Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα online από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Ένας ζητιάνος και ένας γενναιόδωρος κομψός άντρας, 1906. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
0

Σχεδόν έναν αιώνα μετά τον θάνατο του Φραντς Κάφκα, ενός από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες του 20ού αιώνα, συγγραφέα μερικών από τα πιο σημαντικά βιβλία στην ιστορία της λογοτεχνίας, όπως «Η Μεταμόρφωση», «Η Δίκη» και «Ο Πύργος», τα σημειώματα, τα χειρόγραφα και τα σχέδια του μεγάλου μοντερνιστή πεζογράφου βρίσκονται ψηφιοποιημένα στον ιστότοπο της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ισραήλ, ανοιχτά για ανάγνωση από τους λάτρεις του έργου του.

Η συλλογή περιέχει περίπου 120 σχέδια και περισσότερες από 200 επιστολές που ανήκουν στον Max Brod, φίλο και συνάδελφο συγγραφέα που αντί να καταστρέψει τα έγγραφα του συγγραφέα, όπως ο ίδιος είχε ζητήσει, επέλεξε να τα δημοσιεύσει και να τα διατηρήσει.

Τα πολύτιμα αυτά χειρόγραφα κατέληξαν στη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ, μετά από απόφαση ισραηλινού δικαστηρίου το 2015, που έβαλε τέλος σε μία «Kafkaesque» νομική διαμάχη, με πολλά περιστατικά και σκοτεινά σημεία, αντάξια των ιστοριών του Κάφκα. Κάτοχος τότε των χειρογράφων ήταν η Εύα Χόφε, την οποία διέταξε το δικαστήριο να τα παραδώσει στην Εθνική Βιβλιοθήκη του κράτους.

Ο Φραντς Κάφκα που έγραφε στα γερμανικά, όταν ολοκλήρωνε τα έργα του τα παρέδιδε στον φίλο του Μαξ Μπροντ, με την εντολή να τα κάψει μετά τον θάνατό του. Ο Μπροντ δεν τα κατέστρεψε, τα διαφύλαξε και τα μετέφερε στην Παλαιστίνη, όπου έφτασε, διαφεύγοντας από τους Ναζί, το 1939.

Ο Φραντς Κάφκα που έγραφε στα γερμανικά, όταν ολοκλήρωνε τα έργα του τα παρέδιδε στον φίλο του Μαξ Μπροντ, με την εντολή να τα κάψει μετά τον θάνατό του. Ο Μπροντ δεν τα κατέστρεψε, τα διαφύλαξε και τα μετέφερε στην Παλαιστίνη, όπου έφτασε, διαφεύγοντας από τους Ναζί, το 1939.

Κάφκα
Ο Κάφκα πέθανε το 1924 σε ηλικία 41 ετών. Φωτο: Wikimedia Commons

Ο Μπροντ μετέφερε σε μια βαλίτσα όλο το έργο του Κάφκα και ανέλαβε την πρωτοβουλία να εκδώσει τα ημιτελή μυθιστορήματά του, «Ο Πύργος», «Η Δίκη» και «Αμερική». Φρόντισε επίσης για την έκδοση των ημερολογίων και της αλληλογραφίας του Κάφκα, ενώ το 1937, ολοκλήρωσε την πρώτη βιογραφία του, «Φραντς Κάφκα, Μια Βιογραφία».

Λίγο πριν από τον θάνατό του, το 1968, κληροδότησε τη συλλογή στη γραμματέα του Εσθήρ Χόφε, με δύο όρους: να εκδώσει τα έργα και να διασφαλίσει ότι θα παρέμεναν ασφαλή ακόμα και μετά τον θάνατό της.

