Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ

Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Αγαπητός στους hippies, ο ρώσος ποιητής ήταν ήδη γνωστός στην Αμερική αφού κυκλοφορούσαν απαγγελίες του ακόμη και σε δίσκους!
0

Ίσως δεν υπάρχει άλλη περίπτωση τόσο αναγνωρισμένου ποιητή, όπως ήταν/είναι ο Ρώσος Αντρέι Βοζνεσένσκι ή και Βοζνισιένσκι (1933-2010), αλλά την ίδιαν ώρα και τόσο σποραδικά μεταφρασμένου στη χώρα μας. Με τον Βοζνεσένσκι ασχολήθηκε, βασικά, η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στο μνημειώδες τομίδιο τής σειράς «Σύγχρονη Ποίηση» των εκδόσεων τσέπης του Μπουκουμάνη, που τυπώθηκε τον Ιούνιο του ’74 (επί δικτατορίας ακόμη), και αυτό το τομίδιο παραμένει, 40+ χρόνια μετά, η συνολικότερη μεταφραστική απόπειρα πάνω στο συγκεκριμένο έργο.

Το βιβλίο ανοίγει μ’ έναν πρόλογο του βρετανού ποιητή W.H. Auden (1907-1973), του διασημότερου μεταφραστή τού Βοζνεσένσκι στη Δύση, που σχετίζεται με τις δυσκολίες της (μεταφραστικής) προσπάθειας. Γράφει ο Auden:

«Για τον Βοζνισιένσκι ξέρω ότι τον θαυμάζουν πολλοί συμπατριώτες του κι αφού διάβασα κατά λέξη μεταφράσεις των ποιημάτων του, μελέτησα μετρικά πρότυπα κι άκουσα από μαγνητοφωνήσεις τον ίδιο τον ποιητή να διαβάζει τα ποιήματά του, πείστηκα ότι οι θαυμαστές του έχουν δίκιο. Σαν συνάδελφος εντυπωσιάστηκα πρώτα και κύρια από την τεχνική του. Να ένας ποιητής που τουλάχιστον γνωρίζει ότι πριν απ’ οτιδήποτε άλλο ένα ποίημα είναι ένα προφορικό τεχνούργημα που πρέπει να είναι τόσο γερά κατασκευασμένο όσο ένα τραπέζι ή ένα ποδήλατο. Οτιδήποτε μπορεί να επιτύχει κανείς στη ρωσική γλώσσα με το ρυθμό, τη ρίμα, τη συνήχηση και τις αντιθέσεις, το γνωρίζει με απόλυτη σαφήνεια. Τεχνάσματα όπως η εισαγωγή μιας ιδιωματικής λέξης για τη μύτη στη μέση του πιο συμβατικού λόγου, μπορεί κανείς λίγο-πολύ να τα αναπαράγει σε μια άλλη γλώσσα, αλλά ο ποικιλόμορφος τρόπος που χρησιμοποιεί τα διάφορα μέτρα, είναι ικανός να φέρει σε απελπισία οποιονδήποτε μεταφραστή».

Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Αντρέι Βοζνεσένσκι, 1967 (φωτό: Bernard Gotfryd)

Ο Auden λέει και κάτι άλλο σημαντικό για τον τρόπο που λειτουργούσε (στην εποχή του ακόμη) η ποίηση στη Ρωσία…

«Οι κοινωνικές και οι ιστορικές μνήμες, εμάς των Άγγλων ή των Αμερικάνων, είναι διαφορετικές από των Ρώσων. Για να αναφέρω μια μόνο διαφορά οι ποιητές στις δικές μας χώρες δεν θεωρήθηκαν ποτέ αρκετά σημαντικοί, κοινωνικοί παράγοντες για να τους προσέξει το κράτος, να τους ενθαρρύνει ή να τους αποθαρρύνει, να τους χρηματοδοτήσει ή να τους λογοκρίνει. Αντίθετα, στη Ρωσία, κάτω από οποιοδήποτε πολιτικό σύστημα, πάντα τους έπαιρναν στα σοβαρά. Μόνο, όμως, μέσα από τις δικές μας εμπειρίες μπορούμε να διαβάσουμε τον Βοζνισιένσκι και να κερδίσουμε κάτι. Αν επιχειρήσουμε να τον διαβάσουμε σαν να είμαστε οι Ρώσοι αναγνώστες του, είναι βέβαιο ότι πολλά θα παρερμηνεύσουμε».

