«Βρισκόμαστε στο 50 π.Χ. Όλη η Γαλατία είναι υπό ρωμαϊκή κατοχή... Όλη; Όχι! Ένα χωριό ανυπόταχτων Γαλατών αντιστέκεται ακόμα και θα αντιστέκεται για πάντα στους εισβολείς».
Αρκεί να διαβάσεις τις παραπάνω σειρές σε έναν ενήλικα γεννημένο στα '80s και πίσω και είναι δεδομένο πως θα χρειαστούν πολλές ώρες για να σβήσει το χαμόγελο από το πρόσωπό του.
Λατρεύτηκε στη χώρα μας ο Αστερίξ, ενδεχομένως περισσότερο από οποιονδήποτε ήρωα γέννησε το πενάκι του Ντίσνεϊ, περισσότερο ακόμα κι από την έτερη εμβληματική δημιουργία του Γκοσινί, τον Λούκι Λουκ. Σκέψου ότι ήταν τέτοια η δημοφιλία του Αστερίξ που, όταν ο Έλληνας εκδότης πήρε τα δικαιώματα του θεοπάλαβου ισπανικού κόμικ Mortadelo y Filemon, το σύστησε αυθαίρετα στο ελληνικό κοινό ως Αντιρίξ και Συμφωνίξ.
Έναν σωρό λόγους θα βρεις, αν αναζητήσεις τα αίτια της απήχησης του στο ελληνικό κοινό. Η ατρόμητη σάτιρα, το ιδιάζον χιούμορ με τους ευφάνταστους αναχρονισμούς και τα εθνολογικά, ιστορικά και πολιτιστικά στοιχεία, ο εναγκαλισμός του μεταμοντερνισμού, χρόνια πριν αυτός καταστεί κανόνας στην καλλιτεχνική δημιουργία, το σύνδρομο της αντίστασης που διέπει τη φυλή μας, το οποίο ήρθε κι έδεσε με τις περιπέτειες του μικρού γαλατικού χωριού που αντιστέκεται στον κατακτητή, τα ασταμάτητα ευρήματα, συχνά μέσα στο ίδιο καρέ, οι αδιανόητες φάτσες και, φυσικά, οι μπούφλες.
Ο Αστερίξ ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι ένα από τα δημοφιλέστερα κόμικ στην Ευρώπη. Έχει πουλήσει πάνω από 370 εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί σε 111 γλώσσες και διαλέκτους, ανάμεσα τους η αρχαία ελληνική, η ποντιακή, η κυπριακή και η κρητική.
(Ένα μικρό διάλειμμα, στο σημείο αυτό, για να διευκρινίσω τι εστί μπούφλα. Η μπούφλα ενέχει αιτιολογημένη βία, προϋποθέτει ότι έχεις κάνει κάτι κακό και γι' αυτό θα την αρπάξεις και ποτέ δεν υπερβαίνει ένα σχετικό όριο ως προς τα παραγόμενα αποτελέσματά της. Κοινώς, δεν θα μείνεις ανάπηρος από αυτή, αλλά πιθανότατα θα περάσεις μία, δύο εβδομάδες με τσιρότα, βάμμα ιωδίου και έμπλαστρα).
Η απήχηση της αθάνατης δημιουργίας των Ρενέ Γκοσινί και Αλμπέρ Ουντερζό δεν περιορίζεται, φυσικά, εντός των ελληνικών συνόρων. Ο Αστερίξ ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι ένα από τα δημοφιλέστερα κόμικς στην Ευρώπη. Έχει πουλήσει πάνω από 370 εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί σε 111 γλώσσες και διαλέκτους, ανάμεσα τους η αρχαία ελληνική, η ποντιακή, η κυπριακή και η κρητική.
Είναι επίσης ένας από τους ήρωες κόμικς που βλέπουμε αρκετά συχνά στη μεγάλη οθόνη. Έχουμε ήδη δεκατέσσερις ταινίες βασισμένες σε αυτόν, με τη δέκατη πέμπτη να προβάλλεται αυτές τις μέρες στις ελληνικές αίθουσες. Ο λόγος για την ταινία Αστερίξ και Οβελίξ: Στον Δρόμο για την Κίνα του Γκιγιόμ Κανέ, με αφορμή την κυκλοφορία της οποίας επισκεφθήκαμε ξανά τις προηγούμενες κινηματογραφικές μεταφορές.
