφέα, με τη φροντίδα του επιστήθιου φίλου του Μαξ Μπροντ. Σύμφωνα με την μαρτυρία του Μπροντ, ο Κάφκα είχε σκοπό να τελειώσει το γραπτό του με τον χωρομέτρη να πεθαίνει από εξάντληση. Και, πάνω στο ψυχορράγημά του, θα κατέφθανε αγγελιοφόρος με την είδηση ότι, παρόλο που δεν θα γινόταν δεκτός ως επίσημος χωρομέτρης του Πύργου, θα του επιτρεπόταν να ζήσει στο χωριό.

Γεγονός παραμένει ότι με αυτό το τελευταίο μυθιστόρημά του, ο Κάφκα μίλησε συνοπτικά για ό,τι έμελλε να κυριαρχήσει στον 20ό αιώνα: για την απομόνωση και το άγχος του ανθρώπου μπροστά σε ανώνυμες και απατηλές δυνάμεις, για τον φόβο απέναντι σε παράλογα γεγονότα που διαδέχονται το ένα το άλλο, για τη δίψα για ελευθερία που μπορεί να ξεπεράσει κάθε όριο.

Στο πέρασμα του χρόνου, ο «Πύργος» συχνά διαβάστηκε ως ένα σύμβολο του Εβραίου που αναζητά την αποδοχή μέσα στη μη εβραϊκή κοινότητα, ενώ πολλοί είδαν ν’ αναδύεται από τις σελίδες του η βασανιστική σχέση του Κάφκα με τον πατέρα του, θεωρώντας τον σαν μια μεταφορά της πατρικής εξουσίας, επιθυμητής και απωθητικής ταυτόχρονα.

Όπως, όμως, σημειώνει ο βιογράφος του συγγραφέα Νίκολας Μάρεϊ (βλ. «Κάφκα», εκδ. Ίνδικτος) «εκεί όπου όλες οι κριτικές του Πύργου αποτίουν από κοινού φόρο τιμής, είναι η άπειρη υποβλητικότητα και η υπαινικτικότητα του μυθιστορήματος. Ο Κάφκα ήταν μέγιστος μάστορας στο να παρατείνει την αμφισημία και την αβεβαιότητα, με τη διαυγέστερη στην τελειότητά της πρόζα».

*Ο «Πύργος» κυκλοφορεί σε πολλές μεταφράσεις από διάφορους εκδοτικούς οίκους. Ανάμεσά τους, του Αλέξανδρου Κοτζιά (εκδ. Κέδρος), του Βασίλη Πατέρα (εκδ. Ροές), του Βασίλη Τομανά (εκδ. Νησίδες) και της Τέας Ανεμογιάννη (εκδ. Ηριδανός).

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ήρθε το τέλος της Ευρώπης;

Βιβλίο / Τζορτζ Στάινερ: Ήρθε το τέλος της Ευρώπης;

Ένα από τα τελευταία κείμενα που δημοσίευσε πριν από τον θάνατο του ο Τζορτζ Στάινερ κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δώμα με τον τίτλο «Η Ιδέα της Ευρώπης». Σε αυτό ο κορυφαίος στοχαστής αναρωτιέται αν είναι ακόμα ζωντανό το όραμα της Ευρώπης και σε τι ακριβώς συνίστανται οι βασικές του αρχές.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Οι πολλαπλές μεταμορφώσεις του Φραντς Κάφκα

Λέσχη Ανάγνωσης: Μεταμορφώσεις / Οι πολλαπλές μεταμορφώσεις του Φραντς Κάφκα

Ο Φραντς Κάφκα όχι μόνο προέβλεψε τη «μεταμόρφωση» του 20ού αιώνα από εποχή ελπίδας σε εφιάλτη αλλά ήταν αυτός που επέλεξε τη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε ζώο ως μοναδικό τρόπο λογοτεχνικής έκφρασης. «Μεταμόρφωση», άλλωστε, είναι ο τίτλος του κορυφαίου του έργου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Φραντς Κάφκα, Άλις Όσβαλντ, Βιρτζίνια Γουλφ: Τρία μικρά εκφραστικά διαμάντια

