«Απρόσμενη αγάπη»: Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του Ισραηλινού Άαρον Άπελφελντ

«Απρόσμενη αγάπη»: Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του Ισραηλινού Άαρον Άπελφελντ Facebook Twitter
Ο Άπελφελντ είναι ένας εκπατρισμένος συγγραφέας, μιας εκπατρισμένης λογοτεχνίας, που έκανε τον εκπατρισμό και τον αποπροσανατολισμό θέμα αποκλειστικά δικό του.
0

ΕΝΑΣ ΕΒΔΟΜΗΝΤΑΧΡΟΝΟΣ ΑΝΤΡΑΣ με τραυματικό παρελθόν, καταπονημένη υγεία κι άφθονα ανέκδοτα χειρόγραφα στο συρτάρι του και μια κοπέλα με τα μισά του χρόνια που τον υπηρετεί με αφοσίωση χτίζουν σιγά σιγά μια μεστή, όλο τρυφερότητα, σχέση που θα επιτρέψει και στους δυο να βρουν το κρυφό νόημα της ύπαρξής τους, να συμφιλιωθούν μαζί του και να το μοιραστούν.

Αυτός είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο είναι κεντημένη η «Απρόσμενη αγάπη» του κορυφαίου Ισραηλινού συγγραφέα  Άαρον Άπελφελντ (μετ. Μάγκυ Κοέν, Εστία, 2008). Ένα μυθιστόρημα αποτελούμενο από σύντομα κεφάλαια, γραμμένο χωρίς περιττά στολίδια, με κύριους άξονες τη συγγραφική δημιουργία, την απώλεια της εβραϊκής ταυτότητας και τη βαρβαρότητα του ολοκληρωτισμού.

Γεννημένος στο Τσέρνοβιτς της τότε αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, ο Άαρον Άπελφελντ (1932-2018) υπήρξε ένα ντελικάτο, εκλεπτυσμένο παιδάκι της αστικής τάξης, ο λατρεμένος μοναχογιός μιας πλούσιας, αφομοιωμένης εβραϊκής οικογένειας, την οποία αποχωρίστηκε βίαια σε τρυφερή ηλικία.

Με το που εισέβαλαν στην πόλη του οι ναζί, έγινε μάρτυρας της δολοφονίας της μητέρας του και στη συνέχεια οδηγήθηκε με τον πατέρα του σε ρουμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, απ' όπου κατάφερε να το σκάσει πολύ γρήγορα.

Για δυο χρόνια περιπλανιόταν σαν αγρίμι στα ουκρανικά δάση, μέχρι που τον μάζεψε ο Κόκκινος Στρατός. Κι όταν τέλειωσε ο Β' Παγκόσμος πόλεμος, διέσχισε τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία, έζησε για λίγους μήνες σε στρατόπεδο εκτοπισμένων στην Ιταλία και κατέληξε το '46 στην Παλαιστίνη, δυο χρόνια πριν από την ίδρυση του Ισραήλ, με το κεφάλι του πλημμυρισμένο από διαλέκτους αλλά ανήμπορος ακόμα να εκφραστεί στα εβραϊκά, τη γλώσσα στην οποία θα διέπρεπε.

Στο Ισραήλ ο Άπελφελντ πάσχισε ν’ ανασυγκροτήσει τον εαυτό του, εγκαταλείποντας οριστικά τη μητρική του γλώσσα, τα γερμανικά. «Ακόμα και σήμερα», μου έλεγε το 2009, «όταν ακούω να τα μιλούν, ανακαλώ αυθόρμητα την εικόνα των γονιών μου, είναι σαν να συνομιλώ και πάλι μαζί τους. Φυσικά και τα έχω συνδέσει με τη φρίκη που βίωσα, αλλά δεν παύουν να είναι η γλώσσα που μιλούσα ως τα οχτώ μου... Είμαι όμως ευτυχής που διάλεξα τα εβραϊκά για θετή μου γλώσσα. Τα εβραϊκά με διαμόρφωσαν ως συγγραφέα». 

Όπως εξομολογούνταν ο ίδιος στον Φίλιπ Ροθ (βλ. «Κουβέντες του σιναφιού», μετ. Κ. Σχινά, Πόλις), «η εβραϊκή γλώσσα με δίδαξε πώς να σκέφτομαι, να μη σπαταλάω λέξεις, να μη χρησιμοποιώ πολλά επίθετα, να μην παρεμβαίνω ιδιαίτερα, να μην ερμηνεύω... Αυτή η γλώσσα με παρέσυρε και με έφερε στις πιο μυστικές αποθήκες με όλα τα πλούτη του εβραϊσμού. Και από τότε, δεν το κούνησα ρούπι από εκεί».