Ποιητής με το χάρισμα της μεγάλης ρωσικής παράδοσης, αλλά και μ' έναν προσωπικό λόγο που τον έφερνε φάτσα με τα προβλήματα του καιρού του, ο Αντρέι Βοζνεσένσκι συμπορεύτηκε με τo ποιητικό και μουσικό underground των sixties (στην Αμερική κυρίως), μετατρέποντας τις απαγγελίες του σε event και ηχογραφώντας συνεχώς, ποιήματα και τραγούδια, συνεργαζόμενος με διάφορους «σταρ» της πρώην Σοβιετίας. Στην Ελλάδα γνωρίσαμε την ποίησή του από το μνημειώδες βιβλίο της σειράς «Σύγχρονη Ποίηση» των εκδόσεων Μπουκουμάνη (1974) με τις μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ/

Ο Βοζνεσένσκι  δεν υπήρξε, απλώς, ο πιο δημοφιλής ρώσος ποιητής των sixties στη Δύση, αλλά κι εκείνος που συγχρωτίστηκε από νωρίς, από τα μέσα της δεκαετίας, με την πιο ισχυρή βάση της αντικουλτούρας, συμμετέχοντας κατ’ αρχάς (αν και χωρίς να διαβάσει ποιήματά του όπως λένε οι πληροφορίες) στην περίφημη International Poetry Incarnation του Λονδίνου την 11/6/1965, μαζί με τους Allen Ginsberg, Adrian Mitchell, Alexander Trocchi, Pete Brown (ο στιχουργός των Cream), Anselm Hollo κ.ά., αλλά και στο ιστορικό live των Jefferson Airplane στο Fillmore Auditorium του San Francisco, την 7η Απριλίου 1966, απαγγέλλοντας την ποίησή του (και με τον Lawrence Ferlinghetti να μεταφράζει). Στην αυγή του ψυχεδελικού ροκ ο Βοζνεσένσκι δηλώνει παρών…  

Αγαπητός στους hippies, ο ρώσος ποιητής ήταν ήδη γνωστός στην Αμερική αφού κυκλοφορούσαν απαγγελίες του ακόμη και σε δίσκους!

Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Λονδίνο 1965. Από αριστερά, στην πίσω σειρά: Ernst Jandl, Allen Ginsberg, Αντρέι Βοζνεσένσκι, Ted Hughes, Gregory Corso. Στην μπροστινή σειρά: Marcus Field, Anselm Hollo (πηγή: ginsbergblog.blogspot.com)

Πάει καιρός από τότε που είχα βρει στο Μοναστηράκι το άλμπουμ “The Voices of Yevgeni Yevtushenko & Andrei Voznesensky” στην εταιρεία Monitor από το 1963/64 – μια εταιρεία που είχε ρίξει δεκάδες δίσκους με ρωσικά τραγούδια και χορούς στην αμερικανική αγορά, όταν ο «ψυχρός πόλεμος» ήταν ακόμη στο φόρτε του. Μάλιστα την εποχή που κυκλοφόρησε το LP δεν είχε τυπωθεί ακόμη βιβλίο του Βοζνεσένσκι στις ΗΠΑ, αν και ποιήματά του δημοσιεύονταν σε διάφορα περιοδικά (Encounter, The Nation Evergreen…), όπως και στο Red Cats των περίφημων εκδόσεων City Lights Books (number 16, 1962), που περιλάμβανε όχι μόνο δικά του ποιήματα (μεταφρασμένα από τον Anselm Hollo), αλλά και των Γεφτουσένκο και Κιρσάνοβ.

Ο δίσκος της Monitor είναι σημαντικός και γιατί ακούμε τον ίδιο τον Βοζνεσένσκι (και τον Γεφτουσένκο) να απαγγέλλει τα ποιήματά του (αντιλαμβανόμαστε δηλαδή την προσωδία του), αλλά και γιατί εμπεριέχεται πολυσέλιδο ένθετο με τα ποιήματα στη ρωσική γλώσσα και με τις μεταφράσεις τους στην αγγλική (από τον Bernard L. Koten).

 

Από τα 15 tracks του άλμπουμ τα 6 αφορούν σε ποιήματα του Βοζνεσένσκι. Πιο συγκεκριμένα ακούμε και διαβάζουμε από τη μετάφραση τα: “Parabolic ballad”, “Siberian bath-houses”, “You sit”, “Autumn in Sigulda”, “Goya”, καθώς και τρία αποσπάσματα από το “The Triangular Pear” (“Night airport in New York”, “Negroes sing”, “The anti-worlds”).

Μερικά απ’ αυτά τα ποιήματα («Η μπαλάντα της παραβολής», «Φθινόπωρο στη Σιγκούλντα», «Γκόγια», «Αντικόσμοι») είναι μεταφρασμένα και από την Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ στο βιβλίο των εκδόσεων Μπουκουμάνη. Αντιγράφω το «Γκόγια», που είναι το πρώτο ποίημα που διάβασε ο Βοζνεσένσκι στη Δύση…

ΓΚΟΓΙΑ

Είμαι ο Γκόγια!