Η Χόφε προσπάθησε να πουλήσει χειρόγραφα το 1973, τα οποία βγήκαν σε δημοπρασία, αλλά τότε ο γενικός εισαγγελέας του Ισραήλ τής απηύθυνε προειδοποίηση ότι παραβαίνει την επιθυμία του Μπροντ. Μετά τον θάνατό της, το 2007, τα χειρόγραφα κληροδοτήθηκαν στις δύο κόρες της, οι οποίες ξεκίνησαν έναν πολυετή δικαστικό αγώνα το 2008, ζητώντας να αναγνωρισθεί από το κράτος ότι η συλλογή τούς ανήκει. Το 2012 το δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό τους και δέχθηκε τον ισχυρισμό της Εθνικής Βιβλιοθήκης ότι σύμφωνα με την τελευταία επιθυμία του Μπροντ, η συλλογή Κάφκα έπρεπε να καταλήξει στα εθνικά αρχεία του Ισραήλ.

Η Χόφε είχε προλάβει και είχε δημοπρατήσει μέρος της συλλογής χειρογράφων και κάποια από αυτά βρέθηκαν στο γερμανικό Λογοτεχνικό Αρχείο στο Μάιμπαχ.

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Από δεξιά: Ο Ότο Χόφε, ο Μαξ Μπροντ και η Έστερ Χόφε. Φωτο: Eva Hoffe' family archives

 «Είμαστε περήφανοι που προσφέρουμε τώρα δωρεάν, ανοιχτή πρόσβαση για μελετητές και εκατομμύρια οπαδούς της Κάφκα στο Ισραήλ και σε ολόκληρο τον κόσμο» είπε ο Όρεν Βάινμπεργκ, διευθυντής της βιβλιοθήκης.

Η συλλογή περιλαμβάνει τις επιστολές του Κάφκα στον Μπροντ, στη μνηστή του Φελίς Μπάουερ και τον θεωρητικό Μάρτιν Μπούμπερ, τις «Γαμήλιες Προετοιμασίες στη Χώρα», ένα σημειωματάριο με ασκήσεις εκμάθησης της εβραϊκής γλώσσας, εκατοντάδες προσωπικές επιστολές και σημειώσεις από τα ταξίδια του συγγραφέα.

    

Τα σχέδια του αρχείου, που χρονολογούνται μεταξύ 1905 και 1920, κυμαίνονται από αυτοπροσωπογραφίες έως προσωπογραφίες άλλων και γρήγορα σκίτσα, μια απεικόνιση της μητέρας του Κάφκα και ένα σχέδιο με μελάνι, με τίτλο The Drunk, που δείχνει έναν άντρα να έχει γείρει μπροστά σε ένα ποτήρι κρασί.

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Σκίτσο της μητέρας του. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Ο Μεθυσμένος, σκίτσο του Κάφκα με άντρα μπροστά σε ένα ποτήρι κρασί. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel

Αν και η πλειονότητα των υλικών έχει ήδη δημοσιευτεί, ορισμένα από αυτά ήταν προηγουμένως άγνωστα στους ερευνητές.

«Ανακαλύψαμε αδημοσίευτα σχέδια, ούτε υπογεγραμμένα ούτε χρονολογημένα, που είχε κρατήσει ο Μπροντ» δήλωσε ο επιμελητής Στέφαν Λιτ, λέγοντας ότι η μεγαλύτερη έκπληξη ήταν το μπλε σημειωματάριο του συγγραφέα στο οποίο έγραφε έγραψε στα εβραϊκά, υπογράφοντας ως «Κ», που ήταν η συνήθης υπογραφή του.

Μεταξύ των πρόσφατα ψηφιοποιημένων εγγράφων είναι μια ανεπίδοτη επιστολή 47 σελίδων προς τον πατέρα του Χέρμαν, που ο συγγραφέας συνέταξε σε ηλικία τριάντα έξι ετών, όπου τον περιγράφει ως «έναν πραγματικό Κάφκα σε δυναμικότητα, υγεία, όρεξη, ένταση της φωνής, ομιλητικότητα, υπεροχή έναντι του κόσμου, επιμονή, ευστροφία, ανθρωπογνωσία, με μια κάποια συγκεκριμένη γενναιοδωρία και φυσικά με όλα επίσης τα συνοδευτικά τούτων των προτερημάτων, σφάλματα και αδυναμίες». Στην ίδια επιστολή, αναφέρεται επίσης στην αδιαφορία του πατέρα του και την ευθύνη του για τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του.