Ομολογημένα επηρεασμένος από τον Κάφκα, ο Άαρον Άπελφελντ άφησε πίσω του δεκάδες βιβλία μεταξύ αλληγορίας και ρεαλισμού, βασικά μοτίβα των οποίων είναι η ζωή των Εβραίων πριν και μετά το Ολοκαύτωμα, ο αντισημιτισμός, η ιδέα της αφομοίωσης του εβραϊκού στοιχείου, οι διανοούμενοι, ο αστικός ιουδαϊσμός.

Να η ευθύνη που αναπόδραστα ανέλαβε ο Άπελφελντ, σύμφωνα με τα λόγια του Ροθ: «Να καταγράψει σε μια σειρά από υπαινικτικά δυσοίωνες ιστορίες, την εξαφάνιση από την Ευρώπη, τα χρόνια που εκείνος περιγελούσε τους χωριάτες κι έψαχνε για τροφή στα δάση, σχεδόν όλων των Εβραίων της ηπείρου... Ο Άπελφελντ είναι ένας εκπατρισμένος συγγραφέας, μιας εκπατρισμένης λογοτεχνίας, που έκανε τον εκπατρισμό και τον αποπροσανατολισμό θέμα αποκλειστικά δικό του».

Απρόσμενη αγάπη
Άαρον Άπελφελντ, Απρόσμενη αγάπη, μτφ. Μάγκυ Κοέν, Εκδόσεις: Εστία. ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ.

Το ίδιο μοτίβο συναντάμε και στην «Απρόσμενη αγάπη». Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Έρνεστ, έστω και στο λυκόφως της ζωής του, συνειδητοποιεί ότι συγγραφέας δεν είναι αυτός που απλώς και μόνο έχει ικανότητα στο γράψιμο. «Αν δεν είσαι συνδεδεμένος με τους γονείς, τους παππούδες και μέσα απ’ αυτούς με τη φυλή σου, είσαι γραφέας, όχι συγγραφέας».

Όμως εκείνος, από την εφηβεία του ήδη, τότε που ως νεαρός κομμουνιστής μαχόταν για να εξολοθρεύσει «το αποτρόπαιο φίδι» του ναζισμού, είχε απαρνηθεί τις ρίζες του, είχε γυρίσει την πλάτη στους σιωπηλούς, μεροκαματιάρηδες γονείς του, είχε απωθήσει βαθιά μέσα του τις μνήμες από τον κόσμο των παππούδων του στα Καρπάθια.

Τα όσα ακολούθησαν –το περίσσευμα αντισημιτισμού μέσα στην ίδια τη μεραρχία του στον Κόκκινο Στρατό, ο χαμός της γυναίκας και της κορούλας τους στο Ολοκαύτωμα, η εγκατάστασή του στο Ισραήλ «όπου ενδημεί μια κουλτούρα ξεριζωμένων, προς κατανάλωση», ο αποτυχημένος δεύτερος γάμος του– τον βύθισαν σε μια μοναξιά από την οποία δεν πίστευε πως θα λυτρωθεί.

Μέχρι που, στο πρόσωπο της υπηρέτριάς του, της Ιρίνα, συναντά επιτέλους μια αδελφή ψυχή. Χάρη σ’ αυτήν θα βρει τη δύναμη να συνεχίσει να ζει σκαλίζοντας όλο και βαθύτερα το παρελθόν, βοηθώντας την με τη σειρά του να δραπετεύσει λιγάκι κι εκείνη από το μοναχικό της σύμπαν, το ορισμένο από τα φαντάσματα των νεκρών γονιών της.

Ομολογημένα επηρεασμένος από τον Κάφκα, ο Άαρον Άπελφελντ άφησε πίσω του δεκάδες βιβλία μεταξύ αλληγορίας και ρεαλισμού, βασικά μοτίβα των οποίων είναι η ζωή των Εβραίων πριν και μετά το Ολοκαύτωμα, ο αντισημιτισμός, η ιδέα της αφομοίωσης του εβραϊκού στοιχείου, οι διανοούμενοι, ο αστικός ιουδαϊσμός.

Εκτός από την «Απρόσμενη αγάπη», στον κατάλογο της Εστίας και μεταφρασμένα από την Μάγκυ Κοέν θα βρούμε επίσης την «Ιστορία μιας ζωής», μια ανασύνθεση της εμπειρίας του στα χρόνια του πολέμου, καθώς και το «Μπάντεχάιμ 1939» με θέμα την πεισματική άρνηση των Εβραίων παραθεριστών της ομώνυμης λουτρόπολης ν’ αντιληφθούν τον κίνδυνο που τους έζωνε.