Χάσκουν οι κόχες μου απ’ το ράμφος του εχθρού

που φτερουγίζει σε χωράφι γυμνό.

Είμαι η πίκρα.

Είμαι η κραυγή.

Της μάχης, οι στάχτες των πόλεων

στο χιόνι τού χίλια εννιακόσια σαράντα ένα

Είμαι ο λιμός.

Είμαι ο λαιμός

Κρεμασμένης γυναίκας που σαν καμπάνα το κορμί της

χτυπούσε σ’ αδειασμένη πλατεία

Είμαι ο Γκόγια!

Ω! ρόγες

Της οργής! Γοργά σκόρπισα στη Δύση

την τέφρα του άκλητου ξένου

Και σ’ επιτύμβιο ουρανό κάρφωσα άστρα δυνατά

Σαν καρφιά.

Είμαι ο Γκόγια.

Τα χρόνια από τα sixties έχουν κυλήσει, ο Βοζνεσένσκι στη δεκαετία του ’70 αποκτά τεράστια παγκόσμια φήμη, στη Σοβιετία ηχογραφεί συνέχεια δίσκους, ενώ το καλοκαίρι του 1980, με αφορμή ένα ακόμη ταξίδι του στην Αμερική, δίνει μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο περιοδικό The Paris Review (No 78). Μεταφέρω ένα εκτεταμένο απόσπασμα…

—Το 1963 εσείς, ο Γεφτουσένκο και μερικοί ακόμη ποιητές ήσασταν στη Ρωσία κάπως σαν το ισοδύναμο των Beatles

Ναι. Αυτό, όταν το ροκ εν ρολ ήταν απαγορευμένο στη Ρωσία (σ.σ. Το 1963 υπήρχαν γκρουπ στη Σοβιετική Ένωση –Revengers, Juniors κ.ά.–, απλώς δεν ήταν γνωστά στον πολύ κόσμο. Επίσης, τη νεανική μουσική από τη Δύση δεν την αποκαλούσαν ροκ, αλλά big beat ή απλώς beat, ενώ και οι Beatles είχαν ακουστεί για πρώτη φορά στη χώρα το 1963). Ξαφνικά οι νέοι που είχαν λαχτάρα για τέτοιου είδους πράγματα άρχισαν να έρχονται σε αναγνώσεις ποιημάτων σε στάδια και να μας χειροκροτούν σαν να ήμασταν ροκ σταρ. Βρεθήκαμε να διαβάζουμε ποιήματα για 14 χιλιάδες άτομα. Τώρα (σ.σ. το 1980) εκείνοι που θέλουν να ακούσουν φολκ ή ροκ μουσική μπορούν να το κάνουν, κι είμαι ευτυχής που βλέπω την ποίηση να διαχωρίζεται απ’ αυτό.

 

—Με τόσο πολλά συγκροτήματα ροκ, τώρα, στη Ρωσία, θα μπορούσατε να πείτε πως ο θάνατος του Elvis Presleyήταν γι’ αυτά τα γκρουπ κάτι σημαντικό;

Δεν το νομίζω, αλλά για πολλούς νέους ανθρώπους ο Έλβις υπήρξε ένα σύμβολο της μαζικής εμπλοκής με το ροκ, του εσωτερικού ρυθμού της ανθρώπινης ύπαρξης.

—Το ρώτησα αυτό επειδή εσείς γίνατε διάσημος πολύ νέος, ακόμη και στη Δύση, και άνθρωποι που έγιναν διάσημοι όταν ήταν νέοι, όπως ο Elvis ή οι Beatles, το βρήκαν δύσκολο να συνεχίσουν στο ίδιο επίπεδο ενέργειας…

Ναι, αν και είναι δύσκολο να μιλάω για μένα, για τη δική μου φήμη – σίγουρα είμαι γνωστός, εντάξει, αλλά δεν ανησυχώ και τόσο πολύ για τη δημοφιλία μου. Στην αρχή, βλέπετε, ήμασταν μια ομάδα, μια οργισμένη ομάδα νέων ποιητών, η Αχμαντουλίνα, ο Γεφτουσένκο κι εγώ. Είναι μια ρωσική παράδοση το ν’ ακούς την ποίηση, αλλά πριν από ’μας μην φανταστείς πως υπήρχε τόσο μεγάλο κοινό. Ένας ποιητής δεν μπορεί να πουλήσει πολλά αντίτυπα των βιβλίων του. Αν πουλούσε κάποιες χιλιάδες θα ήταν πολύ χαρούμενος. Τότε εμείς αρχίσαμε να κάνουμε αυτές τις αναγνώσεις – και το κοινό αυξανόταν σιγά-σιγά. Φτάσαμε να διαβάζουμε, όπως είπα και πριν, για 14 χιλιάδες άτομα σ’ ένα γήπεδο. Αν και για μένα αυτό ήταν κάπως χωρίς νόημα, αφού δεν είναι ποτέ δυνατόν σ’ ένα γήπεδο ποδοσφαίρου να σε προσέξουν τόσες χιλιάδες άνθρωποι.