Aστερίξ ο Γαλάτης (1967)
Μεταφορά του πρώτου τεύχους, όπου το σύμπαν της σειράς ακόμα βρισκόταν σε πρώιμο στάδιο. Γκοσινί και Ουντερζό δεν ήταν ικανοποιημένοι από τη δουλειά τους σε αυτό, έμαθαν για την ταινία ουσιαστικά λίγο πριν αυτή κυκλοφορήσει στις αίθουσες και, όπως ήταν φυσικό, δεν έμειναν ευχαριστημένοι, για αυτό αποφάσισαν εφεξής να ασχολούνται ενεργά με τις κινηματογραφικές διασκευές του κόμικ τους. Παρά το φτωχό σκίτσο και την αφηγηματική αρρυθμία, πάντως, κι αυτό το φιλμ έχει τις στιγμές του.
Αστερίξ και Κλεοπάτρα (1968)
Πιστή μεταφορά ενός από τα δημοφιλέστερα τεύχη της σειράς, καμωμένη αυτή τη φορά υπό την εποπτεία των Ουντερζό και Γκοσινί, οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες που τους δίνει το μέσο κι έτσι προσθέτουν ηχητικά γκαγκ στη συνταγή και αναβαθμίζουν το ρόλο του αιλουροειδούς της βασίλισσας Κλεοπάτρας σε έναν περιφερειακό χαρακτήρα που κάνει διαρκώς χαριτωμενιές – μια ευγενική χορηγία προς όλους τους μπόμπιρες.
Οι 12 Άθλοι του Αστερίξ (1976)
Πρώτο (και μοναδικό μέχρι το «Μυστικό του Μαγικού Ζωμού») φιλμ που δεν βασίστηκε σε προϋπάρχον υλικό, πλην όμως βασίστηκε σε σενάριο των Γκοσινί και Ουντερζό, οι οποίοι συνυπογράφουν και τη σκηνοθεσία.
Απαυδισμένος από την αντίσταση τους, ο Καίσαρας ανακοινώνει στους Γαλάτες πως θα παραδώσει τα σκήπτρα της εξουσίας, αν φέρουν εις πέρας δώδεκα άθλους. Κάθε άθλος και μια ευφάνταστη βινιέτα, το χιούμορ κάποιες φορές γίνεται τόσο σουρεαλιστικό που θαρρείς πως το θέαμα φέρει την σφραγίδα των Μόντι Πάιθον.
Μακράν το πιο αγαπημένο φιλμ, πιθανότατα και το καλύτερο, με highlight τον τελευταίο άθλο, όπου οι Αστερίξ και Οβελίξ καλούνται να πάρουν ένα πιστοποιητικό από Ρωμαϊκή Δημόσια Υπηρεσία – μια σεκάνς που ανακαλούμε κάθε φορά που καίμε το πρωινό μας, ανεβοκατεβαίνοντας σκαλιά στην οικεία ΔΟΥ.
Ο Αστερίξ Λεγεωνάριος Μονομάχος (1985)
Συνδυασμός των τευχών Ο Αστερίξ Λεγεωνάριος και Αστερίξ ο Μονομάχος, σε μια αρκετά πιστή μεταφορά, καθώς η νέα δημιουργική ομάδα αντιλαμβάνεται πως μόνο να κερδίσουν έχουν, αν δεν παρεκκλίνουν από την πηγή.
Στο στόχαστρο της σάτιρας αυτή τη φορά η στρατιωτική πειθαρχία, το σχέδιο σε σημεία είναι σκέτο κομψοτέχνημα, το μουσικό score έχει να επιδείξει τουλάχιστον τρία εθιστικά themes, κάνοντας και αναφορά στον Μορίς Ζαρ στις σκηνές της ερήμου, σε γενικές γραμμές είναι μία από τις καλές μεταφορές. Μνημειώδης η απορία του Οβελίξ «σε τι χρησιμεύουν οι Ρωμαίοι, αν δεν μπορούμε να τους βαρέσουμε».
Ο Αστερίξ στη Βρετανία (1986)
Κύριο στοιχείο και πηγή παραγωγής ασταμάτητων κωμικών ευρημάτων στα τεύχη όπου οι Γαλάτες ήρωες συναντούν χαρακτήρες άλλης εθνικής καταγωγής είναι η πολιτιστική σύγκρουση, όπως αναδεικνύεται μέσα από μια σατιρική αντιπαραβολή των στερεοτυπικών χαρακτηριστικών των εθνοτήτων.