Βιβλίο / Φραντς Κάφκα, Άλις Όσβαλντ, Βιρτζίνια Γουλφ: Τρία μικρά εκφραστικά διαμάντια

Μικρά στο μέγεθος αλλά μεγάλα στη σημασία τους, το «Κτίσμα» του Φραντς Κάφκα, το «Μνημείο Πεσόντων» της Άλις Όσβαλντ και το «Δευτέρα ή Τρίτη» της Βιρτζίνια Γουλφ έχουν αλλάξει τα δεδομένα στην κατηγορία τους, το καθένα με τον δικό του τρόπο
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το «προπατορικό αμάρτημα» του Τζο Μπάιντεν

Βιβλίο / Ποιο ήταν το θανάσιμο σφάλμα του Τζο Μπάιντεν;

Ένα νέο βιβλίο για τον πρώην Πρόεδρο αποτελεί καταπέλτη τόσο για τον ίδιο όσο και για τη δουλοπρεπή κλίκα πιστών και μελών της οικογένειάς του, που έκαναν το παν για να συγκαλύψουν τον ραγδαίο εκφυλισμό της γνωστικής του ικανότητας.
THE LIFO TEAM
ΕΠΕΞ Συγγραφείς/ Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου

Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου / 8 Έλληνες συγγραφείς ξαναγράφουν τους μύθους και τις παραδόσεις

Η Λυσιστράτη ερμηνεύει τις ερωτικές σχέσεις του σήμερα, η Ιφιγένεια διαλογίζεται στην παραλία και μια Τρωαδίτισσα δούλα γίνεται πρωταγωνίστρια: 8 σύγχρονοι δημιουργοί, που συμμετέχουν με τα έργα τους στο φετινό Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου, συνομιλούν με τα αρχαία κείμενα και συνδέουν το παρελθόν με επίκαιρα ζητήματα.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τζούντιθ Μπάτλερ: «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Τζούντιθ Μπάτλερ / «Θέλουμε να ζήσουμε με ανοιχτή ή με κλειστή καρδιά;»

Μια κορυφαία προσωπικότητα της σύγχρονης παγκόσμιας διανόησης μιλά στη LiFO για τo «φάντασμα» της λεγόμενης ιδεολογίας του φύλου, για το όραμα μιας «ανοιχτόκαρδης κοινωνίας» και για τις εμπειρίες ζωής που της έμαθαν να είναι «ένας άνθρωπος ταπεινός και ταυτόχρονα θαρραλέος».
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ντίνος Κονόμος

Βιβλίο / «Ο κύριος διευθυντής (καλό κουμάσι) έχει αποφασίσει την εξόντωσή μου…»

Ο Ντίνος Κονόμος, λόγιος, ιστοριοδίφης και συγγραφέας, υπήρξε συνεχιστής της ζακυνθινής πνευματικής παράδοσης στον 20ό αιώνα. Ο συγγραφέας Φίλιππος Δ. Δρακονταειδής παρουσιάζει έργα και ημέρες ενός ανθρώπου που «δεν ήταν του κόσμου τούτου».
ΦΙΛΙΠΠΟΣ Δ. ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ
Η ζωή του Καζαντζάκη σε graphic novel από τον Αλέν Γκλικός

Βιβλίο / Ο Νίκος Καζαντζάκης όπως δεν τον είχαμε ξαναδεί σε ένα νέο graphic novel

Ο ελληνικής καταγωγής Γάλλος συγγραφέας Αλέν Γκλικός καταγράφει την πορεία του Έλληνα στοχαστή στο graphic novel «Καζαντζάκης», όπου ο περιπετειώδης και αντιφατικός φιλόσοφος και μυθιστοριογράφος ψυχαναλύεται για πρώτη φορά και συστήνεται εκ νέου στο ελληνικό κοινό.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Πετρίτης»: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ηχητικά Άρθρα / Πετρίτης: Το πιο γρήγορο πουλί στον κόσμο και η άγρια, αδάμαστη ομορφιά του