Από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το «Τσίλι» (μετ. Ι. Σιμπή), η ιστορία ενός αργόστροφου, καλοσυνάτου κοριτσιού που προσπαθεί μόνο του να επιβιώσει από το κυνηγητό των ναζιστών, ενώ πριν από λίγες μέρες δημοσιεύτηκε από την Άγρα το μυθιστόρημά του «Ο αθάνατος Μπάρτφους» (μετ. Μ. Κοέν), το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως το πιο βαθύ και δυνατό πορτρέτο επιζώντος από το Ολοκαύτωμα που γράφτηκε ποτέ.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

βαλτινος

Βιβλίο / «Νέα Σελήνη, Ημέρα Πρώτη»: Λαγνεία και θάνατος στο νέο μυθιστόρημα του Θανάση Βαλτινού

Δύο αγόρια, μαθητές γυμνασίου στην Τρίπολη την εποχή του εμφύλιου πολέμου, οδηγούνται προς την ενηλικίωση μέσα από την πραγματικότητα των ερωτικών φαντασιώσεων και των σκηνών του θανάτου που υπάρχουν γύρω τους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Σταντάλ «Το μοναστήρι της Πάρμας»

Το πίσω ράφι / Σταντάλ - «Το μοναστήρι της Πάρμας»

Γραμμένο μετά το «Κόκκινο και το Μαύρο» και ποτισμένο από μια μελαγχολική νοσταλγία, το «Μοναστήρι της Πάρμας» παρακολουθεί τα έργα και τις ημέρες ενός ενθουσιώδη κι ενίοτε αφελούς ήρωα, του Φαμπρίτσιο ντελ Ντόγκο, από την ημέρα της σύλληψής του ως την ημέρα του θανάτου του
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις ποτέ τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

The Book Lovers / Ακύλλας Καραζήσης: «Μου αρέσει η λογοτεχνία του Θανάση Βαλτινού γιατί δεν ξέρεις τι είναι αλήθεια και τι ψέμα»

Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Ακύλλα Καραζήση για την αναγνωστική διαδρομή του, που ξεκινάει από τον «Τομ Σόγερ» και τη Θεσσαλονίκη, περνάει από τον ρομαντικό κόσμο της Χαϊδελβέργης και φτάνει στην Αθήνα του θεάτρου και των κειμένων.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Βιβλίο / Ιωάννα Τσιβάκου: «Δεν έχει χρόνο ο σημερινός άνθρωπος να γνωρίσει τον άλλον κι εδώ βρίσκεται η δυστυχία του»

Η συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου μιλά για την εποχή μας, τον χώρο της εκπαίδευσης και την ταυτότητα του νεοέλληνα.   
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Βιβλίο / «Η άνοδος της δεξιάς συνδέεται με τις αποτυχίες της αριστεράς»

Ο Ντόναλντ Σασούν, ομότιμος καθηγητής Συγκριτικής Ευρωπαϊκής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου και άλλοτε στενός φίλος, συνεργάτης και επιμελητής των βιβλίων του Έρικ Χoμπσμπάουμ, μιλά στη LiFO.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Βιβλίο / Η Κάλλας δεν ήταν τραγική φιγούρα και δεν εγκατέλειψε την καριέρα της για τον Ωνάση

Η συγγραφέας του βιβλίου “Diva”, Ντέζι Γκούντγουιν, τονίζει με άρθρο της στον Guardian ότι το να χαρακτηρίζει κανείς τη ζωή της κορυφαίας τραγουδίστριας τραγική, σημαίνει ότι την αδικεί κατάφωρα.
THE LIFO TEAM
Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Βιβλίο / Η Θήβα που δεν ξέρουμε

Ο Βρετανός ιστορικός Πολ Κάρτλετζ αποκαθιστά την ιστορική πόλη της αρχαιότητας που αντιμετώπιζαν υπεροπτικά οι Αθηναίοι. Δείχνει πώς τα θηβαϊκά θέματα επιβιώνουν στη σύγχρονη τέχνη, γράφει για τον Επαμεινώνδα που είχε έναν μόνο τραχύ μανδύα, παρουσιάζει την κοινωνία που δημιουργεί τον Ιερό Λόχο, ένα στρατιωτικό σώμα που αποτελείται αποκλειστικά από εραστές και ερώμενους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Συζητώντας για ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας, τους δωσίλογους της Κατοχής

Βιβλίο / Oι δωσίλογοι, ένα θέμα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

Μέσα από την έρευνά του σε αρχεία που μέχρι σήμερα παραμένουν κλειστά ο ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης εξετάζει τα γεγονότα και τα πρόσωπα που συνεργάστηκαν με τους Γερμανούς κατακτητές σε μια πολύπαθη και αιματηρή για την Αθήνα περίοδο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Βιβλίο / Το πρώτο μυθιστόρημα της Καλλιρρόης Παρούση μπήκε στα ευπώλητα από στόμα σε στόμα