Έτσι εδώ έχουμε τους Βρετανούς, οι οποίοι, μεταξύ άλλων, σταματούν τη μάχη στις 5 για να πιουν βραστό νερό με δυο γουλιές γάλα –το τσάι δεν είχε φτάσει ακόμα στη Γηραιά Αλβιόνα–, προτιμούν την μπίρα τους ζεστή και απαντούν σε ερώτηση με ερώτηση. Σκέτη απόλαυση.
Ο Αστερίξ στη Μεγάλη Μάχη (1989)
Και πάλι συνδυασμός δύο διαφορετικών τευχών, του Αγώνα των Αρχηγών και του Μάντη, μετά από ένα σερί καλών μεταφορών, όμως, εδώ για πρώτη φορά παρατηρείς μια δημιουργική κόπωση. Η συχνότητα των αστείων αραιώνει και το τελικό αποτέλεσμα παραπέμπει περισσότερο σε περιπέτεια κινουμένων σχεδίων με ήρωες του αγαπημένους μας Γαλάτες, παρά στο κόμικ. Ο λόγος αυτής της στροφής ήταν, πιθανότατα, ένα άνοιγμα σε μεγαλύτερο κοινό, που δεν επιτεύχθηκε ποτέ, αν κρίνουμε από τις χλιαρές εισπράξεις.
Ο Αστερίξ και οι Ινδιάνοι (1994)
Πάνω στην ίδια γραμμή με την προηγούμενη μεταφορά, το φιλμ απλώς δανείζεται μερικά στοιχεία από το Μεγάλο Ταξίδι. Το θέαμα πια όλο και λιγότερο θυμίζει τη δημιουργία των Γκοσινί και Ουντερζό, στόχος είναι ένα ευρύτερο κοινό, έξω από τον πυρήνα των φαν, τελικά όμως αυτός ο Αστερίξ και τους δεύτερους αποξένωσε και, παρά τις εξαγγελίες του αγγλόφωνου τίτλου, δεν κατέκτησε την Αμερική, που παρέμεινε (και παραμένει) ασυγκίνητη μπρος στη γοητεία των τρελών αυτών Γαλατών.
Αστερίξ και Οβελίξ εναντίον Καίσαρα (1999)
Πρώτη live-action μεταφορά, πολυαναμενόμενη για όσους ενημερωθήκαμε για αυτή λίγους μήνες πριν από την προβολή της από το poster στο συνοικιακό σινεμά, μα τελικά μάλλον με τη χαρά μείναμε.
Το θέαμα ήταν παιδιάστικο, αν και σε επίπεδο καλλιτεχνικής διεύθυνσης και casting το αποτέλεσμα ήταν άριστο. Ειδικά οι Κριστιάν Κλαβιέ και Ζεράρ Ντεπαρντιέ, που συνδυάζουν το κωμικό ένστικτο με τη δέουσα φυσιογνωμία και σωματοδομή, θα έκαναν τους δημιουργούς του Αστερίξ να επευφημούν.
Αστερίξ: Επιχείρηση Κλεοπάτρα (2002)
Ακριβότερη παραγωγή, επιστράτευση της Μόνικα Μπελούτσι για τον ρόλο της ιδιότροπης βασίλισσας με την ακαταμάχητη μύτη και σαφής βελτίωση σε σχέση με το προηγούμενο. Το φιλμ πατά ορθώς στο σχετικό τεύχος που είχε μεταφερθεί ξανά στο σινεμά το 1968 και συλλαμβάνει σε μεγάλο βαθμό το αναρχίζον χιούμορ της πρωτογενούς πηγής με τους αναχρονισμούς και τις πραγματολογικές αναφορές.
Με διαφορά η καλύτερη live-action μεταφορά, με τον σκηνοθέτη Αλέν Σαμπά να προσπαθεί ανεπιτυχώς μέχρι σήμερα να επαναλάβει την επιτυχία αυτής της ταινίας.
Ο Αστερίξ και οι Βίκινγκ (2006)
Τίποτα δεν έμαθαν οι δημιουργοί της ταινίας από την προηγούμενη animated απόπειρα, επιχειρούν και πάλι να κάνουν μια ταινία που να απευθύνεται σε όσο το δυνατόν ευρύτερο κοινό. Το αποτέλεσμα παραπέμπει σε ντισνεϊκή ταινία με τον Αστερίξ και την παρέα του, όχι σαν τις κλασικές όμως, αλλά σαν εκείνες τις μετριότητες που το κραταιό στούντιο έβγαζε την ίδια περίοδο.
Τα καλύτερα σημεία της ταινίας είναι παρμένα από το τεύχος Ο Αστερίξ και οι Νορμανδοί, μέρος του οποίου χρησιμοποιήθηκε ως πηγή έμπνευσης. Έχει κι ένα τραγούδι της Σελίν Ντιόν στο τέλος, που μπορεί να σε κάνει να φωνάξεις έντρομος «Αλεσία! Έγινε της Αλεσία!».