—Υπάρχει «ρώσος» Bob Dylan;

Υπάρχουν αρκετοί.

—Το ρωτάω επειδή ένα μεγάλο μέρος του έργου του Dylan θεωρείται ποίηση…

Σίγουρα, αλλά, όπως προείπα, τώρα ενδιαφέρομαι περισσότερο για τις διακρίσεις ανάμεσα στο ροκ και την ποίηση.

—Υπάρχει κάποια ομοιότητα στα ακροατήρια που θα πήγαιναν ν’ ακούσουν τον Dylan κι εσάς στη Σοβιετική Ένωση;

Είναι αδύνατο να συγκρίνεις το αμερικάνικο με το ρώσικο κοινό. Στη Ρωσία δεν χρειάζομαι διαφήμιση. Βάζουν ένα μικρό κομμάτι χαρτί σε μια πόρτα, κάπου, ανακοινώνοντας την ανάγνωσή μου, και αυτό είναι αρκετό – στη Ρωσία όλοι μιλούν με όλους, οι λέξεις φέρνουν γύρα, ειδικά στη Μόσχα, και ο καθένας μπορεί να έλθει, ακόμη και αν δεν του αρέσει η ποίηση, απλώς για να σε δει. Αλλά στην Αμερική, για παράδειγμα, εάν σταματήσεις το αυτοκίνητο κάποιου και πεις… «ένας ρώσος ποιητής θέλει να διαβάσει ποιήματά του» τότε θ’ ακούσεις: «Τι; Ένας ρώσος ποιητής; Να διαβάσει ένα βιβλίο; Τι;».

—Ακόμη κι έτσι θα ήταν καλό να έχουμε τα έργα σας μεταφρασμένα στ’ αγγλικά από μερικούς από τους καλύτερους συγγραφείς μας…

Ναι, δουλεύω μαζί τους. Μου αρέσουν ιδιαίτερα οι μεταφράσεις του W.H. Auden, του Stanley Kunitz και του William Jay Smith. Αλλά και άλλοι, επίσης – όλοι είναι πολύ καλοί. Έχω μάθει ένα σωρό νέες αγγλικές λέξεις μ’ αυτόν τον τρόπο. Ακόμη και σ’ αυτή την περιοδεία έμαθα μερικές, όπως την… speeding (σ.σ. τρέχω με χίλια). Μ’ αρέσει. Δεν την ήξερα πριν. Μπορεί να ήξερα τη λέξη fuck off ας πούμε, αλλά δεν ήξερα και την fuck up (σ.σ. τα κάνω μαντάρα κ.λπ.). Έτσι, σ’ αυτό το ταξίδι απέκτησα κι άλλες γνώσεις. Τη fuck up τη γουστάρω πολύ.

—Έχετε πουλήσει πολλούς δίσκους στη Ρωσία. Πόσους δίσκους έχετε κάνει και πώς είναι αυτοί ακριβώς;

Έχω κάνει τέσσερις δίσκους διαβάζοντας απλώς τα ποιήματά μου, και άλλους εφτά διαβάζοντας μαζί με τραγουδιστές και μουσική. Προτιμώ αυτούς που διαβάζω μόνος μου. Το επόμενο άλμπουμ μου θα βγει μόλις επιστρέψω στη Ρωσία. Θα είναι τριπλό. Ο ένας δίσκος θα περιλαμβάνει όλα τα ποπ τραγούδια μου –τα ποιήματά μου που έχουν γίνει τραγούδια εννοώ– στον άλλο θα διαβάζω ποιήματά μου, ενώ στον τρίτο θα κάνουμε κάτι διαφορετικό. Ο συνθέτης Ροντιόν Σεντρίν, σύζυγος της Μάγια Πλισέτσκαγια, θα ανακατέψει τη φωνή μου μαζί με παλιά ρωσικά τραγούδια, μουσικές για θρήνους, φωνές, κλάματα, χορωδίες, καμπάνες και ήχους της σύγχρονης πόλης. Εγώ θ’ απαγγέλω τα ποιήματά μου μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο. Δεν είμαι τραγουδιστής, αν και ο Σεντρίν θα χρησιμοποιήσει τη φωνή μου σαν όργανο. Μερικές φορές αυτοσχεδιάζω, καθώς η ορχήστρα προσπαθεί να με παρακολουθήσει. Έχει πιο ενδιαφέρον το πράγμα, όταν παλεύω με μια ορχήστρα. Υπάρχει κι ένας συμβολισμός εδώ… το πώς η τεχνολογία μπορεί να διαλύσει την ψυχή μας. Παίζουν τόσο δυνατά, εγώ ξελαρυγγιάζομαι, αλλά και πάλι δεν με ακούει κανείς. Ίσως μερικές φορές να βρίζω κιόλας, αλλά κανείς δεν καταλαβαίνει τι ακριβώς λέω, επειδή δεν ακούγομαι. Ο απόλυτος θόρυβος. Κάποιες φορές βέβαια με συνοδεύουν… ευγενικά, αλλά και τότε… τα χώνω. Έχει ενδιαφέρον. Δεν είναι μόνο φωνή και μουσική.