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Κάρτα που έστειλε ο Κάφκα στους γονείς του από τη Βαϊμάρη στις 30 Ιουνίου του 1912. Φωτο: Max Brod Estate / National Library of Israel

Ο Φραντς Κάφκα πέθανε το 1924 σε ηλικία 41 ετών.

Η Κάφκα γνώρισε τον Μπροντ ενώ σπούδαζε νομικά στην Πράγα. Το φθινόπωρο του 1921, μετά την επιστροφή του στην Πράγα από το σανατόριο της Σλοβακίας, ο Κάφκα έγραψε την πρώτη του διαθήκη, ένα σημείωμα με αποδέκτη τον Μαξ Μπροντ, καταγράφοντας την επιθυμία του να καταστρέψει ό,τι υπήρχε «σε ημερολόγια, χειρόγραφα, επιστολές άλλων και δικές μου, σχεδιάσματα και τα λοιπά, να καούν ανελλιπώς, χωρίς να διαβαστούν, καθώς επίσης και όλα όσα έχω γράψει ή σχεδιάσει».

Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Κάρτες και επιστολές του Κάφκα στον Μαξ Μπροντ. Φωτο: Max Brod Estate / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Η λαγνεία του πλούτου, 1905. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Η Μάρθα διαβάζει, 1906. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel
Τα χειρόγραφα, οι σημειώσεις και τα σχέδια του Φραντς Κάφκα on line από τη Βιβλιοθήκη του Ισραήλ Facebook Twitter
Ένας ζητιάνος και ένας γενναιόδωρος κομψός άντρας, 1906. Φωτο: Ardon Bar Hama / National Library of Israel

Περισσότερα στην ιστοσελίδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης του Ισραήλ εδώ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Οι πολλαπλές μεταμορφώσεις του Φραντς Κάφκα

Λέσχη Ανάγνωσης: Μεταμορφώσεις / Οι πολλαπλές μεταμορφώσεις του Φραντς Κάφκα

Ο Φραντς Κάφκα όχι μόνο προέβλεψε τη «μεταμόρφωση» του 20ού αιώνα από εποχή ελπίδας σε εφιάλτη αλλά ήταν αυτός που επέλεξε τη μεταμόρφωση του ανθρώπου σε ζώο ως μοναδικό τρόπο λογοτεχνικής έκφρασης. «Μεταμόρφωση», άλλωστε, είναι ο τίτλος του κορυφαίου του έργου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιάννης Σολδάτος: «Ο μεγαλύτερος εχθρός μου είναι ο μικροαστισμός» ή «Το σινεμά ως μαζικό λαϊκό θέαμα έχει σχεδόν τελειώσει»

Βιβλίο / Γιάννης Σολδάτος: «Το σινεμά ως μαζικό λαϊκό θέαμα έχει σχεδόν τελειώσει»

Μια συζήτηση με τον σκηνοθέτη, εκδότη και συγγραφέα της συνοπτικής «Ιστορίας του Ελληνικού Κινηματογράφου» που πρόσφατα επανακυκλοφόρησε εμπλουτισμένη και σε ενιαία μορφή από τις εκδόσεις Αιγόκερως.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Απόστολος Βέττας: «Στο θέατρο οι πιστοί δηλώνουν την πίστη τους με το χειροκρότημα»

Βιβλίο / Απόστολος Βέττας: «Στο θέατρο οι πιστοί δηλώνουν την πίστη τους με το χειροκρότημα»

Ο σπουδαίος σκηνογράφος συγκέντρωσε την πολύτιμη σαραντάχρονη εμπειρία του σε ένα δίτομο λεξικό για τη σκηνογραφία, αναδεικνύοντάς την ως αυτόνομη τέχνη και καταγράφοντας την εξέλιξή της στο ελληνικό θέατρο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μ. Αναγνωστάκης «Η χαμηλή φωνή»

