Φοβάται ο Αστερίξ την τεχνητή νοημοσύνη;

Η ΤΕΣΣΑΡΑΚΟΣΤΗ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ αήττητου Γαλάτη με τίτλο Η λευκή Ιριδα κυκλοφόρησε παγκοσμίως στις 26 Οκτωβρίου και το ερώτημα που βάζει η εκδοτική βιομηχανία είναι αν η τεσσαρακοστή πρώτη περιπέτεια του Αστερίξ, τόσο η ιδέα όσο και το κείμενο και η εικονογράφηση, θα είναι προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Η «απειλή» ονομάζεται LLM, δηλαδή Large Language Model, το πιο προωθημένο και ολοκληρωμένο γλωσσολογικό μοντέλο, το οποίο μπορεί να δημιουργήσει πρωτότυπα κείμενα, χρησιμοποιώντας τεράστιο αριθμό δεδομένων. Λέγεται ότι στο LLM αντανακλάται ο ανθρώπινος εγκέφαλος και η νευρολογική λειτουργία του. Με το LLM μπορεί να δημιουργηθεί ένα έργο σαν-Σαίξπηρ ή ένα έργο του Σαίξπηρ, που θα το βγάλει από την αφάνεια η τεχνητή νοημοσύνη, και μπορεί να είναι καλύτερο από τον Άμλετ ή το Ρωμαίος και Ιουλιέτα.

Στην πρώτη θέση της λίστας με τα μπεστ σέλερ της εφημερίδας «The New York Times» έφτασε αυτή την εβδομάδα το βιβλίο του Αμερικανού δημοσιογράφου Ντέιβιντ Γκραν, The killers of the Flower Moon – η ομώνυμη ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε είναι βασισμένη σε αυτό. 

• Η συζήτηση για την τεχνητή νοημοσύνη, το AI, κυριάρχησε στη φετινή 75η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης σε πολλά επαγγελματικά πάνελ. Η προσέγγιση ήταν αμφίθυμη. Η εκδοτική βιομηχανία φοβάται κυρίως την απώλεια εσόδων από έργα που προστατεύονται με δικαιώματα. Το θέμα μοιάζει να είναι νομικό, αντικείμενο νομικής ρύθμισης και διεθνών συμβάσεων. Ας πούμε, σαν τη συνδρομή που θα πληρώνουν οι χρήστες του Facebook και του Instagram των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ελβετίας αν δεν θέλουν να έχουν διαφημίσεις και δεν θέλουν να παραχωρούν τα προσωπικά τους δεδομένα στη Meta. Αλλά το θέμα πηγαίνει πέρα από τα δικαιώματα, καθώς λογοτεχνικά έργα που έχουν παραχθεί με τεχνητή νοημοσύνη έχουν φτάσει ακόμη και στις πλατφόρμες της Άμαζον. Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται ακόμη και από ευπώλητους συγγραφείς, τους επιμελητές τους και τους ατζέντηδές τους προκειμένου να αυξήσουν την παραγωγή τους, να δώσουν περισσότερους τίτλους στην αγορά. Είναι γνωστή η αποκάλυψη για τη Σουηδή συγγραφέα Καμίλα Λάκμπεργκ, τη λεγόμενη «βασίλισσα της αστυνομικής λογοτεχνίας», δημοφιλή και στους Έλληνες αναγνώστες, ότι τόσο η ίδια όσο και ο ghostwriter με τον οποίο συνεργάζεται για τα βιβλία της χρησιμοποίησαν software τεχνητής νοημοσύνης, τουλάχιστον στα δύο τελευταία μυθιστορήματά της.

Facebook Twitter

Στη Φρανκφούρτη πάντα, ο νέος CEO του παγκόσμιου γίγαντα Penguin Random House, ο ινδικής καταγωγής Νιχάρ Μαλαβίγια (Nihar Malaviya) προσπάθησε να βάλει κάπως τα πράγματα στη θέση τους, σαν ισορροπιστής. Είπε ότι πρέπει να αφήσουμε πίσω μας το διαζευκτικό «ή» και να τοποθετήσουμε στη θέση του το συνδετικό «και». Δηλαδή όχι «άνθρωπος ή τεχνολογία» αλλά «άνθρωπος και τεχνολογία». Η Penguin Random House είναι κομμάτι της τρίτης σε μέγεθος στον κόσμο εκδοτικής εταιρείας, της γερμανικών συμφερόντων Bertelsmann. Είμαι σίγουρος ότι η όποια ρύθμιση για την τεχνητή νοημοσύνη θα σχετίζεται με το αν θίγονται ή όχι τα οικονομικά συμφέροντα αυτών των παγκόσμιων κολοσσών της εκδοτικής βιομηχανίας Σ’ αυτό το top-5 βρίσκουμε στην πρώτη θέση τον αγγλο-ολλανδικό εκδοτικό όμιλο RELX, μετά τον καναδικό Thomson Reuters, τον γερμανικό Bertelsmann –τον είδαμε κιόλας–, τον αγγλικό Pearson και τον ολλανδικό Wolters Kluwer. Στην πρώτη δεκάδα, και στη δέκατη θέση, εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια κι ένας κινεζικός όμιλος, ο Phoenix Publishing and Media, που φέτος στην έκθεση της Φρανκφούρτης είχε ένα από τα μεγαλύτερα περίπτερα.