—Αναρωτιέμαι, αν νομίζετε ότι υπάρχει κάποια σύνδεση μεταξύ της ποίησης και του αλκοόλ, ή των ναρκωτικών, ή πιο συγκεκριμένα μεταξύ της ποίησης κι εκείνου που ο Ρεμπώ ονόμαζε «διαταραχή των αισθήσεων»…
Υπάρχει κάποια σύνδεση. Αλλά αν πίνεις πολύ δεν είναι τόσο καλό, γιατί αντιβαίνει σ’ αυτό που κάνεις. Βλέπω περισσότερο μια σχέση της ποίησης με το σεξ. Πρακτικά πράγματα, σάρκα και αίμα. Όταν είσαι κουρασμένος μετά το σεξ, είναι πολύ δύσκολο να κάνεις μια σωστή ανάγνωση. Δεν είμαι ηθοποιός. Μπορώ μόνο να προσπαθήσω να επαναλάβω τον τρόπο μου να γράψω ποίηση, δες... Θυμάμαι τα συναισθήματα που ένοιωσα, και ανακαλώ τις περιστάσεις. Αν μερικές φορές αλλάξω το ύφος τού ενός ή του άλλου ποιήματος είναι επειδή δεν είμαι μηχανή, δεν είμαι ρομπότ. Μια ανάγνωση μού προσφέρει μια σωματική ευχαρίστηση. Και όταν το ακροατήριο ξέρει, μπορείς να το συλλάβεις αυτό και να διαβάσεις καλύτερα. Αυτοί έρχονται σ’ εσένα κι εσύ πας σ’ αυτούς – ένα άλλο παράδειγμα της σύνδεσης τους σεξ με την απαγγελία. Δοκίμασα και τη μαριχουάνα εδώ, σαν πείραμα, όταν έκανα παρέα με τον Άλεν Γκίνσμπεργκ.

—Άλλα ναρκωτικά;

Μια φορά ο Άλεν μού έδωσε να δοκιμάσω λίγο LSD. Με διάλυσε. Ήταν πολύ παράξενο. Το πήρα τον καιρό που έμενα στο Chelsea Hotel – «έφυγα» μακριά. Πέρασα την περισσότερη μέρα σ’ ένα γενικό μπλακάουτ. Αλλά έπρεπε, θυμάμαι, να σηκωθώ και να πάω να διαβάσω στο Δημαρχείο! Ήμουνα λίγο high βέβαια, αν και σκέφτηκα πως οι άνθρωποι θα νόμιζαν πως είμαι μεθυσμένος, οπότε ok… Είχα παράξενη διάθεση. Για πρώτη φορά στη ζωή μου ξέχασα τα λόγια μου και δεν ήξερα γιατί βρισκόμουν εκεί. Όμως, όταν είδα τον κόσμο, και μετά από την εισήγηση του Robert Lowell νομίζω (σ.σ. αμερικανός ποιητής) τα παλιά αντανακλαστικά μου άρχισαν να λειτουργούν και πάλι. Παρόλα αυτά ένοιωθα σαν μια… μηχανή ανάγνωσης. Ήταν πολύ δύσκολο για μένα ν’ αντιληφθώ τη μουσικότητα της ποίησης, κι αυτό λόγω του LSD. Είχα διαβάσει το πρώτο ποίημα από ένστικτο. Στο δεύτερο ήταν δύσκολα τα πράγματα, αλλά μετά πήγα κάπως καλύτερα, επειδή προφανώς σταματούσε να επιδρά το φάρμακο. Κάποια στιγμή μάλιστα είχα ξεχαστεί εντελώς. Ένας γιατρός μου είπε ότι γενικά δεν υπήρχε πρόβλημα, παρά ταύτα εγώ ένοιωθα σαν κατεστραμμένος μετά από ’κείνη την ανάγνωση – και φυσικά δεν είχα ουδεμία λαχτάρα για περισσότερα ντραγκς.