Το Λίγα Λόγια για μένα της Καλλιρρόης Παρούση είναι ένα μυθιστόρημα με ποιητικό λόγο που το νεανικό κοινό το ανακάλυψε μέσω word of mouth. Και όπως λέει και ένας φίλος της «ένα καλό βιβλίο είναι σαν μία νάρκη, δεν ξέρεις σε ποιανού την ψυχή θα σκάσει».
M. HULOT
Γκαζμέντ Καπλάνι «Με λένε Ευρώπη»

Το πίσω ράφι / «Με λένε Ευρώπη»: Το βιβλίο ενός Αλβανού μετανάστη για τις περιπέτειές του στην Ελλάδα

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι εναλλάσσει την εμπειρία του στην Ελλάδα με τις μικρές οδύσσειες ανθρώπων που άφησαν πίσω την πατρίδα τους, σε ένα βιβλίο που κινείται διαρκώς μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας και καταπιάνεται με το ανεξάντλητο θέμα της μετανάστευσης και της ταυτότητας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

The Book Lovers / Ο Larry Gus διάβασε τον «Οδυσσέα» του Τζόις περπατώντας τους δρόμους της Αθήνας

O Νίκος Μπακουνάκης συζητά με τον μουσικό και συνθέτη Larry Gus, aka Παναγιώτη Μελίδη, για τα βιβλία που επηρέασαν τη μουσική του. Πρόκειται για έναν εντελώς ιδιοσυγκρασιακό αναγνώστη.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
«Μέχρι τον Αύγουστο»: Το ‘χαμένο’ μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Βιβλίο / «Μέχρι τον Αύγουστο»: Το «χαμένο» μυθιστόρημα του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες έπρεπε να παραμείνει χαμένο

Το βιβλίο προσφέρει στιγμιαίες απολαύσεις, αλλά είναι ολοφάνερα ημιτελές και πολλά σημεία του μοιάζουν τόσο κακογραμμένα που καθιστούν απολύτως κατανοητή την επιθυμία του συγγραφέα να μην εκδοθεί ποτέ.
THE LIFO TEAM
Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Βιβλίο / Ο σουρεαλιστικός «συντε(λο)γοτεχνικός» κόσμος του Αχιλλέα ΙΙΙ

Ο βραβευμένος συγγραφέας που μόλις κυκλοφόρησε τη συλλογή διηγημάτων του με τον διφορούμενο τίτλο «Τέλος Πάντων» εξηγεί, μεταξύ πολλών άλλων, γιατί τον απασχολούσε συνέχεια το τέλος του κόσμου, σε σημείο που του έγινε εμμονή.
M. HULOT
Πέρα από τις Ακυβέρνητες πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του 1967

Lifo Mini – Series / Πέρα από τις Ακυβέρνητες Πολιτείες: O Τσίρκας, ο Σεφέρης, ο Κοτζιάς και η Χούντα του '67

H Κωνσταντίνα Βούλγαρη σκιαγραφεί την προσωπικότητα του Στρατή Τσίρκα, μιλά για τη φιλία του με τον Σεφέρη, την πολιτική του δράση μέσα στη Δικτατορία, αλλά και για το πώς έπεισε τον Παύλο Ζάννα να μεταφράσει Προυστ, μέσα στη φυλακή. Στο podcast ακούγονται για πρώτη φορά αποσπάσματα από διάλεξη που είχε δώσει ο Σ. Τσίρκας μαζί με τον Α. Kοτζιά.
THE LIFO TEAM
Σέρχιο Πιτόλ «Συζυγική ζωή»

Το Πίσω Ράφι / «Η συζυγική ζωή»: Η απολαυστική σάτιρα του Σέρχιο Πιτόλ για τις δηλητηριασμένες σχέσεις

Μέσα από τις απέλπιδες προσπάθειες μιας γυναίκας ν’ απαλλαγεί οριστικά από τον άπιστο σύζυγό της, με τη λοξή και ειρωνική ματιά του, ένας από τους κορυφαίους σύγχρονους Λατινοαμερικανούς συγγραφείς μεταμορφώνει σε φάρσα αυτό που άλλοι θα έβλεπαν ως τραγωδία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Paul Lynch

Βιβλίο / Paul Lynch: «Υπάρχουν συγγραφείς που παίζουν στο κέντρο του γηπέδου, εγώ παίζω στα άκρα»

Ο πέμπτος Ιρλανδός συγγραφέας που παίρνει το Booker εξηγεί στη Βένα Γεωργακοπούλου γιατί στην Ιρλανδία βγαίνουν τόσο σημαντικά βιβλία, περιγράφει πως σε μια λαϊκή σχολίασαν το βραβευμένο βιβλίο του ως «πολύ μαύρο» και πως αν καθόταν να γράψει κάτι για να κερδίσει, αυτό δεν θα ήταν το «Τραγούδι του προφήτη».
ΒΕΝΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