«Απρόσμενη αγάπη»: Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του Ισραηλινού Άαρον Άπελφελντ

«Απρόσμενη αγάπη»: Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του Ισραηλινού Άαρον Άπελφελντ Facebook Twitter
Ο Άπελφελντ είναι ένας εκπατρισμένος συγγραφέας, μιας εκπατρισμένης λογοτεχνίας, που έκανε τον εκπατρισμό και τον αποπροσανατολισμό θέμα αποκλειστικά δικό του.
0

ΕΝΑΣ ΕΒΔΟΜΗΝΤΑΧΡΟΝΟΣ ΑΝΤΡΑΣ με τραυματικό παρελθόν, καταπονημένη υγεία κι άφθονα ανέκδοτα χειρόγραφα στο συρτάρι του και μια κοπέλα με τα μισά του χρόνια που τον υπηρετεί με αφοσίωση χτίζουν σιγά σιγά μια μεστή, όλο τρυφερότητα, σχέση που θα επιτρέψει και στους δυο να βρουν το κρυφό νόημα της ύπαρξής τους, να συμφιλιωθούν μαζί του και να το μοιραστούν.

Αυτός είναι ο καμβάς πάνω στον οποίο είναι κεντημένη η «Απρόσμενη αγάπη» του κορυφαίου Ισραηλινού συγγραφέα  Άαρον Άπελφελντ (μετ. Μάγκυ Κοέν, Εστία, 2008). Ένα μυθιστόρημα αποτελούμενο από σύντομα κεφάλαια, γραμμένο χωρίς περιττά στολίδια, με κύριους άξονες τη συγγραφική δημιουργία, την απώλεια της εβραϊκής ταυτότητας και τη βαρβαρότητα του ολοκληρωτισμού.

Γεννημένος στο Τσέρνοβιτς της τότε αυστροουγγρικής αυτοκρατορίας, ο Άαρον Άπελφελντ (1932-2018) υπήρξε ένα ντελικάτο, εκλεπτυσμένο παιδάκι της αστικής τάξης, ο λατρεμένος μοναχογιός μιας πλούσιας, αφομοιωμένης εβραϊκής οικογένειας, την οποία αποχωρίστηκε βίαια σε τρυφερή ηλικία.

Με το που εισέβαλαν στην πόλη του οι ναζί, έγινε μάρτυρας της δολοφονίας της μητέρας του και στη συνέχεια οδηγήθηκε με τον πατέρα του σε ρουμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, απ' όπου κατάφερε να το σκάσει πολύ γρήγορα.

Για δυο χρόνια περιπλανιόταν σαν αγρίμι στα ουκρανικά δάση, μέχρι που τον μάζεψε ο Κόκκινος Στρατός. Κι όταν τέλειωσε ο Β' Παγκόσμος πόλεμος, διέσχισε τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και τη Γιουγκοσλαβία, έζησε για λίγους μήνες σε στρατόπεδο εκτοπισμένων στην Ιταλία και κατέληξε το '46 στην Παλαιστίνη, δυο χρόνια πριν από την ίδρυση του Ισραήλ, με το κεφάλι του πλημμυρισμένο από διαλέκτους αλλά ανήμπορος ακόμα να εκφραστεί στα εβραϊκά, τη γλώσσα στην οποία θα διέπρεπε.

Στο Ισραήλ ο Άπελφελντ πάσχισε ν’ ανασυγκροτήσει τον εαυτό του, εγκαταλείποντας οριστικά τη μητρική του γλώσσα, τα γερμανικά. «Ακόμα και σήμερα», μου έλεγε το 2009, «όταν ακούω να τα μιλούν, ανακαλώ αυθόρμητα την εικόνα των γονιών μου, είναι σαν να συνομιλώ και πάλι μαζί τους. Φυσικά και τα έχω συνδέσει με τη φρίκη που βίωσα, αλλά δεν παύουν να είναι η γλώσσα που μιλούσα ως τα οχτώ μου... Είμαι όμως ευτυχής που διάλεξα τα εβραϊκά για θετή μου γλώσσα. Τα εβραϊκά με διαμόρφωσαν ως συγγραφέα». 