Το πίσω ράφι / Μανόλης Αναγνωστάκης: «Τι μένει λοιπόν από τον ποιητή, αν μένει τίποτα;»

Τρεις δεκαετίες μετά την πρώτη της δημοσίευση, η προσωπική ανθολογία του Μανόλη Αναγνωστάκη «Χαμηλή Φωνή» παρουσιάζεται στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, υπενθυμίζοντας τους θεωρούμενους ήσσονες ποιητές μας, όσους έμειναν έξω από κάθε μορφής υψηλή ποίηση.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το παρασκήνιο της διαγραφής του Αντώνη Σαμαρά και άλλες ιστορίες…

Βιβλίο / Το παρασκήνιο της διαγραφής του Αντώνη Σαμαρά και άλλες ιστορίες

Προδημοσίευση από τα «Αδημοσίευτα», το νέο βιβλίο του Νίκου Χασαπόπουλου, όπου ο έμπειρος πολιτικός συντάκτης αποκαλύπτει ιστορίες και παρασκήνια που διαμόρφωσαν την πολιτική ζωή της χώρας.
THE LIFO TEAM
Δημήτρης Καράμπελας: «Σήμερα κανείς δεν πιστεύει στην αλληγορία»

Βιβλίο / Δημήτρης Καράμπελας: «Σήμερα κανείς δεν πιστεύει στην αλληγορία»

Ένας από τους ελάχιστους διανοούμενους στη χώρα, που υπήρξε προνομιακός συνομιλητής του Παπαγιώργη και του Λορεντζάτου. Το τελευταίο του βιβλίο «Το πνεύμα και το τέρας» συνιστά μια ανανέωση του δοκιμιακού λόγου στην Ελλάδα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Για τον Ομάρ Καγιάμ

Ποίηση / «Πίνε, και μη θαρρείς κουτέ, και συ πως είσαι κάτι»: Τα Ρουμπαγιάτ του Ομάρ Καγιάμ

Πεθαίνει σαν σήμερα το 1131 ο μεγάλος Ιρανός ποιητής που έγραψε αριστουργηματικά ποιήματα για τη ματαιότητα των πραγμάτων, τη μεγαλοσύνη της στιγμής και το νόμο του εφήμερου.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΝΤΑΜΟΝ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Το πίσω ράφι/ Μαρία Πάουελ «Δεσμά αίματος»

Το πίσω ράφι / «Η ευλογία αλλά και η κατάρα που είναι η οικογένεια»

Η Μαρία Πάουελ, με τη νουβέλα της «Δεσμά αίματος», ζωντάνεψε μια βυθισμένη στη μοναξιά και κυριευμένη από πάθος γυναίκα χωρίς να μαρτυρήσει ούτε ένα από τα εξωτερικά της χαρακτηριστικά, κι εξερεύνησε ένα θέμα που ίσως δεν θα πάψει ποτέ να μας ταλανίζει, την οικογένεια.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
«Από τότε που με έφεραν εδώ, έχω πειστεί ότι έχω πεθάνει»

Βιβλίο / «Από τότε που με έφεραν εδώ, έχω πειστεί ότι έχω πεθάνει»

Το πρωτότυπο science fiction μυθιστόρημα «Οι υπάλληλοι» της Δανής Όλγκα Ράουν κερδίζει υποψηφιότητα για Booker, προβλέποντας εικόνες από τη ζωή αλλόκοτων υπαλλήλων στο μέλλον, βγαλμένες από το πιο ζοφερό παρόν.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ευάρεστος Πιμπλής: «Η ηδονή σήμερα τρομάζει – και αυτό λέει πολλά για εμάς»

Βιβλίο / Ευάρεστος Πιμπλής: «Η ηδονή σήμερα τρομάζει και αυτό λέει πολλά για εμάς»