Ο Αστερίξ στους Ολυμπιακούς Αγώνες (2008)
Αλλαγή στη δημιουργική ομάδα, αλλαγή και πρωταγωνιστή, ο γεννημένος Αστερίξ Κριστιάν Κλαβιέ αντικαθίσταται εδώ από τον παντελώς άχρωμο Κλοβίς Κορνιγιάκ. Το μικρότερο κακό είναι αυτό, έτσι κι αλλιώς το σενάριο περιορίζει τους δύο ήρωες σε ρόλο κομπάρσου στην ίδια τους την ιστορία, κεντρικός χαρακτήρας για κάποιο λόγο είναι ο Βρούτος.
Σαχλά αστεία, κάκιστος κωμικός συγχρονισμός, ανύπαρκτη αφήγηση, ένα φιάσκο γενικώς, από το οποίο κρατάμε μόνο μια αυτοπαρωδική σκηνή του Αλέν Ντελόν και τις guest εμφανίσεις αθλητών όπως ο Ζινεντίν Ζιντάν, ο Τόνι Πάρκερ και ο Μίκαελ Σουμάχερ.
Aστερίξ και Οβελίξ στη Βρετανία (2012)
Επιβεβλημένη η αντικατάσταση του Κλοβίς Κορνιγιάκ, τη θέση του παίρνει ο Εντουάρντ Μπαέρ τον οποίο είχαμε δει σε μικρό ρόλο και στο Επιχείρηση Κλεοπάτρα. Συμπαθητική μεταφορά ετούτη εδώ, συνδυάζει στοιχεία και από το Αστερίξ και οι Νορμανδοί, απλώς υστερεί σε σχέση με το animation του '86.
Μετά το πέρας των γυρισμάτων ο Ντεπαρντιέ ανακοίνωσε ότι ήταν η τελευταία του φορά ως Οβελίξ και έκανε πράξη τη δήλωσή του. Αν και δεν πιστεύαμε ότι θα μπορέσει κάποιος άλλος να χωρέσει στα παπούτσια του, τελικά αποδείχθηκε επαρκής ο Ζιλ Λελούς, που τον αντικαθιστά στο φιλμ που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες στις αίθουσες.
Αστερίξ: H Kατοικία των Θεών (2014)
Παίρνει λίγα λεπτά να συνηθίσεις το (κατά τα άλλα πανέμορφο) τρισδιάστατο σχέδιο, ετούτη εδώ όμως είναι εμπνευσμένη μεταφορά ενός από τα δηκτικότερα τεύχη της σειράς, όπου οι Γαλάτες έρχονται αντιμέτωποι με την αστικοποίηση και τον πολιτιστικό ιμπεριαλισμό.
Εδώ προσέχουμε πώς φερόμαστε στα αγριογούρουνα και περιορίζουμε τις σκηνές κρεατοφαγίας, ένα μελανό σημείο της ταινίας που θυμίζει το αλήστου μνήμης εύρημα των Αμερικανών, οι οποίοι αντικατέστησαν το τσιγάρο στο στόμα του Λούκι Λουκ με στάχυ. Αμελητέο το ατόπημα όμως, μακάρι όλες οι κινηματογραφικές μεταφορές του Αστερίξ να ήταν σαν αυτή εδώ.
Ο Αστερίξ και το Μυστικό του Μαγικού Ζωμού (2018)
Το δίδυμο που ήταν υπεύθυνο για την έξοχη «Κατοικία των Θεών» εδώ τα κάνει μαντάρα. Για ακόμα μια φορά επιχειρείται κάλεσμα σε ένα ευρύτερο κοινό, αντί για την Ντίσνεϊ, εδώ ως πρότυπο λειτουργεί το σινεμά της Illumination με την ασταμάτητη βαβούρα και το σλάπστικ. Τα μικρά παιδιά ίσως περάσουν καλά, μα η ενήλικη σάτιρα του κόμικ πάει περίπατο. Για να αποδώσουμε τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, στη μεταγλωττισμένη εκδοχή του έργου δανείζει τη φωνή του στον αυτοκράτορα της Ρώμης ένα ανερχόμενο αστέρι του voice acting με εμφανές ταλέντο και προδιαγραφές για μια λαμπρή καριέρα στον χώρο, ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος.
ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΑΥΤΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΣΤΙΣ 18.1.2019
σχόλια