Όπως εξομολογούνταν ο ίδιος στον Φίλιπ Ροθ (βλ. «Κουβέντες του σιναφιού», μετ. Κ. Σχινά, Πόλις), «η εβραϊκή γλώσσα με δίδαξε πώς να σκέφτομαι, να μη σπαταλάω λέξεις, να μη χρησιμοποιώ πολλά επίθετα, να μην παρεμβαίνω ιδιαίτερα, να μην ερμηνεύω... Αυτή η γλώσσα με παρέσυρε και με έφερε στις πιο μυστικές αποθήκες με όλα τα πλούτη του εβραϊσμού. Και από τότε, δεν το κούνησα ρούπι από εκεί».

Ομολογημένα επηρεασμένος από τον Κάφκα, ο Άαρον Άπελφελντ άφησε πίσω του δεκάδες βιβλία μεταξύ αλληγορίας και ρεαλισμού, βασικά μοτίβα των οποίων είναι η ζωή των Εβραίων πριν και μετά το Ολοκαύτωμα, ο αντισημιτισμός, η ιδέα της αφομοίωσης του εβραϊκού στοιχείου, οι διανοούμενοι, ο αστικός ιουδαϊσμός.

Να η ευθύνη που αναπόδραστα ανέλαβε ο Άπελφελντ, σύμφωνα με τα λόγια του Ροθ: «Να καταγράψει σε μια σειρά από υπαινικτικά δυσοίωνες ιστορίες, την εξαφάνιση από την Ευρώπη, τα χρόνια που εκείνος περιγελούσε τους χωριάτες κι έψαχνε για τροφή στα δάση, σχεδόν όλων των Εβραίων της ηπείρου... Ο Άπελφελντ είναι ένας εκπατρισμένος συγγραφέας, μιας εκπατρισμένης λογοτεχνίας, που έκανε τον εκπατρισμό και τον αποπροσανατολισμό θέμα αποκλειστικά δικό του».

Απρόσμενη αγάπη
Άαρον Άπελφελντ, Απρόσμενη αγάπη, μτφ. Μάγκυ Κοέν, Εκδόσεις: Εστία. ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ.

Το ίδιο μοτίβο συναντάμε και στην «Απρόσμενη αγάπη». Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, ο Έρνεστ, έστω και στο λυκόφως της ζωής του, συνειδητοποιεί ότι συγγραφέας δεν είναι αυτός που απλώς και μόνο έχει ικανότητα στο γράψιμο. «Αν δεν είσαι συνδεδεμένος με τους γονείς, τους παππούδες και μέσα απ’ αυτούς με τη φυλή σου, είσαι γραφέας, όχι συγγραφέας».

Όμως εκείνος, από την εφηβεία του ήδη, τότε που ως νεαρός κομμουνιστής μαχόταν για να εξολοθρεύσει «το αποτρόπαιο φίδι» του ναζισμού, είχε απαρνηθεί τις ρίζες του, είχε γυρίσει την πλάτη στους σιωπηλούς, μεροκαματιάρηδες γονείς του, είχε απωθήσει βαθιά μέσα του τις μνήμες από τον κόσμο των παππούδων του στα Καρπάθια.

Τα όσα ακολούθησαν –το περίσσευμα αντισημιτισμού μέσα στην ίδια τη μεραρχία του στον Κόκκινο Στρατό, ο χαμός της γυναίκας και της κορούλας τους στο Ολοκαύτωμα, η εγκατάστασή του στο Ισραήλ «όπου ενδημεί μια κουλτούρα ξεριζωμένων, προς κατανάλωση», ο αποτυχημένος δεύτερος γάμος του– τον βύθισαν σε μια μοναξιά από την οποία δεν πίστευε πως θα λυτρωθεί.

Μέχρι που, στο πρόσωπο της υπηρέτριάς του, της Ιρίνα, συναντά επιτέλους μια αδελφή ψυχή. Χάρη σ’ αυτήν θα βρει τη δύναμη να συνεχίσει να ζει σκαλίζοντας όλο και βαθύτερα το παρελθόν, βοηθώντας την με τη σειρά του να δραπετεύσει λιγάκι κι εκείνη από το μοναχικό της σύμπαν, το ορισμένο από τα φαντάσματα των νεκρών γονιών της.