Τα ναρκωτικά δεν βοηθούν την ποίηση. Όταν προσπαθείς να γράψεις μαστουρωμένος, νομίζεις ότι αυτό είναι πολύ καλό, αλλά δεν είναι έτσι, αφού τότε δεν είσαι ο εαυτός σου. Νομίζεις ότι γράφεις καλά, αλλά όταν αργότερα τα διαβάσεις, θα δεις ότι έγραφες μαλακίες.

—Υπάρχουν στιγμές που φοβάστε πως κάποια στιγμή δεν θα είστε σε θέση να γράψετε πια;

Ναι. Το φοβάμαι. Επειδή είμαι γεμάτος από τη ρωσική δεισιδαιμονία. Έχετε κι εσείς τους ίδια μύθους στην Αμερική: ένας ποιητής που γράφει μόνο όταν είναι νέος και ωραίος κι όλα αυτά μαζί. Φοβάμαι πως μια μέρα αυτό θα σταματήσει να συμβαίνει, επειδή για μένα όλα εξαρτώνται από τα κότσια, το ένστικτο. Ναι, σίγουρα φοβάμαι πως μια μέρα θα παύσω, σαν τόσους και τόσους ποιητές πριν από ’μένα, αν και… πού είναι ένα ξύλο; Θέλω να χτυπήσω ξύλο…

Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Σοβιετικός δίσκος με τον Βοζνεσένσκι να απαγγέλει ποιήματά του από το 1976

Παράωρα σ’ ένα γυαλισμένο μαγαζί ενός μεγάλου δρόμου, καθώς ανυπόφορη μουσική και όχι τζαζ έντυνε το σώου, ένας φίλος μού θύμισε το διπλωμένο χαρτί που είχα στο πορτοφόλι μου…

ΣΤΡΙΠ-ΤΙΖ

Μετάφραση: Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ


Για το νούμερο

ουρλιάζω;
Ή οι προβολείς τα μάτια μου τα σφάζουν;

Εσάρπα και σάλι πετά κι όλες τις πούλιες
λες κι από πορτοκάλι πετάνε τις φλούδες.

Σαν τα πουλιά, βαρύ καημό στα μάτια κουβαλά
κι ο χορός λέγεται «στριπτίζ» στα αγγλικά.

Χορός τρομαχτικός. Στο μπαρ φαλακροί και χαλασμός.
Σα βδέλλες

φούσκωσαν με αίμα

τα ματάκια τα πιωμένα.

Ο κοκκινομάλλης αυτός – σαν να τον περίχυσε αυγού κροκός
βγαίνει σαν αερόσφυρα!
Ο άλλος σαν κοριός –

μ’ αποπληγία – φοβερός,
της αποκάλυψης βροντάει το σαξόφωνο!

Την κλίμακά σου καταριέμαι Οικουμένη
με Αριανό φως η γέφυρα λουσμένη


καταριέμαι

που με δέος λιγωμένη
η γυναίκα χύνει δάκρυα από την τζαζ συγκινημένη.

«Είστε Αμερική;» τη ρωτάω εγώ χαζά
κάθεται και το τσιγαράκι ανάβει νευρικά.

«Αγόρι –θα πει– καλέ τι προφορά είν’ αυτή!
Για μένα πες να φέρουνε μαρτίνι».

(Από τη συλλογή του Αντρέι Βοζνεσένσκι «Το Τριγωνικό Αχλάδι», που κυκλοφόρησε το 1962, με ποιήματα εμπνευσμένα από το πρώτο ταξίδι του στην Αμερική την προηγούμενη χρονιά)

Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Αμερικανικός δίσκος της Monitor από το 1963/64, με τους Γεβγκένι Γεφτουσένκο και Αντρέι Βοζνεσένσκι να απαγγέλουν ποιήματά τους
Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Σοβιετικός δίσκος του 1977. Οι Γεβγκένι Μαρτίνοβ, Σοφία Ροτάρου, Αράικ Μπαμπαγιανιάν, Vesyolye Rebyata (φημισμένο ρωσικό γκρουπ που σχηματίστηκε το 1966 και υπάρχει ακόμη), Ιωσήφ Κομπζόν, Μιχαήλ Ταριβέντιεβ, Γιορντάνκα Χρίστοβα (βουλγάρα τραγουδίστρια) και Karel Gott (τσέχος τραγουδιστής) αποδίδουν στίχους του Αντρέι Βοζνεσένσκι
Ο μεγάλος ρώσος ποιητής Αντρέι Βοζνεσένσκι, το ροκ στην πρώην Σοβιετία και οι μεταφράσεις της Κατερίνας Αγγελάκη-Ρουκ Facebook Twitter
Allen Ginsberg – Αντρέι Βοζνεσένσκι, 1994 (πηγή: gordonballgallery.com)