Ο Τζoν Άλεκ Μπέικερ αφιέρωσε δέκα χρόνια από τη ζωή του στην παρατήρηση ενός πετρίτη και έγραψε ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία της αγγλικής λογοτεχνίας – μια από τις σημαντικότερες καταγραφές της άγριας ζωής που κινδυνεύει να χαθεί για πάντα. Κυκλοφόρησε το 1967 αλλά μόλις τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια οι κριτικοί και το κοινό το ανακάλυψαν ξανά.
M. HULOT
Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Ας μην αφήνουμε τον Θεό στους πιστούς» 

Βιβλίο / Μπενχαμίν Λαμπατούτ: «Αν αξίζει ένα πράγμα στη ζωή, αυτό είναι η ομορφιά»

Εν όψει της εμφάνισής του στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, στις 21 Μαΐου, ο Λατινοαμερικανός συγγραφέας-φαινόμενο Μπενχαμίν Λαμπατούτ μιλά στη LiFO για τον ρόλο της τρέλας στη συγγραφή, τη σχέση επιστήμης και λογοτεχνίας και το μεγαλείο της ήττας – και δηλώνει ακόμα φανατικός κηπουρός και εραστής της φύσης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το πίσω ράφι/ Άντονι Μπέρτζες: «Έρνεστ Χέμινγουεϊ»

Το Πίσω Ράφι / Ο Χέμινγουεϊ ήταν ένας φωνακλάς νταής αλλά κι ένας σπουδαίος συγγραφέας του 20ού αιώνα

Η βιογραφία «Έρνεστ Χέμινγουεϊ - Μια ζωή σαν μυθοπλασία» του Βρετανού συγγραφέα Άντονι Μπέρτζες αποτυπώνει όχι μόνο την έντονη και περιπετειώδη ζωή του κορυφαίου Αμερικανού ομοτέχνου του αλλά και όλο το εύρος της αντιφατικής προσωπικότητάς του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
21η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης

Βιβλίο / 21η ΔΕΒΘ: Εξωστρέφεια και καλύτερη οργάνωση αλλά μένουν ακόμα πολλά να γίνουν

Απολογισμός της 21ης ΔΕΒΘ που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά υπό την αιγίδα του νεοσύστατου ΕΛΙΒΙΠ. Σε ποιο βαθμό πέτυχε τους στόχους της και ποια στοιχήματα μένει ακόμα να κερδίσει;
ΚΟΡΙΝΑ ΦΑΡΜΑΚΟΡΗ
Η ποίηση όχι μόνο αλλάζει τον κόσμο, τον δημιουργεί» ​​​​​​/Μια νέα ανθολογία ελληνικής queer ποίησης μόλις κυκλοφόρησε στα ισπανικά /11 Έλληνες ποιητές σε μια νέα ισπανική queer ανθολογία /Queer ελληνική ποίηση σε μια νέα δίγλωσση ισπανική ανθολογία

Βιβλίο / Μια Ισπανίδα καθηγήτρια μεταφράζει ελληνική queer ποίηση

Η María López Villalba, καθηγήτρια Νέων Ελληνικών στο Πανεπιστήμιο της Μάλαγα, μετέφρασε 11 ελληνικά ποιήματα, σε μια πρόσφατη ανθολογία που προσφέρει στο ισπανόφωνο κοινό την ευκαιρία να γνωρίσει τη σύγχρονη ελληνική queer –και όχι μόνο– ποίηση.
M. HULOT
«Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Βιντσέντζο Λατρόνικο / «Κανείς δεν μας επέβαλε να έχουμε όλοι μια μονστέρα στο σαλόνι»

Ο Ιταλός συγγραφέας και υποψήφιος για το βραβείο Booker, Βιντσέντζο Λατρόνικο, μιλά στη LIFO για το πολυσυζητημένο βιβλίο του «Τελειότητα», στο οποίο αποτυπώνει την αψεγάδιαστη αλλά ψεύτικη ζωή μιας ολόκληρης γενιάς ψηφιακών νομάδων στην Ευρώπη, καθώς και τη μάταιη αναζήτηση της ευτυχίας στην ψηφιακή εποχή.
M. HULOT
Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Ηχητικά Άρθρα / Μεσσαλίνα: Ακόλαστη μέγαιρα ή πολύ έξυπνη για την εποχή της;