Ομολογημένα επηρεασμένος από τον Κάφκα, ο Άαρον Άπελφελντ άφησε πίσω του δεκάδες βιβλία μεταξύ αλληγορίας και ρεαλισμού, βασικά μοτίβα των οποίων είναι η ζωή των Εβραίων πριν και μετά το Ολοκαύτωμα, ο αντισημιτισμός, η ιδέα της αφομοίωσης του εβραϊκού στοιχείου, οι διανοούμενοι, ο αστικός ιουδαϊσμός.

Εκτός από την «Απρόσμενη αγάπη», στον κατάλογο της Εστίας και μεταφρασμένα από την Μάγκυ Κοέν θα βρούμε επίσης την «Ιστορία μιας ζωής», μια ανασύνθεση της εμπειρίας του στα χρόνια του πολέμου, καθώς και το «Μπάντεχάιμ 1939» με θέμα την πεισματική άρνηση των Εβραίων παραθεριστών της ομώνυμης λουτρόπολης ν’ αντιληφθούν τον κίνδυνο που τους έζωνε.

Από τις εκδόσεις Καπόν κυκλοφορεί το «Τσίλι» (μετ. Ι. Σιμπή), η ιστορία ενός αργόστροφου, καλοσυνάτου κοριτσιού που προσπαθεί μόνο του να επιβιώσει από το κυνηγητό των ναζιστών, ενώ πριν από λίγες μέρες δημοσιεύτηκε από την Άγρα το μυθιστόρημά του «Ο αθάνατος Μπάρτφους» (μετ. Μ. Κοέν), το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως το πιο βαθύ και δυνατό πορτρέτο επιζώντος από το Ολοκαύτωμα που γράφτηκε ποτέ.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ.

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

βαλτινος

Βιβλίο / «Νέα Σελήνη, Ημέρα Πρώτη»: Λαγνεία και θάνατος στο νέο μυθιστόρημα του Θανάση Βαλτινού

Δύο αγόρια, μαθητές γυμνασίου στην Τρίπολη την εποχή του εμφύλιου πολέμου, οδηγούνται προς την ενηλικίωση μέσα από την πραγματικότητα των ερωτικών φαντασιώσεων και των σκηνών του θανάτου που υπάρχουν γύρω τους.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Σταντάλ «Το μοναστήρι της Πάρμας»

Το πίσω ράφι / Σταντάλ - «Το μοναστήρι της Πάρμας»

Γραμμένο μετά το «Κόκκινο και το Μαύρο» και ποτισμένο από μια μελαγχολική νοσταλγία, το «Μοναστήρι της Πάρμας» παρακολουθεί τα έργα και τις ημέρες ενός ενθουσιώδη κι ενίοτε αφελούς ήρωα, του Φαμπρίτσιο ντελ Ντόγκο, από την ημέρα της σύλληψής του ως την ημέρα του θανάτου του
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Καρολίνα Μέρμηγκα: «Οι συγγραφείς προχωράμε με αναμμένη δάδα στη σκοτεινή σπηλιά της λογοτεχνίας»

Βιβλίο / Καρολίνα Μέρμηγκα: «Όταν γράφουμε για αληθινούς ανθρώπους, πρέπει να σεβόμαστε τη μνήμη τους»

Η καταξιωμένη συγγραφέας ιστορικών μυθιστορημάτων Καρολίνα Μέρμηγκα μάς μιλάει για τη δύναμη της τέχνης, για το λογοτεχνικό της εργαστήρι αλλά και για τη χαρά της να μεταφράζει Χίλαρι Μαντέλ, τα βιβλία της οποίας επανακυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ψυχογιός.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Βιβλία και Συγγραφείς / Πόσο διαβάζεται σήμερα ο Νίκος Καζαντζάκης;