Βιβλίο
0

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Μανώλης Πιμπλής και η Σταυρούλα Παπασπύρου μιλούν για την αγαπημένη εκπομπή των booklovers

Οθόνες / «Βιβλιοβούλιο»: Μια διόλου σοβαροφανής τηλεοπτική εκπομπή για το βιβλίο

Ο Μανώλης Πιμπλής και η Σταυρούλα Παπασπύρου ήταν κάποτε «ανταγωνιστές». Και πια κάνουν μαζί την αγαπημένη εκπομπή των βιβλιόφιλων, τη μοναδική που υπάρχει για το βιβλίο στην ελληνική τηλεόραση, που επικεντρώνεται στη σύγχρονη εκδοτική παραγωγή και έχει καταφέρει να είναι ευχάριστη και ενημερωτική.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θανάσης Καστανιώτης: «Αν έκανα ένα δείπνο για συγγραφείς, δίπλα στον Χέμινγουεϊ θα έβαζα τη Ζυράννα Ζατέλη»

The Book Lovers / Θανάσης Καστανιώτης: «Αν έκανα ένα δείπνο για συγγραφείς, δίπλα στον Χέμινγουεϊ θα έβαζα τη Ζυράννα Ζατέλη»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον εκδότη Θανάση Καστανιώτη για την μεγάλη διαδρομή των εκδόσεών του και τη δική του, προσωπική και ιδιοσυγκρασιακή σχέση με τα βιβλία και την ανάγνωση.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Τελικά, είναι ο Τομ Ρίπλεϊ γκέι; 

Βιβλίο / Τελικά, είναι γκέι ο Τομ Ρίπλεϊ;

Το ερώτημα έχει τη σημασία του. Η δολοφονία του Ντίκι Γκρίνλιφ από τον Ρίπλεϊ, η πιο συγκλονιστική από τις πολλές δολοφονίες που διαπράττει σε βάθος χρόνου ο χαρακτήρας, είναι και η πιο περίπλοκη επειδή είναι συνυφασμένη με τη σεξουαλικότητά του.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
«Ο Δον Κιχώτης» του Θερβάντες: Ο θρίαμβος της λογοτεχνίας και της ανιδιοτελούς φιλίας

Σαν Σήμερα / «Ο Δον Κιχώτης» του Θερβάντες: Ο θρίαμβος της λογοτεχνίας και της ανιδιοτελούς φιλίας

Η ιστορία ενός αλλοπαρμένου αγρότη που υπερασπίζεται υψηλά ιδανικά είναι το πιο γνωστό έργο του σπουδαιότερου Ισπανού συγγραφέα, που πέθανε σαν σήμερα το 1616.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ο Γουσταύος Κλάους στη χώρα του κρασιού: Μια γοητευτική βιογραφία του Βαυαρού εμπόρου

Βιβλίο / Γουσταύος Κλάους: Το γοητευτικό στόρι του ανθρώπου που έβαλε την Ελλάδα στον παγκόσμιο οινικό χάρτη

Το βιβλίο «Γκούτλαντ, ο Γουσταύος Κλάους και η χώρα του κρασιού» του Νίκου Μπακουνάκη είναι μια θαυμάσια μυθιστορηματική αφήγηση της ιστορίας του Βαυαρού εμπόρου που ήρθε στην Πάτρα στα μέσα του 19ου αιώνα και δημιούργησε την Οινοποιία Αχαΐα.
M. HULOT
Η (μεγάλη) επιστροφή στην Ιαπωνική λογοτεχνία

Βιβλίο / Η (μεγάλη) επιστροφή στην ιαπωνική λογοτεχνία

Πληθαίνουν οι κυκλοφορίες των ιαπωνικών έργων στα ελληνικά, με μεγάλο μέρος της πρόσφατης σχετικής βιβλιοπαραγωγής, π.χ. των εκδόσεων Άγρα, να καλύπτεται από ξεχωριστούς τίτλους μιας γραφής που διακρίνεται για την απλότητα, τη φαντασία και την εμμονική πίστη στην ομορφιά.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Κλαούδια Πινιέιρο: «Είμαι γυναίκα, συγγραφέας, μητέρα, ειλικρινής, κουρελιασμένη»

Βιβλίο / Κλαούδια Πινιέιρο: «Είμαι γυναίκα, συγγραφέας, μητέρα, ειλικρινής, κουρελιασμένη»