Το όνομά της έχει συνδεθεί με την εικόνα μιας αδίστακτης, σεξουαλικά ακόρεστης και επικίνδυνης γυναίκας. Ένα νέο βιβλίο, όμως, έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη στερεοτυπική αφήγηση και να φωτίσει μια διαφορετική εκδοχή της ιστορίας της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Rene Karabash

Βιβλίο / Rene Karabash: «Θέλω πίσω τη γυναικεία δύναμη που μου στέρησαν οι άνδρες»

Η Βουλγάρα συγγραφέας Rene Karabash μιλά για το μυθιστόρημά της «Ορκισμένη», που τιμήθηκε με το βραβείο Ελίας Κανέτι, και στο οποίο εστιάζει στην ιστορία των «ορκισμένων παρθένων» γυναικών των Βαλκανίων που επέλεξαν να ζήσουν ως άνδρες.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Δυο γυναίκες συγγραφείς αποκαλύπτουν τα κρυφά μυστικά της γραφής

Βιβλίο / Όλες οι γυναίκες του κόσμου στο νέο βιβλίο της Αμάντας Μιχαλοπούλου

Στο «Μακρύ ταξίδι της μιας μέσα στην άλλη», η μητρότητα γίνεται ο συνδετικός κρίκος που ενώνει όλες τις μητέρες και όλες τις κόρες με τις γυναίκες της Ιστορίας που θαυμάσαμε, αλλά και τις ανώνυμες «Παναγίες» που κράτησαν στους ώμους τους τα βάρη της ανθρωπότητας.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Βιβλίο / «Ένας μύθος λέει πως αν χάσεις κάτι στην Αθήνα, θα το βρεις στον Ελαιώνα»

Στο νέο του βιβλίο, «Lost Things Found», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Hyper Hypo, ο εικαστικός φωτογράφος Αντώνης Θεοδωρίδης εξερευνά τον μαγικό κόσμο της υπαίθριας αγοράς του Ελαιώνα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Ντιντιέ Εριμπόν: «Καιρός για ένα κίνημα των ηλικιωμένων!»

Ντιντιέ Εριμπόν / Ντιντιέ Εριμπόν: «Να πάψουμε να βλέπουμε τους ηλικιωμένους ως κοινωνικούς παρίες»

Από τους σημαντικότερους και πιο επιδραστικούς σύγχρονους Γάλλους στοχαστές, ο Ντιντιέ Εριμπόν συνδύασε στα βιβλία του τα δύσκολα βιώματα της νεότητάς του με μια εμπεριστατωμένη, αλλά και εικονοκλαστική, κοινωνικοπολιτική «ακτινογραφία» της γαλλικής κοινωνίας. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Κεχαγιάς

Βιβλίο / «Το να εκδίδεις βιβλία στην Ελλάδα είναι σαν να παίζεις στο καζίνο»

Η Γεννήτρια είναι ένας νέος εκδοτικός οίκος αφιερωμένος στη σύγχρονη λογοτεχνία. Ο εκδότης της, συγγραφέας και μεταφραστής, Παναγιώτης Κεχαγιάς, μιλά για τις δυσκολίες και τις χαρές του εγχειρήματος, για το πώς σκοπεύει να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας ιδιαίτερα ανταγωνιστικής αγοράς, καθώς και για τους πρώτους τίτλους που ετοιμάζεται να εκδώσει.
M. HULOT
Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Οι Αθηναίοι / Κωνσταντίνος Τσουκαλάς: «Ακούμε συνεχώς για ανάπτυξη, χωρίς να διερευνάται τι είναι το "καλό"»

Η εκτέλεση του Μπελογιάννη τον έκανε αριστερό. Η αυτοκτονία του Νίκου Πουλαντζά, μπροστά στα μάτια του, τον καθόρισε. Ο Κωνσταντίνος Τσουκαλάς, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, αφηγείται το προσωπικό του ταξίδι και την πνευματική περιπέτεια μιας ολόκληρης εποχής, από τη διανόηση του Παρισιού μέχρι τους δρόμους της πολιτικής και τις αίθουσες των πανεπιστημίων.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