Πεθαίνει σαν σήμερα ο συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Ο Νίκος Μπακουνάκης συζητάει με την Έρη Σταυροπούλου, ομότιμη καθηγήτρια Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, για τον συγγραφέα του «Αλέξη Ζορμπά» και την αντοχή του έργου του.
ΝΙΚΟΣ ΜΠΑΚΟΥΝΑΚΗΣ
Στέφαν Τσβάιχ

Το πίσω ράφι / Σε πείσμα όσων περιφρόνησαν τα έργα του Τσβάιχ, η απήχησή τους ακόμα να κοπάσει

Οι ήρωες του Αυστριακού συγγραφέα ταλανίζονται συνήθως από μια αβάσταχτη εσωτερική πίεση, αντικατοπτρίζοντας τη δική του πεισιθάνατη διάθεση. Αυτήν ακριβώς την αίσθηση αποπνέει η συλλογή διηγημάτων του «Αμόκ».
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Marwan Kaabur: «Αγωνιζόμαστε και στον αραβικό κόσμο για δικαιώματα κι ελευθερίες, αλλά προκρίνουμε τον δικό μας τρόπο, στο πλαίσιο της δικής μας κουλτούρας»

Lgbtqi+ / Κι όμως υπάρχουν και «αραβικά καλιαρντά»!

Λίγο πριν από την αθηναϊκή παρουσίαση της αγγλόφωνης έκδοσης του «Queer Arab Glossary» μιλήσαμε με τον συγγραφέα του Marwan Kaabur, για τα «αραβικά καλιαρντά», την ομοφυλοφιλία και την queer συνθήκη στον αραβικό κόσμο, το «pink washing», αλλά και τη συχνά παρεξηγημένη πρόσληψή τους από τη Δύση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Βιβλίο / Tα συγκλονιστικά Ημερολόγια Καρκίνου της Όντρι Λορντ και άλλα 4 βιβλία που διαβάζουμε τώρα

Πέντε αποκαλυπτικά βιβλία για τις γυναίκες με καρκίνο, για τον κόσμο, τα σκουπίδια ακόμα και για τη μακρινή Ιαπωνία ξεχωρίζουν ανάμεσα στις εκδόσεις της πρόσφατης βιβλιοπαραγωγής καλύπτοντας ένα μεγάλο εύρος θεμάτων και ενδιαφερόντων.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Βιβλίο / Δύο άγνωστες φωτογραφίες του Ρεμπό από τη γαλλική Κομμούνα

Σαν σήμερα γεννήθηκε το 1854 ο Αρθούρος Ρεμπό. Ο ποιητής, μουσικός και μπλόγκερ Aidan Andrew Dun έπεσε τυχαία σε δύο εντελώς άγνωστες φωτογραφίες, βγαλμένες στην Place Vendôme, και βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη έκπληξη: ο έφηβος Αρτίρ Ρεμπό, όπως δεν τον έχουμε ξαναδεί.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Θανάσης Τριαρίδης: Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι

Βιβλίο / Θανάσης Τριαρίδης: «Οι μετανάστες θα σώσουν τον κόσμο. Χωρίς αυτούς είμαστε χαμένοι»

Έγινε αντιρρησίας συνείδησης, γιατί πιστεύει ότι ο στρατός είναι μια δοξολογία εκμηδένισης του άλλου. Άφησε τη Θεσσαλονίκη επειδή τον έπνιγε ο εθνοφασισμός της. Στην Αντίς Αμπέμπα υιοθέτησε την κόρη του, Αργκάνε. Ο συγγραφέας της «Τριλογίας της Αφρικής», Θανάσης Τριαρίδης, αφηγείται τη ζωή του στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μια «φόνισσα» εξομολογείται

Το πίσω ράφι / Η Hannah Kent έγραψε τη δική της «Φόνισσα», την Άγκνες που ζούσε στην Ισλανδία τον 19ο αιώνα

Η Αυστραλή συγγραφέας δεν πίστευε ποτέ ότι, χάρη στα «Έθιμα ταφής», οι κριτικοί θα την τοποθετούσαν δίπλα σε λογοτέχνες όπως η Μάργκαρετ Άτγουντ και ο Πίτερ Κάρεϊ.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Χριστίνα Ντουνιά: «Ο Καρυωτάκης μάς δίνει ελπίδα και μας παρηγορεί»