Ο πρωτοεμφανιζόμενος συγγραφέας μιλά στη LiFO με αφορμή το βιβλίο του «Πέρα από τη συναίνεση» για μερικά από τα πιο δύσκολα ζητήματα της εποχής: τη βία μέσα στη φαντασίωση, τον νέο πουριτανισμό, τα όρια της επιθυμίας και την εύθραυστη, συνεχώς μεταβαλλόμενη έννοια του τι σημαίνει να είσαι άνδρας σήμερα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μοντ Ρουαγιέ: «Πού θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια όλοι αυτοί που μας επιτίθενται;»

Lgbtqi+ / Μοντ Ρουαγιέ: «Πού θα βρίσκονται σε δέκα χρόνια όλοι αυτοί που μας επιτίθενται;»

Στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο «Τρανσφοβία» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά, η τρανσφεμινίστρια Μοντ Ρουαγιέ επιχειρεί να καταγράψει τη νέα πραγματικότητα για την τρανς συνθήκη και τα τρανς δικαιώματα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
H παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη ανοίγει ξανά τις πύλες της

Αποκλειστικές φωτογραφίες / Η παλιά Εθνική Βιβλιοθήκη ανοίγει ξανά τις πόρτες της

Η LiFO μπήκε στο ιστορικό Βαλλιάνειο Μέγαρο το οποίο, μετά την ολοκλήρωση των αναγκαίων εργασιών αποκατάστασης και συντήρησης, θα υποδεχθεί ξανά το κοινό στις αρχές του 2026.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Gaslighting»: Είναι όλα στο μυαλό σου!

Βιβλίο / «Gaslighting»: Είναι όλα στο μυαλό σου!

Τι είναι το gaslighting; Το επίκαιρο και διαφωτιστικό δοκίμιο της Kέιτ Άμπραμσον αποτελεί μια διεξοδική, εις βάθος ανάλυση ενός όρου που έχει κατακλύσει το διαδίκτυο και την ποπ κουλτούρα και χρησιμοποιείται πλέον ευρέως.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Το woke στο «καναβάτσο»

Βιβλίο / Τι είναι τελικά το woke; Δύο βιβλία εξηγούν

Δύο αξιόλογα βιβλία που εστιάζουν στην πολυσυζητημένή και παρεξηγημένη σήμερα woke κουλτούρα κυκλοφόρησαν πρόσφατα στα ελληνικά, εμπλουτίζοντας μια βιβλιογραφία περιορισμένη και μάλλον αρνητικά διακείμενη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Σκοτ Φιτζέραλντ «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ»

Το πίσω ράφι / «Ο Μεγάλος Γκάτσμπυ». Ένα αριστούργημα. Δίχως υπερβολή

O Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ ζωντανεύει την εκλεπτυσμένη βαρβαρότητα της αμερικανικής αστικής τάξης, το κυνήγι του αμερικανικού ονείρου και μαζί τη διάλυση μιας κολοσσιαίας ψευδαίσθησης.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η Έλεν ντε Γουίτ έγραψε τον «Τελευταίο Σαμουράι». Χρειάστηκε 25 χρόνια για το νέο της βιβλίο

Βιβλίο / Η Έλεν ντε Γουίτ έγραψε τον «Τελευταίο Σαμουράι». Χρειάστηκε 25 χρόνια για το νέο της βιβλίο

Η μυθιστορηματική περίπτωση της Ντε Γουίτ αποδεικνύει ότι οι καλοί συγγραφείς πάντα δικαιώνονται. Και το βιβλίο της «Οι Άγγλοι καταλαβαίνουν το μαλλί», τη σπάνια ευφυΐα της.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μαρία Μήτσορα «Ζήτα Ήτα Θήτα»

Προδημοσίευση / Μαρία Μήτσορα «Ζήτα Ήτα Θήτα»

Μια αποκλειστική πρώτη δημοσίευση από το εν εξελίξει βιβλίο «Ανθός ΜεταΝοήματος» της Μαρίας Μήτσορα, μιας αθόρυβης πλην σημαντικότατης παρουσίας στην ελληνική λογοτεχνία, που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Πατάκη μέσα στο 2026.
THE LIFO TEAM