Παρόλο που οι κριτικοί και οι βιβλιοπώλες κατατάσσουν τα βιβλία της στην αστυνομική λογοτεχνία, η συγγραφέας που τα τελευταία χρόνια έχουν λατρέψει οι Έλληνες αναγνώστες, μια σπουδαία φωνή της λατινοαμερικανικής λογοτεχνίας και του φεμινισμού, μοιάζει να ασφυκτιά σε τέτοια στενά πλαίσια.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΟΥΛΟΣ
Κωστής Γκιμοσούλης: «Δυο μήνες στην αποθήκη»

Το πίσω ράφι / «Δυο μήνες στην αποθήκη»: Οι ατέλειωτες νύχτες στο νοσοκομείο που άλλαξαν έναν συγγραφέα

Ο Κωστής Γκιμοσούλης έφυγε πρόωρα από τη ζωή. Με τους όρους της ιατρικής, ο εκπρόσωπος της «γενιάς του '80» είχε χτυπηθεί από μηνιγγίτιδα. Με τους δικούς του όρους, όμως, εκείνο που τον καθήλωσε και πήγε να τον τρελάνει ήταν ο διχασμός του ανάμεσα σε δύο αγάπες.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Έτσι μας πέταξαν μέσα στην Ιστορία

Βιβλίο / Το φιλόδοξο λογοτεχνικό ντεμπούτο του Κώστα Καλτσά είναι μια οικογενειακή σάγκα με απρόβλεπτες διαδρομές

«Νικήτρια Σκόνη»: Μια αξιοδιάβαστη αφήγηση της μεγάλης Ιστορίας του 20ού και του 21ου αιώνα στην Ελλάδα, από τα Δεκεμβριανά του 1944 έως το 2015.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Γκρέγκορ φον Ρετσόρι: Αποχαιρετώντας μια Ευρώπη που χάνεται

Βιβλίο / Γκρέγκορ φον Ρετσόρι: Αποχαιρετώντας μια Ευρώπη που χάνεται

Ένας από τους τελευταίους κοσμοπολίτες καλλιτέχνες και συγγραφείς αυτοβιογραφείται στο αριστουργηματικό, σύμφωνα με κριτικούς και συγγραφείς όπως ο Τζον Μπάνβιλ, βιβλίο του «Τα περσινά χιόνια», θέτοντας ερωτήματα για τον παλιό, σχεδόν μυθικό κόσμο της Ευρώπης που έχει χαθεί για πάντα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
CARRIE

Βιβλίο / H Carrie στα 50: Το φοβερό λογοτεχνικό ντεμπούτο του Στίβεν Κινγκ που παραλίγο να καταλήξει στα σκουπίδια

Πάνω από 60 μυθιστορήματα που έχουν πουλήσει περισσότερα από 350 εκατομμύρια αντίτυπα μετράει σήμερα ο «βασιλιάς του τρόμου», όλα όμως ξεκίνησαν πριν από μισό αιώνα με την πρώτη περίοδο μιας ντροπαλής και περιθωριοποιημένης μαθήτριας γυμνασίου.
THE LIFO TEAM
Οι «Αρχάριοι» του Ρέιμοντ Κάρβερ, ήρωες τσακισμένοι από το κυνήγι του αμερικανικού ονείρου

Το πίσω ράφι / Οι «Αρχάριοι» του Ρέιμοντ Κάρβερ, ήρωες τσακισμένοι από το κυνήγι του αμερικανικού ονείρου

Γεννημένος στο Όρεγκον τα χρόνια που ακολούθησαν την οικονομική κρίση του '29, γιος μιας σερβιτόρας κι ενός εργάτη σε εργοστάσιο ξυλείας, ο κορυφαίος εκπρόσωπος του «βρόμικου ρεαλισμού» βίωσε στο πετσί του την αθλιότητα, τις δυσκολίες και την αποξένωση που αποτύπωσε στο έργο του.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Μιχάλης Μακρόπουλος: «Ζούμε σε μια εποχή βαθιάς μοναξιάς, μέσα σε μια θάλασσα διαδικτυακών “φίλων”».

Βιβλίο / Μιχάλης Μακρόπουλος: «Ζούμε στη βαθιά μοναξιά των διαδικτυακών μας “φίλων”»

Ο συγγραφέας και μεταφραστής μιλά για τη δύναμη της λογοτεχνίας, για τα βιβλία που διαβάζει και απέχουν απ’ όσα σήμερα «συζητιούνται», για τη ζωή στην επαρχία αλλά και για το πόσο τον ενοχλεί η «αυτοπροσωπολατρία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