• Ας ξαναγυρίσουμε όμως στον καινούργιο Αστερίξ και στην περιπέτεια Η λευκή Ίριδα που μοιάζει να έρχεται από την αναλογική εποχή, μολονότι η ιστορία έχει πολλές αναφορές στο σήμερα (στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Μαμούθ Κόμιξ). Φυσικά, από την καινούργια ιστορία δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το βασικό πλαίσιο, δηλαδή η προαιώνια αντιπαράθεση ανυπότακτων Γαλατών και Ρωμαίων. Αλλιώς δεν θα ήταν Αστερίξ. Μόνο που το παιχνίδι αυτό παίζεται με όρους σύγχρονου coaching, training και εναλλακτικών θεραπειών.

Είναι μια περιπέτεια πολύ διασκεδαστική και πολύ επιτυχημένη. Ίσως η επιτυχία να οφείλεται στους νέους δημιουργούς της, τον Φαμπκαρό (Fabcaro) και τον Ντιντιέ Κονράντ. Φαμπκαρό είναι το ψευδώνυμο που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας Φαμπρίς Καρόλ όταν δημιουργεί κόμιξ. Ως συγγραφέα τον γνωρίσαμε μέσα από το μυθιστόρημά του Η πρόποση, που κυκλοφόρησε τη φετινή χρονιά από τον Ίκαρο, μια γλυκόπικρη ιστορία συναισθηματικής ακρότητας, που στο κέντρο της υπάρχει μια πρόποση σε οικογενειακό δείπνο.

Οι αριθμοί γύρω από τον νέο Αστερίξ είναι μετεωρικοί. Ο Αστερίξ είναι πολιτιστικό φαινόμενο που συνδέεται, ή μέχρι πρόσφατα συνδεόταν, με τη λεγόμενη «γαλλική εξαίρεση», δηλαδή την ιδιαιτερότητα των γαλλικών πολιτιστικών προϊόντων. Είναι όμως και οικονομικό φαινόμενο, καθώς εκδίδεται από τον όμιλο Hachette Livre, που είναι ο έκτος σε μέγεθος εκδοτικός όμιλος παγκοσμίως. Η Λευκή Ίριδα κυκλοφόρησε, όπως είπαμε, στις 26 Οκτωβρίου σε 2,3 εκατομμύρια αντίτυπα για τη γαλλόφωνη αγορά, σε 1,8 εκατομμύρια για τη γερμανική αγορά και σε 1 εκατομμύριο για τον υπόλοιπο κόσμο. Το πρώτο Σαββατοκύριακο της κυκλοφορίας του, στις 28 και 29 Οκτωβρίου, μόνο στο Γαλλία πουλήθηκε το 1/3 από τα 1,9 εκατομμύρια αντίτυπα που προορίζονταν για τη γαλλική αγορά.

Είναι εντυπωσιακό το γλωσσικό εύρος των μεταφράσεων. Αγγλικά της Βρετανίας αλλά και των ΗΠΑ, γερμανικά, ολλανδικά, ισπανικά, αστουριανά, βασκικά, καταλανικά, γαλικιανά, ισπανικά του Μεξικού, πορτογαλικά, ελληνικά, φινλανδικά, πολωνικά, δανικά, νορβηγικά και σουηδικά. Ανάμεσα στις γλώσσες μετάφρασης είναι και τα μιραντές, η αναγνωρισμένη γλώσσα που μιλιέται στην Terra de Miranda της βορειοανατολικής Πορτογαλίας, και της οποίας οι ομιλητές δεν υπερβαίνουν τους 15.000.

Facebook Twitter

• Στην πρώτη θέση της λίστας με τα μπεστ σέλερ της εφημερίδας «The New York Times» έφτασε αυτή την εβδομάδα το βιβλίο του Αμερικανού δημοσιογράφου Ντέιβιντ Γκραν, The killers of the Flower Moon – η ομώνυμη ταινία του Μάρτιν Σκορσέζε είναι βασισμένη σε αυτό. Πρόκειται για βιβλίο καθαρής ερευνητικής δημοσιογραφίας με θέμα τις κατά συρροή δολοφονίες των πλούσιων Ινδιάνων της φυλής Οσέιτζ της Οκλαχόμα, που ήταν ιδιοκτήτες γης με πετρελαιοπηγές. Οι δολοφονίες αυτές έγιναν τη δεκαετία του 1920 και η εξιχνίασή τους συνδέεται με την ίδρυση του FBI. Το βιβλίο είχε εκδοθεί στα ελληνικά το 2019 από τον εκδοτικό οίκο Λαβύρινθο σε μετάφραση Θωμά Μαστακούρη. Τότε είχε περάσει απαρατήρητο. Επανακυκλοφορεί τώρα, με άμεση αναφορά, στο εξώφυλλό του, στην ταινία του Σκορσέζε. Περιμένουμε να δούμε αν θα έχει νέα, καλή τύχη και το μυθιστόρημα Χαμένα Κορμιά, όπως είχε αποδοθεί στα ελληνικά ο τίτλος Poor Things του μυθιστορήματος του Σκωτσέζου Άλασντερ Γκρέι. Στο βιβλίο είναι στηριγμένη η νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου. Το μυθιστόρημα Χαμένα Κορμιά είχε εκδοθεί το μακρινό 2001 από τις εκδόσεις Νεφέλη σε μετάφραση Δημήτρη Βαρδουλάκη. Ξέρουμε ότι ο κινηματογράφος κάνει καλό στη λογοτεχνία.