Βιβλίο / «Ο Καρυωτάκης άφησε "το αδέσποτο Τραγούδι" του να μας συντροφεύει»

Στο βιβλίο της «Το όνειρο και το πάθος», η Χριστίνα Ντουνιά, ομότιμη καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας και συγγραφέας αποκαλύπτει αθέατες όψεις του ποιητή και νέα στοιχεία για τη σχέση του με τον Καβάφη μέσα από μια άγνωστη, ως τώρα, επιστολή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύ της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Βιβλίο / «Η Αποκάλυψη είναι μια συνεχής ετυμηγορία»: Η πολιτική ισχύς της άχρονης τέχνης του Κρασναχορκάι

Ο Ούγγρος κάτοχος του φετινού Νόμπελ λογοτεχνίας γράφει με μαγικό τρόπο για τις αποπνικτικές επιπτώσεις της πολιτικής καταπίεσης, περιφρονώντας την προθυμία των ανθρώπων να τις αποδεχτούν.
THE LIFO TEAM
Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Βιβλίο / Κωνσταντίνος Καβάφης: Η εξαίρετη βιογραφία του κυκλοφόρησε μόλις στα Ελληνικά

Οι καθηγητές Peter Jeffreys και Gregory Jusdanis συνεργάστηκαν και έγραψαν από κοινού τη βιογραφία του μεγάλου ποιητή που φέρει τον τίτλο «Κωνσταντίνος Καβάφης – Ο άνθρωπος και ο ποιητής». Ο Gregory Jusdanis μίλησε στη LifO για το βιβλίο και για τον ποιητή που ήταν «παραδοσιακός και ταυτόχρονα μεταμοντέρνος, ο πρώτος “viral” ποιητής διεθνώς»
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

LiFO politics / Αλέξης Πατέλης: «Πατριωτικό είναι να κάνεις τη χώρα σου ισχυρή»

Ο Αλέξης Πατέλης, επικεφαλής του Οικονομικού Γραφείου του πρωθυπουργού την περίοδο 2019-2024, μιλά στη Βασιλική Σιούτη για την οικονομική πορεία της χώρας αυτά τα χρόνια, τις δύσκολες αποφάσεις αλλά και τις στιγμές δικαίωσης μέσα από την οπτική ενός τεχνοκράτη που βρέθηκε ξαφνικά στο επίκεντρο της πολιτικής.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Λάσλο Κρασναχορκάι: ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης βραβεύεται με Νόμπελ

Βιβλίο / Ο Λάσλο Κρασναχορκάι, ο σκοτεινός προφήτης της Ευρώπης, κέρδισε το Νόμπελ

Φέτος, το βραβείο δόθηκε στον Ούγγρο συγγραφέα που κατά τη Σουηδική Ακαδημία αποτελεί ένα ελπιδοφόρο βήμα προς τον χαμένο ανθρωπισμό, την υψηλή λογοτεχνία και τη στοχαστική ακρίβεια.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Βιβλίο / Το ημερολόγιο ενός διαιτητή: «Ήμασταν σχεδόν γυμνοί και ο Κολίνα μας εξέταζε με το παγερό βλέμμα του»

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του που έχει τίτλο “House of Cards”, ο Σουηδός πρώην διεθνής Γιόνας Έρικσον περιγράφει τις ταπεινωτικές μετρήσεις βάρους στα σεμινάρια διαιτητών της UEFA
THE LIFO TEAM
Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Το Πίσω Ράφι / Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος ήταν πάντα με τη μεριά της ζωής

Ο Έλληνας σκηνοθέτης μάζεψε από «το καλάθι των αχρήστων» όλες τις εμπειρίες του κι έφτιαξε την αυτοβιογραφία του, μια ζωντανή αφήγηση γεμάτη ιστορίες, συναντήσεις, αποφθέγματα και κρίσεις, λογοτεχνικές και σινεφίλ αναφορές.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